Onbevlekte Ontvangenis van Maria

Uit Wiki Raamsdonks Erfgoed
Deel van de serie over
Maria
Mariabeeld
moeder van
Jezus
De Onbevlekte Ontvangenis, geschilderd in 1628-29 door Peter Paul Rubens (Museo Nacional del Prado, Madrid)
De Onbevlekte Ontvangenis, geschilderd in 1630-35 door Francisco de Zurbarán (Museo Nacional del Prado, Madrid)

De Onbevlekte Ontvangenis van Maria is een dogma van de Katholieke Kerk dat stelt dat Maria verwekt werd en ter wereld kwam zonder met de erfzonde te zijn bevlekt. Deze bijzondere status van Maria wordt met een hoogfeest gevierd op 8 december, negen maanden voor het feest van de geboorte van Maria op 8 september.

Maria werd met een onbevlekte ziel ontvangen in de schoot van haar moeder, volgens de traditie Anna. Op haar ziel werd door God reeds tevoren de zuiverende werking van de toekomstige verlossing door haar Zoon Jezus Christus toegepast. Volgens de katholieke geloofsleer bracht de bijzondere uitverkiezing van Maria met zich mee dat zij de enige mens in heel de geschiedenis is wier ziel nooit met enige zonde bevlekt geweest is, zelfs niet met de erfzonde.

Het dogma werd op 8 december 1854 met de pauselijke bul Ineffabilis Deus afgekondigd door paus Pius IX en zette onder katholieken een nieuwe golf van Mariaverering in gang.

In 'Ineffabilis Deus' verwijst paus Pius IX nog naar Besaleël (Exodus 31, 1), aan wie volgens de woorden van God tot Mozes bijzondere gaven waren geschonken om alles voor te bereiden tot wat moet leiden tot de heiligste plaats der Verzoening.

De bul eindigt met de toen gebruikelijke vervloeking van ieder die het waagde de woorden van de paus te betwijfelen of te verwerpen.

Omstreden

Omdat de onbevlekte ontvangenis niet expliciet vermeld wordt in de Bijbel, wordt dit leerstuk door de protestantse kerken, de Oudkatholieke Kerk en de oosters-orthodoxe kerken afgewezen.

De grote meesters van de scholastiek als Bernardus van Clairvaux (Doctor Mellifluus), Bonaventura (Doctor Seraphicus) en Thomas van Aquino (Doctor Angelicus) wezen de Onbevlekte Ontvangenis af; weliswaar zou Maria volgens hen al vóór haar geboorte, maar niet al bij haar conceptie van de erfzonde zijn gevrijwaard.[1] In de veertiende eeuw koos de franciscaan Johannes Duns Scotus (Doctor Subtilis) toch voor de 'Onbevlekte Ontvangenis';[2] het leidde uiteindelijk tot meer dan een intellectuele strijd tussen de dominicanen en franciscanen waar ook pausen en koningen zich in mengden. Na het Concilie van Trente werd het feest van Maria Onbevlekte Ontvangenis in de rooms-katholieke kerk zonder veel ophef gevierd. In 1601 werd de Maria-aanroeping Mater immaculata (Onbevlekte Moeder) door paus Clemens VIII opgenomen in de Litanie van Loreto. Paus Gregorius XVI, de voorganger van Pius IX, hield het er nog bij dat zijn Kerk "neigde" naar de Onbevlekte Ontvangenis van Maria. De verschijningen aan Catharina Labouré in 1830, waarin Maria vroeg om het slaan van een medaille met de tekst "O, Maria, zonder zonden ontvangen, bid voor ons die onze toevlucht tot u nemen", die een enorme weerklank vonden, hebben het volksgeloof in de onbevlekte ontvangenis zeer doen toenemen. Paus Pius IX ten slotte, kondigde na een brede consultatie van bisschoppen in 1854 het dogma af, als eerste pauselijk dogma zonder voorafgaand concilie. Katholieken zien als bevestiging van dit dogma dat Maria zich in Lourdes op 25 maart 1858, op de feestdag van de ontvangenis van Jezus in haar eigen schoot, aan Bernadette Soubirous bekend maakte met de woorden: "Ik ben de Onbevlekte Ontvangenis."

Verwarring

Het dogma van de Onbevlekte Ontvangenis wordt vaak verward met een ander dogma: dat van de maagdelijkheid van Maria - dit betreft de geboorte van Jezus, zonder voorafgaande gemeenschap met een/haar man.[3]

Feestdag

In veel landen, waaronder Colombia, Italië, Spanje, Liechtenstein, Malta, Oostenrijk, Portugal en Zwitserland (gedeeltelijk) is het Feest van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria een vrije dag. In het Franse Lyon wordt het feest van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria sinds 1852 jaarlijks gevierd door de huizen en de stad te verlichten ter ere van Maria tijdens het Fête des lumières. Verder begeeft zich een stoet van de Cathédrale Saint-Jean naar de Notre-Dame de Fourvière, van oudsher om wassen kaarsen en gouden écu's aan de maagd Maria te schenken.

Als het hoogfeest van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria op een zondag in de Advent valt, wordt het verplaatst naar 9 december.

In 2015 was deze dag tevens het begin van het Buitengewoon jubeljaar van de barmhartigheid.[4]

Maria, de Onbevlekt Ontvangene is de patrones van het Bisdom Roermond.

Vernoemd

  • Spaanse vrouwenvoornaam Inma

Zie ook