Ontstaan van het oergezellige Sinterklaasfeest
Hoe ontstond het Sinterklaasfeest?
Het Sinterklaasfeest met Sinterklaas cadeaus wordt op veel verschillende manieren gevierd, bijvoorbeeld met een surprise of een pakjesavond. Maar hoe is het Sinterklaasfeest ontstaan?
Sint-Nicolaas van Myra
Het Sinterklaasfeest is afkomstig van Sint-Nicolaas van Myra, een gelovige die leefde in de derde en vierde eeuw na Christus in Turkije, dat toen Klein-Azië heette. Volgens de legende is Sint-Nicolaas een kindervriend. Zo zou hij drie levenloze jongetjes weer tot leven hebben gewekt.
Verering van Sint-Nicolaas
Sinds de dertiende eeuw wordt Sint-Nicolaas in West-Europa vereerd en wordt hij gezien als beschermer van onder andere de huwbare jeugd, scholieren, kooplieden, zeelieden en reizigers. Op de dag voor de feestdag werd er uit de kinderen uit de stad een kinderbisschop gekozen met assistenten. Tot de dag van de 'Onnozele kinderen' op 28 december kreeg deze groep voedsel en geschenken, waaronder schoenen. De overige kinderen kregen geld en een vrije dag op 6 december, de sterfdag van Sint-Nicolaas, om feest te kunnen vieren.
De schoen zetten
Op 5 december 1427 werd door armere mensen voor het eerst de schoen gezet in de Utrechte Sint-Nicolaaskerk. De rijken stopten wat in de schoenen op 5 december en een dag later werd de opbrengst verdeeld onder de armen. Vanaf de zestiende eeuw zetten kinderen hun schoen thuis. De schilder Jan Steen legde dit vast in het schilderij het Sint-Nicolaasfeest. Vaak kregen de kinderen naast een cadeautje snoepgoed in hun schoen, zoals pepernoten en speculaas. Wanneer je een zakje zout of een roe in je schoen vond, betekende dit dat je te oud was voor het Sinterklaasfeest.
Zichtbaar op straat
Tot halverwege de negentiende eeuw was Sint-Nicolaas een kindervriend die niet zichtbaar was. Tegen 1850 trad hij op in het openbaar in bisschopskleren. Later werd hij vergezeld door zwarte piet, die de rol van de bestraffer op zich nam en de roe vasthield. Tot 1850 kwam zwarte piet niet in de verhalen van Sinterklaas voor.
Pakjesavond
Pakjesavond op 5 december werd na de Tweede Wereldoorlog steeds grootser doordat de welvaart in Nederland toenam. De schoen werd bovendien steeds vaker gezet. Sinterklaas transformeerde van een magische brenger tot een opa-achtige kindervriend. Daarnaast werd Sinterklaas ook meer een familiefeest in plaats van alleen een kinderfeest. Op pakjesavond worden Sinterklaas cadeaus vaak gepresenteerd met een gedicht van de Sint. Naast pakjesavond zijn er ook andere manieren om Sinterklaas te vieren. Voorbeeld zijn een surprise en sinterklaasdobbelen.
Zie ook: Geschiedenis van Sinterklaas
Bron: Terry van Erp
Geraadpleegde documentatie:
- Adam C. English, The Saint Who Would Be Santa Claus. The True Life and Trials of Nicholas of Myra (Waco, Texas 2012).
- De geschiedenis van Sinterklaas
- St. Nicholas Center: Is St. Nicholas a Real Saint?
- St. Nicholas Center: Ukraine
