Sint Maarten en carnaval

SINT MAARTEN; DE ELFDE VAN DE ELFDE

Sint Maarten van Tours deelt zijn mantel aan een bedelaar. Miniatuur uit een Getijdenboek, Parijs, meester van Jean Rolin, circa 1455. (Koninklijke Bibliotheek Den Haag)

In de Rooms-katholieke heiligenkalender vindt het naamfeest van de heilige Martinus ofwel Sint Maarten op 11 november plaats. Geboren omstreeks 316 in Hongarije ging hij op jonge leeftijd in het Romeinse leger. Als cavalerist heeft hij midden in de winter aan de stadspoort van Amiens in Gallië de helft van zijn in tweeën gesneden soldatenmantel aan een bedelaar gegeven. Hierna zou hem – volgens de legende – Jezus zijn verschenen die zei dat hijzelf de bedelaar was geweest. Martinus liet zich dopen en overleed op 11 november 397 als bisschop van Tours.

Sint Maarten verdeelt zijn mantel. Naar een schilderij van prof.J.H.Jurres (Katholieke Illustratie, 1939)

Na de wonderbaarlijke genezing van o.a. twee invalide bedelaars werd hij een populaire volksheilige en zijn verering spreidde zich uit over christelijk Europa. In onze streken ook in Noord Brabant, maar meer in de kop van Noord-Holland. Talrijke kerken zijn naar hem vernoemd, in het bisdom Limburg ongeveer 30, verder de Domkerk te Utrecht, de bekende Martinitoren in Groningen en dichterbij huis de Martinuskerk te Hillegom. Sint Maarten is tevens vanouds stadsheilige van Utrecht en de naamgever van een Bovenwinds eiland in de Caribische Zee. Voorts van een plaatsje niet ver van Schagen, in 1990 bij de gemeente Harenkarspel gevoegd en sinds 2013 met Schagen en Zijpe opgegaan in de nieuwe gemeente Schagen.
Midden 16e eeuw was de deken van de Sint Maarten kerk in Utrecht tevens proost van de kerk van Haarlem. ^[1]

In onze regio is Sint Bavo een meer populaire heilige geworden, met in Raamsdonk de prachtige St. Bavokerk met daarnaast het voormalig klooster en ouderengesticht (sinds 1974 in gebruik als ontmoetingcentrum).
Bron: Terry van Erp

↑ In 1553 kocht Cornelia van Driebergen, weduwe van Gerrit van Lockhorst, de Heerlijkheid Heemstede en kort daarna werd een tweede poging ondernomen van de Heemsteedse kapel een parochiekerk te maken. In 1550 zonden namelijk ‘de ghemeyne buyrluyden van Heemstede met hemluyden gevucht vrouwe Cornelia […] als ambachtsvrouwe aldaer’ een verzoekschrift naar de deken van Sint Maarten te Utrecht als proost van de kerk van Haarlem om een betere verzorging. Het was immers wel twee uur gaans naar de (Bavo-)kerk te Haarlem om de sacramenten te halen, de kinderen te laten dopen en de doden te begraven. Dertien jaar later gaf de nieuwbenoemde bisschop van Haarlem., Godfried van Mierlo, het recht de kapellen in Zandvoort, Spaarndam, Heemstede enz. tot parochieën te verheffen. Fat ging toen niet dor vanwege de Opstand in 1572 en het Beleg van Haarlem. Aan dat beleg herinnert een opschrift in de huidige protestantse kerk met een opschrift aan een van de balken: In de kaaren vijftienhondert drie en seventig in de maand junie is de oude kerk gedistrueert.’

[1] In 1553 kocht Cornelia van Driebergen, weduwe van Gerrit van Lockhorst, de Heerlijkheid Heemstede en kort daarna werd een tweede poging ondernomen van de Heemsteedse kapel een parochiekerk te maken. In 1550 zonden namelijk ‘de ghemeyne buyrluyden van Heemstede met hemluyden gevucht vrouwe Cornelia […] als ambachtsvrouwe aldaer’ een verzoekschrift naar de deken van Sint Maarten te Utrecht als proost van de kerk van Haarlem om een betere verzorging. Het was immers wel twee uur gaans naar de (Bavo-)kerk te Haarlem om de sacramenten te halen, de kinderen te laten dopen en de doden te begraven. Dertien jaar later gaf de nieuwbenoemde bisschop van Haarlem., Godfried van Mierlo, het recht de kapellen in Zandvoort, Spaarndam, Heemstede enz. tot parochieën te verheffen. Fat ging toen niet dor vanwege de Opstand in 1572 en het Beleg van Haarlem. Aan dat beleg herinnert een opschrift in de huidige protestantse kerk met een opschrift aan een van de balken: In de kaaren vijftienhondert drie en seventig in de maand junie is de oude kerk gedistrueert.’

[1]