Diest

Uit Wiki Raamsdonks Erfgoed
Versie door Colani (overleg | bijdragen) op 30 dec 2023 om 12:37 (→‎Externe links)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Diest
Stad in België Vlag van België
Diest (België)
Diest
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Vlaams-Brabant Vlaams-Brabant
Arrondissement Leuven
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere 		58,72 km² (2021)
72,88%
11,06%
16,06%
Coördinaten 50° 59' NB, 5° 3' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid 		24.677 (01/01/2023)
49,16%
50,84%
420,26 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder 		(01/01/2023)
17,7%
58,79%
23,51%
Buitenlanders 7,33% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Christophe De Graef (Open Vld)
Bestuur DDS (CD&V), Open Diest (Open Vld)
Zetels
Open Diest (Open Vld)
DDS (CD&V)
Vooruit
N-VA
Groen
Vlaams Belang
 27
8
8
5
3
2
1
Economie
Gemiddeld inkomen 21.880 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 6,31% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
3290
3290
3290
3290
3293
3294 		Deelgemeente
Diest
Deurne
Schaffen
Webbekom
Kaggevinne
Molenstede
Zonenummer 013 - 011
NIS-code 24020
Politiezone Demerdal-Dsz
Hulpverleningszone Oost Vlaams-Brabant
Website www.diest.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Leuven
in de provincie Vlaams-Brabant
Portaal  Portaalicoon   België
Sint-Sulpitiuskerk

Diest is een historische stad in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. Het is gelegen aan de Demer op de grens van het Hageland en de Kempen. De gemeente grenst in het oosten aan de provincie Limburg. Het stadscentrum gaat terug tot in de middeleeuwen. Het is ook een Oranjestad[1] door de historische band met het huis Nassau. De stad telt ruim 24.000 inwoners.

Geschiedenis

Oudheid

Hoewel het moeilijk te bepalen is wanneer de eerste mensen zich in Diest bevinden, vindt men tal van gebruiksvoorwerpen uit het neolithicum (3000 tot 1500 voor Christus) in de bodem terug.

In de IJzertijd, de tijd van de Kelten in de streek, vinden de naam Diest en Demer hun oorsprong.[bron?] De Indo-Germaanse stam "Dheus", hetgeen goddelijk of heilig betekent, en het achtervoegsel "-t", hetgeen nederzetting betekent, vormen Diest. Demer zou afkomstig zijn van het woord "tam", hetgeen donker betekent, en "ara", hetgeen water betekent. Opmerkelijk is het feit dat de bijrivieren van de Demer met hun naam ook verwijzen naar de donkere kleur van het water, het Zwartwater en de Zwartebeek.[2]

Middeleeuwen

Diest was een graafschap van het Karolingische rijk.[bron?] De stad dankte haar groei aan haar gunstige ligging: Diest lag langs de handelsweg Brugge-Keulen en aan de rivier de Demer.

In 1229 kreeg Diest stadsrechten van hertog Hendrik I van Brabant.

In de 14de en 15de eeuw leefden de inwoners in grote welstand door een drukbezochte landbouwmarkt, graan- en veemarkten, maar vooral door de lakennijverheid en -handel. Het Diestse laken was op bijna alle grote West-Europese markten te koop.

Oranje-Nassau

Diest behoorde toe aan Maria van Loon-Heinsberg, die afstamde van de graven van Loon. Na haar huwelijk in 1440 met Jan IV van Nassau werd Diest deel van het graafschap Nassau-Dillenburg. In 1499 kwam Diest door ruil in het bezit van Engelbrecht II van Nassau, graaf van Nassau. Van zijn blijde intrede is een uitgebreide beschrijving bewaard.[3] Een van zijn opvolgers, René van Chalon, voerde ook de titel Prins van Oranje. Zo bleef Diest bezit van het huis Oranje-Nassau tot 1795, toen de Zuidelijke Nederlanden bij Frankrijk werden aangehecht. De oudste zoon van Willem van Oranje, Filips Willem, ligt er begraven in de Sint-Sulpitiuskerk. Heden ten dage voert koning Willem-Alexander der Nederlanden nog steeds de adellijke titel Baron van Diest (zie Titels Nederlandse koninklijke familie).

Belegeringen

Door haar ligging bij de Demer, op de grens van het hertogdom Brabant en het prinsbisdom Luik en de connecties met Oranje-Nassau werd de stad vaak belegerd, geplunderd en verwoest. In 1572 nam Willem van Oranje Diest in tijdens zijn tweede invasie, maar nog in hetzelfde jaar kreeg Don Frederik de stad weer in handen. In 1635 bezetten de Republiek der Verenigde Nederlanden en Frankrijk de stad, met de bedoeling de Zuidelijke Nederlanden onder elkaar te verdelen, maar dit mislukte. Tussen 1701 en 1705 kreeg Diest te maken met Franse, Staatse en Spaanse bezetting.

Oostenrijk en Frankrijk

Onder de Oostenrijkers (1713-1790) herstelde de stad zich. Er werd weer volop handel gedreven en bier gebrouwen. Ook hier was de Habsburgse monarchie niet populair en zagen velen de Fransen in 1792 als bevrijders. Zij gingen nog veel verder dan de Oostenrijkers met de repressie van het katholicisme, het invoeren van de conscriptie en het afschaffen van het ancien régime. Als gevolg hiervan brak de Boerenkrijg uit in 1798.

Het boerenleger bezette vier dagen de stad die de Fransen omsingeld hielden. Het grootste deel van het boerenleger kon via een noodbrug over de Demer ontsnappen en het onverdedigde stadje werd nog maar eens, ditmaal door de Sansculotten, geplunderd.

19e en 20e eeuw

Tussen 1815 en 1830 volgde de Nederlandse periode. Tussen 1837 en 1853 werd Diest voorzien van nieuwe wallen en versterkingen. Deze fortificaties waren al verouderd bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog.

Pas in 1929 kreeg de stad zeggenschap over de vroegere fortificaties. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd een groot deel van het nog resterende gedeelte afgebroken. Beide wereldoorlogen veroorzaakten geen verdere grote schade.

De Citadel van Diest huisvestte tijdens de Tweede Wereldoorlog een opleidingsschool van het NSKK, het Nationalsozialistische Kraftfahrkorps (een paramilitaire vervoerorganisatie van de Duitse nazipartij). Niet alleen Vlaamse, maar ook Nederlandse vrijwilligers werden er opgeleid tot chauffeur of bijrijder.[4]

Van 1953 tot 2011 was het Eerste Bataljon Parachutisten gevestigd in de citadel.

Op 1 januari 1971 werd de gemeente Webbekom opgeheven en bij Diest gevoegd. Op 1 januari 1977 fuseerde Diest met Deurne, Kaggevinne, Molenstede en Schaffen.

Geografie

De gemeente telt naast Diest zelf nog volgende deelgemeenten.

Tabel

# Naam Opp.
(km²)		 Inwoners
(2020)		 Inwoners
per km²		 NIS-code
1 Diest 3,28 8.840 2.697 24020A
2 Deurne 6,51 2.175 334 24020F
3 Kaggevinne 4,22 2.377 563 24020C
4 Molenstede 12,05 3.382 281 24020D
5 Schaffen 22,21 4.970 224 24020E
6 Webbekom 10,44 2.485 238 24020B

Aangrenzende gemeenten

   Aangrenzende gemeenten   
 Zichem       Tessenderlo (Limb)       Beringen (Limb) 
           
 Scherpenheuvel   Lummen (Limb) 
           
 Bekkevoort       Kortenaken      Halen (Limb) 

Bezienswaardigheden

Hof van Nassau
Stadhuis met Stadsmuseum De Hofstadt
Lindenmolen
Schaffense Poort, Vestingwerken van Diest
Refugehuis Het Spijker
Ezeldijkmolen
Zie Lijst van onroerend erfgoed in Diest voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Natuur en landschap

Diest ligt op de grens van Hageland en de Zuiderkempen. Ten noorden van Diest stroomt het Zwart Water en in Diest stroomt de Demer. De stad ligt op een hoogte van 0ngeveer 28 meter. In de omgeving vindt men enkele getuigenheuvels. Ten oosten van de kerk ligt het natuurgebied Webbekoms Broek.

Demografische ontwikkeling

Demografische evolutie voor de fusie

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwonertal op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Sport

KFC Diest is een voetbalploeg uitkomend in de nationale reeksen en speelde vroeger in de eerste klasse van België.

Diest kent ook twee voetbalclubs gelegen in de deelgemeenten die uitkomen in de provinciale reeksen: SK Deurne en Sparta Schaffen, De atletiekclub ROBA heeft een kern gelegen in Diest.

De Koninklijke Tennisclub is een tennisclub gelegen in Diest.

Het Het Stedelijk Sportstadion De Warande is gebouwd in 1946 en biedt plaats voor 8000 toeschouwers. Het is de thuisbasis van voetbalclub KFC Diest en de Diestse Atletiekclub.

Cultuur

In Diest bevindt zich het cultureel centrum ‘Den Amer’, waar onder andere veel professionele theatergezelschappen optreden bij hun tournees.[bron?]

Evenementen

  • 's Woensdags is er op de Grote Markt en in de Koning Albertstraat van 8 uur tot 12.30 uur een markt.
  • Elke eerste zondag van de maand is er boekenbeurs op het begijnhof.
  • Op Hemelvaartsdag gaat er op het Begijnhof een antiek- en curiosamarkt door.
  • Op 1 november jaarmarkt en Allerheiligenbegankenis
  • Op 11 november opendeurdag van het Fort Leopold
Grote Markt met Sint-Sulpitiuskerk, de wekelijkse markt op woensdag.

Politiek

Burgemeesters

Periode Burgemeester
1800 - 1809 Jean Joseph Adam Cantillion
1809 - 1817 Rochus-Felix Tielens
1817 - 1826 Guillaume François van den Hove
1826 - 1830 Henri Augustin van den Hove
1830 - 1836 Jan Schenaerts
1836 - 1843 Jean André François Cantillion
1843 - 1849 Louis Smackers (Katholiek)
1849 - 1867 Jean-Henri Peeters-Lowet (Liberale Partij)
1867 - 1904 Michel Theys (Liberale Partij)[5]
1904 - 1921 Edward Robeyns (Katholieke Partij)
1922 - 1940 Egidius Alenus (Katholieke Partij)
1941 - 1944 Jules Vertessen (VNV, oorlogsburgemeester)
1944 - 1946 Fernand Hermans (CVP)
1946 - 1955 Omer Vanaudenhove (Liberale Partij)
1956 - 1957
1958 - 1963 Gerard Hanssen (PVV)
1964 - 1976 Gilbert Cluckers (CVP)
1976 - 1978 Omer Vanaudenhove (PVV)
1978 - 1988 Jean Van de Kerckhof (PVV)
1989 - 2000 Hugo Marsoul (CVP)
2001 - 2006 Tony Smets (VLD)
2007 - 2018 Jan Laurys (DDS)
2019 - Heden Christophe De Graef (Open Diest)

Gemeentebestuur

2013-2018

Gemeenteraad

De Diestse gemeenteraad bestond uit 27 leden. Voorzitter was Jan Laurys (DDS) (2007 - 2018)

College van burgemeester en schepenen

Het college van burgemeester en schepenen bestond uit de burgemeester en 7 schepenen. Burgemeester was Jan Laurys (DDS). De coalitie bestond uit DDS en sp.a-Groen. Samen vormden ze de meerderheid met 14 op 27 zetels.

2019 - 2024

Gemeenteraad

De Diestse gemeenteraad bestaat uit 27 leden met als voorzitter Erwin Jennes (DDS) (2019 - heden)

College van burgemeester en schepenen

het college van burgemeester en schepenen bestaat uit de burgemeester en 6 schepenen. Burgemeester is Christophe De Graef (Open Diest). De coalitie bestaat uit DDS en Open Diest. Samen vormen ze de meerderheid met 16 op 27 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij 10-10-1976[6] 10-10-1982[6] 9-10-1988[6] 9-10-1994[6] 8-10-2000[6] 8-10-2006[7] 14-10-2012[8] 14-10-2018
Stemmen / Zetels % 25 % 27 % 27 % 27 % 27 % 27 % 27 % 27
CVP1 / Diest, Democratie en Solidariteit2 27,291 7 25,891 7 29,351 9 24,712 8 262 8 30,762 9 26,992 8 24,62 8
PVV1 / VLD2 / Open Vld3 / Open Diest4 42,321 12 38,451 11 19,961 5 28,322 10 34,112 11 23,562 7 18,693 5 26,34 8
VU1 / VU&ID2 / N-VA3 8,461 1 9,731 2 6,281 1 4,11 0 3,252 0 - 23,373 7 12,83 3
SP1 / sp.a.ok2 / sp.a-GroenB / sp.a3 19,471 5 25,941 7 23,221 7 22,31 7 19,381 5 25,842 7 20,47B 6 18,53 5
Agalev1 / Groen!2 / sp.a-GroenB / Groen3 - - 3,461 0 3,661 0 4,251 0 5,22 0 9,73 2
Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2 - - - 7,541 1 11,361 3 14,642 4 7,222 1 8,12 1
TROUW - - - 7,07 1 - - - -
VVD - - 17,72 5 - - - - -
Anderen(*) 2,45 0 - - 2,29 0 1,65 0 - 3,26 0 -
Totaal stemmen 13999 14916 15496 15500 16318 12272 16979 17268
Opkomst % 95,13 94,07 94,32 95,37 92,32 92,6
Blanco en ongeldig % 2,61 4,49 4,39 4,98 3,76 4,08 4,67 4,3

De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
(*) 1976: PVDA (0,73%), DVP (1,72%) / 1994: LISA / 2000: Vivant / 2012: D EN D

Bekende inwoners

Begijnhof van Diest
Het Dambord
De schilder Lismonde tekent de kerk van Diest (foto Léon van Dievoet, 1936).

Bekende personen die geboren of woonachtig zijn of waren in Diest of een andere significante band met de stad hebben:

Stedenbanden

Diest maakt samen met Breda (NL), Buren (NL), Dillenburg (D), Orange (F) en Steenbergen (NL) deel uit van de Unie van Oranjesteden.

Afbeeldingen

Nabijgelegen kernen

Kaggevinne, Assent, Webbekom, Schaffen, Okselaar, Molenstede

Externe links

Overgenomen van "https://wiki-raamsdonk.nl/index.php?title=Diest&oldid=53777"