De moord op graaf Floris V

Graaf Floris V werd op 23 juni 1296 door drie edelen gevangen gezet in het Muiderslot. Op 27 juni wilden de samenzweerders de graaf naar een andere plek brengen, maar onderweg werden ze tegen gehouden door burgers en boeren uit de omgeving. Uit paniek werd Floris V ter plekke door zijn ontvoerders vermoord.

Floris V (1254 - 1296) was graaf van Holland. Zijn vader, graaf Willem II, was door de Friezen vermoord toen Floris twee jaar oud was. In 1266, op twaalfjarige leeftijd, kwam Floris V aan de macht. Hij besloot uit wraak voor zijn vaders dood tot een veroveringstocht tegen de Friezen. Pas na verschillende veldtochten lukte het Floris in 1289 om de West-Friezen te onderwerpen. Eerder veroverde hij al het Amstelgebied en delen van Utrecht. Hierbij versloeg Floris V lokale machthebbers als Gijsbrecht van Amstel en Herman van Woerden. Het graafschap Holland werd op die manier flink uitgebreid door Floris V. In 1290 voltooide hij de bouw van de Ridderzaal in Den Haag, eerder liet hij al in Muiden het Muiderslot bouwen. Het kasteel aan de monding van de Vecht moest het verkeer over de rivier controleren en tol afdwingen. Internationale onrust

Internationaal was er veel onrust in de tijd van Floris V. In het groeiende conflict tussen Engeland en Frankrijk koos Floris in eerste instantie - onder andere vanwege handelsbelangen - de kant van Engeland. Ondertussen bestond er al jaren een conflict tussen Vlaanderen en Holland over de macht in delen van Zeeland. Floris V verwachtte hierbij steun van de Engelsen, maar die bleef uit. Toen de Engelse koning Edward I de wolstapel ook nog verplaatste van Dordrecht naar Mechelen - dat in Vlaanderen ligt - koos Floris V in 1295 partij tégen Vlaanderen en sloot een alliantie met Frankrijk.

Ontvoering Floris V

Deze keuze pakte niet goed uit. Hoogstwaarschijnlijk werd vanuit Engeland een complot gesmeed om Floris V te ontvoeren. Ontevreden edelen uit het graafschap van Floris V waren bereid hieraan bij te dragen. Op 23 juni 1296 ging Floris V met een aantal van zijn edelen op valkenjacht. Het bleek een valstrik. Gijsbrecht van Amstel, Herman van Woerden, Gerard van Velzen en een aantal handlangers namen de Hollandse graaf gevangen. Zij brachten hem onder in het Muiderslot en wilden hem daarna naar Engeland brengen. Intussen verspreidde het nieuws van de ontvoering zich over het graafschap. Burgers en boeren in Kennemerland, Waterland en West-Friesland gingen op weg naar Muiden om de vrijlating van hun graaf te eisen.

Moord Floris V

Al snel lag er rondom het slot in Muiden een groot aantal manschappen dat maar één ding wilde: hun graaf. Op 27 juni besloten de gijzelnemers om Floris V mee te nemen naar een andere plek. Zijn handen werden op zijn rug gebonden en hij werd op een paard gezet. Samen vertrokken ze in de richting van Muiderberg. Al vlug stuitten zij op een troep gewapende mannen. Gerard van Velzen raakte in paniek en trok zijn wapen. De Hollandse graaf moest uiteindelijk eenentwintig dodelijke steken incasseren. Zo werd Floris V die dag op 42-jarige leeftijd vermoord.

Floris’ honden

Na de moord vluchtten de ontvoerders, maar de drie hoofdverdachten werden later opgepakt. Gerard van Velzen kreeg de doodstraf, Gijsbrecht van Amstel en Herman van Woerden verloren hun bezittingen en moesten voortaan als balling buiten het graafschap blijven. De kroniekschrijver Melis Stoke beschreef later in de Rijmkroniek van Holland dat Floris V in Alkmaar werd begraven. Stoke beschreef dat hij de twee trouwe windhonden van de graaf nog lange tijd bij het graf van hun baasje had zien rondhangen: “Doe sie quamen tot alcmare, ghinghen si ligghen bider bare.”