Op de koffie bij familie van Beurden
Voor deze ‘Op de koffie’ gaan we op donderdag 1 november naar Raamsdonk en niet alleen om te weten hoe daar de koffie smaakt, maar omdat heemkunde niet op houdt bij de grens van onze gemeente en wij hier een prachtig voorbeeld vinden van het beschermen van het culturele erfgoed, door deze familie. We zijn op bezoek bij de Familie van Beurden op het landgoed ‘Het Broeck’ in Raamsdonk. Op dit landgoed bevind zich het Rijtuigmuseum ‘De Koetserij’ en ook een Beeldentuin / Kunst-paviljoen, Koffie- en Theeschenkerij met Wandel en siertuinen.
De Boerderij
In de Lange Broekstraat no. 1 dateert uit 1880 en toen de huidige bewoners, Gerard en Corrie van Beurden, begin jaren ’90 van de vorige eeuw dit pand aankochten was de achter de boerderij staande Vlaamse schuur al ernstig in verval geraakt. De houten balken en dakconstructie waren nog wel in redelijke staat en deze toonden ook nog de ambachtelijke bouwconstructie en was daarom de moeite waard om dit te behouden, vond Gerard van Beurden. Plannen met deze enorme ruimte hadden zij niet, eerst moest de boerderij naar bewoning behoefte worden verbouwd, waarbij de oorspronkelijke trant en materiaal gebruik zoveel mogelijk werd gespaard om de oude sfeer en authentieke stijl te behouden. Oorspronkelijk werd de schuur voor hooi-opslag gebruikt, in de laag liggende percelen van Het Broek was namelijk alleen hooibouw mogelijk. De boerderij met schuur, maar ook de hele omgeving is als gemeentelijk monument aangemerkt. Echter, als je de ruimte te beschikking hebt komt bij een ambachtsman als Gerard van Beurden, vanzelf een invulling. Gerard kocht een krakkemikkig rijtuig met de bedoeling het te gaan restaureren, zijn belangstelling voor oude rijtuigen was er al. Zowel zijn vader als grootvader was wagenmakers. Zijn grootvader leefde nog helemaal in de tijd van de rijtuigen en koetsen, vader heeft de omslag naar het gebruik van gemotoriseerd vervoer meegemaakt.
Het Rijtuigen Museum
Zo begon na het opknappen van woonhuis en schuur de restauratie van Gerard’s eerste rijtuig, gesteund door zijn echtgenote Corrie. Rijtuigen uit de periode 1865 - 1910 worden in originele staat gerestaureerd en tentoongesteld. Dat heeft zich zo voortgezet, elk jaar een oud rijtuig, Het wordt gaandeweg wel steeds moeilijker om ze nog te vinden, zeker omdat het authentieke rijtuigen moeten zijn. Van een laat middeleeuwse draagkoets is een replica gebouwd aan de hand van oude pentekeningen. Dat is de enige replica, bedoeld om aan te geven hoe de ontwikkeling in een tijdlijn verliep. Net zoals de rijtuigen weer verdwenen door de opkomst van de auto; dat waren in het begin niet veel meer dan gemotoriseerde koetsen.
Ontbrekende onderdelen worden door Gerard en Corrie zelf vervaardigd, (ook al moet er eerst nog speciaal gereedschap voor ontwikkeld worden, omdat het niet meer voor handen is), van verlichtingselementen tot bekleding. Van het leren dak van een z.g. Tilbury was niet veel meer over. Met behulp van oude, uit de schoenindustrie afkomstige machines maakte Corrie van Beurden het tweezittertje weer als nieuw. Er zijn ook diverse attributen verzameld, die met de rijtuigen te maken hebben. Bijzonder is een grote antieke houten kist uit Engeland, die bij opening een complete toilet blijkt te bevatten. Dat werd door de Adel achter het rijtuig meegenomen. Toch wel handig bij deze manier van reizen.
De laatste aanwinst van het museum is een koetsje van de Amish, (95 jaar oud) afkomstig uit Amerika maar gevonden in Frankrijk, is intussen geheel gerestaureerd en staat te glimmen tussen alle andere pronkstukken. Gerard is nog op zoek naar een rijtuig model Berliner maar deze is tot nu toe onvindbaar.
Het Orgel
Boven de werkplaats in de schuur heeft Gerard een groot Pels Orgel uit 1935 opgebouwd. Het tweeklavier Electro-pneumatisch muziekinstrument is afkomstig van het voormalig conservatorium in Tilburg. Het stond in onderdelen onder een afdak. Het front hiervan ontbrak, het ontbrekende front met een derde klavier is gevonden in de N.H. Kerk, in Oostvoorne en is in 1929 gebouwd door de firma Standaard uit Schiedam. Het orgel wordt nu gebruikt, voor concerten en biedt particulieren de mogelijkheid om een groot orgel te bespelen.
Zo ontstond er een collectie om aan het publiek te laten zien en kwamen er museum perikelen. Om aan de voorwaarden van een museum te voldoen moest het geheel bereikbaar worden voor rolstoel gebruikers, toiletten moesten worden gemaakt en er moest een invalidentoilet beschikbaar komen.
Tuinen en Kunstexposities
Een oppervlakte van maar liefst 15.000 m2 aan tuinen en natuur nodigt uit om al wandelend de opgestelde kunstwerken te bewonderen, in een parkachtig aangelegde tuin, waarbij ook terreingedeelten zijn waar de natuur zijn gang kan gaan. Een kopie van de Koningstuin van Paleis het Loo is 10 jaar geleden aangelegd met buxus hagen in een sierlijke vormgeving. De opstelling van de kunstvoorwerpen en het verrassingseffect van de verschillende tuininrichtingen spelen daarbij een mooie rol. De aanwezige kunstwerken zijn zowel in eigendom als in bruikleen en er zijn mogelijkheden om kunst te exposeren, zowel binnen als buiten is er heel wat te bezichtigen. Binnen o.a. prachtig houtsnijwerk en buiten mooie roestvast stalen kunstwerken. Ook Oosterhoutse kunstenaars o.a. V.O.B.K. maken gebruik van de expositie mogelijkheden. De Koffie en Theeschenkerij, ‘De Mandarijn’ Biedt de mogelijkheid om koffie, Thee en frisdrank te gebruiken, want uw verblijf op het landgoed zal ook deze oorspronkelijke gevoelens bij u opwekken. Tevens is het mogelijk een lunch of Koffie tafel te verzorgen.
Rondleiding
Een rondleiding (voor groepen) door het rijtuigenmuseum, wordt vooraf gegaan door het tonen van filmopnamen over het restaureren van rijtuigen, waarbij impressies van het oude ambacht zoals het vervaardigen van rijtuigwielen getoond worden.
Ook wordt er allerlei informatie over de herkomst van de rijtuigengegeven. Bij de te restaureren rijtuigen bleek van driekwart de lantarens te ontbreken of was de kwaliteit zo slecht dat restauratie niet doenlijk was, zodat ook deze naar het oorspronkelijke model opnieuw vervaardigd moesten worden.
Voor wij alles goed op hebben kunnen nemen, begint het al te schemeren, door de veelheid van indrukken zijn we de tijd vergeten en moeten we van Gerard en Corrie afscheid nemen, met het voornemen dat we volgend jaar opnieuw een kijkje gaan nemen, vertrekken wij.
(de seizoen openstelling is van begin mei tot eind oktober)
Het was een boeiende middag met veel bezienswaardigheden.
Gerard en Corrie succes met jullie hobby en vooral succes met het bewaren en in stand houden van dit mooi stuk erfgoed, bedankt ook voor alle informatie en voor de koffie.
Voor diegenen die belangstelling hebben voor het hierboven beschreven erfgoed en de diverse kunstvoorwerpen, is het bezoeken meer dan waard.
Voor meer informatie, kijk op website: www.landgoedhetbroeck.nl
Bron: Oosterhout, 2012 (door: HEEMKUNDEKRING DE HEERLIJKHEID OOSTERHOUT)
Zie ook: Rijtuigmuseum De Koetserij, Wagenmakerij Museum, Landgoedeigenaar restaureert torenuurwerk St. Bavokerk Raamsdonk
en Familie Van Beurden opent in Raamsdonk Wagenmakerij Museum