Rij- en menvereniging Juliana
Raamsdonk, 7 augustus 2019
In 1923 besloot dierenarts Geert van der Werf met dertien ruiters, voornamelijk agrariërs, een rijvereniging op te richten met als doel gezamenlijk concoursen te bezoeken en te organiseren. In die tijd bestond de landelijke ruitersport uit carrousel en aangespannen rijden, jacht-rijden en tally-ho. De paarden die werden gebruikt voor het zondagse vertier dienden door de week als werkpaard op de boerderij. Begin jaren zestig werden paarden door de steeds verdergaande mechanisatie in de landbouw steeds overbodiger. Het aantal ruiters, de vereniging was toen een echte mannenclub, liep daardoor eveneens terug, waardoor in 1961 werd besloten dat ook amazones lid mochten worden bij Rij- en menvereniging Juliana. Ook waren er steeds meer kinderen actief met een Shetland pony, zodat besloten werd een pony-club toe te voegen. Begin deze eeuw nam het aantal menners toe. De paarden werden luxe paarden die met name deelnemen aan disciplines als dressuur en springen.
Onlangs zorgden drie menners van 'Juliana' voor een verrassing voor drie ruiters van het eerste uur. Ad van Onzenoort (95), Piet Boons (94) en Cel ZijImans (93) maakten in drie aanspanningen een rondje door Raamsdonk met als rustpunt de Kersenhof aan de Zijlweg. Daar kwamen de verhalen en anekdotes over de Rij- en menvereniging, die in 2023 honderd jaar bestaat, echt los.
Tijd voor een interview met de bestuursleden Slaak Broekmans (voorzitter) en Thom Thijssen en het oudste nog actieve lid, die op 11-jarige leeftijd lid werd, de 84-jarige Kees Bink, over de ups en downs van 'Juliana'.
"Vroeger was de nu 95-jange Ad van Onzenoort decennialang 'commandant' en instructeur bij de vereniging en ook Kees Bink vervulde die taak zo'n 30 jaar lang. Zij deden dat gratis en belangeloos en drukten qua inzet een zeer positief stempel op de vereniging tegenwoordig zijn dat vooral Marieke Michielsen. secretaris/penningmeester. Eugenie Pellicaan en Jos van Strien die ervoor zorgen dat het met de club weer crescendo gaat". concludeert voorzitter Sjaak Broekmans.
Op dit moment bestaat de vereniging uit 14 ponyrijders, waarvan er acht lessen volgen en zes aan wedstrijden deelnemen, twaalf ruiters. waarvan de helft recreatief rijdt en de andere helft aan wedstrijden deelneemt en vier menners die allen recreatief rijden. Daarnaast zijn er nog drie grooms, die de menners helpen met de verzorging van de viervoeters en tal van hand- en spandiensten in de stal en tijdens wedstrijden verrichten.
Vier- en achttallen
Wat Sjaak Broekmans, Thom Thijssen en Kees Bink het meest zeer doet is het feit dat de paardensport bij hun vereniging aanzienlijk indivulualisttischer is geworden. Zij zeggen daarover.
"De concoursen werden vaak grote dorpsfeesten, waaraan iedereen deelnam, In 1927 werd de vereniging lid van de Koninklijke Nederlandse Federatie van landelijke rijverenigingen (KNF), waarna aan concoursen in verderop gelegen plaatsen kon worden deelgenomen"
Dit lidmaatschap bracht deelnemers uit het gehele land naar onze concoursen in Raamsdonk. Toen een jaar later ook de Bond van Landelijke Rijverenigingen. nu NKB, met als werkgebied de provincie Brabant, ontstonden er meer rijverenigingen in de provincie zodat we weer aan concoursen in de onmiddellijke omgeving konden deelnemen. Vaak namen we deel met vier- en achttallen en gingen we met elkaar naar de concoursen.
Tegenwoordig is het zo dat als iemand tien over twee moet rijden, pas om kwart voor twee aankomt en na de wedstrijd direct is verdwenen. De saamhorigheid en gezelligheid van weleer willen we weer terugbrengen.
Daarom is ons streven weer te gaan rijden met vier- en achttallen en meer onderlinge wedstrijden gaan houden met na afloop een gezamenlijk barbecue."
De sint en ontsnapte pony's
De eigen terreinen van 'Juliana' worden beschikbaar gesteld door bio-boer Pieter Boons aan de Schansstraat, waar ze ook de beschikking hebben over een eigen unit, en de familie Som aan de Kerklaan. Tweemaal per jaar vinden de dressuur-avondwedstrijden plaats aan de Wielstraat op het terrein van Ton van Bragt.
Voor de eerstkomende wedstrijd op 30 augustus worden zo'n 40 startende combinaties verwacht. Eveneens tweemaal per jaar wordt een clubdag gehouden, met als vast onderdeel een barbecue voor de leden, hun partners en/of ouders. Gezamenlijk worden er door de menners en ponyrijders uitstapjes gemaakt, zoals naar de Drunense Duinen of Surae.
De crisistijd ging ook aan rij- en menvereniging niet ongemerkt voorbij. Voorzitter Broekmans zegt daarover: "Paardensport is een relatief dure sport, zeker omdat onze leden allemaal een eigen paard of pony hebben. Nu trekt het weer aan, waarbij het opvalt dat het zowel bij de paardensport als bij de pony's allemaal meiden zijn. De toekomst van onze vereniging ziet er absoluut positief uit." Vervolgens vliegen de anekdotes over tafel.
Zo'n 35 jaar geleden was Jos de Bont de sint van dienst. Hij durfde eigenlijk niet op het paard, maar na enig aandringen zat hij op een gegeven moment toch op het edele dier. Die onverwacht zitten, waardoor sint De Bont achterover viel en op een muurtje terecht kwam. Hij was met geen mogelijkheid over te halen nog een keer op het paard te gaan zitten. Toen werd er bij een van de leden een pony gehaald. Daarop nam de sint wel plaats: gezeten op het kleine dier liep hit door het dorp. De pony was zo klein dat de sint, gezeten op de viervoeter. met zijn voeten de grond raakte en 'gewoon' mee kon lopen.
Tijdens een ponykamp in Giersbergen in 1982 haalde de vereniging de landelijke pers. Op een gegeven moment ontsnapten een groot aantal pony's van 'Juliana' en van een vereniging uit Nistelrode. Die pony's kwamen toen op de Maasroute terecht, toen nog een tweebaansweg, en vervolgens liepen de pony's van 'Juliana' richting Raamsdonk en die van Nistelrode richting 's-Hertogenbosch ofwel richting huis. Het liep allemaal wonderbaarlijk goed af. Nu jaren later bekleed de Rij-en Menvereniging 'Juliana' nog steeds een belangrijke en sociale functie in Raamsdonk. Het bestuur werkt er hard aan dat de saamhorigheid en gezelligheid weer de plaats inneemt van het individualisme. Dan ziet de toekomst er echt rooskleurig uit.