Verslag Pastoor Leon van Heeswijck
Hier volgen de aantekeningen van Pastoor Leon van Heeswijck
Op 10 mei 1940 werd Nederland door Duitsland overrompeld. Raamsdonk heeft slechts drie oorlogsslachtoffers gehad: n.l. Cornelis Marinus Oome die als torpedist te Dordrecht sneuvelden, en den 19e augustus naar hier werd overgebracht en onder grote plechtigheid op het R. K. Kerkhof werd begraven. Petrus van Kuppenveld uit Overasselt, als onderdirecteur werkzaam op onze boterfabriek, hij sneuvelde aan de Grebbelinie., Godefridus Staal die naar het langs trekken van Duitse troepen stond te kijken, werd door een onderofficier aangesproken. Hij gaf geen antwoord omdat hij doofstom was.
Cornelis Oome ontving het Oorlogsherinneringskruis
Cornelis Oome, sinds 1938 dienstplichtig soldaat, was als torpedist gelegerd in een school aan de Hofstraat in de binnenstad van Dordrecht. De torpedisten vormden samen met de pontonniers een eenheid binnen de genietroepen. Het waren geen gevechtstroepen maar verantwoordelijk voor troepenverplaatsingen. De torpedisten vormden een kwart van de ongeveer 1500 genisten in de stad. De bruggen in Dordrecht waren belangrijke doelen bij de inval. De Duitsers zetten een elite- eenheid, de Fallschirmjager, in om de bruggen snel in handen te krijgen. De parachutisten landden 's morgens in de polder ter hoogte van het huidige Weizigtpark, zo'n anderhalve kilometer van de plekwaar de torpedisten gelegerd waren. Oome maakte deel uit van een haastig gevormde patrouille. Onder leiding van Luitenant Bart Plasschaert gingen de torpedisten op pad met wat pistolen en karabijnen en een machinegeweer met een schietvormig magazijn 50/50 patronen. Opeens meer dan een kilometer van de school stuitte de patrouille op Duitsers, die vanaf de hoger gelegen bruggen direct het vuur openden. Luitenant Plasschaert liet zijn mannen terugtrekken en gaf dekkingsvuur met de mitrailleur. Toen hij door zijn munitie heen was, probeerde Oome ronde magazijnen te bemachtigen die waren achtergebleven. Die wist de 21-jarige torpedist te pakken te krijgen, maar liep daarbij twee schotwonden op aan zijn been.
Op de oorkonde die bij de Militaire Willemsorde staat de gebeurtenis in schoonschrift beschreven.
"Ondanks daarbij bekomen ernstige verwondingen, zodat hij niet of moeilijk kon kruipen of lopen. Door zich al wentelende voort te bewegen, ervoor gezorgd dat deze munitie in het bezit kwam van de mitrailleurbediening. Hierdoor mogelijk gemaakt dat een belangrijk toegangspunt tot het hart van de stad kon worden vastgehouden."
De zwaargewonde Oome is nog naar een ziekenhuis gebracht. Daar overleed hij op 14 mei, in augustus is hij herbegraven in Raamsdonk.
Anno 1940
In de maand Juli kwam het bevel van de Duitsers dat de klokken van de Kerk niet meer gebruikt mochten worden en de Kerk verduisterd moest worden, zodat van buitenaf geen verlichting in de kerk was te zien. Daarom werden in de kerk verduisteringslampen gehangen, die slechts zulks een spaarzaam licht gaven, dat de kerkbezoekers zoveel konden zien, dat ze elkaar niet tegen het lijf liepen.
In de maand September kreeg Raamsdonk inkwartiering van Duitse soldaten, ongeveer 250 in getal, die uit Frankrijk kwamen. Het St. Leogebouw en later ook de R.K. Jongensschool waren dan in beslag genomen. De jongens werden in de Bewaarschool ondergebracht. Eerst einde mei 1941 verlieten deze soldaten Raamsdonk, om te gaan naar het Russische Front. Ook in de Pastorie kwam inkwartiering van een Duitse soldaat of officier. Over het algemeen hebben deze Duitse soldaten zich ordelijk gedragen. Het St. Leogebouw werd van binnen geheel beklad met hakenkruizen en nationaalsocialistische opschriften, terwijl veel van de inboedel is vernield, o.a. 110 van de 240 stoelen.
Anno 1942
Daar het aantal leerlingen der R.K.Jongensschool in 1942 dermate was toegenomen, dat een vierde leslokaal moest worden aangebouwd en een 4e leerkracht worden aangesteld, stond Bestuur der R.K. Jongensschool voor een zeer moeilijk geval.
Geen andere oplossing was te vinden, dan dat het Parochiehuis of St. Leo gebouw werd beschikbaar gesteld. Er werden onderhandelingen gevoerd met het Kerkbestuur en het Gemeentebestuur van Raamsdonk. Het resultaat was, dat we verlof kregen van het Bisdom, het St. Leo gebouw zal worden verbouwd tot een 4e leslokaal, annex Gymnastiekzaal ook te gebruiken door de R.K. Meisjesschool. Het Gemeentebestuur zal ruim 800 gulden per jaar betalen voor de huur van beide lokalen, die op kosten van de Kerkenkas werden verbouwd door architect de Bever uit Eindhoven aan de prijs van 4700 gulden. Aannemer was Jos Leijten en Zonen te Raamsdonk. Op 1 december 1942 werd 4e leslokaal en op 1 januari 1943 de Gymnastiekzaal in gebruik genomen. Zodoende kwam de Parochie zonder Parochiehuis. Daar de meeste verenigingen ten gevolge van Duitse voorschriften waren stil gelegd of opgeheven, was er vanzelf geen behoefte aan vergaderingen, zodat het gebruik van Parochiehuis minder gevoeld wordt. Nochtans zal onmiddellijk na de oorlog tot den bouw van een nieuw parochiehuis moeten worden overgegaan.
Voetballen in Raamdonk in de Oorlogsjaren
Eind jaren dertig was er voor de Raamsdonkse jeugd weinig te doen in het dorp Raamsdonk. Een aantal jongeren namen het initiatief en richten begin 1940 een voetbalvereniging op en kozen als naam "Victoria". Gingen bij sommige verenigingen wegens oorlogshandelingen de wedstrijden niet door, Victoria heeft alle jaren van de oorlog gespeeld.
Vanaf het begin van de bezetting waren er in Raamsdonk een groot aantal Duitse soldaten 'ingekwartierd' en die maakten het ons niet erg lastig. Maar de avondklok, verduistering, het verbieden van verenigingen, het persoonsbewijs, het waren allemaal dingen waar men toch rekening mee moest houden. Ook met de verplichte tewerkstelling, mannen tussen de 18 en 35 jaar oud liepen grote kans om naar Duitsland te moeten om daar te werken voor de bezetter. Het enige alternatief was onderduiken, en dat deden er in Raamsdonk een groot aantal. Dit hield in dat er niet altijd genoeg spelers waren om een wedstrijd door te laten gaan. Sommige verenigingen waren zelfs genoodzaakt om zich geheel terug te trekken uit de competitie.
Onze naam Victoria was tot 1942 geen enkel probleem, maar toen de Engelse premier Winston Churchill begon met zijn campagne `V for Victorie' mochten we van de bezetter onze naam "Victoria" niet meer voeren maar bij de club horen we nog bijna wekelijks, het door Jo Schot geschreven clublied "'t is alweer Victoria" uit volle borst wordt gezongen.
Ad van Onzenoort
Met veel genoegen heb ik een gesprek gehad met Ad van Onzenoort, geboren op 2 januari 1924 in de woning Schansstraat 53. Zijn moeder had daar een winkel in kruidenierswaren en textiel. Ad, zijn vader, was wagenmaker in een gedeelte van het pand Luiten Ambachtstraat 23. Nederland werd op10 mei 1940 totaal overrompeld door de Duitsers, omstreeks half mei trokken dagenlang de Duitse troepen die naar België en Frankrijk gingen bij ons door de straat met vrachtauto's geflankeerd door het voetvolk met geladen geweren. Men moest zich als burger stil houden, anders werd men zo neergeschoten. Dit was in Waspik al gebeurd, daar werd Theo Savelkouls neergeschoten. Zo ook in Raamsdonk, Goof Stael (uit Geertruidenberg) was op bezoek bij zus (de vrouw van Jan Boons) en stond naar het doortrekken van de Duitse troepen te kijken, en werd door een onderofficier aangesproken. Hij gaf geen antwoord omdat hij doofstom was en werd op staande voet neergeschoten. Omstreeks augustus/september kreeg Raamsdonk inkwartiering van Duitse soldaten, ongeveer 250 in getal. Zij werden onder gebracht in het Leo gebouw en ook bij particulieren, o.a. ook in de vervallen boerderij van Janus de Bont-Boons, naast het kruisbeeld, in de Luitenambachtstraat. Bij Janus Zijlmans in de Schansstraat 36 werd een gaarkeuken ingericht. Vanuit de kazerne in Geertruidenberg werden de producten aangevoerd. Bij buurman Bertus de Bont in de Luiten Ambachtstraat 2 werden de paarden gestald.
Bron: Historisch dorp Raamsdonk 75 jaar bevrijd
Wiki opmaak: Terry van Erp
