Bartholomeuskerk

Uit Wiki Raamsdonks Erfgoed
Algemene gegevens
Naam kerk: St. Bartholomeüs
Genootschap: Rooms Katholieke Kerk
Provincie: Noord-Brabant
Gemeente: Waalwijk
Plaats: Waspik
Adres: Kerkstraat 1
Postcode: 5165CE
Sonneveld-index: 08566
Jaar ingebruikname: 1841
Architect: E. de Kruyff
Huidige bestemming: kerk
Monument status: Rijksmonument 08566

Geschiedenis

Prachtige neoclassicistische kerk met unieke voorgevel, waarop torentje.

Waspik, R.K. St. Bartholomeüs; jk 03-10-2010

De parochie Waspik wordt al genoemd in 1257. Het is wel zeker dat er toen al een kerkje in Waspik gebouwd was. In 1421 is ten gevolge van de St. Elisabethsvloed de kerk verloren gegaan. De parochie bouwde een nieuwe kerk, meer naar het zuiden. Dit is de kerk van St. Jan de Doper.

Vanaf het verlies van het eigen gebouw kerkten de Waspikse katholieken in de dorpen in de omgeving en zelfs in een schuilkerk (schuurkerk) dicht bij de grens met Raamsdonk en eerder 'in het gehucht Boven'.
De claim, die de katholieken legden op 'hun' kerk, werd door koning Lodewijk Napoleon in 1809 verworpen. Pas 30 jaar later, onder koningen Willem I en II, bleek de tijd rijp voor een eigen kerkgebouw voor de Waspikse katholieken. Onder leiding van architect de Kruijf van het ministerie van Waterstaat werd op 27 april 1840 de eerste steen gelegd door pastoor-deken Daniël Sporenberg. Op 4 oktober 1841 werd het nieuwe kerkgebouw plechtig in gebruik genomen. De kerk werd toegewijd aan de apostel Bartholomeüs en de martelares Barbara. Hun beeltenissen staan vanaf de stichting van de kerk in de typisch neo-klassieke voorgevel van de Waterstaatskerk.

Haec est Domus Domini.

In drie fases heeft het gebouw zijn warme en rijke aankleding gekregen. Rond de eeuwwisseling (1900) heeft pastoor-deken J. Wijne de kerk aangekleed met o.a. beelden van diverse heiligen. Toch zijn het vooral de pastoors Arn. van Iersel (1843-1881) en Lamb. Roovers (1947-1972) die dit 'huis van de Heer' hebben aangekleed en gerestaureerd.

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Kerk in Waterstaatsstijl door E. de Kruyff uit 1837-1841. Fraaie driebeukige hallenkerk met jonische zuilen, merkwaardige voorgevel met trapsgewijze opvattingen bovenbouw en open, gekoepeld lantaarntje als bekroning, ingang omlijst door een fronton op dorische zuilen. Mooi gesneden preekstoel uit de bouwtijd, met de beelden van Christus en de Samaritaanse; altaarretabel met voorstelling van het Laatste Avondmaal en de beelden van de vier hogepriesters; rentabels aan de zij-altaren. Twee biechtstoelen uit omstreeks 1840, met frontons en de beelden van Petrus en David aan de ene, van Maria Magdalena en Maria Egyptiaca aan de andere. Gesneden eiken communiebanken, 1841.

Het gebouw is gerestaureerd.

CultuurHistorische Waardekaart

  • Bouwperiode: 1837-1841
  • Gevels en Materialen: R.K. Kerk van St. Bartolomeüs in waterstaatsstijl door architect E. de Kruyff. Fraaiedriebeukige hallekerk met jonische zuilen, merkwaardige voorgevel mettrapsgewijze opgevatte bovenbouw en open, gekoepeld lantaarntje als bekroning.
  • Vensters en Deuren: Ingang omlijst door een fronton op dorische zuilen.
  • Mooi gesneden preekstoel uit de bouwtijd, met de beelden van Christus en de Samaritaanse; altaarretabel met voorstelling van het Laatste Avondmaal en de beelden van de vier hogepriesters; retabels aan de zijaltaren. Twee biechtstoelenuit omstreeks 1940, met de beelden van Petrus en David aan de ene, van Maria Magdalena en Maria Egyptica aan de andere. Gesneden eiken communiebanken 1841. Orgel met gesneden kas en balustrade, eveneens uit de bouwtijd.

Het gebouw is gerestaureerd.

Achter de kerk aan de Schoolstraat een kerkhof met diverse waardevolle grafmonumenten, waaronder diverse in neogotische stijl. Gietijzeren calvariekruis op hardstenen basement met corpus. Aan de straat een smeedijzeren hekwerk tussen gietijzeren kolommen op gemetseld onderstuk.

Orgel

Loret (1846), Pels & Zn (1940); jk 26-11-2017

Omschrijving

Van oorsprong tweeklaviers orgel, in 1846 gemaakt door François Bernard Loret. In 1940 door Pels & Zn van electro-pneumatische tractuur voorzien en uitgebreid met een vrij Pedaal dat buiten de bescherming valt. Gesneden orgelkas en balustrade, eveneens uit de bouwtijd. Het orgel is vergelijkbaar met dat te Udenhout. In 1984 gerestaureerd door Pels & Van Leeuwen. De restauratie was voornamelijk technisch van aard.

In de media

  • Uit Brabants Dagblad 19 februari 2015

De Bartholomeuskerk in Waspik blijft tot nader order gesloten. Bij een inspectie is gebleken dat het overhellende hoogaltaar gevaar kan opleveren.De kerk is al enige tijd ernstig in verval. De vloer is op verschillende punten al meer dan een decimeter verzakt, het stucwerk dreigt los te komen en het absis, houten kunstwerk achter het altaar, helt nu ook nog naar voren over. Pastoor Marcel Dorssers verwacht niet dat de kerk open kan zonder herstel van de mankementen. Vorige week werd de Bartholomeuskerk in Waspik al tijdelijk buiten gebruik gesteld. De ernstige verzakkingen maken het te gevaarlijk. De missen hebben voorlopig plaats in de naastgelegen pastorie. Volgende week is er een nieuwe inspectie die duidelijk moet maken hoe ernstig de situatie precies is. Waalwijk trok eerder 165.000 euro uit als bijdrage in de restauratiekosten van 3 markante kerkgebouwen, waaronder de Bartholomeuskerk.

Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur

Orgel



Bron digitalisering en Wiki opmaak: Terry van Erp

Wiki Raamsdonk
Overgenomen van "https://wiki-raamsdonk.nl/index.php?title=Bartholomeuskerk&oldid=158549"