Raamsdonk - van 7 bakkers in 1939 naar 2 bakkers in 2009 - online versie
Informatie
Voorwoord
Op 15 april 2005 is bij notaris Mr. C.A.E. Heemstra een stichting in het leven geroepen met de naam Stichting Raamsdonks Historie]. Het doel van deze stichting is het verzamelen, beheren en toegankelijk maken van cultuurhistorische materialen met betrekking tot het grondgebied van de voormalige gemeente Raamsdonk in het algemeen, en het dorp Raamsdonk in het bijzonder, en voorts al hetgeen dat rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin van het woord.
De eerste zaak was een ruimte zoeken voor het archief en waar bezoekers rustig fotomateriaal kunnen bekijken. Deze ruimte werd gevonden in het Ontmoetingscentrum aan het Kerkplein, n.l. de voormalige scoutingzolder.
Een tiental vrijwilligers uit het dorp hebben, onder leiding van Cees Bouwens, van deze totaal verpauperde zolder een representatieve werk en tentoonstellingsruimte gemaakt.
Dankzij deze vrijwilligers kon de 83 jarige Cees Oome op 19 november 2005 de roestvrijstalen plaquette onthullen, waarop de naam "De Zolder" staat aangegeven met het logo van Stichting Raamsdonks Historie.
Voor het publiek is deze ruimte via een trap aan de achterzijde van het gebouw te bereiken. "De Zolder" is elke eerste dinsdagmiddag van de maand van twee tot vier uur voor belangstellenden geopend.
Het is echter ook mogelijk bij een familiereünie/feestje of met een vereniging deze tentoonstellingsruimte te bezoeken, men moet dan wel tijdig een afspraak maken met een van de bestuursleden.
Omdat "De Zolder" niet voor iedereen goed bereikbaar is, heeft de bewonerscommissie van de Leohoeve ons in de gelegenheid gesteld, om met enige regelmaat op een zaterdagmiddag hun "huiskamer" te gebruiken voor het bekijken van foto’s.
Bijna 4 jaar zijn elke week op donderdagmorgen onze vrijwilligers Tomas van Dongen, Theo Kuijsters, Els en Ad Segeren en Jan van der Put, onder de bezielende leiding van Cees Bouwens, bezig met het archiveren van diverse zaken, scannen van foto’s en het verzamelen van oude krantenknipsels.
In 2008 verkochten Toon en Riek van der Westen het pand Molenstraat 49, waarin van 1820 tot 1965 bakkerij van der Westen, en tot 1981 de winkel van zijn tante Jo gevestigd was. Toon en Riek besloten een aantal attributen uit de voormalige bakkerij aan Stichting Raamsdonks Historie te schenken, door (oud bakker) Koos van Strien is dit aangevuld met spullen die hij nog in zijn bezit had.
Dit was voor mij aanleiding om een boekje te schrijven over de zeven bakkers, die in ons dorp Raamsdonk in 1939 trachten hun kost te verdienen met het bakken van brood.
De bedoeling van dit boekje is dan ook om een stukje geschiedenis van ons dorp te laten zien, en tevens het werk van onze stichting te promoten.
Wij kunnen dit werk echter alleen doen dankzij de steun van onze begunstigers, ik wil van deze gelegenheid dan ook gebruik maken om hun te bedanken voor hun financiële bijdrage.
Jan van Strien,
Voorzitter.
Geschiedenis van het broodbakken
In een bakkerswinkel vind je tientallen soorten brood met verschillende smaken. Dit is niet altijd zo geweest. De eerste broden bestaan alleen maar uit meel en water. Brood is zo bekend, een oeroud product, maar het is niet bekend wie het heeft ontdekt en waar het is uitgevonden. Brood is gewoon in de loop der jaren ontstaan en verder ontwikkeld.
Tienduizend jaar geleden kauwen de mensen op wilde granen om honger te stillen.
De korrels werden door het speeksel in de mond zacht. Later komt men op het idee om de korrels met een steen te kneuzen.
Bij die fijngemaakte korrels doet men water. Zo krijg je een soort pap.
Om die pap lekkerder te maken doet men vruchten en honing erbij. Misschien is het eerste brood wel op de volgende manier uitgevonden: er valt wat van die pap op een hete steen die in het vuur ligt.
De pap bakt, krijgt een knapperige korst en smaakt lekker. Vanaf dat moment gaat men van die pap platte broden maken. Dat brood is als het warm is zacht en goed te eten.
Maar als het brood afkoelt, wordt het keihard. Je moet er dan een stuk afbreken en in water zacht laten worden voor je het kan eten.
Ongeveer 1500 jaar voor Chistus werd uitgevonden dat je die broodpap, ook wel deeg genaamd, kon laten rijzen. Hierdoor krijg je luchtiger brood dat langer zacht blijft. Dit wordt door een Egyptische slaaf toevallig uitgevonden. Deze slaaf moest iedere dag vers brood bakken.
Op een dag merkt hij dat hij wat deeg van de vorige dag heeft laten staan.
Het ruikt ook een beetje zuur en het lijkt wat groter te zijn geworden. Hij is bang dat zijn baas zijn slordigheid zal merken. Daarom doet hij het oude deeg bij het nieuwe.
De broden die hij van het mengsel maakt, zijn luchtiger en lekkerder.
Voortaan gebruikt hij iedere dag een beetje deeg van de vorige dag. Dit oude deeg wordt ook wel zuurdesem genoemd. Ook nu is er nog brood te koop dat gemaakt is met Zuurdesem.
Er worden andere mogelijkheden uitgevonden om het deeg te laten rijzen, bijvoorbeeld met graanrestanten uit de bierbrouwerijen zoals biergist en met Zure wijn.
In de 19° eeuw wordt het bakkersgist uitgevonden. Nu gebruiken bijna alle bakkers in Nederland gist om brood te maken.
Een andere belangrijke uitvinding was de bakkersoven.
De Egyptenaren bedenken een dichte oven van tegels.
Die wordt in tweeén gedeeld door een grote stenen plaat.
In het onderste gedeelte wordt een houtvuur gestookt en in het bovenste brood gebakken.
Ook nu worden dergelijke ovens nog gebruikt. Om de ovens te verhitten gebruikt men nu aardgas of elektriciteit.
Geschiedenis van het beroep bakker
In Griekenland zijn er ongeveer 500 jaar voor Christus al bakkerijen. De mensen kunnen dan kiezen: zelf hun brood bakken in een openbare oven, of brood kopen bij een bakkerij. De Griekse bakkers maken zo'n lekker brood, dat de Romeinen Griekse bakkers in dienst nemen.
Via de Romeinse keizer Julius Caesar en zijn legers wordt het broodbakken ruim 2000 jaar geleden bij ons ingevoerd.
Het duurt lang voordat er in Nederland mensen van beroep bakker worden. De meeste gezinnen bakken hun eigen brood. Veel boerderijen en woningen hebben daarvoor een apart bakhuis.
Pas in de middeleeuwen komen er in de steden bakkers die hun zelfgebakken brood in hun winkel verkopen. De bakker blaast in die tijd op een bakkershoorn om aan te geven dat het brood gaar is. De mensen weten dan, dat het brood te koop is.
Tot rond 1900 is het op het platteland heel normaal dat men thuis deeg maakt, en dit door de bakker laat bakken. Maar op den duur komen in alle dorpen bakkerswinkels.
Sommige bakkers hebben een dubbel beroep. ’s-Nachts bakken ze brood en overdag zijn ze broodbezorger. Soms te voet met een grote mand vol brood op de rug. Andere bakkers gaan met paard en wagen hun klanten langs. Later gaan hun knechten ook met een bakfiets of met een bestelwagen. Nu zijn er nog maar weinig broodbakkers die iedere dag langs hun klanten gaan.
Sommige bakkersbedrijven komen brood thuis brengen als je via internet je bestelling opgeeft.
Veel zelfstandige bakkers verdwijnen, er zijn steeds minder echte bakkerswinkels. Dit komt veelal omdat hun kinderen niet willen kiezen voor het beroep van bakker of omdat niemand anders de zaak wil overnemen. Ook hebben de bakkers het moeilijk doordat steeds meer mensen hun brood bij de supermarkt kopen.
Het brood uit de supermarkten komt meestal uit grote broodfabrieken. Veel mensen vinden het jammer dat hun bakker op de hoek verdwenen is.
Omdat brood het lekkerst is als het vers is, kopen veel mensen voorgebakken brood dat ze in hun eigen oventjes afoakken. Of ze bakken hun eigen brood met een broodmachine.
Het aantal warme bakkers loopt al jaren terug. In 1960 zijn er in Nederland nog 10.000 bakkers, in 1980 nog ruim 5000, in 2002 bedroeg het aantal bakkers 2727, en nu, in 2009 zijn er nog 1900.
Waar wordt het meeste brood van gemaakt?
Brood wordt in Nederland gebakken van een mengsel van verschillende tarwesoorten.
Het grootste deel komt uit het buitenland, de rest wordt in Nederland verbouwd. Het meeste brood dat in Nederland wordt gegeten, is gemaakt van tarwe omdat we dat het lekkers vinden. Tarwe is heel geschikt om brood van te bakken. Het zorgt voor een luchtig brood.
Bakkerij van der Westen 1820 – 1965
Op 5 augustus 1791 wordt in Made gedoopt Gerardus van der Westen, zoon van Joannes "Jan" van der Westen (bakker) en Maria Damen.
Gerardus trouwt op 20 april 1820 te Made en Drimmelen met Johanna van der Krieken, gedoopt te Terheijden op 4 maart 1796.
Nadat Gerardus en Johanna getrouwd zijn gaan ze wonen in Raamsdonk waar Gerardus een bakkerij begint. Ze krijgen samen 10 kinderen.
Zoon Adrianus van der Westenwordt geboren te Raamsdonk op 28 november 1828, en trouwt op 18 mei 1865 te Oosterhout met Johanna Akkermans, geboren te Oosterhout op 14 september 1837.
Uit dit huwelijk van Adrianus en Johanna zijn 9 kinderen geboren:
- Johanna geboren te Oosterhout 02-07-1865 getrouwd met Gijsbertus de Nijs
- Bernardus geboren te Raamsdonk 21-07-1866 overleden 12-03-1902
- Gerardus geboren te Raamsdonk 24-06-1868 overleden 23-12-1908
- Johannes geboren te Raamsdonk 12-04-1870 getrouwd met Adriana Theuns
- Antonius geboren te Raamsdonk 01-06-1871 getrouwd met Maria Theuns
- Simon geboren te Raamsdonk 09-02-1873 overleden 15-10-1873
- Anna geboren te Raamsdonk 21-07-1874 getrouwd met Petrus van de Wassenberg
- Adriana geboren te Raamsdonk 25-11-1876 overleden 14-06-1893
- Simon geboren te Raamsdonk 29-12-1877 overleden 21-05-1905
Adrianus van der Westen ging wonen in de wijk letter D-85 en hij was broodbakker. Adrianus overleed te Raamsdonk op 3 april 1881. Johanna bleef achter met 8 kinderen.
Uit een koopakte van 29 oktober 1900 blijkt dat mejuffrouw Johanna Akkermans weduwe van Adrianus van der Westen, Koopvrouw te Raamsdonk, voor de onverdeelde helft in de hierna te noemen goederen en aan hare kinderen uit dit huwelijk gesproten met namen:
Johanna gehuwd met Gijsbertus de Nijs, schoenmaker te Amsterdam, Antonius, bakker te Waspik, Anna gehuwd met Petrus van de Wassenberg, schilder te Kruiningen, Bernardus, bakker, Gerardus Simon, bakker en Johannes Adrianus, schipper, allen te Raamsdonk en 7. den minderjarige Simon Michel Adrianus van der Westen en de getuigen. De wederhelft, ieder voor een onderverdeeld eenzevende in die wederhelft voor wien als hun mondelinge lasthebber alhier gemelde Gerardus Simon van der Westen ook voor zich, die verklaarde in koop aan te nemen; Gemeente Raamsdonk, tuin thans bouwland Sectie G., nummer 414 en 415 te samen groot drie aren vier en zeventig centiaren in het noordelijk gedeelte van bouwland Sectie G nummer 413 ter grootte van ongeveer Zes aren Zes en twintig centiaren een lengte aan de westzijde van ongeveer 75 meters en de volle breedte van zoodanige som als zij lasthebber zal goedvinden.
Antonius van der Westen trouwde op 7 november 1906 met Maria Theuns, geboren te Gendt op 14 mei 1882. Zij gingen wonen in Waspik en startte een bakkerij in de Beneden Kerkstraat.
In dit pand had later Guus Broekmans nog een bakkerij. Dat was echter van korte duur, want in het jaar 1908 werd zijn broer Gerardus van der Westen ziek, en kochten zij de bakkerij in Raamsdonk.
Dit blijkt uit een Koopakte van 22 juli 1908. Broer Gerardus overleed op 23 december 1908.
Uit onderstaande koopakte blijkt: Op 22 juli 1908 koopt Antonius van der Westen geboren te Raamsdonk 1 juni 1871 bakker te Waspik, van Gerardus Simon van der Westen geboren te Raamsdonk 24 juli 1868, bakker te Raamsdonk, het huis tuinen bouwland onder Raamsdonk Sectie G nummer 1457 en gedeeltelijk 1717 tezamen 18 are, 75 centiare koopsom f 3000,-. Waarvan acte. Verleden te Raamsdonk op dato gemeld in tegenwoordigheid van Jacob Gijben, huisschilder en Cornelis Kievits, sigarenmaker, beiden te Raamsdonk als getuigen.
Uit het huwelijk van Antonius van der Westen en Maria Theuns zijn 6 kinderen geboren:
- Adrianus' geboren te Waspik 27-10-1907 getrouwd met Adriana de Wijs.
- Johannes geboren te Raamsdonk 21-05-1909 overleden te Tilburg 11-07-1966
- Cornelis geboren te Raamsdonk 16-07-1911 overleden te Dussen 16-08-1959
- Bernardus geboren te Raamsdonk 27-01-1913 overleden te Raamsdonk 02-11-1918
- Bernardus geboren te Raamsdonk 01-11-1919 overleden te Heerenveen 18-08-1987
- Johanna geboren te Raamsdonk 01-11-1919 overleden te Waspik 02-02-2008
Toon en Marie gingen dus wonen in de ouderlijke woning van Toon. Zij hadden een goede hulp in de bakkerij van hun oudste nicht Petronella de Nijs, die was bij de moeder van Toon en Zijn broer Gerardus in het gezin komen helpen. Het ging goed in de bakkerij in 1921 kochten zij een nieuwe bakkerswagen met inruil van de oude voor f 450.
Jan en Kees (Nellis) van der Westen gingen allebei werken in de bakkerij van hun ouders.
Evenals zus Jo, die hielp in de winkel en het huishouden.
Jo hielp echter ook mee in de bakkerij zoals het brood afwegen en het bezorgen van brood bij de klanten.
Het was een echt familiebedrijf wat blijkt uit de stichtingsakte tot oprichting van een vennootschap onder de naam Firma A. v.d. Westen.
In de winter hadden ze ’s nachts ook altijd vaste klanten in de bakkerij, want als de politie nachtdienst had dan was het aangenaam in de bakkerij om zich eens lekker op te warmen. Vader Toon van der Westen overleed plotseling op 10 februari 1954.
Zoon Jan van der Westen was enigszins gehandicapt, Op 16 november 1938 behaalde Jan zijn bakkersdiploma. Hij stierf op 57 jarige leeftijd in het Maria-ziekenhuis te Tilburg op 7 juli 1966.
Op zijn gedachtenisprentje staat de volgende tekst:
“Door een jarenlang lijden gelouterd, leerde hij het betrekkelijke zien van al het schone van deze wereld, en ging steeds meer verlangen naar het absolute, wat Christus ons in het vooruitzicht stelt. Daarom ook, kon hij ook een echt blij mens zijn, die ondanks zijn eigen lijden, steeds vreugde wist te brengen aan zijn medemensen”.
| Kees (in Raamsdonk steevast Nellis genoemd) van der Westen, geboren te Raamsdonk op 15 juli 1911, werkte in de bouw. Hij kreeg in 1936 tuberculose, en heeft een tijdlang in het sanatorium in Bithoven gelegen. Nadat hij hier van genezen was, is hij mee gaan werken in bakkerij. Op 16 augustus 1959 is hij door een noodlottig ongeval in Dussen plotseling om het leven. Om de bakkerij draaiende te houden,werd een beroep gedaan op neef Toon van der Westen uit Waspik. |
 |
Jo van der Westen, geboren 1 november 1919, is nadat Toon in 1965 gestopt is met de bakkerij, tot 1981 doorgegaan met de winkel, met de verkoop van snoep en koeken.
Het was een echte buurtwinkel, voor alle nieuwtjes en het maken van een praatje. Als het wat lang duurde dan kwam moeder Marie in de keukendeur staan en zei dan:
“Jo niet teveel kletsen er moet ook nog gestoft worden”.
Jo was ook niet bang, zo heeft ze heeft eens een handtastelijk persoon met de broodmand de winkel uitgewerkt.
Ook heeft ze wel eens iemand betrapt op diefstal, ze moest van achteren komen, en zag toen ze achter de toonbank kwam, dat er voetstappen op de vloer stonden, want ze had net de vloer Jo achter de toonbank in haar winkel. gedweild, de persoon heeft toen maar gauw bekend.
Vaste klanten in haar winkel waren ook haar overburen, Mina en Willeke van Suilekom, twee bekende dorpsfiguren. Mina hielp in het verleden altijd met de bakkerij schoonmaken.
Willeke stond nogal eens voor het huis, en riep altijd tegen iedereen die er langs kwam, en hij had zo van die vaste gezegdes:
“alléé die motjo”, “hee maetje” of “das géné goeie”.
Ook kwamen er in de zomer veel jongelui uit Waspik naar de winkel als ze gingen zwemmen in zwembad de Ganzewiel in Raamsdonksveer.
In 1980 heeft Jo een verzoek ingediend voor sanering van de winkel, nadat deze toegekend was, is Jo in 1981 definitief gestopt met haar winkel. Met het overlijden van Jo van der Westen op 2 februari 2008 is een markante vrouw uit het Raamsdonkse straatbeeld verdwenen.
Toon van der Westen is geboren in de Beneden Kerstraat te Waspik op 19 oktober 1940, en is een zoon van Janus (Jos) van der Westen en Jana de Wijs.
Toon ging in 1953 de bakkersopleiding volgen aan de ambachtschool te Breda. Nadat hij zijn diploma gehaald had, ging hij werken bij zijn vader in de bakkerij in Waspik, en vervolgde in de avonduren zijn bakkersopleiding.
Na het overlijden van zijn oom Kees, ging Toon mee werken in de bakkerij in Raamsdonk en werd hij ook in de vennootschap opgenomen.
In 1965 werd besloten om te stoppen met het bakken van brood in de Molenstraat.
Toon ging weer werken bij zijn vader in de bakkerij in Waspik. Tot 1970 heeft Toon met de bakfiets nog wel brood bezorgd in Raamsdonk. Hij is toen gaan werken in
Zwijndrecht, en zo kwam er een einde aan zijn bakkersloopbaan. In 1967 is Toon getrouwd met Riet Vollebregt, en ging hij wonen naast tante Jo in een gedeelte van de woning in de Molenstraat.
Zie de website bakkerijvanderwesten.nl
Bakkerij Han van Amelsvoort 1851 – 1974
Volgens slager Dingeman van Amelsvoort kwam zijn grootvader, Dingeman van Amelsvoort, in 1877 in Raamsdonk werken. De bakermat van deze familie zou in Moergestel liggen.
Vanaf ongeveer 1600 komt deze naam veelvuldig en stelselmatig voor bij dopen en huwelijken.
De naam zou een combinatie zijn van een beek (Amer) en de oversteekplaats (voort) in die beek.
De naam van Amelsvoort, wordt later in de archieven ook wel eens met een f geschreven, dit is bijna altijd een schrijffout. De familieonderzoeker is slechts vier keer een andere spelling tegengekomen. In de doopboeken van de parochie Sint Bavo komt echter in de 19e eeuw nog regelmatig voor dat de naam met een f geschreven wordt.
Volgens een familiegeschiedenis, zou de stamvader naar alle waarschijnlijkheid in het noordelijk deel van Tilburg gewoond hebben (de Heikant.) Via Loon op Zand, het Kraanven, verhuisde Adriaan wat verder naar het noorden, naar het gehucht Bernse Hoef.
Adriaan van Amelsvoort trouwde met Dingena Dingemans, en zij kregen acht kinderen.
In 1825 werd het 5e kind geboren te Kaatsheuvel, gemeente Loon op Zand, genaamd Hendrik van Amelsvoort. Hendrik trouwde eerst Lucia Biesemortels geboren te Cromvoirt.
Uit dit huwelijk van Hendrik en Lucia zijn 6 kinderen geboren:
- Dingeman geboren te Kaatsheuvel 1852 getrouwd met Adriana van Onzenoort
- Maria geboren te Kaatsheuvel 1853 getrouwd met Wilhelmus Kruissen
- Adriana geboren te Kaatsheuvel 1857 getrouwd met Gerardus Vermeer
- Johannes geboren te Kaatsheuvel 1859 getrouwd met Maria van Haaren
- Pieter geboren te Kaatsheuvel 1861 overleden 1862
- Pieter geboren te Kaatsheuvel 1865 overleden 1866
Dingeman van Amelsvoort ging als boerenarbeider werken bij de familie Bart de Bont en Mieke van Dongen in de Luiten Ambachtstraat, naast smid Pieter van Onzenoort.
Het was in de jaren dat er vele inwoners stierven aan tuberculose, ook in dit gezin van de familie de Bont, van de negen kinderen stierven er acht kinderen aan deze ziekte.
Dingeman kreeg verkering met Adriana van Onzenoort, dochter van smid Pieter van Onzenoort en Pitronella de Wit. Dingeman en Adriana trouwden te Raamsdonk op 26 april 1880 voor de wet (Akte 5).
In de huwelijksakte staat het volgende vermeld: “Voorts verklaren ons partijen en de hierna gemelde getuigen de identiteit van het overliidensextract van de moeder van de bruid waarin hare naam voorkomt onder de voornaam van Pieternella”.
Op 27 april trouwen zij in de parochiekerk van Sint Bavo te Raamsdonk. Ze kochten het pand Havenstraat 27c in dit pand begonnen zij een café, en gingen ook brood bakken van het meel dat de boeren bij hen brachten.
Het is waarschijnlijk dat ook Dingeman stierf ten gevolge van tuberculose, evenals zijn vrouw Adriana. Dingeman werd begraven op 18 augustus 1899 en Adriana werd begraven op 19 februari 1907.
Uit dit huwelijk van Dingeman en Adriana zijn 7[1] kinderen geboren, 3 stierven er binnen het jaar.
- Hendricus gedoopt 27-02- 1881 getrouwd 07-05- 1907 met Gerdina van der Westen
- Petrus gedoopt 25-03- 1882 overleden
- Petrus gedoopt 11-01- 1887 overleden
- Joannes P. gedoopt 30-11- 1887 overleden
- Joannes gedoopt 20-12- 1888 getrouwd 03-05-1920 met Gerdina van Strien
- Hubertus gedoopt 06-02- 1890 getrouwd 13-02-1922 met Cornelia van Strien
- Lucia gedoopt 01-07-1891
- Petronella Lucia geboren 4 april 1897 getrouwd met Adrianus Maas
Hendricus (Harrie) van Amelsvoort trouwde op 7 mei 1907 in de Sint Bavo kerk met Gerdina van der Westen, geboren op 7 oktober 1885 te Raamsdonk.
Gerdina is een dochter van Johannes van der Westen, van beroep schoenmaker, en Lucia van Laarhoven, naaister.
Toen zijn beide ouders overleden waren nam Harrie in 1907 de bakkerij over.
Deze Johannes, geboren 28-01-1852, is een neef van Antonius, geboren 01-06-1871.
Gerdina overleed op 30 januari 1967 en Harrie overleed op 18 maart 1967.
Uit dit huwelijk van Harrie en Gerdina zijn 10 kinderen geboren:
- Dingeman gedoopt 30-04-1908 overleden 14-11-1930
- Lucia gedoopt 25-01-1910 overleden 04-08-1997 getr. 11-07-1947 met Martinus Coesmans
- Johannes gedoopt 19-03-1911 overleden 13-12-1966 getr. Martha van Leijssen
- Adriana gedoopt 08-05-1912 overleden 12-07-1912
- Petrus gedoopt 16-02-1914 overleden 29-06-1914
- Adrianus gedoopt 23-07-1916 overleden 22-10-1993 getr. 9-06-1946 met Johanna Moll
- Petrus gedoopt 15-08-1917 overleden 27-06-1990 getr. met Anna Verhulst
- Adriana gedoopt 12-09-1920 overleden 20-10-1999
- Cornelis gedoopt 11-11-1921 overleden 29-03-1924
- Johannes Gerardus "Han" van Amelsvoort gedoopt 17-03-1923 overleden 03-01-1982 getr. met Petronella van Dongen
Op 30 mei 1912 kocht, volgens de koopakte, Harrie van Amelsvoort geboren te Raamsdonk op 27 februari 1881, een bakkerij in het pand aan de Havenstraat C27, thans Stationstraat 14.
In 1946 nam zoon Piet, geboren te Raamsdonk op 15 augustus 1917 de bakkerij over van zijn vader.
Piet trouwde met Anna Verhulst uit Oosterhout, Zij kregen geen kinderen.
Acht jaar woonden zij in Raamsdonk en runden daar de bakkerij, maar hadden het nooit echt naar hun zin. Hun hart lag niet in het verder opbouwen van een eigen bedrijf.
In 1954 nam zijn broer Jos van Amelsvoort, geboren op 23 juli 1916 te Raamsdonk, de bakkerij over. Hij was in 1946 getrouwd met An Moll, geboren te Oosterhout op 22 mei 1917.
Samen hadden ze op dat moment 3 zoons, geboren in Breda, later kregen ze nog 2 dochters. Piet woonde met zijn vrouw nog zo’n half jaar bij het gezin van Jos in huis, en verhuisde in 1955 naar Oosterhout, waar hij tot zijn pensioen werkte bij Jamin.
Dat Jos pas op 38 jarige leeftijd de bakkerij overnam, had een hele voorgeschiedenis.
Vanaf het begin van de oorlog was Jos betrokken bij het verzet. Dat bestond voornamelijk uit spionagewerk en dan met name in kaart brengen van b.v. Duitse linies en aanvalsactiviteiten in m.n. Midden Brabant en het vliegveld in Gilze.
Jos werd in oktober 1942 opgepakt door de Duitsers en na gevangen gezeten te hebben in Haaren en Utrecht, op transport gesteld naar Duitsland, waar hij tot het einde van de oorlog verbleef in een gevangenis in Sieburg.
Na de oorlog werkte hij een aantal jaren voor het toenmalige ministerie van oorlog, nu defensie genoemd.
Zie ook: Arbeitseinsatz Raamsdonkers
In 1954 nam hij zoals genoemd de bakkerij over van zijn broer.
Zijn vrouw An was degene die de scepter zwaaide over de winkel, maar zeker ook haar steentje bijdroeg in de bakkerij.
Op 17 april 1957 vond de opening plaats van de vernieuwde winkel.
Als openingsreclame kregen bezoekers een half pond verse banketkoekjes voor 49 cent.
Met alle respect voor Jos, had dan ook gezien haar inzet zijn vrouw op de foto moeten staan. Het was toen echt nog een mannenmaatschappij en werd de vrouw gezien als hulpje van de bakker.
In de beginjaren werd het brood bezorgd door Jos met de transportfiets, zijn vader deed dat voor de oorlog nog met de hondenkar. Later kwam daar de bakfiets voor in de plaats en de modernisering ging ook aan de bakker niet voorbij, de eerste auto werd aangeschaft, een Ford Thames.
Begin van de jaren ’60 werd er een geheel nieuwe bakkerij gebouwd.
Tijdens de bouw van de nieuwe bakkerij werd Jos geholpen door bakker Rooijackers uit de Molenstraat, hij mocht daar in de bakkerij zelf zijn brood komen bakken voor zolang de nieuwbouw duurde!
Een knap staaltje van collegiale hulp!
Zijn oudste zoon Harrie kwam steeds meer werken in de bakkerij en in 1971 nam hij de zaak over van zijn vader.
Enkele jaren later, in 1974, werd de bakkerij verkocht aan de familie van der Westen uit Made, en was de tijd van bakkerij van Amelsfoort in Raamsdonk definitief voorbij.
Bakkerij Piet Heere 1881 – 1926
Op 6 juni 1852 werd geboren Petrus Heere zoon van Joannes Heere en Adriana Blankers.[2]
Piet Heere trouwde in 1881 met Petronella Lips geboren te Waspik 20 januari 1855, en begon in 1881 een bakkerij op de Schans met winkel en café.
Uit dit huwelijk van Piet en Petronella zijn 15 kinderen te Raamsdonk geboren:
- Johannes Adrianus "Jan" Heere geboren 13-10-1881, gedoopt 14-10-1881, overleden 17-11-1882
- Anna Adriana Maria "Anna" Heere, geboren en gedoopt 08-09-1882, overleden op 21-01-1972
- Adriana Johanna Maria "Adriana" Heere, geboren 08-12-1883, gedoopt 09-12-1883 overleden 17-11-1946. Gehuwd op 11 juni 1908 met Sjef Leijten. Zie: Sjef Leijten & Adriana Heere
- Catharina Petronella Maria Heere, geboren en gedoopt 25-02-1885
- Maria Johanna Heere, geboren en gedoopt 30-05-1886. Getrouwd op 18-01-1923 met Piet van der Plas. Zie: Piet van der Plas & Maria Heere
- Anna Huberta "Anna" Heere gedoopt 22-11-1887. Getrouwd op 20-05-1920 met Jan Broeders. Zie: Jan Broeders & Anna Heere
- Johannes Adrianus "Jan" Heere, geboren en gedoopt op 27-12-1888. Getrouwd 19-04-1923 met Dingena van der Plas. Zie: Jan Heere & Dingena van der Plas
- Catharina Maria Heere, geboren op 03-03-1890, gedoopt 04-03-1890, overleden op 08-02-1903
- levenloos Heere
- Huiberdina Cornelia "Dina" Heere, geboren en gedoopt op 22-01-1893, overleden op 25-02-1978
- Theodora Maria Jacoba Heere, geboren en gedoopt op 05-11-1894, overleden op 28-09-1896
- Adrianus Johannes Heere, geboren en gedoopt op 02-12-1895
- Johannes Gerardus "Han" Heere, geboren en gedoopt op 15-05-1897. Getrouwd op 29-04-1926 met Anna de Bont. Zie: Han Heere & Anna de Bont
- Henrica Catharina Maria "Jet" Heere, geboren en gedoopt op 22-02-1899. Getrouwd 03-09-1934 met Jan Broeders. Zie: [[]]
- Mattheus "Mathijs" Heere, geboren en gedoopt op 23-05-1901, overleden op 12-07-1923 te Hansweert
Petronella Heere - Lips overleed te Raamsdonk op 7 juni 1938, en Piet Heere overleed te Raamsdonk 24 juli 1938.
Op 13 augustus 1885 brak er een brand uit in de bakkerij die niet alleen dit pand verwoeste, maar ook nog 30 andere gebouwen en 17 schuren. Zie de artikelen zoals die verschenen in het Nieuwsblad voor het Kanton en Echo van het Zuiden.
In het “Nieuwsblad voor het Kanton Oosterhout” stond in 1885 het volgende artikel:
RAAMSDONK, 15 Augustus 1885.
“Eene vreeselijke ramp heeft heden ons dorp getroffen. Ongeveer half tien in den voormiddag brak er brand uit bij den broodbakker P. Heere, wiens woning in korten tijd door de droogte en den fellen westen wind, welke bijna storm mocht heeten, in asch lag ; van daar sloegen de vlammen op de belendende gebouwen over, zoodat, vooraleer het vernielende element werd gestuit. 31 gebouwen met ongeveer 17 schuren, inboedels 2.000.000 KG hooi, waren verbrand. Over eene lengte van bij een kwartier zijn aan weerszijde van den weg, uitgezonderd drie of vier wonderlijk bewaard gebleven gebouwen, alle huizen geheel door het verwoestende vuur in puinhopen veranderd. Men moet zich van het gebeurde Romen overtuigen, om zich denkbeeld te Runnen vormen van de treurige ramp, waardoor een van de schoonste en welvarendste gedeelten van ons dorp is verwoest. De schade kan nog niet juist worden opgegeven, men noemt echter 1½ ton, waarvan ruim 1 ton is geassureerd. De spuit van het garnizoen van Geertruidenberg werd op flinke wijze door de manschappen bediend, waarvoor deze allen lof verdienen’”.
Uit de “Echo van het Zuiden” Raamsdonk, 15 augustus 1885
“Een vreselyke brand heeft gisteren voormiddag een aanzienlyk gedeelte van Raamsdonk verwoest. Ten ongeveer half tien brak, door eene tot nu nog toe onbekende oorzaak, het vuur uit bij den bakker . Heeren op de Schans, waardoor zijne woning in een oogwenk in lichte laaie stond. Door den fellen wind voort gezweept greep het vernielend element woedend om zich heen en maakte in minder dan een uur 32 gebouwen tot zijne proot. Het brandend riet,hooi en stroo, door de hitte, welke deze verschrikkelike vuurzee ontwikkelde, hoog in de lucht opgevoerd, werd door den storm Oostwaarts gedreven en verkondigde daar, evenals de dikke rook. , die voorbiytrok, deze ontzettende catastrophe, waarvan de hoegrootheid nog niet, zelfs bi benadering in te schatten.
Wij hoorden beweren, door iemand die goed op de hoogte Ran zn dat er misschien 1 % millioen kilo hoot verbrand zou zijn, terwiyl er minstens voor 2 ton aan gebouwen zou zyn verwoest.
Naar wy vernemen zyn deze op 3 na allen geaspureerd, terwil dit met den oost meestal niet het geval ts. Van inboedels Ron natuurlyk, by de buitengewone snelheid waarmede de loeiende vlammen hun vernielingswerk verrichtte, maar weinig geborgen worden. Persoonlyke ongelukken zyn gelukkig niet te betreuren, terwijl hoornvee en [paarden meestal in de weide waren of nog in den haast Ronden worden gered. Alleen zag men hier en daar half gebraden varken jankend rond loopen. In 't geheel zijn door dit onheil 36 gezinnen van dak, beroofd. Twee huizen met pannendaken, die midden tusschen de brandende gebouwen stonden, namelijk, die van mejuffrouwen Sluymers en van de heer P. van Dongen, zyn behouden gebleven. De brandweer van Raamsdonk, krachtig ondersteund door die van Waspik, Made, Geertruidenberg, Oosterhout enz. deed wat z1j Ron en slaagde er eindeliyk in den voortgang van het vuur te stuiten. Er gaat maar eéne stem op om lof te spreken en de groots diensten te erkennen van het garnizoen van Geertruidenberg allen, van den Commandant af tot des minder soldaat, hebben wonderen van moed en zelfopoffering verricht”.
‘Het toneel der verwoestingen, door den brand van verleden donderdag te Raamsdonk aangericht, werd Zaterdag en Zondag door een ontelbare volRsmenigte bezocht.
Van alle zijden stroomden de nieuwsgierigen toe. Men kan zich, zonder het gezien hebben, geen denRbeeld vormen van de kracht, waarmede het allesvernielende element hier gewoed heeft. Zo is er bij al de afgebrande gebouwen om zo te zeggen geen enkel stuk hout meer te vinden.
De geheele daken, balken, zolders enz. alles is tot asch verteerd.
De enkele muren, die nog overeind staan, zijn Zo geblakerd dat er geen stukje kalk, meer op te zien is. Men tyst b1j de gedachte aan den omvang, die nu reeds zo0 kolossale ramp zou gekregen hebben, als het nu geschied 1s ; het grootste gedeelte van Waspik,was dan ongetwijfeld insgeliyks verwoest geworden.
t Is vooral de burgemeester van Waspik, die met zijne brandweermannen zich hier biyzonder verdienstelijk heeft gemaakt en zune gemeente voor gedeeltelyke ondergang heeft behoed. Volgens nadere door ons ingewonnen berichten zijn de cijfers betreffende de schade, in ons vorig nummer gegeven vrizwel juist”.
Zie ook:
Bakkerij Jan Heere 1926 – 1947
Jan Heere, zoon van Piet Heere & Petronella Lips, is gedoopt te Raamsdonk op 27 december 1888, en trouwde op 19 april 1923 te Raamsdonk met Dingena van der Plas, geboren te Waspik op 7 maart 1896.
Zij gingen wonen in het pand Stationstraat 2 en begonnen daar een bakkerij en café.
Uit het huwelijk van Jan Heere & Dien van der Plas zijn 3 kinderen geboren:
- Petronella Cornelia "Pit" Heere, gedoopt 03-03-1924, getrouwd 14-06-1949 met Jan Hompus.
- Petronella Catharina "Nel" Heere, gedoopt 01-09-1926, getrouwd 28-11-1951 met Harrie Klijn. Zie: Harrie Klijn & Nel Heere
- Cornelia "Corry" Heere, gedoopt 20-05-1928, getrouwd 27-11-1956 met Gustaaf Geerdes.
Jan had altijd in de bakkerij van zijn vader gewerkt en was niet onbemiddeld, maar in de crisisjaren hadden de mensen in het dorp niet veel te besteden.
In 1940 brak de 2e wereldoorlog uit en kon men zijn hoofd net boven water houden.
In oktober 1944 moest het gezin evacueren, omdat de Duitsers van plan waren om de Sint Bavokerk op te blazen, en de hele omgeving moest ontruimd worden.
Het gezin zocht een onderkomen in Dongen.
Nadat Raamsdonk op 31 oktober 1944 bevrijd was kwamen Jan, zijn vrouw Dingena en hun 3 dochters weer terug naar Raamsdonk.
De oven in de bakkerij moest vervangen worden, en Jan besloot om te stoppen met het bakken van brood en ging verder met het café.
In 1949 verhuisden Jan met zijn gezin naar de woning in de Schansstraat (nu Heemraadsingel) wat men toen 'de Brak' noemde, waar loodgieter van Zwol woonde met zijn schoonzoon Frits Heijne.
Een mooie anekdote:
Frits was van beroep fietsenmaker, maar werd door zijn schoonvader gevraagd voor loodgieterswerk, want een boer uit het dorp had een probleem met zijn waterpomp.
Frits werd benadert en zou als loodgieter het probleem oplossen. Na een onderzoek van Frits waarom de waterpomp geen water gaf, had Frits geen verklaring.
Een half jaar later kreeg de boer een afrekening en op de nota stond vermeld één uur gezocht en niks gevonden ƒ 0,50.
Jan Heere overleed in het ziekenhuis in Breda op 30 december 1971.
Dingena is daar blijven wonen tot zorgcentrum “Het Hoge Veer” in Raamsdonksveer in 1973 gereed kwam.
Zij is daar op 10 augustus 1989 overleden.
Bakkerij Han Heere 1926 – 1947
Johannes Gerardus "Han" Heere is geboren op 15 mei 1897 en trouwde op 29 april 1926 met Anna Wilhelmina "Anna" de Bont, zij gingen wonen in de Schansstraat 31 in Raamsdonk, waar zij een bakkerij begonnen.
Uit het huwelijk van Han Heere & Anna de Bont werden zes kinderen geboren:
- Petronella Elisabeth Wilhelmina "Nel" Heere, geboren en gedoopt op 02-02-1927. Getrouwd 28-07-1952 met Theo Scholten. Zie: Theo Scholten & Nel Heere
- Petrus Wilhelmus "Piet" Heere, geboren en gedoopt op 07-02-1928. Getrouwd op 17-09-1953 met Rie Vereggen. Zie: Piet Heere & Rie Vereggen
- Mathijs Petrus "Thijs" Heere, geboren en gedoopt op 18-02-1929
- Johannes Adrianus Josephus "Jan" Heere, geboren op 18-09-1930 en gedoopt op 28-09-1930. Getrouwd 10-01-1961 met Ida Norbart. Zie: Jan Heere & Ida Norbart
- Wilhelmina Petronella "Wil" Heere, geboren en gedoopt op 10-03-1933. Getrouwd 19-09-1956 met Theo Boerse. Zie: Theo Boerse & Wil Heere
- Joseph Mathijs Adrianus "Sjef" Heere, geboren en gedoopt op 14-07-1935. Getrouwd 18-01-1962 met Corry Rijpert. Zie: Sjef Heere & Corry Rijpert
Han was ook een echte duivenmelker. In de 2e wereldoorlog moest op bevel van de Duitsers, alle duiven “de nek omgedraaid” worden.
De Duitsers waren namelijk bang dat via de duiven berichten verspreid zouden worden.
Zie ook: Duivenclub "De Luchtstrijd"
Men moest een speciale vergunning hebben om deze kar door een hond te laten trekken.
Volgens dochter Nel werd de oven gestookt met mustert (takkenbossen) In 1935 zijn ze over gegaan op olie. Gezien het aantal bakkers in Raamsdonk was de kost niet alleen met broodbakken te verdienen. Han was in de begin jaren ook telegrambesteller, zo kon het voorkomen dat hij plotseling weg moest om telegrammen te bestellen. Als er dan brood in de oven lag dan moest zijn vrouw Anna met de schieter het brood uit de oven halen.
Nel vertelde dat in er in 1931 boven Raamsdonk een hevig noodweer losbrak, buurman Piet van Dongen kwam de bakkerij binnen stormen, en zei tegen Han kom viug mee want de boerderij van Jan van Strien in de Luiten Ambachtstraat is door de bliksem getroffen en staat in brand.
Han ging direct mee en liet ondanks het noodweer Anna met de kinderen achter.
De crisisjaren waren moeilijke jaren, de arbeiders verdienden niet veel, en was er niet altijd geld om het brood te betalen, deze broodschuld werd dan in de zomer weer aanbetaald met enkele dubbeltjes in de week. Als er vroeger een baby geboren werd dan kwam er meestal een “Baker” in huis.
Dat was bij de familie Heere, Marie Balmakers, die op deze wijze haar broodschuld betaalde.
Han was inmiddels ook hulpbesteller bij de PTT in Raamsdonk geworden. Tot op zekere dag Piet Konings aan Han vroeg wil je niet in vaste dienst van de Post komen. In Made hebben ze een postbezorger nodig.
Han is toen gestopt met de bakkerij en verhuisde in 1947 naar Made. Zijn woning met winkel verkocht hij in 1947 aan schilder Piet van Oort.
Bakkerij Rinus Barèl 1926 – 1961
Marinus Denis "Rinus" Barèl werd geboren 13 december 1897 te Zevenbergen. Hij ging op zijn 16e jaar als bakkersleerling in dienst van bakkerij van der Put in Zevenbergen. Enkele jaren later is hij naar Rotterdam vertrokken om het banketbakkersvak te leren. Hij kreeg verkering met een meisje uit Meeuwen (Land van Heusden en Altena) Bastiana Adriana "Bastiaantje" Ockers, dat was voor hem een reden, dat hij een bakkersbedrijf in die buurt ging zoeken om te gaan werken.
Dat werd Werkendam waar hij in dienst ging bij bakkerij Brienen.
Rinus Barel & Bastiaantje Ockers trouwden in het jaar 1925, het was de bedoeling om samen een bakkerij te beginnen. Ze kochten een pand in Raamsdonk van de familie van Dongen in de Molenstraat 24. Hier was gevestigd de verkoop van kruidenierswaren en manufacturen.
Dit pand werd ingericht als bakkerij met een winkel.
De crisis van 1929 was de oorzaak dat het mis ging met de bakkerij. Er vond een herstart plaats in een huurpand aan de Schansstraat B33, eigenaar van dit pand was de familie de Bont - Kamp.
Het gezin Barel bestond toen uit 3 kinderen, daarna zijn er nog 2 meisjes geboren.
- Adriaantje Marina "Jaantje" Barel, geboren op 11-01-1926 te Raamsdonk
- Johannes Antonie "Jan" Barel, geboren op 13-02-1927 te Raamsdonk
- Adrianus "Arie" Barel, geboren op 28-01-1929 te Raamsdonk, overleden op 16-07-2011 te Waalwijk. Gehuwd circa 1955 met Henny van Dongen. Zie: Arie Barel & Henny van Dongen
- Paulina Pietronella "Pauline" Barel, geboren op 04-09-1934 te Raamsdonk. Gehuwd met Kees Kieboom. Zie: Kees Kieboom & Pauline Barel
- Nanny "Nanny" Barel, geboren na 1940 te Raamsdonk
Het aantal bakkers in Raamsdonk bestond toen uit zes.
In de voormalige bakkerij aan de Molenstraat begon toen bakker Rooijackers.
Zo waren er zeven bakkers in het dorp.
In die tijd waren het in het algemeen broodbakkers, het was voor die tijd in een dorp toch wel uniek dat een broodbakker, taarten, gebakjes, koekjes en cake kon maken. Juist mede hierdoor had bakker Barél een goede naam.
Maar niet alleen als bakker, maar ook was Marinus Barél bekend om de krachtsport die hij bedreef. In zijn Rotterdamse periode was de krachtsport zijn hobby geworden, hij werd zelfs in die tiid geselecteerd voor de Nederlandse Kampioenschappen.
Een mooi voorval is hier nog te vermelden. Het was in de dertiger jaren dat er op het pleintje voor het Oude Raadhuis in het dorp nog wel eens een krachtpatser optrad.
Na zijn optreden daagde deze krachtpatser het publiek uit, of zij de gewichten ook op konden heffen. Meestal waren dat de zoons van Bouwens en Zijlmans, dat grote sterke kerels waren. Het lukte ze echter niet, toen kwam Marinus Barel naar voren en die lukte het wel.
Dat stond de krachtpatser niet aan, en hij wilde Marinus uit zijn evenwicht brengen.
Die werd toen kwaad, als je niet opdondert zei hij, dan gooi ik de gewichten op je “sodemieter’. Daarmee heeft bakker Barel veel respect afgedwongen bij de stoere mannen van Raamsdonk, later vroegen ze nog dikwijls aan Adriaan of zijn vader nog zo sterk was.
De bevrijding van het dorp Raamsdonk in oktober 1944 bracht een grote chaos teweeg.
Regelmatig lag het dorp nog onder vuur van de Duitsers die aan de overzijde van de Maas het gebied bezet hielden.
In deze periode zijn meer inwoners gesneuveld dan in de vier oorlogsjaren.
Het gevolg was dat vier collega bakkers gevlucht waren of hadden schade waardoor zij niet konden bakken. Barel was toen een van de weinige die toen brood bakten, wat ontzettend gewaardeerd werd. Zoals in een ander hoofdstuk is vermeld had Jan Heere een elektrische deegmachine, en op zijn bakfiets stond dan ook geschilderd “Elektrische bakkerij”.
Direct na de oorlog is Jan Heere gestopt als bakker. De genoemde bakfiets is later nog door vader Barel overgenomen, en heeft vooral zoon Adriaan hier nog lang brood mee bezorgd. Zoon Adriaan, beter bekend als Broer, is na de lagere school in de bakkerij mee gaan werken. In 1955 is Adriaan getrouwd met Henny van Dongen uit Raamsdonksveer.
Daar de dorpsbakkerij te weinig mogelijkheden bood voor 2 gezinnen, zijn Adriaan en zijn vrouw in 1961 naar Gouda vertrokken. Na een jaar Gouda, Zijn zij een bakkerij in Spijkenisse begonnen, dit bedrijf hebben zij 1988 verkocht en zijn toen in Waalwijk gaan wonen.
Bakkerij Frans Rooijackers 1933 – 1976
Franciscus Maria Antonius "Frans" Rooijackers, geboren op 16 november 1910 te Gemert.
Zijn ouders hadden een slagerij te Gemert. Hij was het oudste kind, na hem werden nog vijf kinderen geboren. Helaas werden de jonge Frans en zijn broertjes en zusjes al vroeg wees, beide ouders overleden ten gevolge van de Spaanse griep die Europa, dus ook ons land, teisterde in de jaren 1918/1919.
De zes kinderen werden ‘verdeeld’ over de familie. Maar al snel ging Frans naar een kostschool.
De paters legden hun oor niet op de kinderzieltjes te luisteren. Geen rooskleurige jeugd dus voor de kinderen die daar verbleven.
Nadat hij van kostschool kwam ging hij naar diverse bakkers om het vak te leren, eigenlijk wilde hij sigarenmaker worden, maar er werd door de voogden anders beslist. Er moest één gulden leergeld betaald worden bij de bakkers, waar hij de schone kunst van het bakken zou leren.
Bij een bakker te Alverna ontmoette hij zijn toekomstige vrouw, Johanna Maria "Anny" Loeffen, geboren op 22 september 1910 te Alverna gemeente Wijchen.
Zij was een dochter van het bakkersechtpaar.
Het echtpaar had dertien kinderen. Met haar broer bezorgde zij ook brood in Nijmegen, en vaak reed zij alleen met paard en wagen terug naar huis.
Ook asperges steken, samen met haar vader, behoorde tot één van haar taken. En passant werd er nog een café gerund.
Een oom van Frans, uit Veldhoven, die ook een bakkerij had, las een advertentie in de krant. Daarin werd het woonhuis, annex bakkerij van de familie Barél, Molenstraat 58b, (later Molenstraat 41) te koop aangeboden. Deze bakker zou er mee
ophouden dus de oom zag wel 'brood' in dit pand voor zijn jonge neef.
Op zijn advies werd het huis gekocht.
Er werd getrouwd op 20 oktober 1933 te Wijchen. Daarna trok het jonge echtpaar naar Raamsdonk. Frans Rooijackers & Anny Loeffen kregen voor zover bij mij bekend 4 kinderen te Raamsdonk.
- Hendrikus Antonius Johannes "Hennie" Rooijackers, trouwde met Tonny Schellekens.
- Maria Johanna Mechelina "Mia" Rooijackers, trouwde met Gerard de Leeuw van Weenen.
- Johannes Antonius Maria "Jan" Rooijackers, trouwde met Maria de With.
- Francisca Christina Petronella "Siska" Rooijackers, trouwde met Lucien Siegmund.
Familie of bekenden hadden ze niet. Ze stonden er ‘alleen’ voor!
Ze werden ‘den nieuwe bakker’ genoemd door de Raamsdonkers.
En het onverwachte gebeurde: bakker Barél begon opnieuw een bakkerij.in de Schansstraat.
Weg was een groot deel van de klantenkring.
De concurrentie was groot, er waren maar liefst zeven bakkers, en het dorp telde maar een paar duizend inwoners.
Bovendien werd er ook nog door veel boeren thuis brood gebakken, en ook waren veel mensen familie van de één of andere bakker.
De jaren voor de oorlog waren moeilijk voor iedereen:
het waren de crisisjaren. Toen kwam de mobilisatie, de jonge bakker werd opgeroepen en moest zijn vrouw en de inmiddels geboren kinderen, Mia en Jan, achterlaten.
De bakkerij werd door zijn vrouw met hulp van een knecht gerund. Dat ging niet zonder slag of stoot.
De knecht was niet erg bekwaam. Haar man diende het vaderland dat inmiddels in oorlog was met Duitsland.
Maar al snel capituleerde Nederland.
Tegen de Duitse troepen was ons leger niet opgewassen.
Gelukkig wist Frans Rooijackers zich te ontrekken aan krijgsgevangenschap. Dat was niet zonder gevaar.
Bij een boer vroeg hij om kleren. De boer wilde wel helpen.
Terwijl hij zich verkleedde in het pomphuis werden de andere mannen door de Duitsers bij Cuijk aan de Maas krijgsgevangen gemaakt.
Om een lang verhaal kort te maken: Frans wist zich weer met zijn gezin te herenigen.
De bakker was weer thuis en tijdens de oorlog kreeg hij van lieverlee meer klanten. Jan werkte later ook in de bakkerij maar toen hij een jaar of dertig was zocht hij ander werk.
De supermarkt was inmiddels aan zijn opmars begonnen. Veel mensen kochten hun brood daar tegelijk met de boodschappen. Maar er bleven toch nog genoeg klanten trouw aan 'hun' bakker.
De fiets op de foto werd tijden de oorlog gevorderd door de Duitsers. De vrouw van de bakker liet het er niet bij zitten en na lang aandringen bij de Duitse commandant kreeg ze de fiets terug.
Om herhaling te voorkomen werd de fiets verborgen tussen de zolder en het plafond tot aan de bevrijding.
Toen de sanering van de bakkerij in 1968 een mogelijkheid was om te stoppen, heeft bakker Rooijackers daar nog wel een hele tijd over nagedacht.
Op het nippertje, vlak voor de sluitingstermijn, heeft hij sanering aangevraagd.
Daarna bezorgde hij nog een aantal jaren brood dat hij betrok van bakker van der Vorst uit Dongen.
Bij de meeste families zijn er nog wel wat verhalen in omloop, zo ook over de bakker. Zoals die keer dat hij ging vissen met de roeiboot op de Maas. Visvergunningen had hij niet. De rivierpolitie kwam langszij het bootje, vroeg niet naar zijn papieren, maar zei: ‘En, collega, heb je al wat gevangen?’.
Nu was het zo dat de bakker zwarte, leren laarzen aanhad en daardoor werd hij voor ‘een collega’ aangezien.
Maar het kan ook anders. Zoals op een zondagmorgen terwijl de familie in de kerk zat.
De bakker was gaan vissen in het Kanaaltje. Dat deed hij met behulp van een werpnet, door de bakker de ‘wurpzak’ genoemd. Ook nu zonder vergunning. Die werden door particulieren verstrekt en zoals het meestal gaat: ‘Die het dichtst bij het vuur zit warmt zich het best’.
Opeens zag hij oom agent. Snel wist hij zijn viszak en de ‘wurpzak’ te bemachtigen en sprong over een slootje het weiland in. De agent, vastbesloten de stroper te pakken, sprong ook over de sloot maar belandde in een ander weiland. Zo liepen agent en visser aan weerszijden van de sloot om het hardst om hun doel te bereiken. De één om te ontsnappen en de ander om de ander te bekeuren. De agent, die inmiddels zijn pistool getrokken had, riep zelfs: ‘Sta, of ik schiet’. ‘Dat doe je niet’, riep de bakker.
De viszak werd toch te zwaar tijdens de vlucht en naderhand moest ook de werpzak achtergelaten worden.
De sloot tussen de weilanden werd steeds breder dus het lukte de agent niet om de onfortuinlijke visser te strikken. Aan het eind van de wei waar de bakker liep bevond zich een hek. Zo kon hij het weiland verlaten.
De agent had minder geluk.
Het weiland waarin hij liep had geen uitgang op een erf of weg. De bakker kwam thuis achter op de fiets van een voorbijgaande fietser, maar jammer genoeg zonder zijn vis en werpzak.
Maar dit verhaal is nog niet uit. Toen één van de kinderen de Heilige Communie deed, kwam pastoor van Herpt, zoals gebruikelijk de familie feliciteren met dit heuglijke feit. Al snel kwam het gesprek op vissen.
De bakker vertelde over zijn avontuur met de agent, en ook dat hij zijn werpzak had verspeeld.
En wie was de nieuwe eigenaar? De pastoor! Die had hem gekregen van de gemeente.
Einde verhaal: de bakker kreeg zijn werpzak terug van meneer Pastoor.
Dan is er nog het verhaal van de Hubertusbollen. Bakker Rooijackers was wat aan de late kant die morgen op 3 november. Met als gevolg dat de wijding van de bolletjes al achter de rug was, en ongewijde bollen dat kon natuurlijk niet. Zoon Hennie wist raad, hij zei ga naar de paters in Waspik-Boven. En zo fietste hij met de baksels naar het naburige dorp Waspik. Hij dacht te weten dat bij de paters de mis later begon.
Zo zouden de bollen alsnog gewijd kunnen worden. Maar helaas, ook daar waren de deuren gesloten, dus fietste hij onverricht ter zake weer naar huis. In het dorp was één en ander niet onopgemerkt gebleven.
Hier en daar werd er geroepen: ‘die bolle van jullie zijn nie geweeje’. Maar de bollen werden toch verkocht. Om het zichzelf wat gemakkelijker te maken ging de bakker de volgende jaren met de bakfiets, gevuld met een paar manden met bollekes en een zakje meel naar de wijding.
Na de zegening van de priester van de bollen en het zakje meel, werd thuis door de bakker het gewijde meel verstoven over de resterende, nog ongewijde hupkes. Volgens de bakker waren de achtergebleven bollen op deze manier ook voldoende ‘geweeje’.
Op 16 juni 1986 overleed bakker Rooijackers op 75 jarige leeftijd.
Zijn vrouw verhuisde in december van dat jaar naar het Kuiperspolderke te Raamsdonk. Daar woonde zij tot 1994.
Toen werd de overstap gemaakt naar een aanleunwoning bij het Hoge Veer te Raamsdonksveer.
Daar woonde zij met veel plezier en genoot een goede verzorging op haar oude dag.
Zij overleed in haar woning op 23 juli 2008 op 97 jarige leeftijd.
Beiden zijn begraven op de begraafplaats van de Sint Bavo Kerk te Raamsdonk.
Bakkerij van Strien 1962 – 2002
Jacobus Cornelis "Koos" van Strien geboren te Raamsdonk op 15 juli 1933. Huwde te Raamsdonk op 14 december 1961 met Johanna Adriana Huberdina "Jo" van Dongen.
Uit het huwelijk van Koos van Strien & Jo van Dongen zijn 6 kinderen geboren te Raamsdonk:
- Arjan van Strien, geboren 06 november 1962
- Simon van Strien, geboren 10 december 1963
- Bea van Strien, geboren 15 december 1964
- Jack van Strien, geboren 17 januari 1966
- Hans van Strien, geboren 20 februari 1968
- Koen van Strien, geboren 28 februari 1970
Bij mijn beroepskeuze werd mijn aandacht getrokken voor het bakkersvak, zo begint Koos van Strien zijn verhaal, en zo informeerde ik bij enkele bakkers of er en baantje was om het vak te leren.
Nadat ik bij verschillende leermeesters in dienst ben geweest, en het volgen van praktijk- en theorie cursussen kreeg ik het vak onder de knie, en behaalde zo mijn vakdiploma’s.
In maart 1961 kreeg ik een aanbieding van bakker Barél in de Schansstraat om bij hem te komen werken, met het recht van koop van de bakkerij. In oktober 1961 nam ik het bedrijf over en trouwde in januari 1962 met Jo van Dongen, om samen het bedrijf voort te zetten.
Mijn vrouw was tot dat moment werkzaam geweest in het basisonderwijs en VGLO (Huishoudschool).
In 1970 werd de winkel 4 heringericht en aan de eisen voldaan.
In deze kast werden de deegstukken bij bepaalde temperatuur gekoeld.
Hierna begon het automatisch te rijzen, zodat het om vier uur klaar was voor de oven.
In de eerste jaren werd er de laatste dagen voor Kerstmis nog brood thuis bezorgd, en moest alles nog gebakken worden voor de Kerstnacht, en daarna nog bij de klanten thuis brengen.
In 1963 klapte bij oververhitting twee buizen van de heetwater oven. De oorzaak was dat door een muis de dubbele beveiliging van de thermostaat was doorgebeten, waardoor de brander bleef doorbranden. Onze oudste zoon zat in de kinderstoel naast deze oven, en had wonder boven wonder geen verwondingen.
In 1972 bouwden we achter onze woning aan de Schansstraat een geheel nieuwe bakkerij, die nu helaas niet meer als bakkerij in takt is. Jo en ik hebben samen een druk leven gehad, ik als bakker en bezorger van het brood, Jo deed de winkel en moest voor 6 kinderen zorgen.
Gelukkig hebben we altijd goeie hulp voor de kinderen gehad.
De laatste jaren heeft zoon Jac nog meegeholpen in de bakkerij en de bezorging, maar in 2002, na 40 jaar hielden we het voor gezien.
3 generaties bakker Fens in Raamsdonk Herman Fens / Thijs Fens
Begin 1900 verhuisde het gezin van Henricus Fens en Maria Gelens met 9 kinderen van Den Haag naar Raamsdonk, en kochten de woning/winkel aan de Stationstraat. Vader werkte bij de Nederlandse Spoorwegen en moeder had aan huis een grutterswinkel.
Huub Kuijsters, de schoonzoon van Herman Fens, vertelde de volgende anekdote die hij van zijn moeder (Betje Kuijsters) gehoord had: “Toen Henricus bij de notaris kwam voor de beschrijving van het gekochte pand, vroeg de notaris waar is de borg’?
Henricus wees met zijn hand naar zijn borstzak en zei:
“Die zit hier notaris”.
Waaona de notaris de volgende akte opmaakte:
Heden den Veertienden september negentienhonderd zeven en twintig, verschenen voor mij Fredrik Johannes Hartong van Ark, notaris ter standplaats Raamsdonk, in tegenwoordigheid van de beide na te noemen getuigen:
- Mejuffrouw Maria Gelens, winkelierster, wonende te Raamsdonk, weduwe van Henricus Adrianus Fens, ten deze handelende uit eigen hoofde en als lasthebster ingevolge eene onderhandsche acte van lastgeving namens hare kinderen.
- Hermanus Fens, bakker, wonende te Raamsdonk.
Welke comparanten aan mij notaris bekent, verklaarden te willen overgaan tot de scheiding en verdeeling van Woonhuis met bakkerij erf en tuin in de gemeente Raamsdonk, uitmakende van de kadastrale perceelen aldaar Sectie G. nummers 1402 en 1361.
Herman Fens was reeds in 1926 gestart als bakker.
Op 15 september 1927 te Hoge en Lage Zwaluwe trouwde Herman Fens met Huiberdina van Gils, ze kregen 3 kinderen, allen geboren te Raamsdonk:
- Marie Alida Anna "Rie" Fens. Zie: Huub Kuijsters & Rie Fens
- Hendrik Henricus Gerardus "Henk" Fens. Zie:Henk Fens & Jo Moerenhout
- Alida Maria Theresia "Alie" Fens. Zie: Cor Boom & Alie Fens
In de jaren twintig werd het brood door hem met de hondenkar rondgebracht.
Hiervoor moest men volgens de Trekhondenwet van 1910 een vergunning hebben, waarin stond aangegeven waaraan moest worden voldaan.
Men moest te allen tijde het nummerbewijs kunnen tonen, op straffe van hechtenis van ten hoogste acht dagen of geldboete van ten hoogste vijftig gulden.
In de jaren dertig heeft hij nog met paard en kar het brood bezorgt bij zijn klanten.
Daarna kocht hij een speciale bakfiets waarmee hij het brood rondbracht. Nadat zoon Henk het middelbaar onderwijs in Waalwijk bezocht had, ging hij in 1950 mee werken in de bakkerij.
Henk was erg ondernemend, in 1961 kocht hij de bakkerij, woonhuis en winkel aan de Stationstraat 18 te Raamsdonk.
In 1961 nam Henk de bakkerij van zijn vader over.
Hendrik Henricus Gerardus "Henk" Fens trouwt in 1962 met Johanna Mathea "Jo" Moerenhout uit Made.
Henk Fens & Jo Moerenhout stichten daar hun bedrijf en gezin, ze krijgen de volgende kinderen, geboren te Raamsdonk:
- Herman
- Henk
De productie vindt nog steeds plaats in de bakkerij Stationstraat 18.
Met Brood — Banket — Koeken en Koekjes is naar een grotere omzet uitgebreid naar markten door heel Brabant, en ook wekelijks op de markt aanwezig in Raamsdonk-dorp.
Bakkerij Ger van der Westen / Toon van der Westen
De familie van der Westen oefent vanaf het jaar 1751 het bakkersambt uit. In 1950 neemt Gerrit van der Westen het bedrijf van zijn vader over in het dorp Made.
Samen met zijn vrouw Annie, 2 zonen en 4 dochters maakte ze hier een mooi bedrijf van.
Zijn zonen Ad en Ger zijn geïnteresseerd in het bakkersvak, en volgen de opleiding tot brood en banketbakker. In 1974 heeft Gerrit van der Westen de bakkerij in Raamsdonk gekocht van bakker van Amelsvoort.
Zoon Ad zet de bakkerij in Made voort, en zoon Ger kon door de aankoop, en met ondersteuning van zijn vader de bakkerij in Raamsdonk opstarten. Gerrit van der Westen & Annamarie van Beek huwden circa 1950 te made en kregen daar 6 kinderen:
- Maria Elisabeth "Mariëlle" van der Westen
- Adrianus Gerardus Alphonsus "Ad" van der Westen
- Gerardus Cornelis Maria "Ger" van der Westen
- Wilhelmina Maria "Wilma" van der Westen
- Adriana Maria "Rianne" van der Westen
- Anna Elisabeth Coletta Maria "Annelies" van der Westen
Het starten in een klein knus winkeltje en een kleine bakkerij was nog niet zo gemakkelijk als gedacht. Ad bakte het brood in de bakkerij in Made voor de winkel in Raamsdonk en Ger maakte in Raamsdonk het banket voor beide winkels.
Dochter Rianne was degene die het brood en het banket verkocht in de winkel in Raamsdonk, de klantenkring was op dat moment nog niet zo groot.
Er was nog een hoop te doen om de klantenring en de naamsbekendheid uit te breiden.
Door te zorgen dat er iedere dag verse producten in de winkel werden aangeboden, groeide het aantal klanten en de naamsbekendheid.
In februari 1976 ging Rianne terug naar de bakkerij in Made en kwam de vriendin van Ger naar Raamsdonk om de verkoop van de producten in de winkel te verzorgen.
De vriendin van Ger, Johanny, kwam ook uit Made. Omdat Ger zijn eigen brood wilde gaan bakken werd de bakkerij in juni 1976 uitgebreid met een broodafdeling.
Ger en Johanny zijn in april 1977 getrouwd, en zij gingen na een kleine verbouwing bij de bakkerij in Raamsdonk wonen.
Op 16 maart 1979 kregen Ger en Johanny hun eerste dochter Manon, en op 8 januari 1982 hun tweede dochter Chantal.
Doordat de winkel te klein werd en het oude huis, vochtig en koud was, besloten Ger en Johanny in 1982 een nieuwe winkel en woorthuis te gaan bouwen, de bakkerij bleef staan.
Tijdens de bouw van de winkel en het woonhuis hebben ze met het gezin in de oude Wilhelminaschool aan de Heemraadsingel gewoond.
Van juni tot en met november hebben ze in het schooltje tevens een tijdelijke winkelruimte gemaakt, zodat ze toch hun verse producten konden blijven verkopen.
Door het openen van de nieuwe winkel werd hun naamsbekendheid steeds groter, en kwamen mensen uit de wijde omgeving naar hun bakkerij.
De klantenkring groeide enorm met als gevolg dat ze meer personeel aan moesten gaan nemen.
Op 27 mei 1989 werd het derde kind geboren, dit was een zoon en heet Gerben.
Gerrit van der Westen was een trotse opa, want dit was de kans op een volgende generatie. Inmiddels was de bakkerij al te klein, en werd in 1991 een stukje grond van de buurman aangekocht voor de uitbreiding van de bakkerij.
In het jaar 2000 kwam er een grote verandering, dochter Manon begon een eigen winkel in Raamsdonksveer, in de bakkerij van Cees Schuller.
De producten die Manon verkoopt in haar winkel worden geproduceerd door de bakkerij van haar ouders in Raamsdonk.
Door de extra producten die gemaakt moesten worden was het noodzakelijk dat er in de bakkerij in Raamsdonk meer personeel aangenomen werd. Door de jaren heen is er een groter en uitgebreider assortiment van brood en banket in de winkels gekomen.
Sinds 2004 zit hun zoon Gerben op de bakkerschool, en werkt inmiddels naast zijn opleiding bij zijn vader in de bakkerij. In de loop der jaren is kwaliteit altijd hun sterkste punt geweest, en versheid en service naar hun klanten toe.
In 2013 behaalt Gerben, zoon van Ger & Johanny en broertje van Manon en Chantal, zijn diploma van de bakkersopleiding. Hij sluit zich nu ook aan bij de onderneming.
Een uitgave van Stichting Raamsdonks Historie
- Achivering en tekst: Jan van Strien en Jan Hoek
- Opmaak en bewerking: Cees Bouwens
- 1e druk: september 2009
- 69 pagina's
- Soft cover
- Uitgave en druk in eigen beheer
Inhoudsopgave bakkers:
- Bakkerij van der Westen 1820 – 1965
- Bakkerij Han van Amelsvoort 1851 – 1974
- Bakkerij Piet Heere 1881 – 1926
- Bakkerij Jan Heere 1926 – 1947
- Bakkerij Han Heere 1926 – 1947
- Bakkerij Rinus Barel 1926 – 1961
- Bakkerij Frans Rooijackers 1933 – 1976
- Bakkerij van Strien 1962 – 2002
- Bakkerij Herman Fens / Thijs Fens (3 generaties)
- Bakkerij Ger van der Westen / Toon van der Westen
De Raamsdonk - van 7 bakkers in 1939 naar 2 bakkers in 2009 - online versie als PDF versie volgt nog, gedrukte exemplaren nog beperkt in voorraad bij Cees Bouwens info@raamsdonks-historie.nl
Zie ook: Bakkers
| Heeft u meer informatie, aanvullingen of vragen over de getoonde info en/of personen op deze pagina? wiki.raamsdonk@gmail.com of info@raamsdonks-historie.nl |
Digitalisering en Wiki opmaak: Terry van Erp
- ↑ Terry van Erp - Dit zijn er 8, Lucia was ook niet getrouwd met Adrianus Maas, maar Petronella Lucia, het jongere zusje van Lucia
- ↑ Terry van Erp - Piet stamt via zijn vader af van Theodorus Huberti Heere, de rijke tak, en vader van burgemeester Gisbertus Heere
