De geschiedenis van oud en nieuw

Uit Wiki Raamsdonks Historie
Vuurwerk boven het IJ en Amsterdam, 1987.
Vuurwerk boven het IJ en Amsterdam, 1987.

Oliebollen, vuurwerk, champagne en oud-en-nieuw. Waar komen deze tradities vandaan? IsGeschiedenis heeft deze speelpunten van de jaarwisseling onderzocht en samengebracht tot een dossier voor mensen die alles willen weten over de geschiedenis van het oud-en-nieuw, zoals wij dat tegenwoordig vieren in de nacht van 31 december op 1 januari.

Geschiedenis van vuurwerk

Vuurwerk is zo'n echte Nederlandse traditie. Met oud en nieuw wordt er dan ook flink geknald. Hoewel de oorsprong van vuurwerk niet geheel duidelijk is, is het zeker dat het is uitgevonden in China.

Oud-en-nieuw in de oudheid

Bijna is het zover: oud-en-nieuw. Oliebollen, appelflappen en champagne worden genuttigd terwijl familieleden en vrienden aftellen tot het oude jaar is afgelopen en er een nieuw jaar begint. Het oud-en-nieuw feest vindt zijn oorsprong in tradities van 4000 jaar geleden.

Carbidschieten: knallend het jaar uit

Vooral in het noordoosten van Nederland wordt de jaarwisseling vaak met bijzonder veel lawaai gevierd. Op veel plekken klinkt dan het gebulder van het carbidschieten. Maar wat is dat nou precies? En waar komt het carbidschieten eigenlijk vandaan?

De Nederlandse traditie van de oliebol

‘’Het weer is koud en guur als de dagen korten en de nachten lengen, maar de feesten van december brengen licht en warmte, met oud jaar: oliebollen.’’ Zo klonk het Polygoon journaal in de jaren ’50. Al eeuwen is het eten van oliebollen typisch Nederlands. De eerste oliebol werd gegeten door de Bataven en de Friezen in het begin van onze jaartelling.

De traditie van kniepertjes

Rondom de jaarwisseling worden niet alleen maar oliebollen gegeten. In het noorden en oosten van Nederland worden tegen het einde van het jaar ook veel platte koeken gegeten. Kniepertjes, knieperties, knijpertjes, ijzerkoeken, de naam van de koeken - eigenlijk wafels - kan verschillen, maar de symboliek is vaak hetzelfde.

Geschiedenis van de Oudejaarsconference

Voor velen is het elk jaar vaste prik. Lekker lachen met de oudejaarsconference op TV. Of conferences, want inmiddels geven er heel wat caberetiers acte de présence op de nationale en regionale TV. De eerste oudejaarsconference in Nederland werd uitgezonden in 1954, maar het idee is nog veel ouder.

Ontdekking van Champagne

Om 12 uur ’s nachts wordt het nieuwe jaar ingeluid. Vaak gaat dit gepaard met vuurwerk en Champagne. Wist je dat het niet de Fransen waren, maar de Engelsen die in de zeventiende eeuw de mousserende wijn uitvonden?

Wie was Sint Sylvester?

Voor sommigen draait oud-en-nieuw om Sint Sylvester. Het feest van deze katholieke heilige wordt altijd rond de jaarwisseling gevierd. Wie was Sint Sylvester eigenlijk?

Eerste nieuwjaarsduik

Voor veel mensen is het vaste prik: op 1 januari vroeg uit de veren voor de Nieuwjaarsduik. Het is inmiddels in Nederland een jaarlijkse traditie geworden om op 1 januari het nieuwe jaar in te luiden met een duik in de ijskoude zee. De eerste Nederlandse Nieuwjaarsduik werd gehouden in 1960 in Zandvoort.

Lees verder Eerste nieuwjaarsduik

Ook interessant: