Raamsdonk: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
k (→Zie ook) |
||
| (20 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 20: | Regel 20: | ||
}} | }} | ||
[[Afbeelding:Lambertuskerk (Raamsdonk) P1070314.JPG|thumb|250px|[[Lambertuskerk (Raamsdonk)|Lambertuskerk]]]] | [[Afbeelding:Lambertuskerk (Raamsdonk) P1070314.JPG|thumb|250px|[[Lambertuskerk (Raamsdonk)|Lambertuskerk]]]] | ||
[[ | [[file:Raamsdonk wapen.svg|200px|alt=Het wapen van [[Raamsdonk]]|left|thumb|Het wapen van [[Raamsdonk]]]] | ||
[[ | |||
'''Raamsdonk''' (of: '''Raamsdonk-Dorp''', Raamsdonks: Rammesdoenk) is een dorp in de gemeente [[Geertruidenberg (gemeente)|Geertruidenberg]]. Het is het meest westelijk gelegen dorp van [[De Langstraat]]. Oorspronkelijk vormde Raamsdonk, samen met de kernen [[Raamsdonksveer]] en [[Keizersveer]], de gemeente Raamsdonk. In | '''Raamsdonk''' (of: '''Raamsdonk-Dorp''', Raamsdonks: Rammesdoenk) is een dorp in de gemeente [[Geertruidenberg (gemeente)|Geertruidenberg]]. Het is het meest westelijk gelegen dorp van [[De Langstraat]]. Oorspronkelijk vormde Raamsdonk, samen met de kernen [[Raamsdonksveer]] en [[Keizersveer]], de gemeente Raamsdonk. In <span style="text-decoration: underline;" >1997</span> werd deze gemeente bij de gemeente [[Geertruidenberg (gemeente)|Geertruidenberg]] gevoegd. Het aantal inwoners van Raamsdonk bedraagt ongeveer {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|1752}} ({{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|TXT=Year}}). De meerderheid van de inwoners is [[Katholicisme|katholiek]], naast een [[Protestantisme|protestantse]] minderheid. | ||
== Ligging en nabijgelegen kernen == | == Ligging en nabijgelegen kernen == | ||
Raamsdonk ligt tussen [[Raamsdonksveer]] en [[Waspik]]. Andere nabijgelegen kernen zijn | Raamsdonk ligt tussen [[Raamsdonksveer]] en [[Waspik]]. Andere nabijgelegen kernen zijn 's Gravenmoer en Hank. De dichtstbijzijnde grote steden zijn Oosterhout en Breda. | ||
== Toponymie == | == Toponymie == | ||
Raamsdonk (als Dunc) werd in | Raamsdonk (als Dunc) werd in 1253 voor het eerst genoemd als ''Ramesdunc'' en in 1330 als ''Raemsdonc''. Een 'dunc' of '[[donk (landvorm)|donk]]' is een zanderige heuvel in een moerassig gebied. Het voorvoegsel 'raams' duidt mogelijk op de aanwezigheid van een bepaald soort plant, [[daslook]]. Het kan echter ook een persoonsnaam zijn. | ||
== Geschiedenis == | == Geschiedenis == | ||
Reeds lang moet Raamsdonk een kerk hebben gehad. Deze was gewijd aan [[Lambertus van Maastricht|Sint-Lambertus]], wat wijst op een hoge ouderdom en op banden met het | Reeds lang moet Raamsdonk een kerk hebben gehad. Deze was gewijd aan [[Lambertus van Maastricht|Sint-Lambertus]], wat wijst op een hoge ouderdom en op banden met het Prinsbisdom Luik. In 1317 werd een gedeelte van het recht van uitoefenen van overheidsmacht in leen gegeven aan Claes van Wieldrecht, die daarmee [[ambachtsheer]] van Raamsdonk werd. Een ander deel van de parochie werd eerder uitgegeven en vormde samen met een deel van de parochie van Waspik de ambachtsheerlijkheid ''Groot Waspik''. Het zuidoostelijk deel zou later de naam ''[[Hendrik Luiten Ambacht]]'' krijgen. | ||
Het dorp werd grotendeels verwoest tijdens de [[Sint-Elisabethsvloed (1421)|Sint-Elisabethsvloed]] van | Het dorp werd grotendeels verwoest tijdens de [[Sint-Elisabethsvloed (1421)|Sint-Elisabethsvloed]] van 19 november 1421 en werd daarna een paar honderd meter zuidelijker weer opgebouwd. Aldus kwam de kerk, waarvan de toren bleef behouden, buiten het dorp te staan. Toen in de jaren zestig de [[Rijksweg 59|Maasroute]] werd aangelegd, werd de kerk ook fysiek van het dorp afgesneden. | ||
Raamsdonk behoorde sinds de [[middeleeuwen]] tot het [[Baljuwschap Zuid-Holland]]. Toen het [[Twaalfjarig Bestand]] in | Raamsdonk behoorde sinds de [[middeleeuwen]] tot het [[Baljuwschap Zuid-Holland]]. Toen het [[Twaalfjarig Bestand]] in 1609 inging, kwam de kerk definitief in hervormde handen. In 1611 kwam de eerste predikant. | ||
De katholieken kregen in | De katholieken kregen in 1690 toestemming tot het oprichten van een [[schuurkerk]], die in het Waspikse gehucht ''Benedenkerk'' stond. In 1787 kwam ook in Raamsdonk een schuurkerk, die aan [[Sint Bavo’s valk als symbool van levensadel|Sint-Bavo]] werd gewijd en zich in de Bergenstraat bevond. In 1798 eisten de katholieken echter de Sint-Lambertuskerk terug. Deze kregen ze niet, maar als schadeloosstelling werd hen een som geld betaald. De schuurkerk deed dienst tot 1889. Toen werd de monumentale [[Sint-Bavokerk (Raamsdonk)|Sint-Bavokerk]], een ontwerp van architect [[Carl Weber]], ingewijd. Ze ligt midden in de huidige dorpskern. | ||
In | In 1722 werd in Raamsdonk-dorp het nieuwe raadhuis gebouwd. In 1822 zou Raamsdonk uiteindelijk als gemeente zijn definitieve grenzen krijgen, om echter in 1997 bij [[Geertruidenberg (gemeente)|Geertruidenberg]] te worden gevoegd. | ||
In | In 1907 werd het ''[[Sint Adrianusgesticht|Sint-Adrianusgesticht]]'' ingewijd. Hier resideerden de [[Zusters van Liefde van Jezus en Maria, Moeder van Goede Bijstand|Zusters van Liefde]], die het bejaardenhuis en een aanpalende meisjesschool beheerden. Deze zusters vertrokken in 1972. | ||
== Bezienswaardigheden == | == Bezienswaardigheden == | ||
* De hervormde [[Lambertuskerk (Raamsdonk)|Lambertuskerk]] uit de | * De hervormde [[Lambertuskerk (Raamsdonk)|Lambertuskerk]] uit de 14<sup>e</sup> en 15<sup>e</sup> eeuw. | ||
* De katholieke [[Sint-Bavokerk (Raamsdonk)|Sint-Bavokerk]] uit 1889, ontworpen in neo-romanogotische stijl door architect Carl Weber. | * De katholieke [[Sint-Bavokerk (Raamsdonk)|Sint-Bavokerk]] uit 1889, ontworpen in neo-romanogotische stijl door architect [[Carl Weber]]. | ||
* Het ''Adrianushuis'', aan Kerkplein 5, is een voormalig klooster en gesticht door de Zusters der Liefde, vanaf [[ | * Het ''Adrianushuis'', aan [[Kerkplein 5]], is een voormalig klooster en gesticht door de Zusters der Liefde, vanaf 1975 een [[:Categorie:Ontmoetingscentrum|ontmoetingscentrum]]. | ||
* Diverse historische ''boerderijen'', zoals de | * Diverse historische ''boerderijen'', zoals de 18<sup>e</sup>- en 19<sup>e</sup>-eeuwse boerderijen van het Langstraatse type: [[Molenstraat 41]]-[[Molenstraat 43]], [[Bergenstraat 11]]-[[Bergenstraat 13]], [[Schansstraat 51]], [[Luiten Ambachtstraat 24]], [[Luiten Ambachtstraat 32]] en [[Luiten Ambachtstraat 51]], en [[Lange Broekstraat 3]] en [[Lange Broekstraat 29]]. Verder zijn er enkele 18<sup>e</sup>-eeuwse boerderijen van het Langstraatse type met verbrede, naar de weg gekeerde achterhuizen, zoals [[Korte Broekstraat 3]], [[Korte Broekstraat 5]] en [[Korte Broekstraat 7]]. | ||
* Een aantal monumentale woonhuizen, waaronder een aantal met [[ingezwenkte lijstgevel]]. | * Een aantal monumentale woonhuizen, waaronder een aantal met [[ingezwenkte lijstgevel]]. | ||
* ''Fransch en Nederduitsch Schoolhuis'' uit | * ''Fransch en Nederduitsch Schoolhuis'' uit 1787, aan de [[Molenstraat 37]]-[[Molenstraat 39]]. | ||
;Zie ook | ;Zie ook | ||
* [[Lijst van rijksmonumenten in Raamsdonk]] | * [[Lijst van rijksmonumenten in Raamsdonk]] | ||
* [[Lijst van gemeentelijke monumenten in Raamsdonk]] | * [[Lijst van gemeentelijke monumenten in Raamsdonk]] | ||
==Natuur en landschap== | == Natuur en landschap == | ||
Het langgerekte Raamsdonk ligt op een zandrug die uitsteekt boven het laaggelegen omliggende land dat oorspronkelijk uit veengrond bestond en waar vroeger [[turf (brandstof)|turf]] gewonnen werd. Het dorp werd door de [[Spoorlijn Lage Zwaluwe - 's-Hertogenbosch|Langstraatspoorlijn]] (thans het [[Halvezolenpad]]), doorsneden. | Het langgerekte Raamsdonk ligt op een zandrug die uitsteekt boven het laaggelegen omliggende land dat oorspronkelijk uit veengrond bestond en waar vroeger [[turf (brandstof)|turf]] gewonnen werd. Het dorp werd door de [[Spoorlijn Lage Zwaluwe - 's-Hertogenbosch|Langstraatspoorlijn]] (thans het [[Halvezolenpad]]), doorsneden. | ||
| Regel 64: | Regel 61: | ||
Raamsdonk wordt vooral door landbouwgebied omringd. | Raamsdonk wordt vooral door landbouwgebied omringd. | ||
==Verenigingen en stichtingen== | == Verenigingen en stichtingen == | ||
* Voetbalvereniging [[VV Raamsdonk]] | * Voetbalvereniging [[:Categorie:Voetbal|VV Raamsdonk]] | ||
* Judovereniging Nintai | * Judovereniging Nintai | ||
* Muziekvereniging Sint Bavo | * Muziekvereniging Sint Bavo | ||
| Regel 76: | Regel 73: | ||
* Carnavalsvereniging De Taptrappers | * Carnavalsvereniging De Taptrappers | ||
==Voorzieningen== | == Voorzieningen == | ||
[[Bestand:Bibliotheek P1070325.JPG|thumb|250px|Bibliotheek]] | [[Bestand:Bibliotheek P1070325.JPG|thumb|250px|[[Bibliotheek]]]] | ||
[[Bestand:Basisschool Hoge Waai P1070328.JPG|thumb|250px|Basisschool Hoge Waai]] | [[Bestand:Basisschool Hoge Waai P1070328.JPG|thumb|250px|Basisschool [[Hoge Waai]]]] | ||
* Ontmoetingscentrum Raamsdonk | * Ontmoetingscentrum Raamsdonk | ||
* R.K. Basisschool Hoge Waai | * R.K. Basisschool Hoge Waai | ||
==Verkeer en vervoer== | == Verkeer en vervoer == | ||
Raamsdonk is bereikbaar via de [[ | Raamsdonk is bereikbaar via de [[A59]] en de [[A27]]. | ||
===Openbaar vervoer=== | === Openbaar vervoer === | ||
Raamsdonk is per openbaar vervoer van | Raamsdonk is per openbaar vervoer van Arriva bereikbaar per bus met: | ||
* lijn 134: Raamsdonksveer - Raamsdonk - Waspik - Sprang-Capelle - Waalwijk v.v. | * lijn 134: Raamsdonksveer - Raamsdonk - Waspik - Sprang-Capelle - Waalwijk v.v. | ||
* lijn 673: Dongen - 's-Gravenmoer - Waspik - Raamsdonk - Raamsdonksveer - Andel v.v. (schoolbus) | * lijn 673: Dongen - 's-Gravenmoer - Waspik - Raamsdonk - Raamsdonksveer - Andel v.v. (schoolbus) | ||
== Geboren == | == Geboren == | ||
* Cornelis Marinus Oome (1918-1940) Dienstplichtig soldaat Ridder MWO4 klasse | * Cornelis Marinus Oome (1918-1940) Dienstplichtig soldaat Ridder MWO4 klasse | ||
*[[Frits Niessen]] (1936-2020), politicus | * [[Frits Niessen]] (1936-2020), politicus | ||
* [[Anne Paans]] (1944), klinisch fysicus | * [[Anne Paans]] (1944), klinisch fysicus | ||
* [[Artjean|Jan van Strien]] (1963) kunstenaar | |||
* [[Manon Sikkel]] (1965), psychologe, journaliste, publiciste en kinderboekenschrijfster | * [[Manon Sikkel]] (1965), psychologe, journaliste, publiciste en kinderboekenschrijfster | ||
* [[Matthijs Brouwer]] (1980), hockeyinternational | * [[Matthijs Brouwer]] (1980), hockeyinternational | ||
* Alex Maas (1990), realityster | * Alex Maas (1990), realityster | ||
==Trivia== | == Trivia == | ||
In Raamsdonk is een groot gedeelte opgenomen van de dramaserie ''[[Wolfseinde (televisieserie)|Wolfseinde]]''. | In Raamsdonk is een groot gedeelte opgenomen van de dramaserie ''[[Wolfseinde (televisieserie)|Wolfseinde]]''. | ||
| Regel 112: | Regel 110: | ||
{{References}} | {{References}} | ||
}} | }} | ||
{{Navigatie gemeente Geertruidenberg}} | {{Navigatie gemeente Geertruidenberg}} | ||
[[Categorie:Geografie van Geertruidenberg| ]] | [[Categorie:Geografie van Geertruidenberg| ]] | ||
[[Categorie:Plaats in Noord-Brabant]] | [[Categorie:Plaats in Noord-Brabant]] | ||
[[Categorie:Voormalige gemeente in Noord-Brabant]] | [[Categorie:Voormalige gemeente in Noord-Brabant]] | ||
Versie van 23 apr 2023 11:00
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Noord-Brabant
| ||
| Gemeente |  Geertruidenberg
| ||
| Coördinaten | 51° 41′ NB, 4° 54′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 12,98 km² | ||
| Inwoners (2021-01-01) |
2.255[1] (174 inw./km²) | ||
| Overig | |||
| Woonplaatscode | 1752 | ||
| |||
_P1070314.JPG)
Raamsdonk (of: Raamsdonk-Dorp, Raamsdonks: Rammesdoenk) is een dorp in de gemeente Geertruidenberg. Het is het meest westelijk gelegen dorp van De Langstraat. Oorspronkelijk vormde Raamsdonk, samen met de kernen Raamsdonksveer en Keizersveer, de gemeente Raamsdonk. In 1997 werd deze gemeente bij de gemeente Geertruidenberg gevoegd. Het aantal inwoners van Raamsdonk bedraagt ongeveer 2.255 (2021). De meerderheid van de inwoners is katholiek, naast een protestantse minderheid.
Ligging en nabijgelegen kernen
Raamsdonk ligt tussen Raamsdonksveer en Waspik. Andere nabijgelegen kernen zijn 's Gravenmoer en Hank. De dichtstbijzijnde grote steden zijn Oosterhout en Breda.
Toponymie
Raamsdonk (als Dunc) werd in 1253 voor het eerst genoemd als Ramesdunc en in 1330 als Raemsdonc. Een 'dunc' of 'donk' is een zanderige heuvel in een moerassig gebied. Het voorvoegsel 'raams' duidt mogelijk op de aanwezigheid van een bepaald soort plant, daslook. Het kan echter ook een persoonsnaam zijn.
Geschiedenis
Reeds lang moet Raamsdonk een kerk hebben gehad. Deze was gewijd aan Sint-Lambertus, wat wijst op een hoge ouderdom en op banden met het Prinsbisdom Luik. In 1317 werd een gedeelte van het recht van uitoefenen van overheidsmacht in leen gegeven aan Claes van Wieldrecht, die daarmee ambachtsheer van Raamsdonk werd. Een ander deel van de parochie werd eerder uitgegeven en vormde samen met een deel van de parochie van Waspik de ambachtsheerlijkheid Groot Waspik. Het zuidoostelijk deel zou later de naam Hendrik Luiten Ambacht krijgen.
Het dorp werd grotendeels verwoest tijdens de Sint-Elisabethsvloed van 19 november 1421 en werd daarna een paar honderd meter zuidelijker weer opgebouwd. Aldus kwam de kerk, waarvan de toren bleef behouden, buiten het dorp te staan. Toen in de jaren zestig de Maasroute werd aangelegd, werd de kerk ook fysiek van het dorp afgesneden.
Raamsdonk behoorde sinds de middeleeuwen tot het Baljuwschap Zuid-Holland. Toen het Twaalfjarig Bestand in 1609 inging, kwam de kerk definitief in hervormde handen. In 1611 kwam de eerste predikant.
De katholieken kregen in 1690 toestemming tot het oprichten van een schuurkerk, die in het Waspikse gehucht Benedenkerk stond. In 1787 kwam ook in Raamsdonk een schuurkerk, die aan Sint-Bavo werd gewijd en zich in de Bergenstraat bevond. In 1798 eisten de katholieken echter de Sint-Lambertuskerk terug. Deze kregen ze niet, maar als schadeloosstelling werd hen een som geld betaald. De schuurkerk deed dienst tot 1889. Toen werd de monumentale Sint-Bavokerk, een ontwerp van architect Carl Weber, ingewijd. Ze ligt midden in de huidige dorpskern.
In 1722 werd in Raamsdonk-dorp het nieuwe raadhuis gebouwd. In 1822 zou Raamsdonk uiteindelijk als gemeente zijn definitieve grenzen krijgen, om echter in 1997 bij Geertruidenberg te worden gevoegd.
In 1907 werd het Sint-Adrianusgesticht ingewijd. Hier resideerden de Zusters van Liefde, die het bejaardenhuis en een aanpalende meisjesschool beheerden. Deze zusters vertrokken in 1972.
Bezienswaardigheden
- De hervormde Lambertuskerk uit de 14e en 15e eeuw.
- De katholieke Sint-Bavokerk uit 1889, ontworpen in neo-romanogotische stijl door architect Carl Weber.
- Het Adrianushuis, aan Kerkplein 5, is een voormalig klooster en gesticht door de Zusters der Liefde, vanaf 1975 een ontmoetingscentrum.
- Diverse historische boerderijen, zoals de 18e- en 19e-eeuwse boerderijen van het Langstraatse type: Molenstraat 41-Molenstraat 43, Bergenstraat 11-Bergenstraat 13, Schansstraat 51, Luiten Ambachtstraat 24, Luiten Ambachtstraat 32 en Luiten Ambachtstraat 51, en Lange Broekstraat 3 en Lange Broekstraat 29. Verder zijn er enkele 18e-eeuwse boerderijen van het Langstraatse type met verbrede, naar de weg gekeerde achterhuizen, zoals Korte Broekstraat 3, Korte Broekstraat 5 en Korte Broekstraat 7.
- Een aantal monumentale woonhuizen, waaronder een aantal met ingezwenkte lijstgevel.
- Fransch en Nederduitsch Schoolhuis uit 1787, aan de Molenstraat 37-Molenstraat 39.
- Zie ook
Natuur en landschap
Het langgerekte Raamsdonk ligt op een zandrug die uitsteekt boven het laaggelegen omliggende land dat oorspronkelijk uit veengrond bestond en waar vroeger turf gewonnen werd. Het dorp werd door de Langstraatspoorlijn (thans het Halvezolenpad), doorsneden.
Ten zuiden van het dorp loopt de Donge, en ten westen ligt een uitwateringskanaal van de Donge, waarop ook de 's-Gravenmoerse Vaart uitwatert en dat in het Zuiderafwateringskanaal uitkomt. Dit mondt bij Keizersveer in het Oude Maasje uit.
Raamsdonk wordt vooral door landbouwgebied omringd.
Verenigingen en stichtingen
- Voetbalvereniging VV Raamsdonk
- Judovereniging Nintai
- Muziekvereniging Sint Bavo
- Stichting Raamsdonks Historie
- Boogschuttersgilde Sint Bavo
- KPJ
- Carnavalsvereniging Oké
- Carnavalsvereniging Op Zenne Kaant
- Stichting Raamsdonks Karnaval (SRK)
- Carnavalsvereniging De Taptrappers
Voorzieningen
- Ontmoetingscentrum Raamsdonk
- R.K. Basisschool Hoge Waai
Verkeer en vervoer
Raamsdonk is bereikbaar via de A59 en de A27.
Openbaar vervoer
Raamsdonk is per openbaar vervoer van Arriva bereikbaar per bus met:
- lijn 134: Raamsdonksveer - Raamsdonk - Waspik - Sprang-Capelle - Waalwijk v.v.
- lijn 673: Dongen - 's-Gravenmoer - Waspik - Raamsdonk - Raamsdonksveer - Andel v.v. (schoolbus)
Geboren
- Cornelis Marinus Oome (1918-1940) Dienstplichtig soldaat Ridder MWO4 klasse
- Frits Niessen (1936-2020), politicus
- Anne Paans (1944), klinisch fysicus
- Jan van Strien (1963) kunstenaar
- Manon Sikkel (1965), psychologe, journaliste, publiciste en kinderboekenschrijfster
- Matthijs Brouwer (1980), hockeyinternational
- Alex Maas (1990), realityster
Trivia
In Raamsdonk is een groot gedeelte opgenomen van de dramaserie Wolfseinde.
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
|
· 
· 