Oorsprong van christelijke feestdag driekoningen
Driekoningen: waar draait dat om?
Verkleed als Driekoningen, zingend langs de deuren snoepjes ophalen. Voor veel kinderen van onder de rivieren was Driekoningen lang een dag om naar uit te kijken. Maar wordt Driekoningen nog altijd zo gevierd? En wat is nou precies de achtergrond van deze christelijke feestdag die op 6 januari plaatsvindt?
“Drie koooningen, drie koooningen, geef mij nen nieuwen (h)oed. Mijnen ouwen is verslee-eeten, mijn moeder mag 't nie wee-eeten. Mijn vader heeft het geld, op de toonbank neergeteld.”
oud Driekoningen lied
Oorsprong van Driekoningen
De oorsprong van deze dag gaat terug naar de vierde eeuw n. Chr. In het Oosters Christendom werd op 6 januari de verschijning van Jezus op aarde gevierd. Daarbij werden tekenen van zijn goddelijkheid herdacht: de geboorte uit de Maagd Maria, het bezoek en de aanbidding van de Wijzen uit het Oosten, gebeurtenissen uit Jezus' jeugd en de doop door Johannes de Doper. De Latijns-Christelijke kerk vierde de geboorte van Jezus echter op 25 december. Daarom werd, toen deze feestdag door hen werd overgenomen, op 6 januari alleen nog maar de aanbidding van de drie wijzen uit het oosten herdacht. Deze drie koningen - Balthasar, Melchior en Caspar - kwamen Jezus vereren. Ze brachten wierook, goud en mirre als geschenken mee.
Van bedelfeest naar kinderfeest
Driekoningen wordt in meerdere landen gevierd, waaronder Vlaanderen, Duitsland, Italië en Frankrijk. In Nederland is het Driekoningenfeest al ruim zevenhonderd jaar aanwezig. Driekoningen begon in Nederland als een bedelfeest. Net als bij Sint Maarten en Nieuwjaar mochten arme mensen in de koude wintermaanden langs de deuren gaan om te zingen en om voedsel te krijgen. Driekoningen was het laatste bedelfeest van de kersttijd. Pas vanaf de 19e eeuw werd deze traditie een kinderfeest.
Driekoningen zingen
Verkleed als de drie koningen gaan kinderen op de avond van 6 januari zingend langs de deuren. Als beloning krijgen ze snoep en geld. Thuis werd Driekoningen gevierd met lekkernijen. Er werd een koningstaart of brood gebakken waarin een boon werd verstopt. Degene die de boon vond, was koning voor een dag. Ook werd er gebruik gemaakt van een koningsbrief. Je kon uit een ton met papiertjes grabbelen en wie de koningsbrief trok, werd getrakteerd door zijn of haar baas of familie. Jan Steen heeft het koningsfeest mooi samengevat in zijn schilderij Driekoningenfeest (1662), zoals bovenaan dit bericht te zien is.
Anno nu
Driekoningen zingen wordt tegenwoordig minder vaak gedaan in Nederland. Oorzaken hiervan zijn waarschijnlijk de ontkerkelijking en afwezigheid van kennis over het feest. Wel worden er nog in verschillende Brabantse steden, waaronder Tilburg, initiatieven ontplooid om dit feest niet te vergeten. Driekoningen is voor veel mensen de datum tot wanneer ze de kerstboom laten staan.
Zie ook: Driekoningen
Digitalisering en Wiki opmaak: Terry van Erp