Baron von Münchhausen
Sterke verhalen (en syndromen) van Baron von Münchhausen
De Duitse baron Karl Friedrich Hieronymus von Münchhausen (1720-1797) had een rijke fantasie en een grote voorliefde voor sterke verhalen. De edelman, die dienst deed in het Russische leger en vocht tegen de Turken, verzamelde allerhande verhalen die hij tijdens speciale gelegenheden in geuren en kleuren navertelde.
Na zijn tijd in het leger trok de baron zich in 1760 terug op zijn landgoed in Bodenwerder, een stadje in Nedersaksen dat zich tegenwoordig trots presenteert als Münchhausenstad. In de jaren hierna trok de baron de aandacht door tijdens allerlei gelegenheden het publiek te amuseren met buitengewone verhalen over zijn leven als soldaat, jager en sportman.
Dat sommige van deze verhalen vandaag de dag nog bekend zijn bij het grote publiek, is te danken aan de Duitse schrijver Rudolf Erich Raspe, die ooit enkele oraties van de baron bijwoonde. Raspe besloot sommige verhalen te gebruiken voor een boek vol wonderbaarlijke geschiedenissen waarin de baron steeds centraal stond. Dit werk werd in 1785 in Londen in het Engels gepubliceerd onder de titel: Baron Munchausen’s Narrative of his Marvellous Travels and Campaigns in Russia.
Het werkje telde slechts achtenveertig pagina’s maar sloeg wel onmiddellijk aan bij het grote publiek. De uitgever verzocht Raspe daarop snel met wat nieuwe avonturen te komen. Kort hierna presenteerde de Duitser inderdaad een nieuw werk waarin de avonturen van de baron ter zee werden beschreven.
Raspe publiceerde hierna geen werken meer over de baron, maar er verschenen nog wel allerlei herdrukken die soms voorzien werden van nieuwe avonturen. Die nieuwe verhalen zijn dus niet terug te voeren op Raspe, laat staan op de Baron von Münchhausen. Later werden onder meer nog bizarre verhalen over een reis naar de maan en een tocht dwars door de aarde aan de verzameling toegevoegd.
Toen in 1786 een Duitse vertaling van de avonturen werd uitgebracht kwam de baron von Münchhausen volop in de belangstelling te staan. Blij was de edelman daar helemaal niet mee. Hij vond het alleraardigst om tijdens avondjes met plaatselijke notabelen wat sterke verhalen te vertellen, maar zat niet te wachten op massale aandacht voor zijn persoon. Rond zijn vijfenzestigste werd de baron dusdanig veel lastiggevallen door lezers die hem doorlopend vragen stelden over de avonturen (die hij in veel gevallen helemaal niet zelf had bedacht) dat hij besloot zich terug te trekken op zijn landgoed.
Bron digitalisering en Wiki opmaak: Terry van Erp