Kabinet-Schermerhorn-Drees

Uit Wiki Raamsdonks Erfgoed
Versie door Colani (overleg | bijdragen) op 30 jul 2024 om 19:48 (Tekst vervangen - "{{Commonscat}}" door "<br><br> Digitalisering en Wiki opmaak: Terry van Erp <br>")
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Kabinet-Schermerhorn-Drees
De ministers van het kabinet-Schermerhorn-Drees op het Binnenhof op 4 juni 1945
De ministers van het kabinet-Schermerhorn-Drees op het Binnenhof op 4 juni 1945
Coalitie RKSP, SDAP, VDB
(1945–1946)
KVP, PvdA
(1946)
Zeteltal TK 31 + 23 + 6 = 60
Premier dr.ir. W. (Wim) Schermerhorn
Beëdiging 25 juni 1945
Demissionair 16 mei 1946
Ontslagdatum 3 juli 1946
Voorganger Gerbrandy III
Opvolger Beel I
Zetels in de Tweede Kamer
Zetels in de Tweede Kamer
Overzicht kabinetten
Portaal  Portaalicoon   Politiek

Het kabinet-Schermerhorn-Drees was het Nederlandse kabinet van 25 juni 1945 tot 3 juli 1946. Het kabinet werd gevormd door de politieke partijen Roomsch-Katholieke Staatspartij (RKSP), Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP), Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB). Ruim een maand na de bevrijding benoemde koningin Wilhelmina dit eerste naoorlogse kabinet. Het was een 'koninklijk' kabinet en wordt ook wel een noodkabinet genoemd, dat orde op zaken moest stellen na de Duitse bezetting, het economisch herstel ter hand moest nemen, en verkiezingen moest voorbereiden. Het noodparlement zou pas vanaf november 1945 functioneren.

Het kabinet-Schermerhorn-Drees bestond uit ministers van de SDAP (in 1946 met de VDB en CDU samengegaan in de PvdA), de CHU'er Lieftinck (later PvdA) en RKSP (later KVP), alsmede vijf partijloze ministers, van wie er later twee PvdA-lid werden. Minister-president Schermerhorn was afkomstig uit de kring van de VDB.

Nadat de Tweede Kamerverkiezingen in mei 1946 hadden plaatsgevonden, vroeg het kabinet ontslag. Na de vorming van het kabinet-Beel I, dat op steun van een meerderheid van de Tweede Kamer kon rekenen, verleende de Koningin dat ontslag.

Bijzonderheden

Het kabinet moest het economische leven (landbouw, nijverheid, handel) en de infrastructuur (spoorwegen, dijken, wegen, havens) weer op orde brengen na de vele verwoestingen ten gevolge van de oorlog. Verder moest het bestuur (gemeenteraden, provincies) worden hersteld en zo nodig vernieuwd.

Tot de vele taken waarvoor dit eerste naoorlogse kabinet zich gesteld zag, was het organiseren van zuivering en berechtiging van 'foute' Nederlanders. Dit gebeurde door de bijzondere rechtspleging (bijzondere rechtbanken en tribunalen) en door zuiveringsraden.

Ook de voedselvoorziening moest weer op gang worden gebracht. Vanwege de aanwezigheid van veel zwart geld vond in juli 1945 een geldzuivering plaats via het zogenaamde 'tientje van Lieftinck'. Ook het culturele leven (pers, omroep) werd weer genormaliseerd.

Tot augustus 1945 vroeg de strijd in het Verre Oosten tegen Japan nog de nodige aandacht. Nederland was daarbij nauw betrokken in verband met het toenmalige overzeese gebiedsdeel Nederlands-Indië. Daarna werd het kabinet geconfronteerd met het eenzijdig uitroepen van de onafhankelijkheid door de Republik Indonesia. Begin 1946 diende het daarom een wijziging van de grondwet in die het mogelijk moest maken dienstplichtigen tegen hun wil naar Indië te sturen voor de politionele acties.

Ambtsbekleders

Ambtsbekleders Ministers / Ministerie Termijn Partij
W. (Wim) Schermerhorm dr.ir.
W. (Wim) Schermerhorm
(1894–1977) 		Minister-president /
Minister 		Algemene Oorlogsvoering 25 juni 1945 –
3 juli 1946 		VDB
PvdA
W. (Willem) Drees W. (Willem) Drees
(1886–1988) 		Vicepremier /
Minister 		Sociale Zaken 25 juni 1945 –
7 augustus 1948 		SDAP
PvdA
L.J.M. (Louis) Beel mr.dr.
L.J.M. (Louis) Beel
(1902–1977) 		Minister Binnenlandse Zaken 23 februari 1945 –
15 september 1947
[1] 		RKSP
KVP
E.N. (Eelco) van Kleffens mr.
E.N. (Eelco) van Kleffens
(1894–1983) 		Minister Buitenlandse Zaken 10 augustus 1939 –
1 maart 1946
[1]
(afgetreden na benoeming
tot minister voor VN Zaken) 		O
(Liberaal)
J.H. (Herman) van Roijen mr.dr.
J.H. (Herman) van Roijen
(1905–1993) 		1 maart 1946 –
3 juli 1946 		O
(Sociaal-
democraat)
P. (Piet) Lieftinck mr.dr.
P. (Piet) Lieftinck
(1902–1989) 		Minister Financiën 25 juni 1945 –
1 juli 1952 		CHU
PvdA
H.A.M.T. (Hans) Kolfschoten mr.
H.A.M.T. (Hans) Kolfschoten
(1903–1984) 		Minister Justitie 25 juni 1945 –
3 juli 1946 		RKSP
KVP
H. (Hein) Vos ir.
H. (Hein) Vos
(1903–1972) 		Minister Handel en
Nijverheid 		25 juni 1945 –
3 juli 1946 		SDAP
PvdA
J. (Jo) Meynen mr.
J. (Jo) Meynen
(1901–1980) 		Minister Oorlog 25 juni 1945 –
3 juli 1946 		ARP
J.M. (Jim) de Booy J.M. (Jim) de Booy
(1885–1969) 		Marine 23 februari 1945 –
3 juli 1946
[1] 		O
(Liberaal)
G. (Gerard) van der Leeuw dr.
G. (Gerard) van der Leeuw
(1890–1950) 		Minister Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen 		25 juni 1945 –
3 juli 1946 		O
(Protestants-
christelijk)
PvdA
Th.S.G.J.M. (Steef) van Schaik ir.
Th.S.G.J.M. (Steef)
van Schaik
(1888–1968) 		Minister Verkeer en
Energie 		25 juni 1945 –
3 juli 1946 		RKSP
KVP
S.L. (Sicco) Mansholt S.L. (Sicco) Mansholt
(1908–1995) 		Minister Voedselvoorziening,
Landbouw en Visserij 		25 juni 1945 –
6 oktober 1945 		SDAP
Landbouw, Visserij
en Voedselvoorziening 		6 oktober 1945 –
1 januari 1958 		PvdA
J.A. (Johan) Ringers dr.ir.
J.A. (Johan) Ringers
(1885–1965) 		Minister Openbare Werken en
Wederopbouw 		25 juni 1945 –
15 november 1946 		O
(Liberaal)
J.H.A. (Johann) Logemann mr.dr.
J.H.A. (Johann) Logemann
(1892–1969) 		Minister Uniezaken en Overzeese
Rijksdelen 		25 juni 1945 –
3 juli 1946 		O
(Sociaal-
democraat)
PvdA
Ambtsbekleders Minister / Portefeuille / Ministerie Termijn Partij
J.H. (Herman) van Roijen mr.dr.
J.H. (Herman) van Roijen
(1905–1993) 		Minister • Verenigde Naties
aangelegenheden

(Buitenlandse Zaken) 		25 juni 1945 –
1 maart 1946
(afgetreden na benoeming
tot minister van
Buitenlandse Zaken) 		O
(Sociaal-
democraat)
E.N. (Eelco) van Kleffens mr.
E.N. (Eelco) van Kleffens
(1894–1983) 		1 maart 1946 –
1 juli 1947 		O
(Liberaal)
Bron: Kabinet-Schermerhorn-Drees Rijksoverheid.nl

Kabinetsformatie

  • Ontslagaanvrage vorig kabinet: 9 mei 1945
  • Beëdiging kabinet: 24 juni 1945
  • Duur formatie: 47 dagen
  • Formateur, dr.ir. W. Schermerhorn (VDB) en W. Drees (SDAP), 29 dagen

Reden ontslagaanvraag

Ontbinding van de Tweede Kamer en eerste naoorlogse verkiezingen.

Literatuur

  • Het kabinet Schermerhorn-Drees, F.J.F.M. Duynstee & J.L.J. Bosmans, Assen: Van Gorcum, 1977

Zie ook



Digitalisering en Wiki opmaak: Terry van Erp

Overgenomen van "https://wiki-raamsdonk.nl/index.php?title=Kabinet-Schermerhorn-Drees&oldid=129160"