Een Middeleeuwse munt uit Geertruidenberg
Recent archeologisch onderzoek in Puurs (provincie Antwerpen) bracht over een oppervlakte van ongeveer 1,2 ha een complex grachtensysteem, twee waterkuilen en tientallen kuilen en paalsporen aan het licht. [1] Deze structuren dateren uit de twaalfde tot de zestiende eeuw en zijn het gevolg van ruraal-middeleeuwse bewoning. In een vrij grote kuil (13 bij 3 meter, circa 1,2 meter diep) is een tot dusver onbekende munt gevonden. De oorspronkelijke functie van de kuil is niet duidelijk, maar het staat vast dat de kuil in een korte tijdsspanne is opgevuld met een grote hoeveelheid gebruiksaardewerk en botmateriaal.
Hoewel het detailonderzoek van het aardewerk nog niet is afgerond, wordt aangenomen dat deze vondstcategorie, samen met de structuur, gedateerd kan worden in de veertiende eeuw. Door het verblijf in de bodem is de gevonden munt bros geworden en gebroken tijdens de berging. Een nadere bestudering leert dat het stuk van het graafschap Holland is, maar in het werk van Grolle ontbreekt en niet eenvoudig inpasbaar is in een van de bekende muntseries.
De munt
- Voorzijde: kort gevoet kruis met dubbel omschrift: + G’ COMES HOLAND’ / + BNDICTV SIT NOME DNI NRI DEI (interpunctietekens: cirkeltje en drie punten boven elkaar).
- Keerzijde: gevierendeeld wapen met vier leeuwen in vierpas, vier ringen daarbuiten. Omschrift: + MONETA NOVA MONTIS SANCTAE GERTRVDIS (interpunctietekens: punt en twee cirkeltjes)
Gezien het omschrift is deze munt – een halve groot – zonder enige twijfel in Geertruidenberg vervaardigd. De stad is slechts twee korte periodes als muntplaats gebruikt (1342-1345 en 1392-1393) en munten staan op naam van de Hollandse graven (Willem IV (1337-1345), resp. Albrecht I van Beieren (1389-1404)). De G in het omschrift van de vondstmunt is een afkorting van het vaker gebruikte Guilelmus en duidt zonder omhaal op Willem IV van Holland.
Bovendien sluit de tekst aan bij de emissie 1342-1345 van Willem IV, met MONETA M S GERT in het omschrift.
Het is zeer waarschijnlijk een navolging van de in 1344 geslagen Brabantse halve groten. [2]
Uit het voorgaande is te destilleren dat de munt is vervaardigd in de periode 1344-1345.
Samengevat: Holland, kwart groot Willem IV van Holland (1337-1345), geslagen te Geertruidenberg 1344-1345.
Bron:
- Jan Pelsdonk (medewerker muntvondsten bij het Geldmuseum)
- Frans De Buyser (werkzaam bij het Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed)
Literatuur
- JOSEPH GHYSSENS Essai de classement chronologique des monnaies brabançonnesº (Brussel 1984).
- J.J. GROLLE De muntslag van de graven van Holland tot 1434 (Amsterdam 2000).
- WOUTER DE MAEYER / IGNACE BOURGEOIS / BART JACOBS Archeologisch onderzoek te Puurs-Pullaer II 2006 (Antwerpen 2006: intern rapport Dienst Cultureel Erfgoed, Provincie Antwerpen).
- H. VANHOUDT Atlas der munten van België van de Kelten tot heden (Herent, 1996).
Digitalisering en Wiki opmaak: Terry van Erp