Kabinet-Biesheuvel I
| Kabinet-Biesheuvel I | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
De bordesscène van de ministers van het kabinet-Biesheuvel I met links in het midden koningin Juliana bij Huis ten Bosch op 6 juli 1971
| ||||
| Coalitie | KVP, VVD, ARP, CHU, DS'70 | |||
| Zeteltal TK | 35 + 16 + 13 + 10 + 8 = 82 | |||
| Premier | mr. B.W. (Barend) Biesheuvel | |||
| Beëdiging | 6 juli 1971 | |||
| Demissionair | 19 juli 1972 | |||
| Ontslagdatum | 9 augustus 1972 | |||
| Voorganger | De Jong | |||
| Opvolger | Biesheuvel II | |||
| ||||
Zetels in de Tweede Kamer
| ||||
| Overzicht kabinetten | ||||
| ||||
Het kabinet-Biesheuvel I was het Nederlandse kabinet van 6 juli 1971 tot 9 augustus 1972. Het kabinet werd gevormd door de politieke partijen Katholieke Volkspartij (KVP), Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD), Anti-Revolutionaire Partij (ARP), Christelijk-Historische Unie (CHU) en de Democratisch Socialisten '70 (DS'70) na de Tweede Kamerverkiezingen van 1971. Het centrum kabinet-Biesheuvel I was een meerderheidskabinet dat zowel in de Eerste Kamer als Tweede Kamer kon rekenen op een ruime meerderheid. Het kabinet-Biesheuvel I was het eerste en laatste waarin de Democratisch Socialisten '70 regeringsdeelname hadden.[1]
Verloop
Financieel-economische problemen staan centraal, waarbij de toenemende inflatie het grootste probleem is. DS'70 maakt zich sterk voor toepassing van het profijtbeginsel, de burger moest meer gaan betalen voor diensten van de overheid. In dit verband leidde vooral de verhoging van het collegegeld voor universiteiten en hogescholen van 200,- naar 1000,- tot veel tumult. Verder op financieel-economisch gebied krijgt het kabinet te maken met wat wel wordt genoemd 'stagflatie': een combinatie van stagnerende economie en toenemende inflatie (prijsstijgingen). Het financieringstekort loopt op naar 3,9 miljard in 1971 en de werkloosheid stijgt naar 150.000. De inflatie bedraagt in 1971 zeven procent. Al op 4 augustus 1971 trekt het kabinet de door het vorige kabinet genomen loonmaatregel in. Ook de prijscalculatiemaatregel wordt ingetrokken.
De belangrijkste zaak waarmee het kabinet te maken krijgt, is de discussie over de mogelijke gratiëring van de Drie van Breda (drie tot levenslang veroordeelde Duitse oorlogsmisdadigers). Uiteindelijk ziet het kabinet hier vanaf, nadat de Tweede Kamer zich via een motie-Voogd in meerderheid tegen heeft verklaard.[2]
In juni 1972 diende minister van Justitie Dries van Agt en minister van Volksgezondheid en Milieuhygiëne Louis Stuyt een voorstel in over zwangerschapsonderbreking (abortus provocatus). Het beginsel daarbij is dat abortus strafbaar blijft, tenzij er gegronde redenen voor waren ('nee, tenzij'). Eerder (in 1970) hadden de PvdA–Tweede Kamerleden Jan Lamberts en Hein Roethof al een voorstel ingediend om abortus uit het strafrecht te halen ('ja, mits'). Beide voorstellen bleven nog onafgedaan.
Ook werd er onder minister van Buitenlandse Zaken Norbert Schmelzer een meer Europees beleid gevoerd, in tegenstelling tot het Atlantische beleid van voormalig minister van Buitenlandse Zaken Joseph Luns.
Ambtsbekleders
| Ambtsbekleders | Minister / Ministerie | Termijn | Partij | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
mr. B.W. (Barend) Biesheuvel (1920–2001) |
Minister-president / Minister |
Algemene Zaken | 6 juli 1971 – 11 mei 1973 [3] |
ARP | |
|
mr. R.J. (Roelof) Nelissen (1931–2019) |
Vicepremier / Minister |
Financiën | 6 juli 1971 – 11 mei 1973 [3] |
KVP | |
|
mr. W.J. (Molly) Geertsema (1918–1991) |
Vicepremier / Minister |
Binnenlandse Zaken |
6 juli 1971 – 11 mei 1973 [3] |
VVD | |
|
drs. W.K.N. (Norbert) Schmelzer (1921–2008) |
Minister | Buitenlandse Zaken |
6 juli 1971 – 11 mei 1973 [3] |
KVP | |
.jpg)
|
mr. A.A.M. (Dries) van Agt (1931) |
Minister | Justitie | 6 juli 1971 – 8 september 1977 [3] |
KVP | |
|
mr.drs. H. (Harrie) Langman (1931–2016) |
Minister | Economische Zaken |
6 juli 1971 – 11 mei 1973 [3] |
VVD | |
|
H.J. (Hans) de Koster (1914–1992) |
Minister | Defensie | 6 juli 1971 – 11 mei 1973 [3] |
VVD | |
|
dr. L.B.J. (Louis) Stuyt (1914–2000) |
Minister | Volksgezondheid en Milieuhygiëne |
6 juli 1971 – 11 mei 1973 [3] |
KVP | |
|
drs. J. (Jaap) Boersma (1929–2012) |
Minister | Sociale Zaken | 6 juli 1971 – 19 december 1977 [3] |
ARP | |
|
mr. Ch. (Chris) van Veen (1922–2009) |
Minister | Onderwijs en Wetenschappen |
6 juli 1971 – 11 mei 1973 [3] |
CHU | |
|
dr. W. (Willem) Drees jr. (1922–1998) |
Minister | Verkeer en Waterstaat |
6 juli 1971 – 21 juli 1972 [4] |
DS'70 | |
|
drs. B.J. (Bé) Udink (1926–2016) |
21 juli 1972 – 11 mei 1973 [3] |
CHU | |||
|
ir. P.J. (Pierre) Lardinois (1924–1987) |
Minister | Landbouw en Visserij |
5 april 1967 – 1 januari 1973 [5] [3] |
KVP | |
|
|
drs. B.J. (Bé) Udink (1926–2016) |
Minister | Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening |
6 juli 1971 – 11 mei 1973 [3] |
CHU | |
|
P.J. (Piet) Engels (1923–1994) |
Minister | Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk |
6 juli 1971 – 11 mei 1973 [3] |
KVP | |
| Ambtsbekleders | Minister / Portefeuille / Ministerie | Termijn | Partij | |||
|
|
mr. R.J. (Roelof) Nelissen (1931–2019) |
Minister | Surinaamse en Nederlands- Antilliaanse Zaken (Binnenlandse Zaken) |
6 juli 1971 – 28 januari 1972 |
KVP | |
|
|
ir. P.J. (Pierre) Lardinois (1924–1987) |
28 januari 1972 – 1 januari 1973 |
KVP | |||
|
mr.dr. C. (Kees) Boertien (1927–2002) |
Minister | • Ontwikkelings- samenwerking (Buitenlandse Zaken) |
6 juli 1971 – 11 mei 1973 [3] |
ARP | |
|
jhr.mr. M.L. (Mauk) de Brauw (1925–1984) |
Minister | • Wetenschaps- beleid • Wetenschappelijk Onderwijs (Onderwijs en Wetenschappen) |
6 juli 1971 – 21 juli 1972 [4] |
DS'70 | |
|
|
mr. Ch. (Chris) van Veen (1922–2009) |
21 juli 1972 – 11 mei 1973 [3] |
CHU | |||
| Ambtsbekleders | Staatssecretaris / Portefeuille / Ministerie | Termijn | Partij | |||
.jpg)
|
drs. A. (Jan) van Stuijvenberg (1928) |
Staatssecretaris | • Agglomeratie Zaken • Rijksdienst (Binnenlandse Zaken) |
17 juli 1971 – 21 juli 1972 [4] |
DS'70 | |
|
drs. Th.E. (Tjerk) Westerterp (1930) |
Staatssecretaris | • Europese Zaken (Buitenlandse Zaken) |
17 augustus 1971 – 11 mei 1973 [3] |
KVP | |
|
mr. W. (Willem) Scholten (1927–2005) |
Staatssecretaris | • Fiscale Zaken • Belastingdienst (Financiën) |
14 juli 1971 – 19 maart 1973 [3] |
CHU | |
|
mr. A.P.J.M.M. (Fons) van der Stee (1928–1999) |
• Financiën Lagere Overheden (Financiën) |
14 juli 1971 – 12 maart 1973 [3] |
KVP | ||
|
mr. J.H. (Hans) Grosheide (1930-2022) |
Staatssecretaris | • Integratie • Immigratie • Asielzaken • Vreemdelingen- zaken • Jeugd- bescherming • Gevangeniswezen • Rehabilitatie (Justitie) |
28 juli 1971 – 11 mei 1973 [3] |
ARP | |
|
drs. J.J.M. (Jan) Oostenbrink (1936) |
Staatssecretaris | • Midden- en Kleinbedrijf • Toerisme (Economische Zaken) |
17 juli 1971 – 11 mei 1973 [3] |
KVP | |
|
A. (Adri) van Es (1913–1994) |
Staatssecretaris | • Materieel- voorzieningen • Personeels- beleid (Defensie) |
14 augustus 1963 – 16 september 1972 [5][3] |
ARP | |
|
mr. J.G. (Koos) Rietkerk (1927–1986) |
Staatssecretaris | • Sociale Zekerheid • Arbeids- omstandigheden (Sociale Zaken) |
28 juli 1971 – 23 april 1973 [3] |
VVD | |
|
mr.drs. C.E. (Kees) Schelfhout (1918–1983) |
Staatssecretaris | • Kleuterscholen • Basisonderwijs • Buitengewoon Onderwijs (Onderwijs en Wetenschappen) |
28 juli 1971 – 11 mei 1973 [3] |
KVP | |
|
dr. R.J.H. (Roelof) Kruisinga (1922–2012) |
Staatssecretaris | • Wegverkeer • Openbaar Vervoer • Spoorwegen • Scheepvaart • PTT (Verkeer en Waterstaat) |
28 juli 1971 – 20 maart 1973 [3] |
CHU | |
|
drs. K.W. (Werner) Buck (1925–2010) |
Staatssecretaris | • Stadsvernieuwing (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) |
17 augustus 1971 – 11 mei 1973 [3] |
KVP | |
|
S. (Fia) van Veenendaal- van Meggelen (1918–2005) |
Staatssecretaris | • Bijstand • Maatschappelijke Dienstverlening • Pensioenen • Armoedebeleid (Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk) |
28 juli 1971 – 21 juli 1972 [4] |
DS'70 | |
|
H.J.L. (Henk) Vonhoff (1931–2010) |
• Volksontwikkeling • Jeugdbeleid • Cultuurbeleid • Kunstbeleid • Mediabeleid • Sport • Natuurbehoud (Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk) |
28 juli 1971 – 23 april 1973 [3] |
VVD | ||
| Bron: Kabinet-Biesheuvel I Rijksoverheid.nl | ||||||
Kabinetsformatie
Zie Kabinetsformatie Nederland 1971 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.- Tweede Kamerverkiezingen 1971: 28 april 1971
- Beëdiging kabinet: 6 juli 1971
- Duur formatie: 69 dagen
- Informateur
- dr. P.A.J.M. (Piet) Steenkamp (KVP), (15 mei 1971 – 20 juni 1971) 37 dagen
- Formateur
- mr. B.W. (Barend) Biesheuvel (ARP), (21 juni 1971 – 5 juli 1971) 15 dagen
Hoewel de KVP de grootste partij was, leverde deze partij de premier niet. In die tijd was het ten eerste nog geen wet van Meden en Perzen dat de grootste regeringspartij de premier leverde, anderzijds had de KVP, na het passeren van oud-premier Piet de Jong voor het lijsttrekkerschap, geen voor de hand liggende kandidaat.
Reden ontslagaanvraag
Zie Kabinetscrisis uit 1972 over het financieel-economisch beleid voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Er ontstond verschil van mening in de ministerraad over het te voeren loon- en prijsbeleid en de bezuinigingen, waarna DS'70 besloot het kabinet te verlaten. De DS'70-bewindslieden dienden op 19 juli 1972 hun ontslag in, waardoor het kabinet niet meer kon rekenen op een meerderheid in de Tweede Kamer. De overige leden van het kabinet stelden daarom hun functie ter beschikking en het kabinet werd derhalve demissionair. Na een formatieperiode van 22 dagen kwam het rompkabinet Biesheuvel II aan het bewind.[6]
Noemenswaardigheden
- Maar liefst zeven ambtsbekleders van het kabinet dienden ooit als partijleider; Biesheuvel (ARP), Geertsema (VVD), Schmelzer (KVP), Van Agt (CDA), Drees jr. (DS'70), Udink en Kruisinga (CHU).
Zie ook
- ↑ Kabinet-Biesheuvel I en II (1971-1973). Parlement & Politiek.
- ↑ Leon van Damme, Veertig jaar geleden: de Drie van Breda. Montesquieu Instituut (10 februari 2011). Geraadpleegd op 12 augustus 2017.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 3,18 3,19 3,20 3,21 3,22 3,23 3,24 3,25 3,26 Functie gecontinueerd in het volgende Kabinet-Biesheuvel II
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Afgetreden
- ↑ 5,0 5,1 Functie gecontinueerd van het vorige Kabinet-De Jong
- ↑ Jan Joost Lindner, Ideeën van Drees jr. waren te afwijkend. Volkskrant (8 september 1998). Geraadpleegd op 15 augustus 2017.
· 
· 
