Historische uitdrukkingen, spreekwoorden en scheldwoorden

Uit Wiki Raamsdonks Historie

Uitdrukkingen, spreekwoorden en scheldwoorden

In de dagelijkse taal gebruiken we nog geregeld uitdrukkingen en gezegden die een historische achtergrond hebben. Waar komen deze uitdrukkingen vandaan? Op deze pagina vind je een lijst van historische uitdrukkingen en woordbetekenissen. En omdat daar ook een aantal pareltjes tussen zitten, hebben we ook een hele serie historische scheldwoorden toegevoegd.

Lijst met historische uitdrukkingen en gezegden

1-2-3-4: Hoedje van papier
Aan Bacchus offeren
Aan de bak komen
Aan de bedelstaf raken
Aan de kaak stellen
Aan de leiband lopen
Aan de schandpaal
Aan de strijkstok hangen
Aan het kortste (of langste) eind trekken
Aan lager wal raken
Aan mijn lijf geen polonaise
Aangeschoten zijn
Abraham gezien hebben
Alle hens aan dek
Alle gekheid op een stokje
Alle registers opentrekken
Als Castor en Pollux zijn
Als een bok op de haverkist
Als een dief in de nacht
Als een feniks uit de as herrijzen
Als het kwartje gevallen is
Als je voor een dubbeltje geboren bent, word je nooit een kwartje
Babylonische spraakverwarring
Bakzeil halen
Barbertje moet hangen!
Ben ik mijn broeders hoeder?
Bij de pinken zijn
Bij iemand in het krijt staan
Blazoen oppoetsen
Boontje komt om zijn loontje
Bot vangen
Boter bij de vis
Boter op je hoofd hebben
Boterbriefje halen
Botje bij botje leggen
Boven je theewater zijn
Brave Hendrik
Broodje Aap
Buiten westen raken
Chef Lege Dozen
Daar is geen kruid tegen gewassen
Daar is schraalhans keukenmeester
Daar zal geen haan naar kraaien
Dan is Leiden in last
Dat gaat hem boven de pet
Dat gaat van een leien dakje
Dat is een dubbeltje op z’n kant
Dat is een mijl op zeven
Dat kan niet door de beugel
Dat klopt als een bus
Dat komt voor de bakker
Dat legt hem geen windeieren
Dat is het hele eiereneten
Dat is vaste prik
Dat zet geen zoden aan de dijk
De beer is los
De benjamin zijn
De beunhaas zijn
De bietenbrug op gaan
De biezen pakken
De bokkenpruik op hebben
De dans ontspringen
De dood of de gladiolen
De eerste viool spelen
De gedoodverfde winnaar
De handen in onschuld wassen
De hele rataplan
De hele reutemeteut
De hele santenkraam
De hort op gaan
De klos zijn
De kluts kwijt zijn
De knoop doorhakken
De kogel is door de kerk
De kool en de geit sparen
De kuierlatten nemen
De laatste loodjes
De laatsten zullen de eersten zijn
De lakens uitdelen
De Mammon dienen
De pisang zijn
De plaat poetsen
De plak zwaaien
De pijp aan maarten geven
De pijp uit gaan
De rapen zijn gaar
De Rubicon oversteken
De schepen achter zich verbranden
De spits afbijten
De staf breken over iets
De teerling is geworpen
De tering naar de nering zetten
De vuurproef doorstaan
De ware jakob vinden
De zak krijgen
Door de mand vallen
Door de pomp gaan
Door de wol geverfd zijn
Door het lint gaan
Driemaal is scheepsrecht
Een appelflauwte krijgen
Een augiasstal uitmesten
Een blok aan het been
Een brug te ver
Een hard gelag
Een hart onder de riem steken
Een kat in de zak kopen
Een kater hebben
Een kiekje maken
Een kink in de kabel
Een kolfje naar zijn hand
Een lelijk eendje
Een luis in de pels
Een ongelovige Thomas
Een opgelegd pandoer
Een oude rot in het vak
Een schot voor de boeg
Een slag om de arm houden
Een steek laten vallen
Een stok achter de deur
Een teken aan de wand
Een tipje van de sluier oplichten
Een uiltje knappen
Een vreemde eend in de bijt
Een wassen neus (hebben)
Een wet van Meden en Perzen
Een wit voetje halen
Eendracht maakt macht
Eenheidsworst
Eerst het zuur, dan het zoet
Er als een zoutpilaar bij staan
Er is geen kruid tegen gewassen
Ergens de brui aan geven
Ergens de pee in hebben
Ergens een boom over opzetten
Ergens een donkerbruin vermoeden van hebben
Ergens een lans voor breken
Ergens een slaatje uit slaan
Ergens een stokje voor steken
Ergens een zware dobber aan hebben
Ergens gallisch van worden
Ergens garen bij spinnen
Ergens geen been in zien
Ergens horendol van worden
Ergens lak aan hebben
Ergens met de pet naar gooien
Ergens mordicus tegen zijn
Ergens van balen
Festina lente
Fluitje van een cent
Franse slag
Geen blad voor de mond nemen
Geen cent te makken hebben
Geld over de balk smijten
Geld stinkt niet
Gelijke monniken, gelijke kappen
Gepokt en gemazeld
Gewogen en te licht bevonden
Goed in de slappe was zitten
Gouden kalf aanbidden
Gulden middenweg
Heilig boontje
Heintje Davids-effect
Het boetekleed aantrekken
Het bijltje erbij neergooien
Het gouden kalf aanbidden
Het in Keulen horen donderen
Het kaf van het koren scheiden
Het leeuwendeel krijgen
Het loodje leggen
Het neusje van de zalm
Het onderspit delven
Het paard van Troje binnenhalen
Het spits afbijten
Het spoor bijster zijn
Het vat der Danaïden vullen
Het zwaard van Damocles
Heet hangijzer
Hoe dichter bij Dordt, hoe rotter het wordt
Horen, zien en zwijgen
Hou je waffel!!
Huishouden van Jan Steen
Iemand aan de dijk zetten
Iemand bij de lurven pakken
Iemand de das omdoen
Iemand de handschoen toewerpen
Iemand de loef afsteken
Iemand een loer draaien
Iemand een oor aannaaien
Iemand een vlieg afvangen
Iemand hekelen
Iemand in het gareel houden
Iemand kapittelen
Iemand in de luren leggen
Iemand in het ootje nemen
Iemand met een kluitje in het riet sturen
Iemand mores leren
Iemand of iets aan de kaak stellen
Iemand om de tuin leiden
Iemand op de korrel nemen
Iemand op het schild heffen
Iemand op stang jagen
Iemand over de kling jagen
Iemand uit de tent lokken
Iemands doopceel lichten
Iemands rechterhand zijn
Iets aan de grote klok hangen
Iets aan de wilgen hangen
Iets aan je laars lappen
Iets in de doofpot stoppen
Iets in de melk te brokkelen hebben
Iets in de smiezen hebben
Iets in petto hebben
Iets onder de knie krijgen
Iets onder de leden hebben
Iets met de mantel der liefde bedekken
Iets met de vliegende schietspoel doen
Iets op de kop tikken
Iets op eigen houtje doen
Iets op je conto schrijven
Iets op je kerfstok hebben
Iets soldaat maken
Iets te berde brengen
Iets tegen heug en meug doen
IJzers in het vuur hebben
In Charons boot treden
In conclaaf gaan
In de aap gelogeerd zijn
In de clinch liggen
In de contramine zijn
In de lappenmand zitten
In de olie zijn zijn
In de penarie zitten
In de tredmolen lopen
In de war zijn
In de zevende hemel zijn
In het krijt staan
In het verdomhoekje zitten
In je wiek geschoten zijn
In kannen en kruiken
In Morpheus’ armen liggen
In zak en as zitten
In zijn lobbe zijn
Jan Rap en zijn maat
Jan Salie
Jarige job / jarige jet
Je blazoen oppoetsen
Je een stuk in de kraag drinken
Je eigen hachje redden
Je er met een Jantje van Leiden van afmaken
Je Pappenheimers kennen
Jemig de pemig
Joost mag het weten
Jut en jul
Kanarie in de kolenmijn
Kantje boord
Kat in ’t bakkie
Klaar is Kees
Klare wijn schenken
Klein bier
Koeterwaals spreken
Koffiedik kijken
Kolder in de kop hebben
Komt voor de bakker
Korte metten maken met iets of iemand
Krokodillentranen huilen
Krijg de rambam!
Ladderzat zijn
Lazarus zijn
Leiden in last
Leven in de brouwerij
Lid zijn van de blauwe knoop
Lood om oud ijzer
Maart roert zijn staart
Mammon dienen
Met de botte bijl hakken
Met de gebakken peren zitten
Met de noorderzon vertrekken
Met hangen en wurgen
Met hoge heren is het kwaad kersen eten
Met horten en stoten
Met molentjes lopen
Met schone lei beginnen
Met zijn ziel onder de arm lopen
Mijn naam is haas (en ik weet van niets)
Na lang wikken en wegen
Naar de filistijnen gaan
Naar de gallemiezen gaan
Naar iemands pijpen dansen
Niet goed snik zijn
Nieuwsgierig Aagje
Nolens volens
Nomen est omen
Nul op het rekest krijgen
Oh My God
Om zeep helpen
Onder de plak zitten
Onder zeil gaan
Oost-Indisch doof zijn
Op de bonnefooi
Op de fles gaan
Op de keper beschouwd
Op de proppen komen met iets
Op de schopstoel zitten
Op de valreep
Op grote voet leven
Op het nippertje
Op het vinkentouw zitten
Op je lauweren rusten
Op je paasbest
Op je sodemieter krijgen
Op je stokpaardje zitten
Op je strepen gaan staan
Op rozen zitten
Op twee gedachten hinken
Op zijn elfendertigst
Op zijn falie krijgen
Op zwart zaad zitten
Over de brug komen
Over de schreef gaan
Over the top gaan
Paal en perk stellen aan iets
Parels voor de zwijnen gooien
Pompen of verzuipen
Poolshoogte nemen
Praten als Brugman
Rare snoeshaan!
Razende Roeland
Regeren is iets anders dan administreren
Roet in het eten gooien
Sara gezien hebben
Schering en inslag
Schiedam in het oog hebben
Schoenmaker, hou je bij je leest!
Schot voor de boeg
Spaans benauwd
Spelen om des keizers baard
Spic en span
Spitsroeden lopen
Stante pede
Steen en been klagen
Stinkend rijk zijn
Stuivertje wisselen
Te elfder ure
Te kust en te keur
Tegen heug en meug
Teken aan de wand
Tot sint-juttemis wachten
Tuig van de richel
Tussen hamer en aambeeld
Twee vliegen in één klap slaan
Van de gaffel in de greep vallen
Van de prins geen kwaad weten
Van een koude kermis thuiskomen
Van haver tot gort
Van hetzelfde laken een pak
Van hot naar her
Van je hart geen moordkuil maken
Van leer trekken
Van lotje getikt zijn
Van likmevestje
Van streek zijn
Van wanten weten
Van zessen klaar
Vat der Danaïden vullen
Vechten tegen de bierkaai
Veel in zijn mars hebben
Verdeel en heers
Verkikkerd zijn
Vestzak-broekzak
Vloeken als een dragonder
Voet bij stuk houden
Volgens Bartjens
Voor de draad ermee!
Voor pampus liggen
Voor schut staan
Voor spek en bonen meedoen
Ware jakob vinden
Wassen neus
Wat in het vat zit, verzuurt niet
Wat is de hamvraag
Wet van Murphy
Weten hoe de hazen lopen
Weten waar Abraham de mosterd haalt
Wiens brood men eet, diens woord men spreekt
Willens nillens
Witte rook
Zeven zeeën bevaren
Zich geradbraakt voelen
Zich opdirken
Zijn licht niet onder de korenmaat zetten
Zijn sporen verdiend hebben
Zo gezond als een vis
Zo komt Jan Splinter door de winter
Zo oud als de weg naar Kralingen
Zo oud als Metusalem
Zoeken naar de Heilige graal
Zolang er leven is, is er hoop


Overgenomen van "https://wiki-raamsdonk.nl/index.php?title=Historische_uitdrukkingen,_spreekwoorden_en_scheldwoorden&oldid=53361"