Kabinet-Lubbers II

Kabinet-Lubbers II
De bordesscène van de ministers van het kabinet-Lubbers II met in het midden koningin Beatrix bij Paleis Noordeinde op 14 juli 1986
Coalitie	CDA, VVD
Zeteltal TK	54 + 27 = 81
Premier	drs. R.F.M. (Ruud) Lubbers
Beëdiging	14 juli 1986
Demissionair	3 mei 1989
Ontslagdatum	7 november 1989
Voorganger	Lubbers I
Opvolger	Lubbers III
Zetels in de Tweede Kamer
Overzicht kabinetten
Portaal    Politiek

Het kabinet-Lubbers II was het Nederlandse kabinet van 14 juli 1986 tot 7 november 1989. Het kabinet werd gevormd door de politieke partijen Christen-Democratisch Appèl (CDA) en de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) na de Tweede Kamerverkiezingen van 1986. Het kabinet-Lubbers II was een meerderheidskabinet dat zowel in de Eerste Kamer en Tweede Kamer kon rekenen op een meerderheid. Het kabinet-Lubbers II was een voortzetting van het vorige kabinet Lubbers I.

Verloop

Het voornaamste doel van het kabinet was het beleid van het vorige kabinet voortzetten waarin men bezuinigde op verdere overheidsuitgaven. Er was een grootschalige herziening van de welvaartsstaat. Een belangrijke beleidsbeslissing die het kabinet nam,.was de verdere privatisering van staatsbedrijven zoals die van de openbare postdienst PTT. Financieel ging het in Nederland iets beter eind jaren tachtig; er moest na de strenge bezuinigingen van begin jaren tachtig nog steeds bezuinigd worden, maar het economisch herstel zette goed door. De aardgasbaten daalden wel sterk (10 miljard euro in 1985, 3 miljard euro in 1988), maar het overheidstekort daalde volgens de planning.

Het kabinet richtte zich daarnaast op een stelselherziening van de sociale zekerheid. Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Jan de Koning bracht vervolgens een nieuwe Werkloosheidswet tot stand. Na afloop van de uitkering kom een beroep worden gedaan op een IOAW- of Bijstandsuitkering. Een Toeslagenwet voorzag zo nodig in aanvulling op de uitkering tot het relevante sociaal-minimum.

In 1986 introduceert mdeminister van Onderwijs en Wetenschappen Wim Deetman een nieuwe Mediawet en de Wet op de studiefinanciering. De uitvoering van de nieuwe Wet op de studiefinanciering leidde tot grote problemen. Minister Deetman kwam daardoor fel onder vuur te liggen van de oppositie en van de studenten. Als gevolg daarvan ging hij zich meer en meer verzetten tegen verdere bezuinigingen op zijn begroting.

In 1988 werd het zelfstandig bestuursorgaan Commissariaat voor de Media opgericht dat bij wet werd aangesteld om toezicht te houden op de naleving van de mediawet en de Wet op de vaste boekenprijs.

Ook verscheen in 1988 de vierde nota ruimtelijke ordening (VINEX). Ruimtelijke kwaliteit werd voorop gesteld. Nederland moest de specifieke voordelen van de overzichtelijke stedelijke structuren uitbuiten in de internationale concurrentie. Om de verdere bevolkingsgroei van Nederland te accommoderen werd in het VINEX-document een aantal uitgangspunten vastgesteld voor de bouw van nieuwe woongebieden vanaf circa 1995. Het belangrijkste uitgangspunt was dat nieuwe woonwijken dicht bij de bestaande stadscentra moesten worden gepland. Ook werd onder andere aandacht besteed aan de groeikansen van Schiphol en Rotterdam Airport.

In datzelfde jaar werd de tabaks- en rookwarenwet voor de inperking van het roken in openbare gebouwen in gevoerd.

In 1989 bracht minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Ed Nijpels het Nationaal Milieubeleidsplan (NMP) uit. Hierin stond een analyse van de milieuproblematiek op lokaal, regionaal en mondiaal niveau. De veroorzakers van milieuverontreiniging werden verantwoordelijk gesteld voor het oplossen daarvan. Met doelgroepen, zoals het bedrijfsleven, werden taakstellingen afgesproken. Het streven naar duurzame ontwikkeling werd hoofddoelstelling van het milieubeleid van de volgende kabinetten.

Personele wijzigingen

Op 24 oktober 1986 stapte staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Gerrit Brokx (CDA) op nadat CDA–Tweede Kamer fractievoorzitter Bert de Vries vreesde dat zijn functioneren in twijfel zou komen te staan na de conclusies van de door de Tweede Kamer ingestelde parlementaire enquête naar bouwsubsidies. Op 27 oktober 1986 werd staatssecretaris van Economische Zaken Enneüs Heerma (CDA) benoemd als zijn opvolger. Op 30 oktober 1986 werd CDA–europarlementariër Yvonne van Rooy beëdigd als staatssecretaris van Economische Zaken.

Op 3 februari 1987 legde minister van Binnenlandse Zaken Kees van Dijk (CDA) tijdelijk zijn functie neer na dat hij als gevolg van hartklachten een operatie moest ondergaan. Tijdens zijn ziekteverlof werd minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Jan de Koning (CDA) tijdelijk benoemd tot minister van Binnenlandse Zaken. Tegelijkertijd werd staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Louw de Graaf (CDA) tijdelijk benoemd tot minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Op 6 mei 1987 keerde Kees van Dijk terug van zijn ziekteverlof en hervatte zijn werkzaamheden als minister van Binnenlandse Zaken.

Op 6 september 1988 trad minister van Defensie Wim van Eekelen (VVD) af als gevolg van zijn betrokkenheid bij de paspoortaffaire. De parlementaire enquêtecommissie naar de paspoortaffaire uitte ernstige kritiek op het handelen van Van Eekelen toen hij in het vorige kabinet staatssecretaris van Buitenlandse Zaken was. Op 10 september 1988 trad vervolgens ook zittend staatssecretaris van Buitenlandse Zaken René van der Linden (CDA) af. Op 24 september 1988 werd VVD–Tweede Kamerlid Frits Bolkestein benoemd als minister van Defensie. Op 27 september 1988 werd Berend-Jan van Voorst tot Voorst (CDA), die tot dan werkzaam was als topambtenaar op het ministerie van Economische Zaken, beëdigd als staatssecretaris van Buitenlandse Zaken.

Op 30 juni 1989 stapte staatssecretaris van Economische Zaken Albert-Jan Evenhuis (VVD) op, nadat hij in opspraak kwam na publicaties in het NRC Handelsblad over een dubieuze lening en subsidie die hij had verstrekt.

Op 14 september 1989 trad minister van Onderwijs en Wetenschappen Wim Deetman (CDA) af, nadat hij was benoemd tot voorzitter van de Tweede Kamer. Minister van Landbouw en Visserij Gerrit Braks (CDA) nam de functie waar tot het aantreden van het nieuwe kabinet op 7 november 1989.

Op 1 oktober 1989, één maand voor de beëdiging van het kabinet-Lubbers III, trad staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Louw de Graaf (CDA) af, nadat hij was benoemd tot voorzitter van de Ziekenfondsraad en van het College voor zorgverzekeringen (CVZ).

Chinese minister van Landbouw, Veehouderij en Visserij He Kang, minister van Landbouw en Visserij Gerrit Braks en minister van Buitenlandse Zaken Hans van den Broek op 25 augustus 1986.

Staatssecretaris van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur Dick Dees presenteert een nieuwe campagne tegen alcoholmisbruik op 4 september 1986.

Ambtsbekleders

Ambtsbekleders			Ministers / Ministerie		Termijn	Partij
		drs. R.F.M. (Ruud) Lubbers (1939–2018)	Minister-president / Minister	Algemene Zaken	4 november 1982 – 22 augustus 1994	CDA
		dr. R.W. (Rudolf) de Korte (1936–2020)	Vicepremier / Minister	Economische Zaken	14 juli 1986 – 7 november 1989	VVD
		drs. C.P. (Kees) van Dijk (1931–2008)	Minister	Binnenlandse Zaken	14 juli 1986 – 26 januari 1987 (ziekteverlof)	CDA
		mr. F. (Frits) Korthals Altes (1931)			26 januari 1987 – 3 februari 1987 (waarnemend tijdens ziekte- verlof van Kees van Dijk)	VVD
		drs. J. (Jan) de Koning (1926–1994)			3 februari 1987 – 6 mei 1987 (waarnemend tijdens ziekte- verlof van Kees van Dijk)	CDA
		drs. C.P. (Kees) van Dijk (1931–2008)			6 mei 1987 – 7 november 1989	CDA
		mr. H. (Hans) van den Broek (1936)	Minister	Buitenlandse Zaken	4 november 1982 – 3 januari 1993	CDA
		dr. H.O.Ch.R. (Onno) Ruding (1939)	Minister	Financiën	4 november 1982 – 7 november 1989	CDA
		mr. F. (Frits) Korthals Altes (1931)	Minister	Justitie	4 november 1982 – 7 november 1989	VVD
		dr. W.F. (Wim) van Eekelen (1931)	Minister	Defensie	14 juli 1986 – 6 september 1988 (afgetreden)	VVD
		drs. P. (Piet) Bukman (1934-2022)			6 september 1988 – 24 september 1988 (waarnemend)	CDA
		mr.drs. F. (Frits) Bolkestein (1933)			24 september 1988 – 7 november 1989	VVD
		mr.drs. L.C. (Elco) Brinkman (1948)	Minister	Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur	4 november 1982 – 7 november 1989	CDA
		drs. J. (Jan) de Koning (1926–1994)	Minister	Sociale Zaken en Werkgelegenheid	4 november 1982 – 3 februari 1987 (tijdelijk benoemd tot minister van Binnenlandse Zaken)	CDA
		L. (Louw) de Graaf (1930–2020)			3 februari 1987 – 6 mei 1987 (tijdens afwezigheid van Jan de Koning)	CDA
		drs. J. (Jan) de Koning (1926–1994)			6 mei 1987 – 7 november 1989	CDA
		drs. W.J. (Wim) Deetman (1945)	Minister	Onderwijs en Wetenschappen	29 mei 1982 – 14 september 1989 (afgetreden na benoeming tot voorzitter van de Tweede Kamer)	CDA
		ir. G.J.M. (Gerrit) Braks (1933–2017)			14 september 1989 – 7 november 1989	CDA
		drs. N. (Neelie) Smit-Kroes (1941)	Minister	Verkeer en Waterstaat	4 november 1982 – 7 november 1989	VVD
		ir. G.J.M. (Gerrit) Braks (1933–2017)	Minister	Landbouw en Visserij	4 november 1982 – 18 september 1990	CDA
		drs. E.H.Th.M. (Ed) Nijpels (1950)	Minister	Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer	14 juli 1986 – 7 november 1989	VVD
Ambtsbekleders			Minister / Portefeuille / Ministerie		Termijn	Partij
		drs. J. (Jan) de Koning (1926–1994)	Minister	• Nederlands-Antilliaanse Zaken en Arubaanse Zaken	29 mei 1982 – 7 november 1989	CDA
		drs. P. (Piet) Bukman (1934-2022)	Minister	• Ontwikkelingssamenwerking (Buitenlandse Zaken)	14 juli 1986 – 7 november 1989	CDA
Ambtsbekleders			Staatssecretarissen / Portefeuille / Ministerie		Termijn	Partij
		D.IJ.W. (Dieuwke) de Graaff-Nauta (1930–2008)	Staatssecretaris	• Agglomeratie Zaken • Gemeentelijke Herindeling • Decentralisatie • Rampenbestrijding • Hulpverlening (Binnenlandse Zaken)	14 juli 1986 – 27 mei 1994	CDA
		drs. P.R.H.M. (René) van der Linden (1943)	Staatssecretaris	• Europese Zaken (Buitenlandse Zaken)	14 juli 1986 – 10 september 1988 (afgetreden)	CDA
		mr. B.J.M. (Berend-Jan) baron van Voorst tot Voorst (1944)			27 september 1988 – 7 november 1989	CDA
		mr. H.E. (Henk) Koning (1933–2016)	Staatssecretaris	• Fiscale Zaken • Belastingdienst • Kansspelen • Staatsloterij • Muntwezen (Financiën)	4 november 1982 – 7 november 1989	VVD
		mr. V.N.M. (Virginie) Korte-van Hemel (1929–2014)	Staatssecretaris	• Integratie • Immigratie • Asielzaken • Vreemdelingenzaken • Rechtsbescherming • Privaatrecht • Jeugdbescherming • Minderhedenbeleid • Delinquentenzorg • Rehabilitatie • Gevangeniswezen (Justitie)	8 november 1982 – 7 november 1989	CDA
		A.J. (Albert-Jan) Evenhuis (1941–2011)	Staatssecretaris	• Midden- en Kleinbedrijf • Regionale Industrialisatie • Consumentenbeleid • Toerisme (Economische Zaken)	14 juli 1986 – 30 juni 1989 (afgetreden)	VVD
		drs. E. (Enneüs) Heerma (1944–1999)	Staatssecretaris	• Internationale Handel • Exportbevordering (Economische Zaken)	17 juli 1986 – 27 oktober 1986 (afgetreden na benoeming tot staatssecretaris van VROM)	CDA
		mr. Y.C.M.Th. (Yvonne) van Rooy (1951)			30 oktober 1986 – 7 november 1989	CDA
		J. (Jan) van Houwelingen (1939–2013)	Staatssecretaris	• Materieelvoorzieningen • Personeelsbeleid (Defensie)	14 september 1981 – 7 november 1989	CDA
		drs. D.J.D. (Dick) Dees (1944)	Staatssecretaris	• Volksgezondheid • Milieuzaken • Maatschappelijke Dienstverlening • Jeugdbeleid • Verzetsstrijders Zaken • Sport (Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur)	14 juli 1986 – 7 november 1989	VVD
		L. (Louw) de Graaf (1930-2020)	Staatssecretaris	• Sociale Zekerheid • Arbeidsomstandigheden • Armoedebeleid • Bijstandszaken • Ouderenbeleid • Gehandicaptenbeleid • Emancipatiebeleid (Sociale Zaken en Werkgelegenheid)	4 november 1982 – 3 februari 1987 (tijdelijk benoemd tot minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid)	CDA
					6 mei 1987 – 1 oktober 1989 (afgetreden)
		drs. N.J. (Nell) Ginjaar-Maas (1931–2012)	Staatssecretaris	• Basisonderwijs • Algemeen Voortgezet Onderwijs • Lerarenbeleid (Onderwijs en Wetenschappen)	4 november 1982 – 7 november 1989	VVD
		mr. G.Ph. (Gerrit) Brokx (1933–2002)	Staatssecretaris	• Volkshuisvesting (Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer)	4 november 1982 – 24 oktober 1986 (afgetreden)	CDA
		drs. E. (Enneüs) Heerma (1944–1999)			27 oktober 1986 – 22 augustus 1994	CDA
Bron: Kabinet-Lubbers II Rijksoverheid.nl

Kabinetsformatie

Zie Kabinetsformatie Nederland 1986 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

• Tweede Kamerverkiezingen 1986: 21 mei 1986
• Beëdiging kabinet: 14 juli 1986
• Duur formatie: 54 dagen
• Informateur
  • drs. J. (Jan) de Koning (CDA), (23 mei 1986 – 11 juli 1986) 50 dagen
• Formateur
  • drs. R.F.M. (Ruud) Lubbers (CDA), (11 juli 1986 – 13 juli 1986) 3 dagen

Reden ontslagaanvraag

Zie Kabinetscrisis over het reiskostenforfait voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Op 3 mei 1989 kwam er een einde aan bijna zeven jaar samenwerking tussen CDA en VVD. De VVD–fractie kon zich niet vinden in het door het kabinet genomen besluit over aftopping van het reiskostenforfait. Tijdens een Kamerdebat over dit besluit op 2 mei 1989 kwam VVD–Tweede Kamer fractievoorzitter Joris Voorhoeve met een motie die het kabinet vroeg af te zien van aftopping van het reiskostenforfait. Nog voor de motie in stemming kwam, trok minister-president Ruud Lubbers de conclusie dat er een onoverbrugbaar conflict was en bood het ontslag van het kabinet aan.

Noemenswaardigheden

• Maar liefst zes ambtsbekleders van het kabinet dienden ooit als partijleider; Lubbers, Brinkman en Heerma (CDA) en De Korte, Bolkestein en Nijpels (VVD).
• Vijf ambtsbekleders van het kabinet; Deetman, Braks, Nijpels, Van Houwelingen en Brokx zijn later benoemd als burgemeester.

Zie ook

• Tweede Kamerverkiezingen 1986
• Samenstelling Tweede Kamer 1986-1989

Bronnen, noten en/of referenties

· ·

Nederlandse kabinetten

Schimmelpenninck · De Kempenaer-Donker Curtius · Thorbecke I · Van Hall-Donker Curtius · Van der Brugghen · Rochussen · Van Hall-Van Heemstra · Van Zuylen van Nijevelt-Van Heemstra · Thorbecke II · Fransen van de Putte · Van Zuylen van Nijevelt · Van Bosse-Fock · Thorbecke III · De Vries-Fransen van de Putte · Heemskerk-Van Lynden van Sandenburg · Kappeyne van de Coppello · Van Lynden van Sandenburg · Heemskerk Azn. · Mackay · Van Tienhoven · Röell · Pierson · Kuyper · De Meester · Heemskerk · Cort van der Linden · Ruijs de Beerenbrouck I · Ruijs de Beerenbrouck II · Colijn I · De Geer I · Ruijs de Beerenbrouck III · Colijn II · Colijn III · Colijn IV · Colijn V · De Geer II · Gerbrandy I · Gerbrandy II · Gerbrandy III · Schermerhorn-Drees · Beel I · Drees-Van Schaik · Drees I · Drees II · Drees III · Beel II · De Quay · Marijnen · Cals · Zijlstra · De Jong · Biesheuvel I · Biesheuvel II · Den Uyl · Van Agt I · Van Agt II · Van Agt III · Lubbers I · Lubbers II · Lubbers III · Kok I · Kok II · Balkenende I · Balkenende II · Balkenende III · Balkenende IV · Rutte I · Rutte II · Rutte III · Rutte IV

Mediabestanden

Zie de categorie [[commons:#mw-subcategories|]] van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.