Gedraaide torenspits

Uit Wiki Raamsdonks Erfgoed
Bestand:Puiseaux clocher tors.jpg
Gespiraalde klokkentoren
Bestand:Niedermorschwir clocher maquette.jpg
Maquette van de klokkentoren te Niedermorschwihr
Bestand:SerignacsurGaronne charpente.jpg
De gedraaide torenspits van binnen

Een gedraaide toren(spits), getordeerde of schroefvormige toren(spits) is een toren waarvan de spits in spiraalvorm gedraaid is. Deze is doorgaans gedekt met leien. Er zijn ongeveer honderd torens van dit type in Europa bekend.

Oorsprong

Er zijn twee verschillende verklaringen van de draaiing:

Volgens de 19e-eeuwse architect Viollet-le-Duc zijn sommige torens schroefvormig geworden omdat het hout slecht gedroogd is. Het is bewezen dat de structuur van oudere torens uit het lood kan raken. Hout werkt bijna altijd en de werking is niet symmetrisch. Een rotatie van 1/20 graad aan de basis kan leiden tot een verdraaiing van 45 graden aan de top van de spits. De verdraaiing van de Notre-Dame in Puiseaux in Loiret is te wijten aan het op een verkeerde wijze drogen van hout.

Door een te zwaar gewicht van de dakbedekking kan de spits vervormd worden en ook instorten. Soms worden er bij de dakbedekking materialen gebruikt die afwijken van de oorspronkelijk geplande materialen. Dit is waarschijnlijk het geval met de kerktoren van St Mary and All Saints in het Engelse Chesterfield, waarbij in de 17e eeuw de dakleien vervangen werden door loden platen, met sterke vervorming als gevolg.

Achthoekige torens

Een aantal van de getordeerde torens heeft een achtzijdige spits. Een achtkantige toren is opgebouwd met:

  • Een verticale balk in het midden van de torenspits. Deze vormt het middelpunt van de constructie. Op deze balk rust het gewicht van het frame
  • Verschillende steunbalken (schoren of korbelen), die zijn vastgezet aan alle zijden van het dak en de verticale balk en het algemene kader versterken
  • Dwarsbalken die voorkomen dat de constructie gaat 'werken'. Een dwarsbalk is het sterkst met een hoek van 45 graden. In achthoekige torens kunnen de dwarsbalken een grotere hoek hebben, waardoor ze makkelijker kunnen verdraaien.

Het gewicht van de torenspits moet gelijkmatig over het metselwerk van de onderliggende stenen torenbasis verdeeld zijn, anders kan dat het metselwerk zijn dragende functie niet goed uitoefenen. Wanneer deze constructie niet in orde is, kan een deel van de torenspits verzakken, met draaiing als gevolg.

Verspreiding in Europa

Bestand:Clochers tors pancarte.jpg
Bord geplaatst bij de ingang van een dorp met een gedraaide torenspits.
Bestand:Den Bosch-Gedraaide spits in kathedraal.jpg
Geen toren, maar een spits toelopend gedraaid baldakijn in de Sint-Janskathedraal van Den Bosch

Er zijn twee concentraties van gedraaide torens in Europa, een in Frankrijk omgeving Baugé (te Anjou) en de andere in België in de omgeving van Herve in de provincie Luik.

Er bestaan er een stuk of honderd gedraaide torens die verdeeld zijn over de volgende landen.

In 2003 was een honderdtal torens geregistreerd bij de vereniging Les clochers tors d'Europe. Daarvan zijn er 31 bewust gedraaid gebouwd en 50 als gevolg van externe invloeden uit vorm geraakt. De meeste zijn piramidevormig; die van Kopenhagen en Rome zijn van steen. Ze zijn als volgt verdeeld:

Het materiaal waarmee de torenspitsen bekleed zijn, is meestal leisteen, maar er worden ook dakpannen, houten dakspanen (shingles) en metalen platen gebruikt (koper, zink of lood).

De draairichting is per land verschillend:

  • In Duitsland draait 63% van rechts naar links.
  • In Oostenrijk en Zwitserland draait 100% van rechts naar links.
  • In België draait 75% van links naar rechts.
  • In Frankrijk draait 78% van links naar rechts.

Overzicht

Duitsland

De volgende tabel bevat de 22 bekende gedraaide torens van Duitsland:

Gebouw Plaats Deelstaat Coördinaten Opmerkingen Foto
Protestante kerk Karlsruhe-Grötzingen Baden-Württemberg 49° 0′ 12″ NB, 8° 29′ 53″ OL Achthoekige toren gebouwd op een vierkante basis, bedekt met terracottategels en draaiing van links naar rechts van 45 graden (één achtste). Bestand:2014-08-16 0566 groetzingen evangelische kirche.jpg
Protestante Sint-Petrikerk Burgwedel Nedersaksen 52° 29′ 30″ NB, 9° 51′ 19″ OL De kerk dateert uit de 15e en 16e eeuw, met een achthoekige spits op een vierkante toren, met draaiing van rechts naar links, sinds 1950 met koperen platen bedekt. Bestand:Burgwedel St Petri-Kirche IMG 8795.jpg
Stadspoort Duderstadt Nedersaksen 51° 30′ 48″ NB, 10° 15′ 22″ OL Gebouwd in 1343, verwoest in 1424, en draaide in de loop van de eeuwen. In 1874 werd de torenspits eraf gehaald om te voorkomen dat ze zou instorten. De draaiing is niet veranderd en gaat van links naar rechts met 45 graden (één achtste). In 1949 werd de toren geïnspecteerd door een architect die concludeerde dat de draaiing te wijten was aan fouten tijdens de bouw. Bestand:Turmduderstadt.jpg
Sint-Sixtuskerk Northeim Nedersaksen 51° 42′ 19″ NB, 10° 0′ 10″ OL Torenspits van 62 meter hoog, gebouwd in de vijftiende eeuw, de toren meet 33 meter, was oorspronkelijk bedekt met houten dakleien en is sinds 1836 bedekt met leisteen. Oorsprong van de draaiing is onduidelijk. Bestand:Northeim, St. Sixtii 20171101-001.jpg
Sint-Janskerk Sandstedt Nedersaksen 53° 21′ 35″ NB, 8° 31′ 28″ OL De kerk dateert uit 1420, een vierkante toren, bekroond door een achthoekige torenspits, rustend op een afgeknotte piramide, hij is bedekt met koperen platen en de draaiing is van rechts naar links met 60 graden (één zesde). Bestand:Sandstedt Kirche043v ONO.jpg
Sint-Jacobskerk Stolzenau Nedersaksen 52° 30′ 39″ NB, 9° 4′ 19″ OL De kerk dateert uit 1590, de toren werd herbouwd in 1679 en behield zijn vorm, met een hoogte van 48 meter waarvan 33 meter voor de spits. De spits is achthoekig, bedekt met leisteen, en draait van rechts naar links met 45 graden (één achtste). Oorsprong van de draaiing is onduidelijk. Bestand:St. Jacobi-Kirche in Stolzenau IMG 7947.jpg
Sint-Janskerk Uslar Nedersaksen 51° 39′ 30″ NB, 9° 37′ 59″ OL De kerk stamt uit 1428. Bestand:St.-Johannis-Kirche Uslar 12.jpg
Maria Schneekerk Kleinochsenfurt Beieren 49° 40′ 22″ NB, 10° 2′ 58″ OL Toren met vierkante voet met daarboven een zeer slanke torenspits, bedekt met leien, draaiing gaat van rechts naar links. De draai is toevallig. Bestand:Ochsenfurt, Kreuzkirche-001.jpg
Kerktoren Breidenbach Hessen 50° 53′ 7″ NB, 8° 27′ 19″ OL Achthoekige toren boven een vierkante basis die is bevestigd op een afgeknotte piramide. De draaiing gaat van rechts naar links met 45 graden (één achtste). De oorsprong is onduidelijk. Bestand:Breidenbach Ev. Kirche (33).jpg
Kerk Münzenberg Hessen 50° 27′ 9″ NB, 8° 46′ 35″ OL Kerkje uit de 13e eeuw. De klokkentoren met een vierkante basis is bekroond door een grote achthoekige torenspits die van rechts naar links draait met 45 graden (één achtste). Bestand:Evangelische Pfarrkirche Münzenberg 08.jpg
Sint-Pancratiuskerk Kaisersesch Rijnland-Palts 50° 13′ 49″ NB, 7° 8′ 30″ OL Toren in Romaanse stijl, bekroond door een spits die draait van links naar rechts. De draaiing lijkt vrijwillig te zijn. Bestand:Kaisersesch Kirche, Postplatz 01.jpg
Sint-Clemenskerk Mayen Rijnland-Palts 50° 19′ 48″ NB, 7° 13′ 23″ OL De kerk dateert uit 1350, de torenspits werd gedraaid in de tijd, de kerk was gebombardeerd tijdens de Tweede Wereldoorlog. De gedraaide toren werd herbouwd tussen 1950 en 1953. De hoogte is 51 meter waarvan 20 meter voor de spits. De spits draait een kwartslag van links naar rechts en heeft een kantel tot een meter zeventig. Bestand:Sankt Clemens Mayen.jpg
Kerktoren Alverdissen Noordrijn-Westfalen 52° 1′ 55″ NB, 9° 7′ 25″ OL De kerk werd gesloopt in 1842, waarbij alleen de klokkentoren overbleef waarvan de basis vierkant is, bekroond door een achthoekige torenspits bedekt met platen van zandsteen, de draaiing loopt van links naar rechts met een draai van 45 graden (één achtste). Bestand:Kirche Alverdissen.jpg
Sint-Johannes de Doperkerk Delbrück Noordrijn-Westfalen 51° 45′ 52″ NB, 8° 33′ 45″ OL De toren heeft gediend als verdedigingstoren en wordt bekroond door een spits bedekt met koperen platen. De draaiing loopt van links naar rechts. Bestand:St. Johannes Baptist, Delbrück.jpg
Sint-Lambertuskerk Düsseldorf Noordrijn-Westfalen 51° 13′ 41″ NB, 6° 46′ 17″ OL Toren met vierkante basis gegarneerd met torentjes op elke hoek en een achthoekige torenspits bedekt met leisteen, die loopt van links naar rechts, de top is bedekt met een kroon van kleine torens, een aan elke kant. Hij werd meerdere malen verbouwd, waarbij de vorm draaide. Bestand:St. Lambertus in Düsseldorf, Blick vom Kirchhof.jpg
Kerk Sint-George Hattingen Noordrijn-Westfalen 51° 23′ 53″ NB, 7° 11′ 6″ OL Bestand:Hattingen StGeorg.jpg
Evangelische kerk Hausberge Noordrijn-Westfalen ? Bestand:Ev-Kirche-Hausberge.jpg
Sint-Petrus en Pauluskerk Heiden-Lage Noordrijn-Westfalen 51° 58′ 47″ NB, 8° 50′ 51″ OL De toren, gebouwd in 1594, werd meerdere malen beschadigd, werd herbouwd in 1663, waarbij zijn gedraaide vorm behouden bleef. Hij heeft een vierkante basis, bekroond door een afgeknotte piramide met een achthoekige torenspits, bedekt met leisteen en draait een kwart van links naar rechts. Bestand:Lage - 07 - Kirche Heiden.jpg
Sint-Nicolaskerk Lemgo Noordrijn-Westfalen 52° 1′ 40″ NB, 8° 54′ 7″ OL De kerk dateert uit de 12e eeuw en heeft het twee klokkentorens. Alleen de rechter heeft een gedraaide spits. Hij werd herbouwd in 1663 na een storm. Het is een vierkante toren met een spits bedekt met zinken platen. De hoogte is 60 meter waarvan ongeveer 30 meter voor de spits. De spits draait van links naar rechts met 45 graden (één achtste). Bestand:1972 Lemgo 17.jpg
Sint-Petrikerk Mülheim an der Ruhr Noordrijn-Westfalen Verdwenen Bestand:Mülheim an der Ruhr, die Petrikirche foto3 2012-08-19 15.38.jpg
Sint-Petrikerk Ballstädt Thüringen 51° 2′ 7″ NB, 10° 42′ 53″ OL Toren met een vierkante basis met een slanke torenspits bedekt met tegels, en een draai van rechts naar links. Bestand:Ballstädt-Kirche-1.jpg

Engeland

De volgende tabel bevat de drie bekende gedraaide torens van Engeland:

Gebouw Plaats Graafschap Coördinaten Opmerkingen Foto
Sint-Maria en alle heiligenkerk Chesterfield Derbyshire 53° 14′ 10″ NB, 1° 25′ 28″ WL Scheve gedraaide toren en bedekt met loodplaten met een gewicht van vijftig ton. De structuur is doorgezakt door het overmatige gewicht van de dakbedekking. Bestand:Chesterfield's Crooked Spire. (5373895658).jpg
Sint-Pieterskerk Barnstaple Devon 51° 4′ 48″ NB, 4° 3′ 34″ WL De kerk werd gebouwd in het begin van de veertiende eeuw, de toren werd gerestaureerd in de zestiende eeuw. De torenbasis is vierkant. De torenspits is bedekt met loodplaten en draait van rechts naar links. Bestand:Paternoster Row leading away from the High Street towards St. Peters Church - geograph.org.uk - 1658546.jpg
Sint-Mariakerk Cleobury Mortimer Shropshire 52° 22′ 45″ NB, 2° 28′ 50″ WL Kerk uit de 14e eeuw, de toren bedekt met houten tegels, en draait van links naar rechts. Bestand:Cleobury Mortimer clocher.jpg

Oostenrijk

De volgende tabel bevat de zeven bekende gedraaide torens van Oostenrijk:

Gebouw Plaats Deelstaat Coördinaten Opmerkingen Foto
Sint-Nicolaaskerk Bad Ischl Opper-Oostenrijk 47° 42′ 42″ NB, 13° 37′ 22″ OL Toren met vierkante basis, een afgeknotte puntgevel, bekroond door een achthoekige torenspits die draait van rechts naar links. In 1649 was de toren al gedraaid, de oorsprong van deze draaiing is echter onbekend. Bestand:Nikolauskirche Ischl 01-2.jpg
Sint-Rupertkerk Wagrain Salzburg ? De toren dateert uit de tweede helft van de 15e eeuw en bestaat uit een vierkante toren, versierde gevels aan elke zijde en bekroond door een met leisteen bedekte achthoekige torenspits die draait van links naar rechts. Bestand:Wagrain (Kath. Pfarrkirche hl. Rupert-1).jpg
Sint-Oswaldkerk Alpbach Tirol 47° 23′ 54″ NB, 11° 56′ 40″ OL Toren heeft een vierkante basis met een zeer slanke met groene leisteen bedekte torenspits die draait van rechts naar links met 45 graden (één achtste). Bestand:Alpbach Tirol Kirche St. Oswald-1.jpg
Parochiekerk Mayrhofen Tirol 47° 10′ 5″ NB, 11° 51′ 53″ OL De achthoekige torenspits bedekt met groen leisteen, draait van rechts naar links met 45 graden (één achtste). Bestand:Mayrofen clocher.jpg
Parochiekerk Sint-George en Nicolaas Oetz Tirol 47° 12′ 18″ NB, 10° 53′ 53″ OL Vierkante torenbasis en een zeer slanke torenspits, bedekt met rode dakpannen. Hij draait van rechts naar links, een datum aangeduid op de spits lijkt erop te wijzen dat de toren in 1893 werd gerestaureerd. Bestand:Oetz clocher.jpg
Parochiekerk Virgen Tirol 47° 0′ 13″ NB, 12° 27′ 27″ OL De toren heeft een vierkante basis met versierde gevel en wordt bekroond door een achthoekige torenspits bedekt met groen leisteen, en draait van rechts naar links. Bestand:Virgen - Pfarrkirche.jpg
Parochiekerk Zell am Ziller Tirol 47° 14′ 3″ NB, 11° 52′ 52″ OL De vierkante torenbasis met versierde geveltop wordt bekroond door een spits bedekt met groen leisteen en met een draaiing van rechts naar links over 45 graden (één achtste). Het dak lijkt te zijn vernieuwd in 1995 (datum op het dak). Bestand:Zell am Ziller clocher.jpg

België

De volgende tabel bevat de tien bekende gedraaide torens van België, waarvan er zeven zich in de provincie Luik bevinden:

Gebouw Plaats Provincie Coördinaten Opmerkingen Foto
Onze-Lieve-Vrouwkerk Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek Vlaams-Brabant 50° 49′ 20″ NB, 4° 6′ 50″ OL Laat romaanse, vroeg gotische kerk uit de 13e eeuw. Vroeg middeleeuws Mariabedevaartsoord met prachtig Mariaretabel van omstreeks 1520. Torenspits met draaiing naar rechts. getorste toren OLV Lombeek
Kapel Notre-Dame-du-Marché Geldenaken Waals-Brabant 50° 43′ 30″ NB, 4° 52′ 4″ OL Torenbasis is vierkant en wordt bekroond door een achthoekige torenspits met een draaiing van links naar rechts. Bestand:Jodoigne-l'église Notre-Dame.jpg
Kerk Sint-Martin Leernes Henegouwen 50° 23′ 50″ NB, 4° 19′ 54″ OL De torenbasis is vierkant met een spits bedekt met leisteen, die draait van links naar rechts. Hij werd bewust gedraaid gebouwd voor een betere weerstand tegen de wind en werd gerestaureerd in 1948. Bestand:Leernes clocher.jpg
Sint-Pauluskerk Baelen Luik 50° 37′ 51″ NB, 5° 58′ 15″ OL De torenbasis is vierkant en dateert uit de twaalfde eeuw, en wordt bekroond door een torenspits gebouwd rond 1545. De spits draait 45 graden (één achtste) van rechts naar links. De oorsprong is onduidelijk. Bestand:Baelen-Église Saint-Paul (5).jpg
Kerk Sint-Jan-de-Baptist Herve Luik 50° 38′ 22″ NB, 5° 47′ 40″ OL Vierkante Romaanse torenbasis daterend uit de dertiende eeuw, met daarboven een torenspits van 28 meter bedekt met leisteen en met een draaiing van 45 graden (één achtste) van links naar rechts. Ze hangt voor meer dan een meter uit het lood. De draaiing is te wijten aan gebrekkige constructie. Bestand:Herve JPG01.jpg
Kerk Sint-Michel Jalhay Luik 50° 33′ 32″ NB, 5° 57′ 52″ OL De toren werd herbouwd in 1840 en werd bewust gedraaid. De spits is achthoekig en draait 45 graden van links naar rechts (één achtste). Bestand:Jalhay clocher.jpg
Sint-Lambertuskerk Gulke Luik 50° 36′ 24″ NB, 5° 57′ 22″ OL De toren draait zeer licht maar helt duidelijk over in het bovenste deel. Deze neiging lijkt te wijten aan een gebrek aan onderdelen. Bestand:Goe clocher1.jpg
Kerk Lierneux Luik verdwenen Vernietigd tijdens de Tweede Wereldoorlog en werd niet in zijn oorspronkelijke vorm herbouwd.
Parochiekerk Grand Marchin Luik 50° 27′ 47″ NB, 5° 14′ 26″ OL De toren draaide zich door de jaren heen, totdat een blikseminslag hem vernietigde. Hij werd in 2005 herbouwd met bewuste verdraaiing. Dit herstel vond plaats van april tot juli 2005.[1] Bestand:Grand-Marchin clocher.jpg
Kerk Notre-Dame de l'Arbre Momalle Luik 50° 41′ 8″ NB, 5° 22′ 22″ OL De draaiing is bijna onmerkbaar. De toren lijkt geleidelijk gedraaid te zijn. Aan de top draait de spits van links naar rechts. Bestand:Momalle - Eglise Notre-Dame (3).jpg
Kerk Sint-Jacques Polleur Luik 50° 32′ 21″ NB, 5° 52′ 52″ OL Het is een samengestelde spits op een vierkante torenbasis met daarop een achthoekige torenspits draaiend van links naar rechts met 45 graden (één achtste), die vervolgens overgaat op een achthoekig deel. Deze toren werd opzettelijk gedraaid gebouwd. Bestand:Polleur clocher.jpg
Sint-Martinuskerk Gent Oost-Vlaanderen 51° 3′ 1″ NB, 3° 42′ 12″ OL Bestand:Ekkergem 26-10-2008 11-41-52.jpg

Denemarken

De volgende tabel bevat de twee bekende gedraaide torens van Denemarken, die beide niets te maken hebben met de gedraaide torens van andere landen. Deze gedraaide torens zijn oorspronkelijke in barokke stijl.

Gebouw Plaats Coördinaten Opmerkingen Foto
Beurs Kopenhagen 55° 40′ 32″ NB, 12° 35′ 2″ OL Stenen toren in de vorm van een spiraal van links naar rechts, met verweven staarten van vier draken, gebouwd in de zeventiende eeuw. Bestand:Boersen spire 2.jpg
Frelserkerk Kopenhagen 55° 40′ 22″ NB, 12° 35′ 38″ OL De architect liet zich inspireren door de kapel van San Ivo alla Sapienza in Rome, de spiraal draait van links naar rechts, is bekleed met koper, heeft op de top een vergulde houten bol en stamt uit het midden van de achttiende eeuw. Bestand:Vor Frelsers Kirke Copenhagen 2.jpg

Frankrijk

De volgende tabel bevat de zesenzestig bekende gedraaide torens van Frankrijk. Een deel van deze torens is gemaakt door de Compagnons du Devoir, en ze worden geregeld tegengekomen op de daken van of bij de gebouwen van de loge en/of het huis van de meestermetgezel.

Gebouw Plaats Departement Coördinaten Opmerkingen Foto
Kerk Sint-Loup de Lyon Attignat Ain 46° 17′ 24″ NB, 5° 9′ 49″ OL De draai is van links naar rechts, deze toren is gerenoveerd in de negentiende eeuw en is bedekt met geglazuurde tegels. Bestand:Attignat clocher(2).jpg
Kerk Sint-Laurent Ceyzériat Ain 46° 10′ 37″ NB, 5° 19′ 29″ OL Achthoekige torenspits bedekt met rode dakpannen, vrijwillig gedraaid gebouwd door een timmerman in 1818. De draaiing heeft alleen betrekking op het onderste derde deel. De bekleding werd verder versterkt door stukken hout (een per zijde) om te voorkomen dat de draaiing groter werd. Bestand:Ceyzeriat clocher1.jpg
Kerk van de Geboorte van de Heilige Maagd Dohis Aisne 49° 45′ 46″ NB, 4° 8′ 24″ OL De met leisteen bedekte torenspits bestaat uit drie delen, alleen het onderste deel draait van links naar rechts. Het draaien is opzettelijk. Bestand:Dohis (Aisne) église tour de l'entrée.jpg
Kerk Sint-Martin Étréaupont Aisne 49° 54′ 10″ NB, 3° 54′ 53″ OL Spits draait van links naar rechts met 22,5 graden (één zestiende) en is bedekt met leien. Bestand:Etreaupont clocher.jpg
Kerk Sint-Bonnet Saint-Bonnet-de-Four Allier 46° 18′ 45″ NB, 2° 54′ 38″ OL De draaiing is per ongeluk te wijten aan slechte droging van het in de negentiende eeuw gebruikte hout. Bij de herstelling van de toren in 1978 eiste de Gebouwendient van Frankrijk dat de gedraaide vorm behouden bleef. Nu is deze bedekt met shingles van kastanjehout die de oude bedekking van leisteen vervangt, en het frame is versterkt. Bestand:St BonnetdeFour clocher1.jpg
Kerk Sint-Rémy Troyes Aube 48° 17′ 57″ NB, 4° 4′ 31″ OL Kerk uit de 14e eeuw, draaiende spits van links naar rechts. Bestand:Troyes stRemi.jpg
Kerk fortifiée du XIVe siècle Lagnac, gemeente Rodelle Aveyron 44° 29′ 23″ NB, 2° 36′ 39″ OL Achthoekige torenspits draait iets van links naar rechts. De kerk dreigt in te storten. Bestand:Church in Langac 04.jpg
Kerk Sint-Côme Saint-Côme-d'Olt Aveyron 44° 30′ 54″ NB, 2° 48′ 54″ OL Spits van 45 meter hoog, is meerdere malen beschadigd door blikseminslag, en in 1929 leidde dat tot de vernietiging en wederopbouw met vrijwillig draaiing. Bestand:St-come dOlt clocher.jpg
Klokkentoren Aubigny-sur-Nère Cher 47° 29′ 14″ NB, 2° 26′ 18″ OL Gedraaide spits op een huis dat toebehoorde aan een metgezel van de Tour de France, M Bourdoiseau. Hij was zwaar beschadigd en werd in de periode 1991 - 1992 gerestaureerd. Bestand:Aubigny clocheton.jpg
Klokkentoren Bourges Cher ? Constructie lyceum Jean de Berry
Kerk Sint-Martin Nohant-en-Graçay Cher 47° 8′ 10″ NB, 1° 53′ 38″ OL Achthoekige torenspits bedekt met shingles van kastanjehout gebouwd op een vierkante toren. De torenspits heeft een draaiing van 22,5 graden (één zestiende) van links naar rechts. Bestand:Nohant en gracay clocher.jpg
Stiftskerk Sint-Outrille Saint-Outrille Cher 47° 8′ 37″ NB, 1° 50′ 33″ OL Bedekt met houten shingles met een draaiing van 22,5 graden (één zestiende) van links naar rechts in het onderste twee derde deel van de torenspits. Bestand:Eglise Saint-Outrille.jpg
Kapel Notre-Dame de la Paix (17e eeuw) Treignac Corrèze ? Toren begint vierkant, vervolgens zeshoekig, dan achthoekig met een draaiing, en eindigt het met een halfronde lantaarn. Bestand:Treignac clocher tors.jpg
Kerk Sint-Pierre et Sint-Paul Aignay-le-Duc Côte-d'Or 47° 39′ 55″ NB, 4° 43′ 58″ OL Spits enigszins gedraaid van links naar rechts. Bestand:Aigay-le-duc clocher.jpg
Kerk Notre-Dame Auxonne Côte-d'Or 47° 11′ 38″ NB, 5° 23′ 18″ OL Toren van 33 meter hoog, gebouwd in 1843. De torenspits is bedekt met leisteen en heeft een draaiing van links naar rechts. Bestand:Auxonne eglise.jpg
Kerk Sint-Germain Vitteaux Côte-d'Or 47° 24′ 2″ NB, 4° 32′ 26″ OL De torenspits werd verwoest door een brand in 1633, werd het hetzelfde jaar herbouwd, vervolgens gerestaureerd in 1770 en 1893 en draait iets van rechts naar links. Bestand:Vitteaux clocher.jpg
Kerk Sint-Médard Naillat Creuse 46° 15′ 54″ NB, 1° 38′ 16″ OL Achthoekige torenspits op een rechthoekige toren, licht gedraaid van links naar rechts. Bestand:Clocher naillat.jpg
Kerk de la Transfiguration Payzac Dordogne 45° 24′ 4″ NB, 1° 13′ 12″ OL De gedraaide toren dateert waarschijnlijk uit de 16e eeuw, werd meerdere malen gerestaureerd, maar met behoud van zijn draaiing. Bestand:Payzac église clocher.jpg
Kerk Sint-Germain Saint-Aubin-sur-Gaillon Eure 49° 8′ 50″ NB, 1° 19′ 42″ OL De toren is 65 meter hoog, bedekt met leisteen, met een vierkante basis, achthoekige spits en draaiing van links naar rechts met 45 graden (één achtste). Bestand:Clocher St-Aubin-sur-Gaillon.jpg
Kerk Houville-la-Branche Eure-et-Loir 48° 26′ 37″ NB, 1° 38′ 27″ OL Draaiing van links naar rechts met 22,5 graden (één zestiende). Bestand:Houville clocher.jpg
? Dinéault Finistère ? Spits in tuin van een particulier huis, gebouwd door M Gourlan.
Kathedraal Sint-Jean-Baptiste Barran Gers 43° 37′ 3″ NB, 0° 26′ 31″ OL In 1971 werd de toren gerepareerd door de Compagnons de Saint-Sylvain d'Anjou, die denken dat de spits vanaf het begin af aan gedraaid was, maar de draaiing is toegenomen met de tijd, tot aan de breuk. Alleen het onderste deel van de spits is gedraaid. Bestand:Clocher barran.jpg
Kerk Sint-Pierre Québriac Ille-et-Vilaine 48° 20′ 39″ NB, 1° 49′ 38″ WL De spits is bedekt met leisteen en draait van links naar rechts met 45 graden (één achtste). Bestand:Clocher Eglise saint-Pierre Québriac.jpg
? Châteauroux Indre ? Skylight gegarneerd met pijlen bedekt met leisteen. De centrale spits is zeshoekig en draait een halve slag. Bestand:58 rue de la gare 36000 Chateauroux.jpg
Kerk Sint-Médard Reugny Indre-et-Loire 47° 28′ 59″ NB, 0° 53′ 2″ OL De torenspits is bedekt met leisteen en draait van links naar rechts met 22,5 graden (één zestiende) om meer weerstand tegen de wind te bieden. Bestand:Clocher tors de l'église de Reugny.jpg
Losse constructie Échirolles Isère 45° 9′ 3″ NB, 5° 42′ 48″ OL Gedraaide constructie bij het huis van de compagnons. Bestand:Clocher torsEchirolles.jpg
Kerk Sint-Viâtre Saint-Viâtre Loir-et-Cher 47° 31′ 21″ NB, 1° 55′ 60″ OL De achthoekige torenspits bekroont een vierkante toren, en heeft een lichte draaiing van links naar rechts. Bestand:Saint viatre clocher.jpg
Spits op gebouw Nantes Loire-Atlantique 47° 12′ 57″ NB, 1° 32′ 32″ WL Hoogste punt van het Maison des Compagnons du Devoir, hij draait 180 graden (een halve slag). Bestand:Nantes Maison compagnonnage Clocher tors.jpg
Los object Malville Loire-Atlantique ? Losse dakconstructie voor het drogen van kleding in houten shingles gegarneerd met gedraaide structuren, gebouwd door een gepensioneerde compagnon du Devoir.
Kerk Beaune-la-Rolande Loiret verdwenen De spits van de kerk is verdwenen in een brand in 1861 en werd recht herbouwd door Eugène Viollet-le-Duc. Bestand:France Loiret Beaune-la-Rolande Eglise Saint-Martin 02.jpg
Parochiekerk Boësses Loiret 48° 9′ 11″ NB, 2° 26′ 54″ OL Kerk stamt uit de 13e eeuw. De toren is iets gedraaid geworden als gevolg van renovatie. Bestand:Boesses clocher.jpg
Woonhuis Nogent-sur-Vernisson Loiret ? Verschillende torentjes op het dak van het huis van timmerman-dakdekker M. Trognon. De spits bestaat uit twee geneste conische delen, waarvan alleen het onderste gedeelte gedraaid is. Het is zeshoekig en draait 60 graden (één zesde) van rechts naar links. Bestand:Clocher tors Nogent-sur-Vernisson.jpg
Lantaarn op privéhuis Orléans Loiret ? Werk van een meester-timmerman M. Bertrand. Spits bedekt met leisteen boven een venster en draait van rechts naar links. Bestand:Orleans clocheton tors.jpg
Kerk Notre-Dame Puiseaux Loiret 48° 12′ 16″ NB, 2° 28′ 20″ OL Toevallige draaiing van 45 graden (één achtste) als gevolg van slechte droging van de centrale verticale balk. Bestand:Puiseaux clocher tors.jpg
Kerk Notre-Dame Sérignac-sur-Garonne Lot-et-Garonne 44° 12′ 51″ NB, 0° 29′ 5″ OL Deze van oorsprong gedraaide toren, daterend uit de vijftiende eeuw, werd verwoest in 1922 en precies herbouwd in 1989 door timmerlieden van de compagnons du tour de France op initiatief van de vereniging voor de wederopbouw van de toren Serignac. Bestand:Sérignac-sur-Garonne - Église Notre-Dame-de-l'Assomption -3.jpg
Kerk Cheffes Maine-et-Loire 47° 37′ 15″ NB, 0° 30′ 25″ WL Kerk uit de 13e eeuw. De draaiing is van onbekende oorsprong. Bestand:Clocher tors de cheffes Anjou.jpg
Kerk Sint-Jacques Chemiré-sur-Sarthe Maine-et-Loire ? De draaiing van 22,5 graden (één zestiende) van de torenspits lijkt van natuurlijke oorsprong te zijn. Bestand:Chemire clocher.jpg
Kerk Sint-Julien de Brioude Distré Maine-et-Loire ? De kerk dateert uit de elfde en twaalfde eeuw, maar de klok is gewijzigd in de 18e eeuw. De oorsprong van de draaiing van 36 graden (één tiende) is onduidelijk. Bestand:Distre clocher.jpg
Kerk Sint-Martin de Vertou Fontaine-Guérin Maine-et-Loire 47° 29′ 11″ NB, 0° 11′ 19″ WL De torenspits is nogal kort en opzettelijk gedraaid gebouwd. De draaiing gaat van rechts naar links met 45 graden (één achtste) en is de enige in deze draairichting in deze richting in deze omgeving. Bestand:Fontaine guerin clocher.jpg
Kerk Sint-Étienne Fougeré Maine-et-Loire ? Het draaien van de spits lijkt het werk van meester-timmerlieden. De draaiing is 22,5 graden (één zestiende). Bestand:Fougere clocher2.jpg
Kerk Sint-Cyr et Sinte-Julitte Jarzé Maine-et-Loire 47° 33′ 20″ NB, 0° 13′ 52″ WL Zijn recente draai groeit langzaam over de jaren. Dit kan het gevolg zijn van de ineenstorting van de centrale balk, na de renovatie van het dak. De draaiing is nauwelijks merkbaar, maar de helling is gevoelig. Bestand:Jarzé clocher.jpg
Kerk Sint-Germain Mouliherne Maine-et-Loire 47° 28′ 9″ NB, 0° 1′ 6″ OL Draaiing van origine omstreeks van 1690. Bestand:Mouliherne clocher.jpg
Kerk Sint-Denis Pontigné Maine-et-Loire 47° 32′ 52″ NB, 0° 2′ 27″ WL De toren werd vanaf het begin gedraaid gebouwd en draait van links naar rechts met 45 graden (één achtste). De dakdekking is gerenoveerd in 2005. Bestand:Pontigné clocher.jpg
Kerk Sint-Pierre Saumur Maine-et-Loire 47° 15′ 31″ NB, 0° 4′ 27″ WL De toren is gedraaid van links naar rechts. Bestand:Saumur stpierre clocher.jpg
Kerk Sint-Symphorien Le Vieil-Baugé Maine-et-Loire 47° 31′ 54″ NB, 0° 7′ 10″ WL De vorige spits was in steen, werd herbouwd in 1856, en werd beschadigd door blikseminslag in 1859 en 1892. De spiraalvormige vorm gaat van links naar rechts met 45 graden (één achtste) en is vrijwillig, maar de neiging lijkt het gevolg te zijn van verkeerd drogen. Bestand:Le Vieil Baugé clocher.jpg
Parochiekerk Étoges Marne 48° 52′ 51″ NB, 3° 51′ 20″ OL Achthoekige torenspits draait van rechts naar links met 22,5 graden (één zestiende). Bestand:Etoges clocher.jpg
Kerk Sint-Georges Meuvy (gemeente Breuvannes-en-Bassigny) Haute-Marne 48° 5′ 5″ NB, 5° 32′ 50″ OL De kerk werd gebouwd door de inwoners van de plaats onder leiding van hun pastoor tussen 1681 en 1719. De toren heeft een vierkante basis met een gebogen spits van 40 meter hoog. Bestand:Meuvy clocher.jpg
Kerk Sint-Pierre Meslay-du-Maine Mayenne ? Spits bedekt met leien, regelmatige draai van 45 graden (één achtste) van links naar rechts. De oorsprong van de draaiing is onduidelijk. Bestand:53 Meslay-du-Maine église clocher.jpg
Kerk Sints-Côme-et-Damien Vézelise Meurthe-et-Moselle 48° 29′ 11″ NB, 6° 5′ 13″ OL Toren is meer dan 65 meter hoog, bestaande uit een vierkante torenbasis bekroond door een achthoekige torenspits, bedekt met leisteen, van meer dan 28 meter en een draaiing van links naar rechts. Bestand:Vezelise clocher grosplan.jpg
Renaissance-toren van kasteel Landonvillers (gemeente Courcelles-Chaussy) Moselle 49° 8′ 7″ NB, 6° 23′ 44″ OL Draaiing van 45 graden (één achtste).
Kerk Sint-Omer Verchin Pas-de-Calais 50° 29′ 38″ NB, 2° 11′ 8″ OL Deze vervorming is te wijten aan het gebruik van te groen hout voor de voltooiing van de toren, dat zou hebben verdraaid bij het drogen. Bestand:Verchin3.jpg
Kerk Sint-Gall et Sint-Weldelin Niedermorschwihr Haut-Rhin 48° 5′ 58″ NB, 7° 16′ 28″ OL Vierkante toren met een achthoekige spits bedekt met tegels en een draaiing van 45 graden (één achtste) van rechts naar links. Binnen in de kerk is er een maquette van de structuur te zien van de Compagnons du Devoir.
Kerk Sint-Maurice Mervans Saône-et-Loire 46° 47′ 51″ NB, 5° 11′ 8″ OL De spits is bekleed met geglazuurde tegels. De oorsprong van de draaiing is onduidelijk, wel zijn er vele legendes over. Bestand:Mervans clocher.jpg
Kerk Notre-Dame Marçon Sarthe 47° 42′ 37″ NB, 0° 30′ 35″ OL Torenspits bedekt met leisteen en met een draaiing van 22,5 graden (één zestiende) van rechts naar links. Bestand:Marcon clocher.jpg
Parochiekerk Angiens Seine-Maritime 49° 49′ 42″ NB, 0° 47′ 24″ OL Vierkante toren met daarboven een korte spits met een draaiing van links naar rechts met 45 graden (één achtste). Bestand:Canon 20130424c Eglise d'Angiens(76).jpg
Kerk Sint-Pierre Auppegard Seine-Maritime 49° 49′ 46″ NB, 1° 1′ 33″ OL Kerk van de zestiende eeuw ingedeeld MH sinds 1926. Bestand:Église Saint-Pierre d'Auppegard.jpg
Kerk Sint-Aignan Bures-en-Bray Seine-Maritime 49° 46′ 45″ NB, 1° 20′ 12″ OL Toren met een totale hoogte van 60 meter, heeft een spits bedekt met leien en een draaiing van 45 graden (één achtste) van links naar rechts. De toren werd in 2000 gerestaureerd. Bestand:Clocher Tors de Bures-en-Bray.jpg
Kerk Sint-Ouen Offranville Seine-Maritime 49° 52′ 11″ NB, 1° 2′ 59″ OL Achthoekige torenspits met een draaiing van 45 graden (één achtste). Draaiing waarschijnlijk te wijten aan het ontbreken van een St. Andreaskruis in het frame. Bestand:ÉgliseStOuen Offranville.jpg
Constructie van Compagnons du Devoir Drancy Seine-Saint-Denis ? Vrijwillige constructie van 5 meter hoog met een draaiing van 45 graden (één achtste), bedekt met leien van verschillende kleuren. Bestand:Nantes Maison compagnonnage Clocher tors.jpg
Parochiekerk Saint-Pierre-des-Échaubrognes Deux-Sèvres 46° 59′ 25″ NB, 0° 44′ 38″ WL Parochiekerk werd tussen 1840 en 1844 gebouwd zonder architecten. Achthoekige spits met een draaiing van rechts naar links met 22,5 graden (één zestiende) om te compenseren voor de heersende winden. Bestand:St pierre echauborgnes1.jpg
Kerk Île d'Yeu Vendée verdwenen De toren bestond uit een achthoekige torenspits op een vierkante toren, gebouwd in 1794, en werd vernietigd door blikseminslag in 1953.
Kerk Sint-Martin Coussay-les-Bois Vienne 46° 48′ 32″ NB, 0° 44′ 37″ OL De toren van deze kerk is onderdeel van een voormalig klooster en draait iets van links naar rechts. Bestand:Coussay les bois couvent clocher.jpg
Kerk Sint-Sauveur Rochechouart Haute-Vienne 45° 49′ 24″ NB, 0° 49′ 14″ OL Achthoekige torenspits vrijwillig gebouwd met een draaiing van 45 graden (één achtste) van links naar rechts, maar de draaiing is met de tijd toegenomen. Bestand:Rochechouart clocher tors.jpg
Lantaarn boven een raam van een huis van een dakdekker Les Grands-Chézeaux Haute-Vienne 46° 20′ 59″ NB, 1° 23′ 37″ OL Vrijwillig draaiing van 45 graden (één achtste) van links naar rechts. Bestand:Grands chezeaux clocheton tors.jpg
Kerk Sint-Léger Gigny Yonne 47° 48′ 60″ NB, 4° 17′ 36″ OL Kerk dateert uit de twaalfde eeuw en werd herbouwd in 1523. De toren is een vierkante toren met daarop een spits bedekt met leisteen met een draaiing van links naar rechts op 22,5 graden (één zestiende). Bestand:Clocher Gigny.jpg
Kerk Saint-Martin-des-Champs Yonne verdwenen De toren van de kerk had zwaar te lijden onder zware leuning van de torenspits met een 45 graden draaiing (één achtste) en daarom werd de toren ontdaan van deze spits en werd deze vervangen door een andere. Bestand:Saint-Martin-des-Champs-FR-89-toile du XIXe siècle-52.jpg

Italië

De volgende tabel bevat de enige bekende gedraaide toren van Italië, die net als in Denemarken niets te maken heeft met de andere torenspitsen.

Gebouw Plaats Coördinaten Opmerkingen Foto
Sant'Ivo alla Sapienzakerk Rome 41° 53′ 54″ NB, 12° 28′ 30″ OL Ontworpen door architect Francesco Borromini, gebouwd in 1660 als spiralende stenen toren. Bestand:Borromini SantIvo.jpg

Zwitserland

De volgende tabel bevat de vier bekende gedraaide torens van Zwitserland:

Gebouw Plaats Kanton Coördinaten Opmerkingen Foto
Kerk Sint-Abogast Muttenz Bazel 47° 31′ 21″ NB, 7° 38′ 44″ OL Vierkante toren bekroond door een achthoekige torenspits met draaiing van rechts naar links. Bestand:Muttenz St Arbogast.jpg
Kerk Sint-Johann Davos Graubünden 46° 47′ 36″ NB, 9° 49′ 20″ OL Vierkante toren met vier gevels, en een kegelvormige spits die draait van rechts naar links met 45 graden (één achtste). Hij is bedekt met kastanjehouten shingles en de dekking is volledig vernieuwd in 2003. Bestand:St Johann Davos.jpg
Abdijkerk Payerne Vaud 46° 49′ 15″ NB, 6° 56′ 15″ OL De torenspits heeft een vierkante basis met een slanke met leisteen bedekte spits die een draaiing heeft van rechts naar links. Bestand:Payerne Abtei.jpg
Kerk Sint-Georges Stein am Rhein Schaffhausen 47° 39′ 32″ NB, 8° 51′ 37″ OL De kerk dateert uit de twaalfde eeuw en de toren werd herbouwd tussen 1566 en 1599. De spits is zeer slank, is 26,50 meter hoog, bedekt met leien en draait van rechts naar links. Bestand:Stein am Rhein - Altstadt - Ansicht vom Rhiweg mit Turm der Stadtkirche.jpg

Zie ook

Bibliografie

  • J.M. Barmès, J.C. Clément, J.C. Pompée, Clochers tors d'Europe, Puiseaux, 1996, heruitgegeven in 2003 ISBN 2-9519842-0-0.

Externe link

Zie de categorie [[commons:#mw-subcategories|]] van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://wiki-raamsdonk.nl/index.php?title=Gedraaide_torenspits&oldid=150686"