Karel V treedt af als heer der Nederlanden (1555)

Keizer Karel V treedt op 25 oktober 1555 af als heer van de Nederlanden. Enkele maanden later treedt hij eveneens af als koning van zijn Aragonese en Castiliaanse bezittingen en op 7 september 1556 treedt hij tot slot ook af als keizer van het Heilig Roomse Rijk. Zijn zoon Filips II volgt hem op als koning van Spanje en heer der Nederlanden.

Na zijn troonsafstand vertrekt Karel naar Yuste in het Iberische binnenland. Eerder heeft hij zijn zoon Filips opdracht gegeven hier een augustijnenklooster en klein paleis te laten bouwen. Karel overlijdt er op 21 september 1558 in Yuste.

Op bovenstaand schilderij van Frans Francken II (1620, Collectie Rijksmuseum) wordt niet specifiek de troonsafstand van Karel V in Brussel afgebeeld. Het schilderij beeldt meer het uiteenvallen van het gehele Habsburgse Rijk uit. Op de troon zit Karel V. Zijn broer Ferdinand staat links van de troon en wordt keizer van het Duitse rijk. Aan de rechterzijde van de troon in Filips II te zien. De vier figuren rechts op de voorgrond verbeelden de vier werelddelen waarover Karels rijk zich uitstrekte. Neptunus, geheel links, symboliseert Karels macht op zee.