De lommerrijke rust in de ooit zo levendige Raamsdonkse Molenstraat
RAAMSDONK, 13 juli 2022 - Bijna elke stad en ieder dorp heeft een Molenstraat. BN DeStem neemt er deze zomer een kijkje. Wat is het voor een straat? En staat er nog een molen?
,,Kom eens", wenkt Mia van Strien. Bij het achterste huis, dat net als de andere panden in de Raamsdonkse Molenstraat volgens de typische Langstraat-traditie schuin richting de weg is gebouwd, duwt ze uitnodigend haar achterdeur open ,,Ik heb nog iets.” Achter haar aan gaat het naar binnen, de gang in. Daar, aan de muur: een oude foto.
Op een zandpad, dat nu de beklinkerde Molenstraat is, kijken in zwart-wit jongens en mannen nieuwsgierig de lens in. Achter hen staan boerderijachtige gebouwen waarvan er nog steeds veel zijn terug te vinden in de Molenstraat. ,,Maar deze niet”, tikt Van Strien op de drie die ooit recht tegenover haar huis stonden. Vlak naast: ,,Het raadhuis", zegt ze: ,,En daar, buiten beeld, tegenover het café van mijn schoonouders, stond de molen.”
Niks meer van over, schudt ze haar hoofd. Allemaal vernield tijdens die vreselijke oorlogsdag in oktober 1944. Toen de Duitsers zich met lompe tanks schietend door de smalle Molenstraat wurmden. ,,Kijk maar", wijst in een tuin verderop in de Molenstraat, Marian Kamp naar een boerderij tegenover haar. ,,Al die lichtere stenen verraden kogelinslagen.” King of Bingo
Eigenlijk is het nog een wonder dat slechts een handvol panden het destijds niet overleefde. Dat de Molenstraat nog altijd vol staat met de prachtigste, soms heel oude bouwwerken. Wapenschildjes naast voordeuren verraden dat het er wemelt van gemeentelijke- en zelfs rijksmonumenten.
Het is een lange, rustige, mooi onderhouden straat. Met halverwege een scherpe bocht. Precies daar, vlak voor het erf van de ‘Staalmannen', waar Maarten van Halderen, de man die de vuurspuwende draak voor de Efteling ontwierp een werkplaats heeft, woont al zo'n 35 jaar Huibke van Turnhout,
King of Bingo.
Entertainer pur sang. Met optredens tot in Italië. ,,Dit is een creatieve straat, hoor", zegt hij. Met de Swamp studio van zydeco-grootheid Jo van Strien, ,,En daar", zwaait Van Turnhout: ,,Daar woonden kunstenaars Martin van Opdorp en zijn vrouw.”
Ons-kent-ons
Hij vertelt over zijn straat, hoe die veranderde. ,,Vroeger zaten hier een paar grote bedrijven, loonwerkers. Het was gezellig. Iedereen kende elkaar. Er was zelfs een Molenstraatvereniging. Dat is allemaal anders nu. Het is individualistischer geworden. Niet meer het ons-kent-ons van ooit.”
Minder levendig, voegt Mia van Strien toe. En ze vertelt hoe vroeger niet alleen haar schoonouders een café hadden, maar er ook één zat aan de andere kant van de Molenstraat, bij de Schans. Je had bakker Van Westen: ,,Geen familie van die ander bakker in Raamsdonk.” En dan: ,,O ja, Jantje van Christen, al weet ik niet of hij echt zo heette.” Hij verkocht schildersspullen en kruidenierswaren.
Dit is toch wel een hele mooie straat
(Marian Kamp, Bewoonster Molenstraat)
Schooltje
Er is ook een school. Maar daar heeft Van Strien, die toch al haar hele 71-jarige leven in deze buurt woont, nog nooit een leerling gezien. Dat klopt. De ‘Fransch-en-Nederduitsch School-huis van Raamsdonk 1787', ooit opgericht door de toen 26-jarige bevlogen onderwijzer Hermanus Docters van Leeuwen, doet al sinds 1926 geen dienst meer als onderwijsgebouw.
Intussen kijkt Kamp, een snoeischaar in de hand, om zich heen. Alsof ze de Molenstraat, waar ze toch al behoorlijk lang woont, opeens met nieuwe ogen ziet. Na een korte stilte, stelt ze vast: ,,Dit is toch wel een hele mooie straat.”
Molen
'Tambacht van Raemsdonck’
In de veertiende eeuw wordt al melding gemaakt van molen ‘Tambacht van Raemsdonck’. In 1548 duikt hij opnieuw op. Molenaar Adriaan Simonsz wil dan, naast de windmolen, een door paarden aangedreven rosmolen pachten.
In 1624, tijdens het Beleg van Breda, is de molen buiten gebruik. Prins Frederik Hendrik bouwt er verdedigingswerken omheen en gebruikt hem als uitkijkpost. In 1680 is hij terug in bedrijf als (grut)molen.
Als in 1796 in Nederland de Fransen de dienst uitmaken, de Bataafse republiek, wordt molenaar Bastiaan Holster schout (burgemeester)van Raamsdonk. Zijn dochter Cornelia wordt molenares.
In 1904 wordt de inmiddels vervallen standerdmolen op de hoek met de Raadhuisstraat vervangen door een stellingmolen. Een paar jaar later voorzien van een hulpmotor. Dat nekt het gebouw. Op 12 november 1936 breekt brand uit. De oorzaak wordt gezocht in de 22 pk benzinemotor. De molen, waar D.H. de Bruijn woont en flink wat graan ligt opgeslagen, brandt uit.
Nog even doet de romp dienst als pakhuis. Tot in de middag van 31 oktober 1944, tijdens hevige gevechten, de Duitse bezetter met tanks door de Molenstraat rijdt, en, al schietend, de laatste resten van de oude molen voorgoed vernietigt.
BN de Stem