Een Groningse in Brabant
Bijna op de gemeentegrens tussen Raamsdonk en Waspik stond - en staat nog - een groot kruisbeeld dat al vanaf onze aankomst hier mijn nieuwsgierigheid had opgewekt.
Telkens als ik er langs kwam vroeg ik me allerlei dingen af: Waarom staat het daar? Is op die plaats een ongeluk gebeurd? Heeft het iets met de oorlog te maken?
De sokkel onder het beeld was leeg en het gammele gietijzeren hekje maakte een wat verwaarloosde indruk. Buurtgenoten wisten er ook niet veel over te vertellen. Het leek me toe dat voor informatie de pastorie gebeld zou moeten worden.
Mijn telefoontje werd beantwoord door een vriendelijke stem, die verklaarde de pastoor zelf te zijn en die op mijn vragen beloofde in de kerkannalen te duiken en dan kwam hij wel even langs. Waar woonde ik precies?
Nu moet u weten dat het beeld dat ik toen van een pastoor had, regelrecht uit films als "Don Camillo" kwam. Ik legde dus, hoewel aangenaam verrast, toch enigszins argwanend de hoorn neer. Was dit wel gewoon? Had zo'n pastoor zoveel tijd over dat hij gezelligheidsbezoekjes kon afleggen? Of zou hij misschien missie willen bedrijven?? Paniekerig bedacht ik dat ik niet eens wist hoe ik hem moest aanspreken. Eerwaarde? Mijnheer Pastoor?
"Nou ja" dacht ik, misschien hoor ik er wel niets meer van. Maar hij kwam echt. Een rustige, al wat oudere heer, die zich voorstelde als "Schoenmakers". Geen soutane, zelfs geen wit boordje; in niets leek hij op de agressieve Don Camillo, wat me enorm geruststelde.
Het werd zelfs gezellig, want pastoor Schoenmaker bleek heel wat te weten. Zo vertelde hij dat al vanaf de vroegste tijden in heel Europa het geloof bestond dat op plaatsen waar wegen elkaar kruisen kwade machten vrij spel hadden. Om die af te weren werden al in de voorchristelijke tijd heidense symbolen op die plaatsen opgericht. Later, na de kerstening, werden de kruisen soms gewoon van twee takken gemaakt.
Had een parochie voldoende geld dan kon men een kruisbeeld, een' kapelletje of een Heilig Hartbeeld bij een opvallende kruising zetten Dit bracht natuurlijk een behooriike status mee voor het dorp.
Nu bezat Raamsdonk in de dertige jaren nogal wat welvarende boerenbedrijven, waaruit de jonge boerenstand was voortgekomen. Rijk en ambitieus als deze jonge mannen waren wilden ze beslist niet onderdoen voor sommige buurdorpen, waar dergelijke kostbare stukken al stonden. Ze brachten geld bijeen en vroegen de toenmalige pastoor van Heeswijk toestemming voor het plaatsen van een fraai kruisbeeld. De pastoor zei: "Ja". Het beeld werd besteld, maar helaas toen bleek er in heel Raamsdonk geen geschikte kruising voorhanden. "Dan maar gewoon langs de weg," zeiden de Raamsdonkse jonge boeren. Die waren niet gewend zich door kleinigheden te laten weerhouden.
En zo geschiedde.
In 1935 werd langs de weg naar Waspik het - aanvankelijk gipsen -kruisbeeld geplaatst en ingezegend. Laat er nu 35 jaar later een weg zijn aangelegd die loodrecht op de Luiten Ambachtstraat staat en die precies bij het beeld uitkomt: de Wielstraat. Zo staat het toch nog op een (halve) kruising.
Pastoor Schoenmakers is helaas op 22 september j.l. overleden. Ik ben hem dankbaar voor de gezellige middag en de andere kijk op pastoor, die hij mij heeft gegeven.
Ook moet worden vermeld dat het kruisbeeld inmiddels prachtig is gerestaureerd en dat het gammele hekje is verdwenen.
Deddy Herlé