Annahof

De witte steen bij de ingang van het klooster Annahof

Annahof Schijndel.

Het jongste klooster van de congregatie.

Het Schijndels Weekblad wijdt op 30 april 1992 een overzichtsartikel onder de kop „Nieuw klooster voor Schijndelse zusters‟. Daaruit blijkt duidelijk dat het congregatiebestuur de zorgvraag zwaar heeft laten wegen en niet heeft gekozen voor een uitbreiding van het ernaast gelegen verpleeghuis Sint-Barbara. Nieuwbouw biedt immers de mogelijkheid een klooster te bouwen dat aan alle moderne eisen van zorg en verpleging kan voldoen.
Wat ook heeft meegespeeld is dat na 137 jaren de zusters het grote Annaklooster in Geldrop in 1993 verlaten hebben. De zusters huurden daar al enige tijd van het bekende Annaziekenhuis een aparte ruimte voor 33 zusters, maar het ziekenhuis had dringend behoefte aan uitbreiding. Om die uitbreiding toen niet in de weg te staan heeft de congregatie het besluit genomen per 1 juli 1993 te stoppen met het huren van die aparte afdeling, maar de zusters die er woonden hadden wel recht op nieuwe huisvesting.
Bovendien heeft een rol gespeeld nl. de vraag naar renovatie- of nieuwbouwplannen voor de 13 zusters die in Huize Lidwina woonden. Ook is rekening gehouden met de toestand van het oude klooster in Beek en Donk, dat niet was ingesteld op optimale zorg voor de oudere zusters.

De aanvraag voor de bouw van een nieuw en geheel zelfstandig klooster op de locatie Eerdsebaan was dus niet zo onlogisch. Door te bouwen naast verpleeghuis Sint-Barbara bestaat tevens de mogelijkheid gebruik te kunnen maken van de daar aanwezige deskundigheden en voorzieningen zoals de kapel, de centrale keuken en de afdeling fysiotherapie.
Architectenbureau Sleenhoff – van Griensven uit Sint Oedenrode ontwierp een nieuw klooster dat in laagbouw zou worden uitgevoerd en waarin de patioachtige wooneenheden, afgewisseld met ruimten voor gemeenschappelijk gebruik, zijn geschaard rond een park. Aannemer is de Schijndelse firma Schellekens, bijgestaan door elektrobedrijf Van Heeswijk en installatiebedrijf Immens.

Het krantenartikel besluit dan met….‟in tien maanden hoopt men het hele project te realiseren‟.

Op 25 februari 1993 volgt een tweede artikel onder de kop „Klooster voor zomer klaar‟.

De keuze van de naam Annahof is een blijvende herinnering aan het werk van de zusters in Geldrop vanaf 1856. Begonnen met een lagere school voor meisjes, een bewaarschool, een pension voor dames en heren en de verzorging van oude mannen en vrouwen, totdat in een latere fase een ruimer gasthuis werd gebouwd, dat zou uitgroeien tot een van de bekendste ziekenhuizen in Brabant, het Sint-Annaziekenhuis.

In 1856 doopte men het eerste klooster buiten Schijndel „Sint-Annagesticht‟ welke naam alles te maken had met de stichter van de congregatie. Wat is nl. het geval…..pastoor Antonius van Erp (1797 – 1861) is afkomstig van Oss en in de wijk Koolwijk bij Herpen, vlak bij Oss gelegen, staat een bedevaartkapel waar mensen uit de omgeving regelmatig gingen bidden. Bovendien heet de moeder van de kinderen Van Erp Maria-Anna. Dit zou, volgens mondelinge overlevering, de aanleiding geweest zijn van de gebroeders Antonius en Franciscus van Erp, de laatste pastoor te Geldrop in 1856, om het klooster te vernoemen naar moeder Anna van die bedevaartkapel en een eerbetoon aan hun eigen moeder. Het prachtige Annabeeld, dat in de grote spreekkamer van het Annaklooster heeft gestaan is geschonken door pastoor Van Amstel uit Tongelre bij Eindhoven, ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van Geldrop en het prijkt nu op Annahof.

Een deel van het kloostergebouw aan de buitenkant.

Een deel van het kloostergebouw aan de buitenkant.

Officiële opening op 1 november 1993

Symboliek bij de officiële opening van het jongste klooster van de congregatie.

Het bekende Annabeeld dat van Geldrop is overgebracht naar Annahof.

De sfeervolle gebedsruimte in Annahof.

Op Allerheiligen 1993 de dag van de opening blikt zuster Florentina van Calsteren, de toenmalige algemene overste, terug in de historie van de congregatie en schetst hoe zuster Vincentia de Bref in een huis terecht kwam waar „genoegzaam niets gevonden werd‟. Veel zusters op Annahof hebben in die geschiedenis gestaan. Ze hebben de zwaarte en zowel de hitte als de koude van de dag aan den lijve ondervonden, raakten gaandeweg ouder en versleten, maar behielden hun vitaliteit. Leven in armoede, want zo was de situatie toen zij hun eerste stappen zetten in het religieuze leven. En nu….na 50, 60 of 70 jaren kloosterleven mogen zij wonen in een huis waar genoegzaam alles gevonden wordt. Een huis dat alle mogelijkheden biedt om zelf te kunnen genieten van de zorg, die ze zelf een leven lang aan anderen hebben gegeven. Een huis dat een thuis is voor medezusters, als een oase na een lange woestijntocht. Ze besluit haar toespraak met de volgende gedachten:

“Vanuit onze comfortabele woning willen we oog blijven hebben voor de velen, die in onze wereld geen plaats hebben, geen dak boven hun hoofd, geen recht van bestaan gegeven wordt. We kunnen pas echt in vrede leven als dit onrecht is opgeheven. Tot aan die dag hebben we allen nog een opdracht”.

Een eerste terugblik.

In het jaar 2002 is een situatieschets gegeven van de eerste 9 jaren van Annahof onder de titel „Het verhaal van Annahof‟. Daarin staat het als volgt verwoord:

“In 1993 is het klooster Annahof geopend en nemen er 40 zusters hun intrek. Deze zusters zijn deels afkomstig van Geldrop vanwege de opheffing van het Annaklooster aldaar en voorts uit alle windstreken in het land, althans die zusters die hun belangstelling hebben uitgesproken om in dit nieuwe klooster, het jongste van de congregatie, te willen wonen. De zusters zijn vrij vitaal en samen met zuster Mansueta Roijakkers, hun leidster, bouwen ze een gezond woon- en leefklimaat op. In de loop van de jaren treedt een verschuiving op doordat verschillende zusters meer zorgbehoeftig worden. De zorgvraag neemt daardoor duidelijk toe. Sinds 30 december 1996, toen de Stichting VZS = Verenigde Zorgcentra Schijndel een feit werd, is het verpleeghuis St. Barbara aan deze stichting overgedragen en geen eigendom meer van de congregatie. Daarmee is Annahof losgekoppeld van het verpleeghuis en niet meer aangewezen op gas, water en elektriciteit van het verpleeghuis. Ook de open verbinding tussen beide huizen is opgeheven. Intern wordt op Annahof gestart met het huiskamerproject „de Dommel‟. Dit project is bedoeld om zusters die geen invulling meer kunnen geven aan een zinvolle dagbesteding meer hulp, begeleiding en een gestructureerde dagindeling aan te bieden middels dit huiskamerproject. Deze zusters behoeven extra zorg, begeleiding en brengen gezamenlijk de dag door in de huiskamer. Rekening houdend met de individuele mensen en behoeften van de zusters wordt er door enkele medewerkenden een gestructureerd dagprogramma aangeboden. Door de toenemende vergrijzing binnen de congregatie en zeker ook in Annahof, ziet men dat er steeds meer een beroep wordt gedaan op dit huiskamerproject”.

De slotconclusie van de leidinggevenden is dat uitbreiding van dit huiskamerproject bittere noodzaak is geworden. Het project „de Dommel‟ met 8-10 zusters verdwijnt en er komt een groter aanbod van zorgverlening voor in de plaats. Er worden nieuwe wegen gezocht om de zusters nog meer structuur en begeleiding te bieden. De huiskamer komt op een centrale plaats te liggen, gezocht wordt naar een op maat gesneden activiteitenprogramma en de continue aanwezigheid van professionele beroepskrachten in deze huiskamer. De leefbaarheid wordt daardoor vergroot en gestreefd wordt naar een beter evenwicht tussen wonen, leven en zorgen. De huiskamers Merel en Eik worden samengevoegd en de nieuwe ruimte ligt in het hart van het klooster.
Anno 2011 kent Annahof drie huiskamers nl. de Merel, de Eik en de Anjer met per huiskamer 10-15 zusters.

Installatie van een leek als leidster.

Op de 7e september 2005 vindt een bijzondere gebeurtenis plaats nl. een plechtige viering waarin een lekenleidster wordt geïnstalleerd. In haar inleiding op deze viering heet zuster Agnes Vos, secretaresse en plaatsvervangster van de algemene overste, bijzonder welkom alle zusters van Annahof, mevr. Miriam Beeke van der Ven, zuster Truus Sonder als algemene overste, de zusters van het algemeen bestuur, zuster Mansueta, pastor Vossebeld en mevr. Hetty Kelfkens.
Ze vervolgt haar inleiding op de volgende wijze:

“Wij zijn hier vanmiddag samengekomen om de aanstelling van u, mevr. Miriam Beeke als leidster van deze communiteit te bevestigen. Na een zorgvuldig proces van voorbereiding mogen wij nu de leiding over deze communiteit aan u toevertrouwen. Als bestuur zijn wij dankbaar voor uw bereidheid om deze taak op u te nemen ten dienste van iedereen hier aanwezig. Voor ons staat de zevenarmige kandelaar, het gemeenschapssymbool bij uitstek, en wij willen graag hierop de lichten ontsteken in deze kring als teken van ieder van ons om onze verantwoordelijkheid voor een goed gemeenschapsleven op ons te nemen. We zijn hier samen te midden van een aandachtige gemeenschap, die wil leven in zorg, in liefde en saamhorigheid met elkaar, waaruit kracht, eenheid en scheppend-aanwezig-zijn kan groeien”.

Na het ontsteken van alle lichten is het de algemene overste zelf die de aanstelling bekrachtigt.
In haar toelichting laat ze doorschemeren dat het de 2e keer is in de congregatiegeschiedenis, dat een leidster, die zelf geen lid van de congregatie is, wordt aangesteld. Vervolgens leest ze de aanstellingsbrief voor. Daarna wordt de plechtigheid voortgezet en nodigt zuster Truus Sonder de nieuwe leidster uit om middels een handtekening de aanstelling tot leidster van deze congregatiegemeenschap Annahof te aanvaarden. In aansluiting daarop ontvangt ze de aanstellingsbrief, de Constituties en het Directorium van de congregatie, de grondinspiratie en beleidsplan en tenslotte de congregatiekaars.
Dan is het moment aangebroken waarop zuster Mansueta Roijackers art. 45 uit de Constituties voorleest, waarin de visie van de congregatie ophet begrip „gemeenschap‟ doorklinkt.
Gemeenschap wordt gemaakt wanneer:

• mensen zich spiegelen aan de gemeenschap van Jezus Christus en de Zijnen
• mensen, met erkenning van de nodige verschillen in visie, aard en aanleg elkaar vinden in de gemeenschappelijk doelstelling en er zich samen voor inzetten
• mensen, ruimte hebben voor elkaar, zodat allen gehoord worden, zodat iedere stem recht van spreken heeft, zodat men zich veilig kan voelen bij elkaar
• mensen zichzelf en elkaar aanvaarden omdat ze elke dag beseffen door God aanvaard te zijn en mogen wij door een voortdurende bezinning op deze teksten steeds meer Zuster van Liefde voor elkaar worden.

Maar de congregatie gaat nog een stapje verder in haar symboliek door als gebaar vanuit de gemeenschap Annahof de nieuwe leidster een steen, een schaal en een kruik met water aan te bieden. Bij „de steen‟ hoort de volgende tekst:

Deze steen is een tastbaar symbool voor Annahof, Bij de opening van Annahof, nu 12 jaren geleden, kregen alle zusters een steen, symbool van het bouwen aan de nieuwe leefgemeenschap. Ook voor jou, nu, Miriam, een steen.

Een witte steen zoals in het boek van de Openbaring….”ik zal je een witte steen geven met daarop een naam die jij alleen kent‟. Deze steen in jouw hand kan alleen jouw Annahof-steen worden als je je dienstbaar inzet voor de leefgemeenschap hier in Annahof.

Daarna krijgt ze de schaal en de kruik met water aangeboden. Miriam legt de steen bij de schaal en schenkt vervolgens de kruik met water leeg in de schaal en zegt daarbij: “Als een schaal met water wil ik zijn: samenbrengend, dragend. De steen zie ik als symbool van mijn opdracht om samen met jullie de weg te gaan en te bouwen aan een goede leefgemeenschap, trouw aan de doelstelling van de congregatie”.

Kijken we naar de situatie anno 2011 dan valt het op dat sinds de stichting in 1993 er wel het een en ander is veranderd. Zuster Agnes Vos heeft voor mij de huidige situatie geschetst en schrijft het volgende:

“Door het steeds ouder worden van de religieuze gemeenschap in Annahof [de gemiddelde leeftijd op 1 januari 2011 was 91.2 jaar] wordt de zorgvraag steeds groter. Toch wordt ook in dit klooster veel energie gestoken in het leefbaar houden van de leef- en geloofsgemeenschap binnen het geheel van de congregatie. Bij veel zusters is een rijke ervaring aanwezig van zingeving en verdieping, mede doordat binnen het religieuze leven de liturgie een belangrijke plaats inneemt. Ervaringen rond ouder worden, afnemende vitaliteit en gezondheid en rond het idee van „dingen in het leven loslaten‟ zijn actueel.

Toch weten de zusters onderling een aangenaam woon- en leefklimaat te scheppen voor elkaar.

De ondersteuning door de leidinggevenden en de verzorgenden is hierbij onontbeerlijk. We prijzen ons gelukkig met klooster Annahof, haar bewoners en allen die op een of andere manier een bijdrage leveren aan het leven en welzijn van de zustergemeenschap”.