Sociaal-economische ontwikkelingen
Gevolgen inundaties
Toen begin 1672 de oorlogsdreiging toenam, werd er in de maanden april en mei onderzoek gedaan naar de mogelijkheden tot het onderwater zetten ofwel inunderen van de Holland-Utrechtse laagvlakte.
[1]
Op 8 juni werd door de Staten van Holland de opdracht gegeven te beginnen met de inundaties.
[2]
De overlast van dit water was gigantisch. Vooral in het middengebied van de linie was er veel wateroverlast. Zo vielen er soms gaten in de Prinsendijk en andere keerkaden. Er was zowel voor de inwoners van de Republiek als voor de Fransen steeds meer sprake van wateroverlast. Het wapen dat de Republiek had ingezet om zichzelf te beschermen tegen de bezetter, werd door de Fransen ook tegen hen gebruikt. De Fransen lieten dijken doorgraven en lieten via de zeedijk bij Naarden meer zeewater binnenstromen. Zij probeerden op deze manier ‘Holland te verdrinken’.
[3]
De boeren in de Republiek werden door de langdurige inundaties zwaar getroffen. De tot moeras geworden weilanden en akkers konden voorlopig niet meer gebruikt worden voor veeteelt of landbouw.
[4]
Het maakte dus niet uit of er nou wel of geen gewassen op het land stonden, wel of geen vee, de inundaties moesten doorgezet worden ter verdediging van Holland. Dit had grote gevolgen voor de boeren, die hun waren en inkomsten verloren, maar ook voor het volk, die hierdoor gekort werden in hun levensmiddelen. Maar de wateroverlast was niet het enige gevolg van de inundaties. De waterlinie had ervoor gezorgd dat de Republiek verdeeld was geraakt in een bezet en een vrij deel.
[5]
Het gebied langs de linie werd een strijd- en plundergebied, wat eveneens grote gevolgen had voor de omwonenden.
[6]
Toen de Franse veldheer Luxembourg eind december 1672 met zijn regiment over de bevroren waterlinie naar Holland probeerde te trekken, mislukte dit, maar dit had wel zijn beruchte strooptocht langs de plaatsen Zwammerdam en Bodegraven tot gevolg. De bevolking moest het daar ontgelden. Hij liet de plaatsen achter in een vlammenzee.
[7]
Aan het eind van 1673 vond de Berenning van Naarden plaats, waarmee de aftocht van de vijand werd ingeluid. Eind december was het veilig genoeg om de inundaties te beëindigen.
[8]
Holland was beschermd gebleven, maar tegen welke prijs? Het land eromheen had zo’n anderhalf jaar onder water gestaan en het zoute water dat vanuit de Zuiderzee was komen stromen, had vooral in het noorden veel schade aan de vruchtbaarheid van het land aangericht. Het zou nog jaren duren voordat de landerijen weer zo vruchtbaar waren als voorheen. De veestapel was eveneens vrijwel geheel verdwenen.
[9]
Foto 1
