Frederik Schenck van Toutenburg

Frederik Schenck van Toutenburg
Frederik Schenck van Toutenburg
Frederik Schenck van Toutenburg
Aartsbisschop van de Rooms-Katholieke Kerk
Wapen van een aartsbisschop
Geboren	ca. 1503
Plaats	Vollenhove
Overleden	25 augustus 1580
Plaats	Utrecht
Kerkelijke carrière
1559-1580	Aartsbisschop van Utrecht
Portaal    Christendom

Frederik Schenck van Toutenburg (Vollenhove, ca. 1503 - Utrecht, 25 augustus 1580) was de eerste aartsbisschop van Utrecht.

Biografie

Hij was de zoon van Georg Schenck van Toutenburg en Anna de Vos van Steenwijk tot Batinge. Zijn zuster was Maria Schenck van Toutenburg, abdis in Rijnsburg.

Schenck van Toutenburg werd na zijn licentiaat in de rechten lid van het Rijkskamergerecht in Speyer.

Na zijn priesterwijding werd hij aartsdiaken van Sint-Pieter te Utrecht en proost van Sint-Plechelmus in Oldenzaal. Hij schreef verscheidene kerkrechtelijke traktaten voordat hij bij de bisschoppelijke herindeling van de Nederlanden in 1559 door Filips II benoemd werd tot de eerste aartsbisschop van Utrecht. De benoeming werd in 1561 bekrachtigd door paus Pius IV.

Rol tijdens reformatie

Tijdens het bewind van Frederik Schenck van Toutenburg kreeg de Hervorming in de Noordelijke Nederlanden gestalte. Landvoogdes Margaretha van Parma dwong hem de decreten van het Concilie van Trente door te voeren en hiertoe in 1565 een provinciale synode te beleggen. De geestelijken en kanunniken waren fel gekant tegen de nieuwe disciplinaire maatregelen en probeerden de invoering te dwarsbomen. Schenck van Toutenburg miste de kracht om de tegenstand te breken en leiding te geven aan de bestrijding van het protestantisme. Vlak voor zijn dood werd in Utrecht de uitoefening van de katholieke eredienst zelfs verboden en de Domkerk gesloten. Na zijn dood kregen de katholieken alsnog toestemming om hun aartsbisschop op sobere wijze in de Dom te begraven. De plechtigheid op 30 augustus 1580 werd verstoord door de protestanten, die hun versie van psalm 130 door het katholieke De profundis heen zongen. Deze uitvaart zou lange tijd de laatste openbare uiting van het katholicisme in Utrecht zijn.

Bronnen, noten en/of referenties

• Oudkatholieke aartsbisschoppen van Utrecht

Voorganger: George van Egmond (als bisschop)

Aartsbisschop van Utrecht 1559-1580

Opvolger: Herman van Rennenberg (in de rooms-katholieke traditie) Sasbout Vosmeer (in de oudkatholieke traditie)