(Nieuwe pagina aangemaakt met '<p class="mwt-notParagraph"></p><table id="TEMPLATE:1709586967042" class="infobox mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" title="{{Infobox dynastie | afbeelding = Ferdinand d'Huart, Adolphe vu Lëtzebuerg.jpg | naam = Adolf | leven = 1817-1905 | functie1 = 25pxHertog van Nassau | periode1 = 1839-1866 | voorganger1 = Willem | opvolger1 = -- | fun...')
(Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1:
Regel 1:
<p class="mwt-notParagraph"></p><table id="TEMPLATE:1709586967042" class="infobox mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" title="{{Infobox dynastie
{{Infobox dynastie
| afbeelding = Ferdinand d'Huart, Adolphe vu Lëtzebuerg.jpg
| afbeelding = Ferdinand d'Huart, Adolphe vu Lëtzebuerg.jpg
| naam = Adolf
| naam = Adolf
Regel 14:
Regel 14:
| moeder = [[Louise van Saksen-Hildburghausen]]
| moeder = [[Louise van Saksen-Hildburghausen]]
| dynastie = [[Nassau-Weilburg]]
| dynastie = [[Nassau-Weilburg]]
}}" contenteditable="false" draggable="true" cellspacing="1" cellpadding="1" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="{{Infobox dynastie{@@nl@@}| afbeelding = Ferdinand d&#39;Huart, Adolphe vu Lëtzebuerg.jpg{@@nl@@}| naam = Adolf{@@nl@@}| leven = 1817-1905{@@nl@@}| functie1 = [[File:Hertogdom Nassau wapen.svg|25px]] [[Lijst van heersers van Nassau|Hertog van Nassau]]{@@nl@@}| periode1 = [[1839]]-[[1866]]{@@nl@@}| voorganger1 = [[Willem van Nassau (1792-1839)|Willem]]{@@nl@@}| opvolger1 = --{@@nl@@}| functie2 = [[File:Groothertogelijk_wapen_Luxemburg.svg|25px]] [[Groothertogen van Luxemburg|Groothertog van Luxemburg]]{@@nl@@}| periode2 = [[1890]]-[[1905]]{@@nl@@}| voorganger2 = [[Willem III der Nederlanden|Willem III]]{@@nl@@}| opvolger2 = [[Willem IV van Luxemburg|Willem IV]]{@@nl@@}| vader = [[Willem van Nassau (1792-1839)|Willem van Nassau]]{@@nl@@}| moeder = [[Louise van Saksen-Hildburghausen]]{@@nl@@}| dynastie = [[Nassau-Weilburg]]{@@nl@@}}}">
}}
<tbody><tr>
'''Adolf Willem Karel August Frederik''' ([[Wiesbaden, Biebrich]], [[24 juli]] [[1817]] – [[Lenggries|Slot Hohenburg]], [[17 november]] [[1905]]) was van 1839 tot 1866 de laatste hertog van [[Hertogdom Nassau|Nassau]] en van 1890 tot 1905 groothertog van [[Groothertogdom Luxemburg|Luxemburg]].
Adolf was de zoon van hertog [[Willem van Nassau (1792-1839)|Willem van Nassau]] en [[Louise van Saksen-Hildburghausen|Louise van Saksen-Hildburghausen (1794-1825)]], dochter van [[Frederik van Saksen-Altenburg (1763-1834)|Frederik van Saksen-Altenburg]]. Bij de dood van zijn vader op 30 augustus 1839 werd hij hertog van Nassau. Op 31 januari 1844 huwde hij grootvorstin [[Elisabeth Michajlovna|Elisabeth]], de dochter van grootvorst [[Michaël Pavlovitsj van Rusland]] en een nicht van tsaar [[Nicolaas I van Rusland|Nicolaas I]], die echter reeds een jaar later stierf. Te harer nagedachtenis liet hij in [[Wiesbaden]] een Russisch-orthodoxe kapel oprichten.
[[Bestand:Adolphe, Grand Duke of Luxembourg.gif|thumb|left|Adolf als hertog van Nassau]]
Hij regeerde op conservatieve wijze, maar zag zich in het [[revolutiejaar 1848]] op het allerlaatste moment - voor zijn slot stond een woedende menigte van 30.000 mensen - genoodzaakt de zogenaamde "[[negen eisen der Nassauers]]" in te willigen en een [[Kamer van Afgevaardigden (Luxemburg)|Kamer van Afgevaardigden]] met algemeen kiesrecht in te voeren. Hij zette zijn beleid op meer liberale wijze voort en schreef in 1849 [[Frederik Willem IV van Pruisen]] zelfs een nederige brief waarin hij deze verzocht de hem door het liberale [[Frankfurter Parlement]] aangeboden Duitse keizerskroon te aanvaarden. Later zette zich echter weer een conservatieve periode in waarin Adolf veel van zijn liberale maatregelen terugdraaide: de landdag werd ontbonden, de pers gemuilkorfd en het recht op vergadering en vereniging beperkt.
Nassau was Oostenrijks gezind en in de [[Pruisisch-Oostenrijkse Oorlog]] van 1866 verklaarde Adolf [[Pruisen]] dan ook de oorlog. De overwegend liberale Kamer weigerde echter geld beschikbaar te stellen en op 15 juli moest de hertog vluchten. Pruisen bezette op 18 juli Wiesbaden en beschouwde Nassau na de overwinning als oorlogsbuit. De formele annexatie van het hertogdom vond plaats op 8 oktober.
== Luxemburg ==
Met het overlijden van prins [[Alexander der Nederlanden (1851-1884)|Alexander der Nederlanden]] in 1884 was de verwachting dat de Ottoonse Linie van het [[Huis Nassau]] in de mannelijke lijn zou uitsterven op het moment dat koning [[Willem III der Nederlanden]] zou komen te overlijden. Daarbij zou overeenkomstig de ''[[Erneuerte Nassauische Erbverein]]'' het groothertogdom Luxemburg worden geërfd door Adolf. Willem III was ervan overtuigd dat er wel een regeling getroffen kon worden zodat zijn dochter prinses [[Wilhelmina der Nederlanden|Wilhelmina]] hem ook in Luxemburg zou opvolgen. Koningin [[Emma van Waldeck-Pyrmont|Emma]] ging er echter van uit dat Luxemburg aan de Walramse Linie van het Huis Nassau zou toevallen, zodat Adolf, haar oom van moederszijde, Willem III in Luxemburg zou opvolgen. De [[staatsminister]] van Luxemburg, [[Félix de Blochausen|Félix baron de Blochausen]], trachtte Emma ertoe over te halen zich met zienswijze van de koning te verenigen, maar tevergeefs. De onderhandelingen tussen Willem III en Adolf voor een overeenkomst over de toekomstige afwikkeling van zaken zoals de persoonlijke bezittingen van de koning in Luxemburg leidden tot een op 30 september 1884 gesloten verdrag tussen Willem III en Adolf waarin definitief werd vastgelegd dat na het overlijden van Willem III, als hij geen mannelijke nakomelingen zou hebben, het groothertogdom zou overgaan naar Adolf en zijn nakomelingen, overeenkomstig de ''Erneuerte Nassauische Erbverein''. Bij het overlijden van Willem III op 23 november 1890 werd Adolf de nieuwe groothertog van Luxemburg.<ref>{{Citeer boek|achternaam=Verburg |voornaam=Marcel E. |datum=1989 |titel=Koningin Emma. Regentes van het Koninkrijk |uitgever=[[Bosch & Keuning]] |plaats=Baarn |ISBN=90-246-4720-7 |pagina's=20-21 |taal=nl }}</ref><ref>{{Citeer boek|achternaam=Fasseur |voornaam=Cees |datum=1998 |titel=Wilhelmina. De jonge koningin |uitgever=Uitgeverij Balans |plaats= |ISBN=90-5018-505-3 |pagina's=105 |taal=nl }}</ref><ref>{{Citeer boek|achternaam=Meulen |voornaam=Dik van der |datum=2013 |titel=Koning Willem III 1818–1890 |uitgever=[[Uitgeverij Boom]] |plaats=Amsterdam |ISBN=978-94-6105-184-4 |pagina's=604 |taal=nl }}</ref>
De reeds 73-jarige Adolf hield zich in het liberale Luxemburg afzijdig van de dagelijkse politiek en benoemde in [[1902]] zijn zoon en troonopvolger [[Willem IV van Luxemburg|Willem (IV) Alexander]] tot [[Lieutenant-Représentant]] (stadhouder). Hij besteedde zijn tijd aan het uitbreiden van de kunstcollectie in zijn paleis in de stad [[Luxemburg (stad)|Luxemburg]] en aan de restauratie van het [[Kasteel Berg (Luxemburg)|slot Berg]], dat sindsdien de residentie van de groothertogelijke familie is. Hij bracht het grootste deel van zijn tijd echter niet in Luxemburg door, maar op zijn slot Hohenburg bij [[Lenggries]] in de [[Beierse Alpen]]. Hij stierf daar op 17 november 1905 en werd opgevolgd door zijn zoon Willem IV.
[[Bestand:Elizabeth Mikhailovna by Hau.jpg|180px|thumb|Portret van [[Elisabeth Michajlovna]]]]
[[Bestand:AdolfAldeheid.jpg|thumb|right|260px|Adolf en zijn vrouw Adelheid]]
[[Bestand:AdolfLuxoud.jpg|thumb|right|Adolf op latere leeftijd]]
<tr>
==Affaire Merenberg==
<td style="text-align:center; padding:0;" colspan="3"><span typeof="mw:Error mw:File"><a class="new" title="Bestand:Ferdinand d'Huart, Adolphe vu Lëtzebuerg.jpg" href="/Special:UploadWizard?wpDestFile=Ferdinand_d%27Huart,_Adolphe_vu_L%C3%ABtzebuerg.jpg"><span class="mw-broken-media" data-width="270">Adolf van Luxemburg</span></a></span>
Adolfs oudste zoon en erfgroothertog [[Willem IV van Luxemburg|Willem]] had alleen dochters. Omdat overeenkomstig de ''[[Erneuerte Nassauische Erbverein]]'' vrouwelijke erfgenamen alleen de troon konden erven als er geen mannelijke leden van het huis Nassau in leven waren, maakte [[Nicolaas Willem van Nassau]], Adolfs jongere halfbroer, aanspraak op de groothertogelijke titel. Nicolaas Willem had echter een [[morganatisch huwelijk]] gesloten met [[Natalja Aleksandrovna Poesjkina]]. Hij wilde zijn aanspraak opgeven, als hij van zijn halfbroer de titel Hertog van Nassau zou krijgen voor hemzelf en zijn nazaten. Adolf weigerde echter de titel te verlenen aan een niet-[[Ebenbürtigkeit|ebenbürtige]] tak van de familie, zelfs als hij daarmee het risico zou lopen zijn groothertogelijke titel te verliezen. Voordat de strijd was beslist overleed Nicolaas Willem op 17 september 1905 en Adolf op 17 november van dat jaar. De affaire Merenberg was daarmee echter nog niet ten einde.
</td></tr>
George, de zoon van Nicolaas Willem, zette de strijd van zijn vader voort. Willem IV, inmiddels de groothertog van Luxemburg, had een slechte gezondheid en had nog steeds alleen dochters. Echter deze voerde een wijziging in de wet door, waardoor de titels en het familievermogen alleen konden overgaan op zijn nazaten. De wet werd in 1907 door het Luxemburgse parlement aangenomen met 41 tegen 7 stemmen. George zou wel als compensatie voor zijn verlies een jaarlijks inkomen ontvangen van 40.000 [[Mark (1871)|Goudmark]].
==Huwelijk en kinderen ==
Adolf huwde in 1844 zijn eerste echtgenote [[Elisabeth Michajlovna]] die één dag na de bevalling van een dochter (1845) overleed. De baby was de dag van de geboorte al gestorven.
Op 23 april 1851 huwde hij [[Adelheid Marie van Anhalt-Dessau]], een nicht van [[Leopold IV van Anhalt]], en ze hadden vijf kinderen:
* [[Willem IV van Luxemburg|Willem IV Alexander]] (1852-1912), groothertog van Luxemburg
* Frederik Paul Willem (1854-1855)
* Marie Bathildis Wilhelmina Charlotte (1857-1857)
* Frans Jozef Willem (1859-1875)
* [[Hilda van Luxemburg (1864-1952)|Hilda Charlotte Wilhelmina]] (1864-1952), gehuwd met [[Frederik II van Baden]]
|colspan="2"| [[Karel Christiaan van Nassau-Weilburg]] (1735-1788)<br />∞ <br />[[Carolina van Oranje-Nassau]] (1743-1787)
|colspan="2"| [[Willem George van Sayn-Hachenburg]] (1711-1751)<br />∞ <br />[[Isabella Augusta Reuß zu Greiz]] (1709-1759)
|colspan="2"| [[Ernst Frederik III van Saksen-Hildburghausen]] (1727-1780) <br />∞ <br />[[Ernestine Augustine Sophie van Saksen-Weimar-Eisenach]] (1740-1786)
|colspan="2"| [[Karel II van Mecklenburg-Strelitz]] (1741-1816) <br />∞ <br /> [[Frederika Caroline Louise van Hessen-Darmstadt]] (1752–1782)
|-
|'''Grootouders'''
|colspan="4"| [[Frederik Willem van Nassau-Weilburg]] (1768-1816)<br />∞ <br />[[Louise van Sayn-Hachenburg]] (1772-1827)
|colspan="4"| [[Frederik van Saksen-Altenburg (1763-1834)]]<br />∞ <br />[[Charlotte Georgine Louise van Mecklenburg-Strelitz]] (1769-1818)
|-
|'''Ouders'''
|colspan="8"| [[Willem van Nassau (1792-1839)|Willem van Nassau ]] (1792-1839)<br />∞ <br />[[Louise van Saksen-Hildburghausen]] (1794-1825)
|-
!colspan="9"| Adolf van Luxemburg (1817-1905)
|}
{{Navigatie groothertogen Luxemburg}}
{{Appendix}}
[[Categorie:Groothertog van Luxemburg]][[Categorie:Hertog van Nassau]][[Categorie:Luxemburgse adel in de 19e eeuw]]
<tr>
<th class="infobox-kop" style="background-color:#eaeaea;" colspan="3"><span typeof="mw:File"><a class="mw-file-description" href="/index.php?title=Bestand:Hertogdom_Nassau_wapen.svg"><img src="/images/thumb/7/70/Hertogdom_Nassau_wapen.svg/25px-Hertogdom_Nassau_wapen.svg.png" srcset="/images/thumb/7/70/Hertogdom_Nassau_wapen.svg/38px-Hertogdom_Nassau_wapen.svg.png 1.5x, /images/thumb/7/70/Hertogdom_Nassau_wapen.svg/50px-Hertogdom_Nassau_wapen.svg.png 2x" width="25" height="25" decoding="async"></a></span> <a class="mw-redirect" title="Lijst van heersers van Nassau" href="/index.php?title=Lijst_van_heersers_van_Nassau">Hertog van Nassau</a>
</th></tr>
<tr>
<th>Periode
</th>
<td colspan="2"><a class="new" title="1839 (de pagina bestaat niet)" href="/index.php?title=1839&action=tinymceedit&redlink=1">1839</a>-<a class="new" title="1866 (de pagina bestaat niet)" href="/index.php?title=1866&action=tinymceedit&redlink=1">1866</a>
</td></tr>
<tr>
<th>Voorganger
</th>
<td colspan="2"><a title="Willem van Nassau (1792-1839)" href="/index.php?title=Willem_van_Nassau_(1792-1839)">Willem</a>
</td></tr>
<tr>
<th>Opvolger
</th>
<td colspan="2">--
</td></tr>
<tr>
<th class="infobox-kop" style="background-color:#eaeaea;" colspan="3"><span typeof="mw:Error mw:File"><a class="new" title="Bestand:Groothertogelijk wapen Luxemburg.svg" href="/Special:UploadWizard?wpDestFile=Groothertogelijk_wapen_Luxemburg.svg"><span class="mw-broken-media" data-width="25">Bestand:Groothertogelijk wapen Luxemburg.svg</span></a></span> <a class="new" title="Groothertogen van Luxemburg (de pagina bestaat niet)" href="/index.php?title=Groothertogen_van_Luxemburg&action=tinymceedit&redlink=1">Groothertog van Luxemburg</a>
</th></tr>
<tr>
<th>Periode
</th>
<td colspan="2"><a class="new" title="1890 (de pagina bestaat niet)" href="/index.php?title=1890&action=tinymceedit&redlink=1">1890</a>-<a class="new" title="1905 (de pagina bestaat niet)" href="/index.php?title=1905&action=tinymceedit&redlink=1">1905</a>
</td></tr>
<tr>
<th>Voorganger
</th>
<td colspan="2"><a title="Willem III der Nederlanden" href="/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden">Willem III</a>
</td></tr>
<tr>
<th>Opvolger
</th>
<td colspan="2"><a class="new" title="Willem IV van Luxemburg (de pagina bestaat niet)" href="/index.php?title=Willem_IV_van_Luxemburg&action=tinymceedit&redlink=1">Willem IV</a>
<td colspan="2"><a title="Willem van Nassau (1792-1839)" href="/index.php?title=Willem_van_Nassau_(1792-1839)">Willem van Nassau</a>
</td></tr>
<tr>
<th>Moeder
</th>
<td colspan="2"><a class="new" title="Louise van Saksen-Hildburghausen (de pagina bestaat niet)" href="/index.php?title=Louise_van_Saksen-Hildburghausen&action=tinymceedit&redlink=1">Louise van Saksen-Hildburghausen</a>
</td></tr>
<tr>
<th>Dynastie
</th>
<td colspan="2"><a class="new" title="Nassau-Weilburg (de pagina bestaat niet)" href="/index.php?title=Nassau-Weilburg&action=tinymceedit&redlink=1">Nassau-Weilburg</a>
</td></tr>
</tbody></table><p class="mwt-paragraph"><span class="mwt-placeHolder mwt-singleLinebreak mwt-slbltr mwt-hidePlaceholder" title="Non-displayed single linebreak" contenteditable="false" draggable="true"> </span><strong id="TEMPLATE:1709615545544" class="error mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" title="{{Gesproken Wikipedia klein|Nl-Adolf van Luxemburg-article.ogg|19654701}}" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="{{Gesproken Wikipedia klein|Nl-Adolf van Luxemburg-article.ogg|19654701}}">Pagina <a class="new" title="Sjabloon:Gesproken Wikipedia klein/styles.css (de pagina bestaat niet)" href="/index.php?title=Sjabloon:Gesproken_Wikipedia_klein/styles.css&action=edit&redlink=1">Sjabloon:Gesproken Wikipedia klein/styles.css</a> heeft geen inhoud.</strong><strong>Adolf Willem Karel August Frederik</strong> (<a id="INTERNALLINK:1709565845645" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Wiesbaden, Biebrich]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Wiesbaden,_Biebrich&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Wiesbaden, Biebrich]]">Wiesbaden, Biebrich</a>, <a id="INTERNALLINK:1709552610607" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[24 juli]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=24_juli&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[24 juli]]">24 juli</a> <a id="INTERNALLINK:1709585565622" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[1817]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=1817&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[1817]]">1817</a> – <a id="INTERNALLINK:1709551202150" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Lenggries|Slot Hohenburg]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Lenggries&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Lenggries|Slot Hohenburg]]">Slot Hohenburg</a>, <a id="INTERNALLINK:1709576012718" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[17 november]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=17_november&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[17 november]]">17 november</a> <a id="INTERNALLINK:1709584722375" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[1905]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=1905&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[1905]]">1905</a>) was van 1839 tot 1866 de laatste hertog van <a id="INTERNALLINK:1709585170297" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Hertogdom Nassau|Nassau]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Hertogdom_Nassau" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Hertogdom Nassau|Nassau]]">Nassau</a> en van 1890 tot 1905 groothertog van <a id="INTERNALLINK:1709571979310" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Groothertogdom Luxemburg|Luxemburg]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Groothertogdom_Luxemburg&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Groothertogdom Luxemburg|Luxemburg]]">Luxemburg</a>.<br class="mwt-emptylineFirst"></p><p></p><h2 class="mwt-heading" data-mwt-headingspacesbefore=" " data-mwt-headingspacesafter=" " data-mwt-headingnewlines="0">Nassau</h2><p class="mwt-paragraph">Adolf was de zoon van hertog <a id="INTERNALLINK:1709622093872" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Willem van Nassau (1792-1839)|Willem van Nassau]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Willem_van_Nassau_(1792-1839)" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Willem van Nassau (1792-1839)|Willem van Nassau]]">Willem van Nassau</a> en <a id="INTERNALLINK:1709571793194" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Louise van Saksen-Hildburghausen|Louise van Saksen-Hildburghausen (1794-1825)]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Louise_van_Saksen-Hildburghausen&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Louise van Saksen-Hildburghausen|Louise van Saksen-Hildburghausen (1794-1825)]]">Louise van Saksen-Hildburghausen (1794-1825)</a>, dochter van <a id="INTERNALLINK:1709558783331" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Frederik van Saksen-Altenburg (1763-1834)|Frederik van Saksen-Altenburg]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Frederik_van_Saksen-Altenburg_(1763-1834)" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Frederik van Saksen-Altenburg (1763-1834)|Frederik van Saksen-Altenburg]]">Frederik van Saksen-Altenburg</a>. Bij de dood van zijn vader op 30 augustus 1839 werd hij hertog van Nassau. Op 31 januari 1844 huwde hij grootvorstin <a id="INTERNALLINK:1709635695172" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Elisabeth Michajlovna|Elisabeth]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Elisabeth_Michajlovna&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Elisabeth Michajlovna|Elisabeth]]">Elisabeth</a>, de dochter van grootvorst <a id="INTERNALLINK:1709555333257" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Michaël Pavlovitsj van Rusland]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Micha%C3%ABl_Pavlovitsj_van_Rusland&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Michaël Pavlovitsj van Rusland]]">Michaël Pavlovitsj van Rusland</a> en een nicht van tsaar <a id="INTERNALLINK:1709566875868" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Nicolaas I van Rusland|Nicolaas I]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Nicolaas_I_van_Rusland&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Nicolaas I van Rusland|Nicolaas I]]">Nicolaas I</a>, die echter reeds een jaar later stierf. Te harer nagedachtenis liet hij in <a id="INTERNALLINK:1709635787789" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Wiesbaden]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Wiesbaden&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Wiesbaden]]">Wiesbaden</a> een Russisch-orthodoxe kapel oprichten.<br class="mwt-emptylineFirst"></p><p class="mwt-paragraph"></p><figure id="IMAGE:1709611473532" class="mw-default-size mw-halign-left mwt-nonEditableImage mwt-wikiMagic mwt-placeHolder mwt-image mwt-hidePlaceholder" title="[[Bestand:Adolphe, Grand Duke of Luxembourg.gif|thumb|left|Adolf als hertog van Nassau]]" contenteditable="false" draggable="true" typeof="mw:Error mw:File/Thumb" data-mwt-type="image" data-mwt-wikitext="[[Bestand:Adolphe, Grand Duke of Luxembourg.gif|thumb|left|Adolf als hertog van Nassau]]"><a class="new" title="Bestand:Adolphe, Grand Duke of Luxembourg.gif" href="/Special:UploadWizard?wpDestFile=Adolphe,_Grand_Duke_of_Luxembourg.gif"><span class="mw-broken-media" data-width="180">Bestand:Adolphe, Grand Duke of Luxembourg.gif</span></a><figcaption>Adolf als hertog van Nassau</figcaption></figure><p class="mwt-paragraph"><span class="mwt-placeHolder mwt-singleLinebreak mwt-slbltr mwt-hidePlaceholder" title="Non-displayed single linebreak" contenteditable="false" draggable="true"> </span>Hij regeerde op conservatieve wijze, maar zag zich in het <a id="INTERNALLINK:1709609916802" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[revolutiejaar 1848]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Revolutiejaar_1848&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[revolutiejaar 1848]]">revolutiejaar 1848</a> op het allerlaatste moment - voor zijn slot stond een woedende menigte van 30.000 mensen - genoodzaakt de zogenaamde "<a id="INTERNALLINK:1709568892151" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[negen eisen der Nassauers]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Negen_eisen_der_Nassauers&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[negen eisen der Nassauers]]">negen eisen der Nassauers</a>" in te willigen en een <a id="INTERNALLINK:1709630959037" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Kamer van Afgevaardigden (Luxemburg)|Kamer van Afgevaardigden]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Kamer_van_Afgevaardigden_(Luxemburg)&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Kamer van Afgevaardigden (Luxemburg)|Kamer van Afgevaardigden]]">Kamer van Afgevaardigden</a> met algemeen kiesrecht in te voeren. Hij zette zijn beleid op meer liberale wijze voort en schreef in 1849 <a id="INTERNALLINK:1709633024036" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Frederik Willem IV van Pruisen]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Frederik_Willem_IV_van_Pruisen&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Frederik Willem IV van Pruisen]]">Frederik Willem IV van Pruisen</a> zelfs een nederige brief waarin hij deze verzocht de hem door het liberale <a id="INTERNALLINK:1709637454157" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Frankfurter Parlement]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Frankfurter_Parlement&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Frankfurter Parlement]]">Frankfurter Parlement</a> aangeboden Duitse keizerskroon te aanvaarden. Later zette zich echter weer een conservatieve periode in waarin Adolf veel van zijn liberale maatregelen terugdraaide: de landdag werd ontbonden, de pers gemuilkorfd en het recht op vergadering en vereniging beperkt.<br class="mwt-emptylineFirst"></p><p></p><p class="mwt-paragraph">Nassau was Oostenrijks gezind en in de <a id="INTERNALLINK:1709611277200" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Pruisisch-Oostenrijkse Oorlog]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Pruisisch-Oostenrijkse_Oorlog&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Pruisisch-Oostenrijkse Oorlog]]">Pruisisch-Oostenrijkse Oorlog</a> van 1866 verklaarde Adolf <a id="INTERNALLINK:1709597658401" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Pruisen]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Pruisen&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Pruisen]]">Pruisen</a> dan ook de oorlog. De overwegend liberale Kamer weigerde echter geld beschikbaar te stellen en op 15 juli moest de hertog vluchten. Pruisen bezette op 18 juli Wiesbaden en beschouwde Nassau na de overwinning als oorlogsbuit. De formele annexatie van het hertogdom vond plaats op 8 oktober.<br class="mwt-emptylineFirst"></p><h2 class="mwt-heading" data-mwt-headingspacesbefore=" " data-mwt-headingspacesafter=" " data-mwt-headingnewlines="0">Luxemburg</h2><p class="mwt-paragraph">Met het overlijden van prins <a id="INTERNALLINK:1709579449100" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Alexander der Nederlanden (1851-1884)|Alexander der Nederlanden]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Alexander_der_Nederlanden_(1851-1884)&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Alexander der Nederlanden (1851-1884)|Alexander der Nederlanden]]">Alexander der Nederlanden</a> in 1884 was de verwachting dat de Ottoonse Linie van het <a id="INTERNALLINK:1709618226786" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Huis Nassau]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Huis_Nassau" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Huis Nassau]]">Huis Nassau</a> in de mannelijke lijn zou uitsterven op het moment dat koning <a id="INTERNALLINK:1709587314304" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Willem&nbsp;III der Nederlanden]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Willem&amp;nbsp;III der Nederlanden]]">Willem III der Nederlanden</a> zou komen te overlijden. Daarbij zou overeenkomstig de <em><a id="INTERNALLINK:1709611274040" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Erneuerte Nassauische Erbverein]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Erneuerte_Nassauische_Erbverein&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Erneuerte Nassauische Erbverein]]">Erneuerte Nassauische Erbverein</a></em> het groothertogdom Luxemburg worden geërfd door Adolf. Willem<span class="mwt-placeHolder mwt-nonBreakingSpace mwt-hidePlaceholder" title="&nbsp;" contenteditable="false" draggable="true"> </span>III was ervan overtuigd dat er wel een regeling getroffen kon worden zodat zijn dochter prinses <a id="INTERNALLINK:1709576818669" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Wilhelmina der Nederlanden|Wilhelmina]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Wilhelmina_der_Nederlanden" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Wilhelmina der Nederlanden|Wilhelmina]]">Wilhelmina</a> hem ook in Luxemburg zou opvolgen. Koningin <a id="INTERNALLINK:1709562124264" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Emma van Waldeck-Pyrmont|Emma]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Emma_van_Waldeck-Pyrmont" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Emma van Waldeck-Pyrmont|Emma]]">Emma</a> ging er echter van uit dat Luxemburg aan de Walramse Linie van het Huis Nassau zou toevallen, zodat Adolf, haar oom van moederszijde, Willem<span class="mwt-placeHolder mwt-nonBreakingSpace mwt-hidePlaceholder" title="&nbsp;" contenteditable="false" draggable="true"> </span>III in Luxemburg zou opvolgen. De <a id="INTERNALLINK:1709578384225" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[staatsminister]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Staatsminister&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[staatsminister]]">staatsminister</a> van Luxemburg, <a id="INTERNALLINK:1709592816045" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Félix de Blochausen|Félix baron de Blochausen]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=F%C3%A9lix_de_Blochausen&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Félix de Blochausen|Félix baron de Blochausen]]">Félix baron de Blochausen</a>, trachtte Emma ertoe over te halen zich met zienswijze van de koning te verenigen, maar tevergeefs. De onderhandelingen tussen Willem<span class="mwt-placeHolder mwt-nonBreakingSpace mwt-hidePlaceholder" title="&nbsp;" contenteditable="false" draggable="true"> </span>III en Adolf voor een overeenkomst over de toekomstige afwikkeling van zaken zoals de persoonlijke bezittingen van de koning in Luxemburg leidden tot een op 30<span class="mwt-placeHolder mwt-nonBreakingSpace mwt-hidePlaceholder" title="&nbsp;" contenteditable="false" draggable="true"> </span>september 1884 gesloten verdrag tussen Willem<span class="mwt-placeHolder mwt-nonBreakingSpace mwt-hidePlaceholder" title="&nbsp;" contenteditable="false" draggable="true"> </span>III en Adolf waarin definitief werd vastgelegd dat na het overlijden van Willem<span class="mwt-placeHolder mwt-nonBreakingSpace mwt-hidePlaceholder" title="&nbsp;" contenteditable="false" draggable="true"> </span>III, als hij geen mannelijke nakomelingen zou hebben, het groothertogdom zou overgaan naar Adolf en zijn nakomelingen, overeenkomstig de <em>Erneuerte Nassauische Erbverein</em>. Bij het overlijden van Willem<span class="mwt-placeHolder mwt-nonBreakingSpace mwt-hidePlaceholder" title="&nbsp;" contenteditable="false" draggable="true"> </span>III op 23<span class="mwt-placeHolder mwt-nonBreakingSpace mwt-hidePlaceholder" title="&nbsp;" contenteditable="false" draggable="true"> </span>november 1890 werd Adolf de nieuwe groothertog van Luxemburg.<span class="mwt-placeHolder mwt-referenceHolder mwt-editable" title="Reference, double click to edit" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="reference" data-mwt-ref="R1709579892716"> <span id="R1709579892716" class="mwt-hideReference mwt-reference mwt-preserveHtml" contenteditable="true" data-mwt-sameline="false" data-mwt-spaces=""><span id="TEMPLATE:1709638734632" class="citation mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" title="{{Citeer boek|achternaam=Verburg |voornaam=Marcel&nbsp;E. |datum=1989 |titel=Koningin Emma. Regentes van het Koninkrijk |uitgever=[[Bosch & Keuning]] |plaats=Baarn |ISBN=90-246-4720-7 |pagina's=20-21 |taal=nl }}" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="{{Citeer boek|achternaam=Verburg |voornaam=Marcel&amp;nbsp;E. |datum=1989 |titel=Koningin Emma. Regentes van het Koninkrijk |uitgever=[[Bosch &amp; Keuning]] |plaats=Baarn |ISBN=90-246-4720-7 |pagina&#39;s=20-21 |taal=nl }}"><span style="font-variant:small-caps;">Verburg, Marcel E.</span> (1989), <cite><i>Koningin Emma. Regentes van het Koninkrijk</i></cite>. <a class="new" title="Bosch & Keuning (de pagina bestaat niet)" href="/index.php?title=Bosch_%26_Keuning&action=tinymceedit&redlink=1">Bosch & Keuning</a>, Baarn, pp. 20-21. <span class="ISBN"><a title="Speciaal:Boekbronnen/90-246-4720-7" href="/index.php?title=Speciaal:Boekbronnen/90-246-4720-7">ISBN 90-246-4720-7</a></span>. </span></span> </span><span class="mwt-placeHolder mwt-referenceHolder mwt-editable" title="Reference, double click to edit" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="reference" data-mwt-ref="R1709618485655"> <span id="R1709618485655" class="mwt-hideReference mwt-reference mwt-preserveHtml" contenteditable="true" data-mwt-sameline="false" data-mwt-spaces=""><span id="TEMPLATE:1709604118546" class="citation mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" title="{{Citeer boek|achternaam=Fasseur |voornaam=Cees |datum=1998 |titel=Wilhelmina. De jonge koningin |uitgever=Uitgeverij Balans |plaats= |ISBN=90-5018-505-3 |pagina's=105 |taal=nl }}" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="{{Citeer boek|achternaam=Fasseur |voornaam=Cees |datum=1998 |titel=Wilhelmina. De jonge koningin |uitgever=Uitgeverij Balans |plaats= |ISBN=90-5018-505-3 |pagina&#39;s=105 |taal=nl }}"><span style="font-variant:small-caps;">Fasseur, Cees</span> (1998), <cite><i>Wilhelmina. De jonge koningin</i></cite>. Uitgeverij Balans, pp. 105. <span class="ISBN"><a title="Speciaal:Boekbronnen/90-5018-505-3" href="/index.php?title=Speciaal:Boekbronnen/90-5018-505-3">ISBN 90-5018-505-3</a></span>. </span></span> </span><span class="mwt-placeHolder mwt-referenceHolder mwt-editable" title="Reference, double click to edit" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="reference" data-mwt-ref="R1709573597586"> <span id="R1709573597586" class="mwt-hideReference mwt-reference mwt-preserveHtml" contenteditable="true" data-mwt-sameline="false" data-mwt-spaces=""><span id="TEMPLATE:1709630053915" class="citation mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" title="{{Citeer boek|achternaam=Meulen |voornaam=Dik van der |datum=2013 |titel=Koning Willem&nbsp;III 1818–1890 |uitgever=[[Uitgeverij Boom]] |plaats=Amsterdam |ISBN=978-94-6105-184-4 |pagina's=604 |taal=nl }}" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="{{Citeer boek|achternaam=Meulen |voornaam=Dik van der |datum=2013 |titel=Koning Willem&amp;nbsp;III 1818–1890 |uitgever=[[Uitgeverij Boom]] |plaats=Amsterdam |ISBN=978-94-6105-184-4 |pagina&#39;s=604 |taal=nl }}"><span style="font-variant:small-caps;">Meulen, Dik van der</span> (2013), <cite><i>Koning Willem III 1818–1890</i></cite>. <a class="new" title="Uitgeverij Boom (de pagina bestaat niet)" href="/index.php?title=Uitgeverij_Boom&action=tinymceedit&redlink=1">Uitgeverij Boom</a>, Amsterdam, pp. 604. <span class="ISBN"><a title="Speciaal:Boekbronnen/978-94-6105-184-4" href="/index.php?title=Speciaal:Boekbronnen/978-94-6105-184-4">ISBN 978-94-6105-184-4</a></span>. </span></span> </span><br class="mwt-emptylineFirst"></p><p class="mwt-paragraph">De reeds 73-jarige Adolf hield zich in het liberale Luxemburg afzijdig van de dagelijkse politiek en benoemde in <a id="INTERNALLINK:1709572663712" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[1902]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=1902&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[1902]]">1902</a> zijn zoon en troonopvolger <a id="INTERNALLINK:1709605665130" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Willem IV van Luxemburg|Willem (IV) Alexander]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Willem_IV_van_Luxemburg&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Willem IV van Luxemburg|Willem (IV) Alexander]]">Willem (IV) Alexander</a> tot <a id="INTERNALLINK:1709628398682" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Lieutenant-Représentant]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Lieutenant-Repr%C3%A9sentant&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Lieutenant-Représentant]]">Lieutenant-Représentant</a> (stadhouder). Hij besteedde zijn tijd aan het uitbreiden van de kunstcollectie in zijn paleis in de stad <a id="INTERNALLINK:1709574662289" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Luxemburg (stad)|Luxemburg]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Luxemburg_(stad)&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Luxemburg (stad)|Luxemburg]]">Luxemburg</a> en aan de restauratie van het <a id="INTERNALLINK:1709633868660" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Kasteel Berg (Luxemburg)|slot Berg]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Kasteel_Berg_(Luxemburg)&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Kasteel Berg (Luxemburg)|slot Berg]]">slot Berg</a>, dat sindsdien de residentie van de groothertogelijke familie is. Hij bracht het grootste deel van zijn tijd echter niet in Luxemburg door, maar op zijn slot Hohenburg bij <a id="INTERNALLINK:1709581672867" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Lenggries]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Lenggries&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Lenggries]]">Lenggries</a> in de <a id="INTERNALLINK:1709604454478" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Beierse Alpen]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Beierse_Alpen&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Beierse Alpen]]">Beierse Alpen</a>. Hij stierf daar op 17 november 1905 en werd opgevolgd door zijn zoon Willem IV.<br class="mwt-emptylineFirst"></p><p class="mwt-paragraph"></p><figure id="IMAGE:1709586315293" class="mwt-nonEditableImage mwt-wikiMagic mwt-placeHolder mwt-image mwt-hidePlaceholder" title="[[Bestand:Elizabeth Mikhailovna by Hau.jpg|180px|thumb|Portret van [[Elisabeth Michajlovna]]]]" contenteditable="false" draggable="true" typeof="mw:Error mw:File/Thumb" data-mwt-type="image" data-mwt-wikitext="[[Bestand:Elizabeth Mikhailovna by Hau.jpg|180px|thumb|Portret van [[Elisabeth Michajlovna]]]]"><a class="new" title="Bestand:Elizabeth Mikhailovna by Hau.jpg" href="/Special:UploadWizard?wpDestFile=Elizabeth_Mikhailovna_by_Hau.jpg"><span class="mw-broken-media" data-width="180">Bestand:Elizabeth Mikhailovna by Hau.jpg</span></a><figcaption>Portret van <a class="new" title="Elisabeth Michajlovna (de pagina bestaat niet)" href="/index.php?title=Elisabeth_Michajlovna&action=tinymceedit&redlink=1">Elisabeth Michajlovna</a><br data-mce-bogus="1"></figcaption></figure><p class="mwt-paragraph"><span class="mwt-placeHolder mwt-singleLinebreak mwt-slbltr mwt-hidePlaceholder" title="Non-displayed single linebreak" contenteditable="false" draggable="true"> </span></p><figure id="IMAGE:1709584413411" class="mw-halign-right mwt-nonEditableImage mwt-wikiMagic mwt-placeHolder mwt-image mwt-hidePlaceholder" title="[[Bestand:AdolfAldeheid.jpg|thumb|right|260px|Adolf en zijn vrouw Adelheid]]" contenteditable="false" draggable="true" typeof="mw:Error mw:File/Thumb" data-mwt-type="image" data-mwt-wikitext="[[Bestand:AdolfAldeheid.jpg|thumb|right|260px|Adolf en zijn vrouw Adelheid]]"><a class="new" title="Bestand:AdolfAldeheid.jpg" href="/Special:UploadWizard?wpDestFile=AdolfAldeheid.jpg"><span class="mw-broken-media" data-width="260">Bestand:AdolfAldeheid.jpg</span></a><figcaption>Adolf en zijn vrouw Adelheid</figcaption></figure><p class="mwt-paragraph"><span class="mwt-placeHolder mwt-singleLinebreak mwt-slbltr mwt-hidePlaceholder" title="Non-displayed single linebreak" contenteditable="false" draggable="true"> </span></p><figure id="IMAGE:1709607263392" class="mw-default-size mw-halign-right mwt-nonEditableImage mwt-wikiMagic mwt-placeHolder mwt-image mwt-hidePlaceholder" title="[[Bestand:AdolfLuxoud.jpg|thumb|right|Adolf op latere leeftijd]]" contenteditable="false" draggable="true" typeof="mw:Error mw:File/Thumb" data-mwt-type="image" data-mwt-wikitext="[[Bestand:AdolfLuxoud.jpg|thumb|right|Adolf op latere leeftijd]]"><a class="new" title="Bestand:AdolfLuxoud.jpg" href="/Special:UploadWizard?wpDestFile=AdolfLuxoud.jpg"><span class="mw-broken-media" data-width="180">Bestand:AdolfLuxoud.jpg</span></a><figcaption>Adolf op latere leeftijd</figcaption></figure><p class="mwt-paragraph"><br class="mwt-emptylineFirst"></p><p></p><h2 class="mwt-heading" data-mwt-headingspacesbefore="" data-mwt-headingspacesafter="" data-mwt-headingnewlines="0">Affaire Merenberg</h2><p class="mwt-paragraph">Adolfs oudste zoon en erfgroothertog <a id="INTERNALLINK:1709551704057" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Willem IV van Luxemburg|Willem]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Willem_IV_van_Luxemburg&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Willem IV van Luxemburg|Willem]]">Willem</a> had alleen dochters. Omdat overeenkomstig de <em><a id="INTERNALLINK:1709589138037" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Erneuerte Nassauische Erbverein]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Erneuerte_Nassauische_Erbverein&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Erneuerte Nassauische Erbverein]]">Erneuerte Nassauische Erbverein</a></em> vrouwelijke erfgenamen alleen de troon konden erven als er geen mannelijke leden van het huis Nassau in leven waren, maakte <a id="INTERNALLINK:1709595277383" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Nicolaas Willem van Nassau]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Nicolaas_Willem_van_Nassau&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Nicolaas Willem van Nassau]]">Nicolaas Willem van Nassau</a>, Adolfs jongere halfbroer, aanspraak op de groothertogelijke titel. Nicolaas Willem had echter een <a id="INTERNALLINK:1709548354884" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[morganatisch huwelijk]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Morganatisch_huwelijk&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[morganatisch huwelijk]]">morganatisch huwelijk</a> gesloten met <a id="INTERNALLINK:1709564769080" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Natalja Aleksandrovna Poesjkina]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Natalja_Aleksandrovna_Poesjkina&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Natalja Aleksandrovna Poesjkina]]">Natalja Aleksandrovna Poesjkina</a>. Hij wilde zijn aanspraak opgeven, als hij van zijn halfbroer de titel Hertog van Nassau zou krijgen voor hemzelf en zijn nazaten. Adolf weigerde echter de titel te verlenen aan een niet-<a id="INTERNALLINK:1709545876352" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Ebenbürtigkeit|ebenbürtige]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Ebenb%C3%BCrtigkeit&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Ebenbürtigkeit|ebenbürtige]]">ebenbürtige</a> tak van de familie, zelfs als hij daarmee het risico zou lopen zijn groothertogelijke titel te verliezen. Voordat de strijd was beslist overleed Nicolaas Willem op 17 september 1905 en Adolf op 17 november van dat jaar. De affaire Merenberg was daarmee echter nog niet ten einde. <br class="mwt-emptylineFirst"></p><p class="mwt-paragraph">George, de zoon van Nicolaas Willem, zette de strijd van zijn vader voort. Willem IV, inmiddels de groothertog van Luxemburg, had een slechte gezondheid en had nog steeds alleen dochters. Echter deze voerde een wijziging in de wet door, waardoor de titels en het familievermogen alleen konden overgaan op zijn nazaten. De wet werd in 1907 door het Luxemburgse parlement aangenomen met 41 tegen 7 stemmen. George zou wel als compensatie voor zijn verlies een jaarlijks inkomen ontvangen van 40.000 <a id="INTERNALLINK:1709556615706" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Mark (1871)|Goudmark]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Mark_(1871)&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Mark (1871)|Goudmark]]">Goudmark</a>.<br class="mwt-emptylineFirst"></p><h2 class="mwt-heading" data-mwt-headingspacesbefore="" data-mwt-headingspacesafter=" " data-mwt-headingnewlines="0">Huwelijk en kinderen</h2><p class="mwt-paragraph">Adolf huwde in 1844 zijn eerste echtgenote <a id="INTERNALLINK:1709548209411" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Elisabeth Michajlovna]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Elisabeth_Michajlovna&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Elisabeth Michajlovna]]">Elisabeth Michajlovna</a> die één dag na de bevalling van een dochter (1845) overleed. De baby was de dag van de geboorte al gestorven.<br class="mwt-emptylineFirst"></p><p class="mwt-paragraph">Op 23 april 1851 huwde hij <a id="INTERNALLINK:1709624072144" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Adelheid Marie van Anhalt-Dessau]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Adelheid_Marie_van_Anhalt-Dessau&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Adelheid Marie van Anhalt-Dessau]]">Adelheid Marie van Anhalt-Dessau</a>, een nicht van <a id="INTERNALLINK:1709575915555" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Leopold IV van Anhalt]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Leopold_IV_van_Anhalt&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Leopold IV van Anhalt]]">Leopold IV van Anhalt</a>, en ze hadden vijf kinderen:<br class="mwt-emptylineFirst"></p><ul><li class="mwt-list" data-mwt-sameline="false" data-mwt-spaces=" "><a id="INTERNALLINK:1709576164915" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Willem IV van Luxemburg|Willem IV Alexander]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Willem_IV_van_Luxemburg&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Willem IV van Luxemburg|Willem IV Alexander]]">Willem IV Alexander</a> (1852-1912), groothertog van Luxemburg</li><li class="mwt-list" data-mwt-sameline="false" data-mwt-spaces=" ">Frederik Paul Willem (1854-1855)</li><li class="mwt-list" data-mwt-sameline="false" data-mwt-spaces=" ">Marie Bathildis Wilhelmina Charlotte (1857-1857)</li><li class="mwt-list" data-mwt-sameline="false" data-mwt-spaces=" ">Frans Jozef Willem (1859-1875)</li><li class="mwt-list" data-mwt-sameline="false" data-mwt-spaces=" "><a id="INTERNALLINK:1709572750429" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Hilda van Luxemburg (1864-1952)|Hilda Charlotte Wilhelmina]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Hilda_van_Luxemburg_(1864-1952)&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Hilda van Luxemburg (1864-1952)|Hilda Charlotte Wilhelmina]]">Hilda Charlotte Wilhelmina</a> (1864-1952), gehuwd met <a id="INTERNALLINK:1709580680892" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Frederik II van Baden]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Frederik_II_van_Baden&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Frederik II van Baden]]">Frederik II van Baden</a><br data-mce-bogus="1"></li></ul><h2 class="mwt-heading" data-mwt-headingspacesbefore=" " data-mwt-headingspacesafter=" " data-mwt-headingnewlines="0">Voorouders</h2><table class="wikitable" style="font-size:85%; text-align:center;" data-mwt-tablestartnewlines="1"><tbody><tr class="mwt-silentTr"><th colspan="9" data-mwt-cellinline="false" data-mwt-wikipipe="!"><p class="mwt-notParagraph">Voorouders van Adolf van Luxemburg</p></th></tr><tr data-mwt-attr=""><td data-mwt-cellinline="false" data-mwt-cellemptylinefirst="false" data-mwt-wikipipe="|"><p class="mwt-notParagraph"><strong>Overgrootouders</strong></p></td><td colspan="2" data-mwt-cellinline="false" data-mwt-cellemptylinefirst="false" data-mwt-wikipipe="|"><p class="mwt-notParagraph"><a id="INTERNALLINK:1709610184535" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Karel Christiaan van Nassau-Weilburg]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Karel_Christiaan_van_Nassau-Weilburg" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Karel Christiaan van Nassau-Weilburg]]">Karel Christiaan van Nassau-Weilburg</a> (1735-1788)<br class="mwt-preserveHtml">∞ <br class="mwt-preserveHtml"><a id="INTERNALLINK:1709620594951" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Carolina van Oranje-Nassau]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Carolina_van_Oranje-Nassau" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Carolina van Oranje-Nassau]]">Carolina van Oranje-Nassau</a> (1743-1787)</p></td><td colspan="2" data-mwt-cellinline="false" data-mwt-cellemptylinefirst="false" data-mwt-wikipipe="|"><p class="mwt-notParagraph"><a id="INTERNALLINK:1709545681700" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Willem George van Sayn-Hachenburg]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Willem_George_van_Sayn-Hachenburg&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Willem George van Sayn-Hachenburg]]">Willem George van Sayn-Hachenburg</a> (1711-1751)<br class="mwt-preserveHtml">∞ <br class="mwt-preserveHtml"><a id="INTERNALLINK:1709556408061" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Isabella Augusta Reuß zu Greiz]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Isabella_Augusta_Reu%C3%9F_zu_Greiz&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Isabella Augusta Reuß zu Greiz]]">Isabella Augusta Reuß zu Greiz</a> (1709-1759)</p></td><td colspan="2" data-mwt-cellinline="false" data-mwt-cellemptylinefirst="false" data-mwt-wikipipe="|"><p class="mwt-notParagraph"><a id="INTERNALLINK:1709591825847" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Ernst Frederik III van Saksen-Hildburghausen]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Ernst_Frederik_III_van_Saksen-Hildburghausen&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Ernst Frederik III van Saksen-Hildburghausen]]">Ernst Frederik III van Saksen-Hildburghausen</a> (1727-1780) <br class="mwt-preserveHtml">∞ <br class="mwt-preserveHtml"><a id="INTERNALLINK:1709586932493" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Ernestine Augustine Sophie van Saksen-Weimar-Eisenach]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Ernestine_Augustine_Sophie_van_Saksen-Weimar-Eisenach&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Ernestine Augustine Sophie van Saksen-Weimar-Eisenach]]">Ernestine Augustine Sophie van Saksen-Weimar-Eisenach</a> (1740-1786)</p></td><td colspan="2" data-mwt-cellinline="false" data-mwt-cellemptylinefirst="false" data-mwt-wikipipe="|"><p class="mwt-notParagraph"><a id="INTERNALLINK:1709567513164" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Karel II van Mecklenburg-Strelitz]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Karel_II_van_Mecklenburg-Strelitz&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Karel II van Mecklenburg-Strelitz]]">Karel II van Mecklenburg-Strelitz</a> (1741-1816) <br class="mwt-preserveHtml">∞ <br class="mwt-preserveHtml"><a id="INTERNALLINK:1709576444520" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Frederika Caroline Louise van Hessen-Darmstadt]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Frederika_Caroline_Louise_van_Hessen-Darmstadt&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Frederika Caroline Louise van Hessen-Darmstadt]]">Frederika Caroline Louise van Hessen-Darmstadt</a> (1752–1782)</p></td></tr><tr data-mwt-attr=""><td data-mwt-cellinline="false" data-mwt-cellemptylinefirst="false" data-mwt-wikipipe="|"><p class="mwt-notParagraph"><strong>Grootouders</strong></p></td><td colspan="4" data-mwt-cellinline="false" data-mwt-cellemptylinefirst="false" data-mwt-wikipipe="|"><p class="mwt-notParagraph"><a id="INTERNALLINK:1709559656287" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Frederik Willem van Nassau-Weilburg]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Frederik_Willem_van_Nassau-Weilburg&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Frederik Willem van Nassau-Weilburg]]">Frederik Willem van Nassau-Weilburg</a> (1768-1816)<br class="mwt-preserveHtml">∞ <br class="mwt-preserveHtml"><a id="INTERNALLINK:1709609404787" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Louise van Sayn-Hachenburg]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Louise_van_Sayn-Hachenburg&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Louise van Sayn-Hachenburg]]">Louise van Sayn-Hachenburg</a> (1772-1827)</p></td><td colspan="4" data-mwt-cellinline="false" data-mwt-cellemptylinefirst="false" data-mwt-wikipipe="|"><p class="mwt-notParagraph"><a id="INTERNALLINK:1709572298441" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Frederik van Saksen-Altenburg (1763-1834)]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Frederik_van_Saksen-Altenburg_(1763-1834)" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Frederik van Saksen-Altenburg (1763-1834)]]">Frederik van Saksen-Altenburg (1763-1834)</a><br class="mwt-preserveHtml">∞ <br class="mwt-preserveHtml"><a id="INTERNALLINK:1709621262796" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Charlotte Georgine Louise van Mecklenburg-Strelitz]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Charlotte_Georgine_Louise_van_Mecklenburg-Strelitz" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Charlotte Georgine Louise van Mecklenburg-Strelitz]]">Charlotte Georgine Louise van Mecklenburg-Strelitz</a> (1769-1818)</p></td></tr><tr data-mwt-attr=""><td data-mwt-cellinline="false" data-mwt-cellemptylinefirst="false" data-mwt-wikipipe="|"><p class="mwt-notParagraph"><strong>Ouders</strong></p></td><td colspan="8" data-mwt-cellinline="false" data-mwt-cellemptylinefirst="false" data-mwt-wikipipe="|"><p class="mwt-notParagraph"><a id="INTERNALLINK:1709623119224" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Willem van Nassau (1792-1839)|Willem van Nassau ]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Willem_van_Nassau_(1792-1839)" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Willem van Nassau (1792-1839)|Willem van Nassau ]]">Willem van Nassau </a> (1792-1839)<br class="mwt-preserveHtml">∞ <br class="mwt-preserveHtml"><a id="INTERNALLINK:1709545835219" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="[[Louise van Saksen-Hildburghausen]]" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Louise_van_Saksen-Hildburghausen&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="[[Louise van Saksen-Hildburghausen]]">Louise van Saksen-Hildburghausen</a> (1794-1825)<br class="mwt-emptylineFirst"></p></td></tr><tr data-mwt-attr=""><th colspan="9" data-mwt-cellinline="false" data-mwt-wikipipe="!"><p class="mwt-notParagraph">Adolf van Luxemburg (1817-1905)</p></th></tr></tbody></table><p class="mwt-paragraph"><span id="TEMPLATE:1709630328717" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" title="{{Navigatie groothertogen Luxemburg}}" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="{{Navigatie groothertogen Luxemburg}}"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r20095">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:#f8f8f8;border:1px solid #aaa;text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}</style>
<div id="Groothertogen_van_Luxemburg" class="navigatie-titel"><a title="Lijst van heersers van Luxemburg" href="/index.php?title=Lijst_van_heersers_van_Luxemburg">Groothertogen</a> van <a title="Luxemburg (land)" href="/index.php?title=Luxemburg_(land)">Luxemburg</a><br data-mce-bogus="1"></div>
<div class="navigatie-inhoud">
<table class="vatop" style="background: transparent; margin: 0px auto 0px auto; text-align: left;" cellspacing="0" cellpadding="0"><tbody><tr><td style="text-align: right;"><b><a title="Huis Oranje-Nassau" href="/index.php?title=Huis_Oranje-Nassau">Huis Oranje-Nassau</a> (1815-1890):</b></td><td style="padding-left: 4px;"><a title="Willem I der Nederlanden" href="/index.php?title=Willem_I_der_Nederlanden">Willem I</a> · <a title="Willem II der Nederlanden" href="/index.php?title=Willem_II_der_Nederlanden">Willem II</a> · <a title="Willem III der Nederlanden" href="/index.php?title=Willem_III_der_Nederlanden">Willem III</a><br data-mce-bogus="1"></td></tr><tr><td style="text-align: right;"><b><a class="new" title="Nassau-Weilburg (de pagina bestaat niet)" href="/index.php?title=Nassau-Weilburg&action=tinymceedit&redlink=1">Huis Nassau-Weilburg</a> (1890-heden):</b></td><td style="padding-left: 4px;"><a class="mw-selflink selflink">Adolf</a> · <a class="new" title="Willem IV van Luxemburg (de pagina bestaat niet)" href="/index.php?title=Willem_IV_van_Luxemburg&action=tinymceedit&redlink=1">Willem IV</a> · <a class="new" title="Maria Adelheid van Luxemburg (de pagina bestaat niet)" href="/index.php?title=Maria_Adelheid_van_Luxemburg&action=tinymceedit&redlink=1">Maria Adelheid</a> · <a class="new" title="Charlotte van Luxemburg (de pagina bestaat niet)" href="/index.php?title=Charlotte_van_Luxemburg&action=tinymceedit&redlink=1">Charlotte</a> · <a class="new" title="Jan van Luxemburg (1921-2019) (de pagina bestaat niet)" href="/index.php?title=Jan_van_Luxemburg_(1921-2019)&action=tinymceedit&redlink=1">Jan</a> · <a class="new" title="Hendrik van Luxemburg (de pagina bestaat niet)" href="/index.php?title=Hendrik_van_Luxemburg&action=tinymceedit&redlink=1">Hendrik</a><br data-mce-bogus="1"></td></tr></tbody></table>
Hij regeerde op conservatieve wijze, maar zag zich in het revolutiejaar 1848 op het allerlaatste moment - voor zijn slot stond een woedende menigte van 30.000 mensen - genoodzaakt de zogenaamde "negen eisen der Nassauers" in te willigen en een Kamer van Afgevaardigden met algemeen kiesrecht in te voeren. Hij zette zijn beleid op meer liberale wijze voort en schreef in 1849 Frederik Willem IV van Pruisen zelfs een nederige brief waarin hij deze verzocht de hem door het liberale Frankfurter Parlement aangeboden Duitse keizerskroon te aanvaarden. Later zette zich echter weer een conservatieve periode in waarin Adolf veel van zijn liberale maatregelen terugdraaide: de landdag werd ontbonden, de pers gemuilkorfd en het recht op vergadering en vereniging beperkt.
Nassau was Oostenrijks gezind en in de Pruisisch-Oostenrijkse Oorlog van 1866 verklaarde Adolf Pruisen dan ook de oorlog. De overwegend liberale Kamer weigerde echter geld beschikbaar te stellen en op 15 juli moest de hertog vluchten. Pruisen bezette op 18 juli Wiesbaden en beschouwde Nassau na de overwinning als oorlogsbuit. De formele annexatie van het hertogdom vond plaats op 8 oktober.
Luxemburg
Met het overlijden van prins Alexander der Nederlanden in 1884 was de verwachting dat de Ottoonse Linie van het Huis Nassau in de mannelijke lijn zou uitsterven op het moment dat koning Willem III der Nederlanden zou komen te overlijden. Daarbij zou overeenkomstig de Erneuerte Nassauische Erbverein het groothertogdom Luxemburg worden geërfd door Adolf. Willem III was ervan overtuigd dat er wel een regeling getroffen kon worden zodat zijn dochter prinses Wilhelmina hem ook in Luxemburg zou opvolgen. Koningin Emma ging er echter van uit dat Luxemburg aan de Walramse Linie van het Huis Nassau zou toevallen, zodat Adolf, haar oom van moederszijde, Willem III in Luxemburg zou opvolgen. De staatsminister van Luxemburg, Félix baron de Blochausen, trachtte Emma ertoe over te halen zich met zienswijze van de koning te verenigen, maar tevergeefs. De onderhandelingen tussen Willem III en Adolf voor een overeenkomst over de toekomstige afwikkeling van zaken zoals de persoonlijke bezittingen van de koning in Luxemburg leidden tot een op 30 september 1884 gesloten verdrag tussen Willem III en Adolf waarin definitief werd vastgelegd dat na het overlijden van Willem III, als hij geen mannelijke nakomelingen zou hebben, het groothertogdom zou overgaan naar Adolf en zijn nakomelingen, overeenkomstig de Erneuerte Nassauische Erbverein. Bij het overlijden van Willem III op 23 november 1890 werd Adolf de nieuwe groothertog van Luxemburg.[1][2][3]
De reeds 73-jarige Adolf hield zich in het liberale Luxemburg afzijdig van de dagelijkse politiek en benoemde in 1902 zijn zoon en troonopvolger Willem (IV) Alexander tot Lieutenant-Représentant (stadhouder). Hij besteedde zijn tijd aan het uitbreiden van de kunstcollectie in zijn paleis in de stad Luxemburg en aan de restauratie van het slot Berg, dat sindsdien de residentie van de groothertogelijke familie is. Hij bracht het grootste deel van zijn tijd echter niet in Luxemburg door, maar op zijn slot Hohenburg bij Lenggries in de Beierse Alpen. Hij stierf daar op 17 november 1905 en werd opgevolgd door zijn zoon Willem IV.
Portret van Elisabeth MichajlovnaAdolf en zijn vrouw AdelheidAdolf op latere leeftijd
Affaire Merenberg
Adolfs oudste zoon en erfgroothertog Willem had alleen dochters. Omdat overeenkomstig de Erneuerte Nassauische Erbverein vrouwelijke erfgenamen alleen de troon konden erven als er geen mannelijke leden van het huis Nassau in leven waren, maakte Nicolaas Willem van Nassau, Adolfs jongere halfbroer, aanspraak op de groothertogelijke titel. Nicolaas Willem had echter een morganatisch huwelijk gesloten met Natalja Aleksandrovna Poesjkina. Hij wilde zijn aanspraak opgeven, als hij van zijn halfbroer de titel Hertog van Nassau zou krijgen voor hemzelf en zijn nazaten. Adolf weigerde echter de titel te verlenen aan een niet-ebenbürtige tak van de familie, zelfs als hij daarmee het risico zou lopen zijn groothertogelijke titel te verliezen. Voordat de strijd was beslist overleed Nicolaas Willem op 17 september 1905 en Adolf op 17 november van dat jaar. De affaire Merenberg was daarmee echter nog niet ten einde.
George, de zoon van Nicolaas Willem, zette de strijd van zijn vader voort. Willem IV, inmiddels de groothertog van Luxemburg, had een slechte gezondheid en had nog steeds alleen dochters. Echter deze voerde een wijziging in de wet door, waardoor de titels en het familievermogen alleen konden overgaan op zijn nazaten. De wet werd in 1907 door het Luxemburgse parlement aangenomen met 41 tegen 7 stemmen. George zou wel als compensatie voor zijn verlies een jaarlijks inkomen ontvangen van 40.000 Goudmark.
Huwelijk en kinderen
Adolf huwde in 1844 zijn eerste echtgenote Elisabeth Michajlovna die één dag na de bevalling van een dochter (1845) overleed. De baby was de dag van de geboorte al gestorven.
Hertog van Nassau
Groothertog van Luxemburg
· 
· 
