Lijst van stadhouders in de Nederlanden: verschil tussen versies

Uit Wiki Raamsdonks Historie
kGeen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 13: Regel 13:
* 1500-1504: [[Engelbrecht II van Nassau]], graaf van Nassau-Breda  <ref>''[http://books.google.nl/books?id=-94RKP-Lc4UC&pg=369 Maria van Hongarije, regentes der Nederlanden]'', 369.</ref>  
* 1500-1504: [[Engelbrecht II van Nassau]], graaf van Nassau-Breda  <ref>''[http://books.google.nl/books?id=-94RKP-Lc4UC&pg=369 Maria van Hongarije, regentes der Nederlanden]'', 369.</ref>  
* 1506-1513: [[Jacobus II van Luxemburg-Fiennes|Jacob van Luxemburg]], heer van Fiennes  <ref>
* 1506-1513: [[Jacobus II van Luxemburg-Fiennes|Jacob van Luxemburg]], heer van Fiennes  <ref>
*** 15??-1524: [[Ferry van Croÿ]], heer van Roeulx
**** 15??-1524: [[Ferry van Croÿ]], heer van Roeulx
*** 1524-1553: [[Adriaan van Croÿ|Adriaan van Croÿ-Roeulx]]<ref>''[http://books.google.nl/books?id=-94RKP-Lc4UC&pg=369 Maria van Hongarije, regentes der Nederlanden]'', 366.
**** 1524-1553: [[Adriaan van Croÿ|Adriaan van Croÿ-Roeulx]]<ref>''[http://books.google.nl/books?id=-94RKP-Lc4UC&pg=369 Maria van Hongarije, regentes der Nederlanden]'', 366.
</ref>  
</ref>  
* 1553-1558: [[Pontus van Lalaing]], heer van Bugnicourt  <ref>
* 1553-1558: [[Pontus van Lalaing]], heer van Bugnicourt  <ref>
*** 1559-1568: [[Lamoraal van Egmont]], prins van Gavere<ref name="Soen">{{Cite book |last=Soen |first=Violet |date=2012 |title=Vredehandel : Adellijke en Habsburgse verzoeningspogingen tijdens de Nederlandse Opstand (1564-1581) |url=https://books.google.nl/books?id=IMIU-uVS8qgC&pg=PA40 |location=Amsterdam |publisher=Amsterdam University Press |page=40 |isbn=9789089643773 |accessdate=7 augustus 2016}}
**** 1559-1568: [[Lamoraal van Egmont]], prins van Gavere<ref name="Soen">{{Cite book |last=Soen |first=Violet |date=2012 |title=Vredehandel : Adellijke en Habsburgse verzoeningspogingen tijdens de Nederlandse Opstand (1564-1581) |url=https://books.google.nl/books?id=IMIU-uVS8qgC&pg=PA40 |location=Amsterdam |publisher=Amsterdam University Press |page=40 |isbn=9789089643773 |accessdate=7 augustus 2016}}
</ref>  
</ref>  
* 1568-1571: ''geen'' (?)
* 1568-1571: ''geen'' (?)
Regel 52: Regel 52:
* 1580-1581: [[George van Lalaing]], graaf van Rennenberg (sinds zgn. ''[[verraad van Rennenberg]]'' in dienst van Filips II)
* 1580-1581: [[George van Lalaing]], graaf van Rennenberg (sinds zgn. ''[[verraad van Rennenberg]]'' in dienst van Filips II)
* 1581-1594: [[Francisco Verdugo]] (in dienst van Filips II, verloor vanaf 1589 in toenemende mate zijn gezag tot het in 1594 beperkt was tot de stad [[Groningen (stad)|Groningen]])
* 1581-1594: [[Francisco Verdugo]] (in dienst van Filips II, verloor vanaf 1589 in toenemende mate zijn gezag tot het in 1594 beperkt was tot de stad [[Groningen (stad)|Groningen]])
* 1595-1618: [[Frederik van den Bergh (1559-1618)|Frederik van den Bergh]] <ref> (in dienst van Filips II, wegens de [[Reductie van Groningen]] geen feitelijke zeggenschap)
* 1595-1618: [[Frederik van den Bergh (1559-1618)|Frederik van den Bergh]] <ref> (in dienst van Filips II, wegens de [[Reductie van Groningen]] geen feitelijke zeggenschap)


'''In dienst van de Staten-Generaal:'''
'''In dienst van de Staten-Generaal:'''
** 1576-1580: [[George van Lalaing]], graaf van Rennenberg (sinds zgn. ''[[verraad van Rennenberg]]'' in dienst van Filips II)
*** 1576-1580: [[George van Lalaing]], graaf van Rennenberg (sinds zgn. ''[[verraad van Rennenberg]]'' in dienst van Filips II)
** 1580-1584: [[Willem van Oranje]], prins van Oranje (''de facto'')<ref name="ReferenceA">Na Rennenbergs verraad werd Oranje de facto de stadhouder van de noordelijke gewesten namens de Staten-Generaal; feitelijk hadden de Staten echter geen gezag over Groningen en Drenthe in deze jaren.
*** 1580-1584: [[Willem van Oranje]], prins van Oranje (''de facto'')<ref name="ReferenceA">Na Rennenbergs verraad werd Oranje de facto de stadhouder van de noordelijke gewesten namens de Staten-Generaal; feitelijk hadden de Staten echter geen gezag over Groningen en Drenthe in deze jaren.
** 1584-1596: ''geen; gewest in Spaanse handen'' <ref>{{aut|Lucas Oldenhuis Gratama}}, ''[http://books.google.nl/books?id=7ldQAAAAcAAJ&pg=PA4 De Stadhouders van Drenthe, hunne magt en staatsregterlijke verhouding tot de landschap]'' (1867) 4-6.
*** 1584-1596: ''geen; gewest in Spaanse handen'' <ref>{{aut|Lucas Oldenhuis Gratama}}, ''[http://books.google.nl/books?id=7ldQAAAAcAAJ&pg=PA4 De Stadhouders van Drenthe, hunne magt en staatsregterlijke verhouding tot de landschap]'' (1867) 4-6.
</ref>  <ref>Hoewel nooit feitelijk vastgelegd, gold [[Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg]] als de Staatse opvolger van Willem van Oranje in Groningen en Drenthe vanaf 1584. Een groep onder leiding van [[Maarten Schenk van Nydeggen]] ijverde in 1585 vergeefs om [[Maurits van Oranje|Maurits van Nassau]] aan te stellen als stadhouder over het op dat ogenblik in Spaanse handen verkerende Drenthe, maar de Drentse edelen steunden unaniem Willem Lodewijk, dus dat ging niet door.</ref>  
</ref>  <ref>Hoewel nooit feitelijk vastgelegd, gold [[Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg]] als de Staatse opvolger van Willem van Oranje in Groningen en Drenthe vanaf 1584. Een groep onder leiding van [[Maarten Schenk van Nydeggen]] ijverde in 1585 vergeefs om [[Maurits van Oranje|Maurits van Nassau]] aan te stellen als stadhouder over het op dat ogenblik in Spaanse handen verkerende Drenthe, maar de Drentse edelen steunden unaniem Willem Lodewijk, dus dat ging niet door.</ref>  
* 1593/6-1620: [[Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg]], graaf van Nassau-Dillenburg  <ref><ref>Nadat Coevorden in 1592 werd veroverd op de regeringstroepen, stelden gevolmachtigde Drentse edelen Willem Lodewijk op 5 januari 1593 te Kampen hem aan als stadhouder van de landschap Drenthe. Dit werd pas op 24 augustus 1596 door de Staten-Generaal te Den Haag bevestigd.</ref>  
* 1593/6-1620: [[Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg]], graaf van Nassau-Dillenburg  <ref><ref>Nadat Coevorden in 1592 werd veroverd op de regeringstroepen, stelden gevolmachtigde Drentse edelen Willem Lodewijk op 5 januari 1593 te Kampen hem aan als stadhouder van de landschap Drenthe. Dit werd pas op 24 augustus 1596 door de Staten-Generaal te Den Haag bevestigd.</ref>  
Regel 89: Regel 89:
* 1518-1519: [[Maarten van Rossum]], heer van Poederoijen  <ref>{{aut|Jan Kuys}}, "[http://www.biografischwoordenboekgelderland.nl/bio/5_Maarten_van_Rossem Maarten van Rossem]" in ''Biografisch Woordenboek Gelderland''. Geraadpleegd op 22 december 2012.</ref>  <ref>Maarten van Rossum werd op een landdag te Sneek op 1 augustus 1518 gekozen tot stadhouder van Friesland namens Karel van Gelre, ter vervanging van Hendrik de Groiff, erfvoogd van Erkelenz. {{aut|Johan Frieswijk}}, ''[http://books.google.nl/books?id=r_EU2Q4mDHAC&pg=114 Fryslân, staat en macht 1450-1650: bijdragen aan het historisch congres te Leeuwarden van 3 tot 5 juni 1998]'' (1999) 114-115.</ref>  
* 1518-1519: [[Maarten van Rossum]], heer van Poederoijen  <ref>{{aut|Jan Kuys}}, "[http://www.biografischwoordenboekgelderland.nl/bio/5_Maarten_van_Rossem Maarten van Rossem]" in ''Biografisch Woordenboek Gelderland''. Geraadpleegd op 22 december 2012.</ref>  <ref>Maarten van Rossum werd op een landdag te Sneek op 1 augustus 1518 gekozen tot stadhouder van Friesland namens Karel van Gelre, ter vervanging van Hendrik de Groiff, erfvoogd van Erkelenz. {{aut|Johan Frieswijk}}, ''[http://books.google.nl/books?id=r_EU2Q4mDHAC&pg=114 Fryslân, staat en macht 1450-1650: bijdragen aan het historisch congres te Leeuwarden van 3 tot 5 juni 1998]'' (1999) 114-115.</ref>  
* 1519-1522: [[Christoffel van Meurs]], graaf van Meurs  <ref>
* 1519-1522: [[Christoffel van Meurs]], graaf van Meurs  <ref>
*** 1522-1523: [[Jasper van Marwijck]]<ref name="Vrije Fries"/>
**** 1522-1523: [[Jasper van Marwijck]]<ref name="Vrije Fries"/>


'''In dienst van de Habsburgers:'''
'''In dienst van de Habsburgers:'''
*** 1515-1518: [[Floris van Egmont]], graaf van Buren
**** 1515-1518: [[Floris van Egmont]], graaf van Buren
*** 1518-1521: [[Wilhelm van Roggendorf]], vrijheer van Roggendorf
**** 1518-1521: [[Wilhelm van Roggendorf]], vrijheer van Roggendorf
*** 1521-1540: [[Georg Schenck van Toutenburg]], vrijheer van Toutenburg
**** 1521-1540: [[Georg Schenck van Toutenburg]], vrijheer van Toutenburg
*** 1540-1548: [[Maximiliaan van Egmont]], graaf van Buren
**** 1540-1548: [[Maximiliaan van Egmont]], graaf van Buren
*** 1549-1568: [[Jan van Ligne]], graaf van Arenberg
**** 1549-1568: [[Jan van Ligne]], graaf van Arenberg
*** 1568-1572: [[Karel van Brimeu]], graaf van Megen
**** 1568-1572: [[Karel van Brimeu]], graaf van Megen
*** 1572-1573: [[Gilles van Berlaymont]], heer van Hierges
**** 1572-1573: [[Gilles van Berlaymont]], heer van Hierges
*** 1573-1576: [[Caspar de Robles]], heer van Billy (1572-1573 plaatsvervangend<ref>[https://dutchrevolt.leiden.edu/dutch/personen/R/Pages/robles_caspar.aspx Dutch Revolt, Caspar de Robles, baron van Billy en Malepert]
**** 1573-1576: [[Caspar de Robles]], heer van Billy (1572-1573 plaatsvervangend<ref>[https://dutchrevolt.leiden.edu/dutch/personen/R/Pages/robles_caspar.aspx Dutch Revolt, Caspar de Robles, baron van Billy en Malepert]
</ref>  )
</ref>  )
* 1576-1580: geen; gewest in Staatse handen
* 1576-1580: geen; gewest in Staatse handen
Regel 108: Regel 108:
* 1572: [[Joost van Schouwenburg]], graaf van Schaumburg-Gemen (namens Willem van Oranje)
* 1572: [[Joost van Schouwenburg]], graaf van Schaumburg-Gemen (namens Willem van Oranje)
* 1576-1580: [[George van Lalaing]], graaf van Rennenberg  <ref>
* 1576-1580: [[George van Lalaing]], graaf van Rennenberg  <ref>
*** 1580-1584: [[Willem van Oranje]], prins van Oranje (''de facto'')
**** 1580-1584: [[Willem van Oranje]], prins van Oranje (''de facto'')
*** 1584-1620: [[Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg]], graaf van Nassau-Dillenburg
**** 1584-1620: [[Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg]], graaf van Nassau-Dillenburg
*** 1620-1632: [[Ernst Casimir van Nassau-Dietz]], graaf van Nassau-Dietz
**** 1620-1632: [[Ernst Casimir van Nassau-Dietz]], graaf van Nassau-Dietz
*** 1632-1640: [[Hendrik Casimir I van Nassau-Dietz]], graaf van Nassau-Dietz
**** 1632-1640: [[Hendrik Casimir I van Nassau-Dietz]], graaf van Nassau-Dietz
*** 1640-1664: [[Willem Frederik van Nassau-Dietz]], vorst van Nassau-Dietz
**** 1640-1664: [[Willem Frederik van Nassau-Dietz]], vorst van Nassau-Dietz
*** 1664-1696: [[Hendrik Casimir II van Nassau-Dietz]], vorst van Nassau-Dietz; regentes 1664-1673: [[Albertine Agnes van Nassau]]
**** 1664-1696: [[Hendrik Casimir II van Nassau-Dietz]], vorst van Nassau-Dietz; regentes 1664-1673: [[Albertine Agnes van Nassau]]
*** 1696-1711: [[Johan Willem Friso van Nassau-Dietz]], prins van Oranje-Nassau; regentes 1696-1707: [[Amalia van Anhalt-Dessau|Henriette Amalia van Anhalt]]
**** 1696-1711: [[Johan Willem Friso van Nassau-Dietz]], prins van Oranje-Nassau; regentes 1696-1707: [[Amalia van Anhalt-Dessau|Henriette Amalia van Anhalt]]
*** 1711-1751: [[Willem IV van Oranje-Nassau]], erfstadhouder der Verenigde Nederlanden; regentes 1711-1731: [[Maria Louise van Hessen-Kassel]]
**** 1711-1751: [[Willem IV van Oranje-Nassau]], erfstadhouder der Verenigde Nederlanden; regentes 1711-1731: [[Maria Louise van Hessen-Kassel]]
*** 1751-1795: [[Willem V van Oranje-Nassau]], erfstadhouder der Verenigde Nederlanden; regenten: 1751-1759: [[Anna van Hannover]]; 1759-1766: [[Maria Louise van Hessen-Kassel]] / [[Lodewijk Ernst van Brunswijk-Lüneburg-Bevern|Lodewijk Ernst, hertog van Brunswijk-Wolfenbüttel]]
**** 1751-1795: [[Willem V van Oranje-Nassau]], erfstadhouder der Verenigde Nederlanden; regenten: 1751-1759: [[Anna van Hannover]]; 1759-1766: [[Maria Louise van Hessen-Kassel]] / [[Lodewijk Ernst van Brunswijk-Lüneburg-Bevern|Lodewijk Ernst, hertog van Brunswijk-Wolfenbüttel]]


== Gelre en Zutphen ==
== Gelre en Zutphen ==
Regel 123: Regel 123:


'''In dienst van de Bourgondiërs:'''
'''In dienst van de Bourgondiërs:'''
*** 1473-1474: [[Willem IV van Egmont]], heer van Egmont
**** 1473-1474: [[Willem IV van Egmont]], heer van Egmont
*** 1474-1477: [[Filips I van Croÿ (graaf van Chimay)|Filips van Croÿ-Chimay]], graaf van Chimay
**** 1474-1477: [[Filips I van Croÿ (graaf van Chimay)|Filips van Croÿ-Chimay]], graaf van Chimay
**** 1474-1475: [[Willem IV van Egmont]], heer van Egmont (waarnemend)
***** 1474-1475: [[Willem IV van Egmont]], heer van Egmont (waarnemend)
**** 1475-1476: [[Willem van Egmont jr.]] (waarnemend)
***** 1475-1476: [[Willem van Egmont jr.]] (waarnemend)
*** 1480-1481: [[Willem van Egmont jr.]]
**** 1480-1481: [[Willem van Egmont jr.]]


'''In dienst van de Habsburgers:'''
'''In dienst van de Habsburgers:'''
*** 1481-1492: [[Adolf III van Nassau-Wiesbaden]], graaf van Nassau-Wiesbaden (tot 1489 alleen van Zutphen)<ref>[http://www.inghist.nl/retroboeken/nnbw/#1%3A20 Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek (1911-1937) s.v. ''Adolf, III, graaf van Nassau-Wiesbaden-Idstein'', Deel 1, 24.]
**** 1481-1492: [[Adolf III van Nassau-Wiesbaden]], graaf van Nassau-Wiesbaden (tot 1489 alleen van Zutphen)<ref>[http://www.inghist.nl/retroboeken/nnbw/#1%3A20 Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek (1911-1937) s.v. ''Adolf, III, graaf van Nassau-Wiesbaden-Idstein'', Deel 1, 24.]
</ref>  
</ref>  
* 1492-1504: ''Gelderse zelfstandigheid''
* 1492-1504: ''Gelderse zelfstandigheid''
Regel 201: Regel 201:


'''In dienst van de Staten-Generaal:'''
'''In dienst van de Staten-Generaal:'''
*** 1572: [[Joost van Schouwenburg]], graaf van Schaumburg-Gemen (namens Willem van Oranje; heeft gezag nooit kunnen vestigen)
**** 1572: [[Joost van Schouwenburg]], graaf van Schaumburg-Gemen (namens Willem van Oranje; heeft gezag nooit kunnen vestigen)
*** 1576-1580: [[George van Lalaing]], graaf van Rennenberg (sinds zgn. ''[[verraad van Rennenberg]]'' in dienst van Filips II)<ref>De Staten-Generaal hadden de Raad van State geadviseerd om [[Boussu]] met het stadhouderschap over Groningen en Friesland te bekleden, maar Oranje stak daar een stokje voor omdat hij Boussu niet vertrouwde, en zorgde ervoor dat Rennenberg de post kreeg. Boussu overleed echter in 1578 strijdend voor de Opstand, terwijl Rennenberg in 1580 naar Spanje overliep; Oranje had zich wellicht vergist. {{Aut|J.F.J. van den Broek}}, ''[http://books.google.nl/books?id=mgrlOL8DV2MC Voor god en mijn koning: het verslag van kolonel Francisco Verdugo over zijn jaren als legerleider en gouverneur namens Filips II in Stad en Lande van Groningen, Drenthe, Friesland, Overijssel en Lingen (1581-1595)]'' (2009) blz. 94. Assen: Uitgeverij Van Gorcum.
**** 1576-1580: [[George van Lalaing]], graaf van Rennenberg (sinds zgn. ''[[verraad van Rennenberg]]'' in dienst van Filips II)<ref>De Staten-Generaal hadden de Raad van State geadviseerd om [[Boussu]] met het stadhouderschap over Groningen en Friesland te bekleden, maar Oranje stak daar een stokje voor omdat hij Boussu niet vertrouwde, en zorgde ervoor dat Rennenberg de post kreeg. Boussu overleed echter in 1578 strijdend voor de Opstand, terwijl Rennenberg in 1580 naar Spanje overliep; Oranje had zich wellicht vergist. {{Aut|J.F.J. van den Broek}}, ''[http://books.google.nl/books?id=mgrlOL8DV2MC Voor god en mijn koning: het verslag van kolonel Francisco Verdugo over zijn jaren als legerleider en gouverneur namens Filips II in Stad en Lande van Groningen, Drenthe, Friesland, Overijssel en Lingen (1581-1595)]'' (2009) blz. 94. Assen: Uitgeverij Van Gorcum.
</ref>  
</ref>  
* 1580-1584: [[Willem van Oranje]], prins van Oranje (''de facto'')  <ref>
* 1580-1584: [[Willem van Oranje]], prins van Oranje (''de facto'')  <ref>
*** 1584-1620: [[Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg]], graaf van Nassau-Dillenburg<ref>Oranje benoemde Willem Lodewijk in februari tot zijn "plaatsvervanger in Friesland"; dit werd door de Staten van Friesland definitief gemaakt en in november door de Staten-Generaal bevestigd nadat Oranje in op 10 juli 1584 was vermoord. In theorie strekte dit stadhouderschap zich ook uit over Groningen, maar dit werd pas werkelijkheid na de [[Reductie van Groningen]] in 1594; in de jaren daarvoor kon hij zijn gezag feitelijk al doen gelden in delen van de Ommelanden.
**** 1584-1620: [[Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg]], graaf van Nassau-Dillenburg<ref>Oranje benoemde Willem Lodewijk in februari tot zijn "plaatsvervanger in Friesland"; dit werd door de Staten van Friesland definitief gemaakt en in november door de Staten-Generaal bevestigd nadat Oranje in op 10 juli 1584 was vermoord. In theorie strekte dit stadhouderschap zich ook uit over Groningen, maar dit werd pas werkelijkheid na de [[Reductie van Groningen]] in 1594; in de jaren daarvoor kon hij zijn gezag feitelijk al doen gelden in delen van de Ommelanden.
</ref>  (in de stad Groningen vanaf 1594 ([[Reductie van Groningen|Reductie]]))
</ref>  (in de stad Groningen vanaf 1594 ([[Reductie van Groningen|Reductie]]))
* 1620-1625: [[Maurits van Oranje|Maurits van Nassau]], prins van Oranje
* 1620-1625: [[Maurits van Oranje|Maurits van Nassau]], prins van Oranje
Regel 324: Regel 324:
* 1533-1541: [[Anton van Glymes]], markies van Bergen op Zoom  <ref>''[http://books.google.nl/books?id=-94RKP-Lc4UC&pg=365 Maria van Hongarije, regentes der Nederlanden]'', 365.</ref>  
* 1533-1541: [[Anton van Glymes]], markies van Bergen op Zoom  <ref>''[http://books.google.nl/books?id=-94RKP-Lc4UC&pg=365 Maria van Hongarije, regentes der Nederlanden]'', 365.</ref>  
* 1541-1545: [[Peter van Barbançon]], heer van Werchin  <ref>
* 1541-1545: [[Peter van Barbançon]], heer van Werchin  <ref>
*** 1545-1552: [[Peter Ernst I van Mansfeld]], graaf van Mansfeld-Vorderort
**** 1545-1552: [[Peter Ernst I van Mansfeld]], graaf van Mansfeld-Vorderort
*** 1552: [[Lamoraal van Egmont]], prins van Gavere (interim-gouverneur)<ref name="Soen"/>
**** 1552: [[Lamoraal van Egmont]], prins van Gavere (interim-gouverneur)<ref name="Soen"/>
*** 1552-1555: [[Maarten van Rossum]], heer van Poederoijen
**** 1552-1555: [[Maarten van Rossum]], heer van Poederoijen
*** 1556-1558: [[Karel van Brimeu]], graaf van Megen
**** 1556-1558: [[Karel van Brimeu]], graaf van Megen
*** 1559-1597/1604?<ref>Mansfeld trok zich terug uit het openbare leven in 1597, maar onduidelijk is of hij vanuit zijn landgoed Clausen (Luxemburg-stad) zijn ambt als stadhouder bleef uitoefenen. Florent van Berlaymont wordt genoemd als Mansfelds directe opvolger zodra hij in 1604 overleed, dus dit lijkt waarschijnlijk. ([http://books.google.nl/books?id=AKEdN0NEE-UC&pg=PA12&dq=florent+berlaymont&hl=nl&ei=BA7ATZDWIsuSOvC36eQE&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CDEQ6AEwAA#v=onepage&q=florent%20berlaymont&f=false {{aut|J. Israel}}, ''Conflicts of empires: Spain, the low countries and the struggle for world supremacy, 1585-1713'' (1997) 12-13.])
**** 1559-1597/1604?<ref>Mansfeld trok zich terug uit het openbare leven in 1597, maar onduidelijk is of hij vanuit zijn landgoed Clausen (Luxemburg-stad) zijn ambt als stadhouder bleef uitoefenen. Florent van Berlaymont wordt genoemd als Mansfelds directe opvolger zodra hij in 1604 overleed, dus dit lijkt waarschijnlijk. ([http://books.google.nl/books?id=AKEdN0NEE-UC&pg=PA12&dq=florent+berlaymont&hl=nl&ei=BA7ATZDWIsuSOvC36eQE&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CDEQ6AEwAA#v=onepage&q=florent%20berlaymont&f=false {{aut|J. Israel}}, ''Conflicts of empires: Spain, the low countries and the struggle for world supremacy, 1585-1713'' (1997) 12-13.])
</ref>  : Peter Ernst van Mansfeld, graaf van Mansfeld-Vorderort (opnieuw)
</ref>  : Peter Ernst van Mansfeld, graaf van Mansfeld-Vorderort (opnieuw)
* 1604-1626?: [[Florent van Berlaymont]], graaf van Lalaing en Berlaymont
* 1604-1626?: [[Florent van Berlaymont]], graaf van Lalaing en Berlaymont
Regel 353: Regel 353:
* 1429-1473: [[Jan II van Croÿ]], heer van Chimay
* 1429-1473: [[Jan II van Croÿ]], heer van Chimay
* 1485-1???: [[Jan III van Glymes]], heer van Bergen op Zoom (valt in ongenade en moet aftreden)  <ref>
* 1485-1???: [[Jan III van Glymes]], heer van Bergen op Zoom (valt in ongenade en moet aftreden)  <ref>
*** 1503-1507: [[Willem II van Croÿ]], heer van Chièvres<ref name="Gorter 365"/>
**** 1503-1507: [[Willem II van Croÿ]], heer van Chièvres<ref name="Gorter 365"/>
*** 1509-1532: [[Jan III van Glymes]], heer van Bergen op Zoom (in ambt hersteld)<ref name="Gorter 369"/>
**** 1509-1532: [[Jan III van Glymes]], heer van Bergen op Zoom (in ambt hersteld)<ref name="Gorter 369"/>
*** 1532-1541: [[Anton van Glymes]], markies van Bergen op Zoom<ref name="Gorter 365"/>
**** 1532-1541: [[Anton van Glymes]], markies van Bergen op Zoom<ref name="Gorter 365"/>
*** 1541-1545: [[Peter van Barbançon]], heer van Werchin<ref name="Gorter 371"/>
**** 1541-1545: [[Peter van Barbançon]], heer van Werchin<ref name="Gorter 371"/>
*** 1553/4-1578: [[Karel van Berlaymont]], baron van Hierges<ref>[http://www.dutchrevolt.leiden.edu/dutch/personen/B/Pages/berlaymont.aspx Berlaymont, Charles, graaf van. Universiteit Leiden.]
**** 1553/4-1578: [[Karel van Berlaymont]], baron van Hierges<ref>[http://www.dutchrevolt.leiden.edu/dutch/personen/B/Pages/berlaymont.aspx Berlaymont, Charles, graaf van. Universiteit Leiden.]
</ref>  
</ref>  
* 1578-1579: [[Gilles van Berlaymont]], heer van Hierges
* 1578-1579: [[Gilles van Berlaymont]], heer van Hierges
Regel 375: Regel 375:
* 1573-1576: [[Caspar de Robles]], heer van Billy
* 1573-1576: [[Caspar de Robles]], heer van Billy
* 1576-1581: [[George van Lalaing]], graaf van Rennenberg (vanaf 1580 in dienst van Filips II  <ref>)
* 1576-1581: [[George van Lalaing]], graaf van Rennenberg (vanaf 1580 in dienst van Filips II  <ref>)
*** 1581-1594: [[Francisco Verdugo]] (in dienst van Filips II)
**** 1581-1594: [[Francisco Verdugo]] (in dienst van Filips II)
*** 1595-1618: [[Frederik van den Bergh (1559-1618)|Frederik van den Bergh]], heer van Boxmeer<ref name="Encarta 2002"/> (in dienst van Filips II; geen zeggenschap over Salland, 1597-1605 geheel geen zeggenschap, 1605-1618 slechts over Lingen en Oldenzaal)
**** 1595-1618: [[Frederik van den Bergh (1559-1618)|Frederik van den Bergh]], heer van Boxmeer<ref name="Encarta 2002"/> (in dienst van Filips II; geen zeggenschap over Salland, 1597-1605 geheel geen zeggenschap, 1605-1618 slechts over Lingen en Oldenzaal)


'''In dienst van de Staten van Overijssel:'''
'''In dienst van de Staten van Overijssel:'''
*** 1576-1580: [[George van Lalaing]], graaf van Rennenberg (verliet de Opstand op 3 maart 1580)
**** 1576-1580: [[George van Lalaing]], graaf van Rennenberg (verliet de Opstand op 3 maart 1580)
*** 1580-1584: [[Willem van Oranje]], prins van Oranje
**** 1580-1584: [[Willem van Oranje]], prins van Oranje
*** 1584-1589: [[Adolf van Nieuwenaar]], graaf van Meurs
**** 1584-1589: [[Adolf van Nieuwenaar]], graaf van Meurs
*** 1590-1625: [[Maurits van Oranje|Maurits van Nassau]], prins van Oranje
**** 1590-1625: [[Maurits van Oranje|Maurits van Nassau]], prins van Oranje
*** 1625-1647: [[Frederik Hendrik van Oranje]], prins van Oranje
**** 1625-1647: [[Frederik Hendrik van Oranje]], prins van Oranje
*** 1647-1650: [[Willem II van Oranje]], prins van Oranje
**** 1647-1650: [[Willem II van Oranje]], prins van Oranje
*** 1650-1675: ''[[Eerste Stadhouderloze Tijdperk]]'' (dit duurde langer dan in Holland, Zeeland en Utrecht)
**** 1650-1675: ''[[Eerste Stadhouderloze Tijdperk]]'' (dit duurde langer dan in Holland, Zeeland en Utrecht)
*** 1675-1702: [[Willem III van Oranje]], koning van Engeland, Schotland en Ierland
**** 1675-1702: [[Willem III van Oranje]], koning van Engeland, Schotland en Ierland
*** 1702-1747: ''[[Tweede Stadhouderloze Tijdperk]]''
**** 1702-1747: ''[[Tweede Stadhouderloze Tijdperk]]''
*** 1747-1751: [[Willem IV van Oranje-Nassau]], erfstadhouder der Verenigde Nederlanden;
**** 1747-1751: [[Willem IV van Oranje-Nassau]], erfstadhouder der Verenigde Nederlanden;
*** 1751-1795: [[Willem V van Oranje-Nassau]], erfstadhouder der Verenigde Nederlanden; regenten: 1751-1759: [[Anna van Hannover]]; 1759-1766: [[Lodewijk Ernst van Brunswijk-Lüneburg-Bevern|Lodewijk Ernst, hertog van Brunswijk-Wolfenbüttel]]
**** 1751-1795: [[Willem V van Oranje-Nassau]], erfstadhouder der Verenigde Nederlanden; regenten: 1751-1759: [[Anna van Hannover]]; 1759-1766: [[Lodewijk Ernst van Brunswijk-Lüneburg-Bevern|Lodewijk Ernst, hertog van Brunswijk-Wolfenbüttel]]


== Utrecht ==
== Utrecht ==
Regel 397: Regel 397:


'''In dienst van de Habsburgers:'''
'''In dienst van de Habsburgers:'''
*** 1528-1540: [[Antoon I van Lalaing]], graaf van Hoogstraten 1528-1540
**** 1528-1540: [[Antoon I van Lalaing]], graaf van Hoogstraten 1528-1540
*** 1540-1544: [[René van Chalon]], prins van Oranje
**** 1540-1544: [[René van Chalon]], prins van Oranje
*** 1544-1546: [[Lodewijk van Vlaanderen]], heer van Praet
**** 1544-1546: [[Lodewijk van Vlaanderen]], heer van Praet
*** 1547-1558: [[Maximiliaan II van Bourgondië]], markies van Veere
**** 1547-1558: [[Maximiliaan II van Bourgondië]], markies van Veere
*** 1559-1567: [[Willem van Oranje]], prins van Oranje
**** 1559-1567: [[Willem van Oranje]], prins van Oranje
*** 1567-1573: [[Maximiliaan van Hénin]], graaf van Boussu
**** 1567-1573: [[Maximiliaan van Hénin]], graaf van Boussu
*** 1573-1574: [[Filips van Noircarmes]], heer van Noircarmes
**** 1573-1574: [[Filips van Noircarmes]], heer van Noircarmes
*** 1574-1577: [[Gilles van Berlaymont]], heer van Hierges
**** 1574-1577: [[Gilles van Berlaymont]], heer van Hierges


'''In dienst van de Staten van Utrecht:'''
'''In dienst van de Staten van Utrecht:'''
*** 1577-1584: [[Willem van Oranje]], prins van Oranje<ref>Utrecht had niet deelgenomen aan de [[Eerste Vrije Statenvergadering]], waar Oranjes andere twee gewesten, Holland en Zeeland, hem weer erkenden als stadhouder. In februari 1577 wilde Oranje ook weer zijn Utrechtse stadhouderschap op zich nemen, maar stuitte daarbij op weerstand. Pas na de [[inname van de Naamse citadel]] werden de Utrechters overtuigd van zijn argumenten om één groot defensief blok te vormen in West-Nederland tegen [[Juan van Oostenrijk|Don Juan]], en op 9 oktober 1577 sloten de Utrechtse Staten met Oranje het Verdrag van Satisfactie dat zijn stadhouderlijke macht sterk aan banden legde, maar later kon hij dat verdrag straffeloos overtreden. {{aut|K.W. Swart}}, ''[https://www.dbnl.org/tekst/swar014will01_01/swar014will01_01_0006.php Willem van Oranje en de Nederlandse Opstand 1572-1584]'' (1994) 116-117.
**** 1577-1584: [[Willem van Oranje]], prins van Oranje<ref>Utrecht had niet deelgenomen aan de [[Eerste Vrije Statenvergadering]], waar Oranjes andere twee gewesten, Holland en Zeeland, hem weer erkenden als stadhouder. In februari 1577 wilde Oranje ook weer zijn Utrechtse stadhouderschap op zich nemen, maar stuitte daarbij op weerstand. Pas na de [[inname van de Naamse citadel]] werden de Utrechters overtuigd van zijn argumenten om één groot defensief blok te vormen in West-Nederland tegen [[Juan van Oostenrijk|Don Juan]], en op 9 oktober 1577 sloten de Utrechtse Staten met Oranje het Verdrag van Satisfactie dat zijn stadhouderlijke macht sterk aan banden legde, maar later kon hij dat verdrag straffeloos overtreden. {{aut|K.W. Swart}}, ''[https://www.dbnl.org/tekst/swar014will01_01/swar014will01_01_0006.php Willem van Oranje en de Nederlandse Opstand 1572-1584]'' (1994) 116-117.
</ref>  
</ref>  
* 1584: [[Joost de Soete]], heer van Villers
* 1584: [[Joost de Soete]], heer van Villers
Regel 424: Regel 424:
* 1490–1506: [[Engelbrecht II van Nassau]], graaf van Nassau-Breda
* 1490–1506: [[Engelbrecht II van Nassau]], graaf van Nassau-Breda
* 1506–1513: [[Jacobus II van Luxemburg-Fiennes|Jacob II van Luxemburg]], heer van Fiennes  <ref>
* 1506–1513: [[Jacobus II van Luxemburg-Fiennes|Jacob II van Luxemburg]], heer van Fiennes  <ref>
*** 1513–1517: ?
**** 1513–1517: ?
*** 1517–1532: [[Jacobus III van Luxemburg-Fiennes|Jacob III van Luxemburg]], heer van Fiennes<ref name="Gorter 369"/>
**** 1517–1532: [[Jacobus III van Luxemburg-Fiennes|Jacob III van Luxemburg]], heer van Fiennes<ref name="Gorter 369"/>
*** 1532–1540: ''Stadhouderloos tijdperk'' (ambt uit machtspolitieke overwegingen tijdelijk opgeheven)<ref>{{aut|Willem Pieter Blockmans}}, ''[http://books.google.nl/books?id=7hqnC_hkbtcC&pg=211 Bourgondië voorbij: De Nederlanden 1250-1650]'' (2010) 211-214. Uitgeverij Verloren.
**** 1532–1540: ''Stadhouderloos tijdperk'' (ambt uit machtspolitieke overwegingen tijdelijk opgeheven)<ref>{{aut|Willem Pieter Blockmans}}, ''[http://books.google.nl/books?id=7hqnC_hkbtcC&pg=211 Bourgondië voorbij: De Nederlanden 1250-1650]'' (2010) 211-214. Uitgeverij Verloren.
</ref>  
</ref>  
* 1540–1553: [[Adriaan van Croÿ-Roeulx]], graaf van Roeulx
* 1540–1553: [[Adriaan van Croÿ-Roeulx]], graaf van Roeulx
* 1553–1558: [[Pontus van Lalaing]], heer van Bugnicourt  <ref>{{aut|Louis-Prosper Gachard}}, ''[http://books.google.nl/books?id=qZVOAAAAcAAJ&pg=86 Relations des ambassadeurs vénitiens sur Charles-quint et Philippe II]'' (1847) 86.</ref>  
* 1553–1558: [[Pontus van Lalaing]], heer van Bugnicourt  <ref>{{aut|Louis-Prosper Gachard}}, ''[http://books.google.nl/books?id=qZVOAAAAcAAJ&pg=86 Relations des ambassadeurs vénitiens sur Charles-quint et Philippe II]'' (1847) 86.</ref>  
* 1559–1568: [[Lamoraal van Egmont]], prins van Gavere  <ref>
* 1559–1568: [[Lamoraal van Egmont]], prins van Gavere  <ref>
*** 1568–1572: ''geen'' (?)<ref>Na de terechtstelling van Egmont had Vlaanderen (waarschijnlijk) tijdelijk geen stadhouder. Jan van Croÿ (de graaf van Rœulx) wordt genoemd als zijn opvolger, maar hij ontving zijn aanstelling pas op 3 juli 1572.
**** 1568–1572: ''geen'' (?)<ref>Na de terechtstelling van Egmont had Vlaanderen (waarschijnlijk) tijdelijk geen stadhouder. Jan van Croÿ (de graaf van Rœulx) wordt genoemd als zijn opvolger, maar hij ontving zijn aanstelling pas op 3 juli 1572.
</ref>  
</ref>  
* 1572–1577: [[Jan van Croÿ]], graaf van Roeulx
* 1572–1577: [[Jan van Croÿ]], graaf van Roeulx

Versie van 10 nov 2022 10:47

Kaart van de Lage Landen in 1555. Gebieden die niet tot de Habsburgse Nederlanden behoorden zijn aangegeven in grijs met rode cursieve namen.

Een overzicht van stadhouders in de Nederlanden.

Korte geschiedenis

Een stadhouder is een plaatsvervanger van een vorst in een van diens gewesten; in de Zuidelijke Nederlanden wordt hij ook wel gouverneur genoemd. In de Nederlanden waren de stadhouders eerst in dienst van de Bourgondische, daarna van de Habsburgse vorsten, maar ook Karel van Gelre en de Saksische hertogen in Friesland hadden stadhouders in gewesten die zij bezetten, tot de Habsburgers in 1543 alle Nederlanden hadden veroverd (zie Gelderse Oorlogen). Bij het aanstellen van stadhouders werden leden gekozen uit de hoge Nederlandse adel, en belangrijke families leverden meerdere stadhouders.

Door de Tachtigjarige Oorlog waren er twee partijen die aanspraken maakten op verscheidene gewesten in de Nederlanden, die derhalve twee verschillende stadhouders kregen, een voor de Spaanse koning/Oostenrijkse aartshertog en één in dienst van de Staten-Generaal der Nederlanden. Uiteindelijk kwamen alle stadhouders in de Verenigde Provinciën uit het huis Oranje-Nassau en werd het Noord-Nederlandse stadhouderschap erfelijk in 1747.

Erfstadhouder Willem VI werd, na terugkeer uit ballingschap in 1813 ten gevolge van Franse bezetting in 1815 ingehuldigd als eerste koning van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1815-1830/1839) dat ook het latere België omvatte en een personele unie met het Groothertogdom Luxemburg onderhield. De Koning(in) der Nederlanden stelt sindsdien de provinciaal gouverneur aan over iedere provincie, die sinds 1850 commissaris van de Koning(in) wordt genoemd (behalve in Limburg). België (onafhankelijk sinds 1830/1839) heeft nog steeds provinciale gouverneurs; Luxemburg schafte het stadhouderschap/gouverneurschap in 1890 af bij zijn onafhankelijkheid.

Artesië

In dienst van de Habsburgers:

Brabant

Brabant kende geen stadhouder, aangezien de landvoogd(es) dit gewest rechtstreeks vanuit Brussel bestuurde. Willem van Oranje heeft eens voorgesteld om een soort stadhouder (superintendent noemde hij het) aan te stellen om de staten van Brabant te kunnen bewegen tot gehoorzaamheid, omdat zonder stadhouder de staten te zelfstandig konden optreden. Zijn voorstel werd echter verworpen door Granvelle. [2] Bij de intocht van Willem van Oranje te Brussel in 1577 kreeg hij wel de middeleeuwse titel van ruwaard, wat op een stadhouderschap neerkwam, maar vooral een symbolische waarde had.

Doornik

In dienst van de Habsburgers
In dienst van de Staten-Generaal

Drenthe

Vóór 1536 was de drost de vertegenwoordiger van de landsheer geweest. Met Georg Schenck van Toutenburg ontving Drenthe van de Habsburgers in 1536 haar eerste stadhouder; sindsdien had Drenthe meestal dezelfde stadhouder als Groningen. Meer nog dan Groningen is Drenthe strijdperk geweest tussen de dynastieën Nassau-Dillenburg en Nassau-Dietz enerzijds en Nassau-Oranje/Oranje-Nassau anderzijds.
Met meer moeite dan in Groningen werd Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg in 1593 door de Drentse adel, in 1596 ook door de Staten-Generaal erkend als stadhouder, hoewel landelijk een groep edelen meer voelde voor Maurits van Nassau, [5]

Friesland

Vanaf 1498, toen Friesland onder de Saksen kwam te staan en de Friese Vrijheid eindigde, werden de eerste Friese stadhouders aangesteld. Hertog George met de Baard verkocht Friesland aan Karel van Habsburg toen de Saksische vete met de Groningers, Friezen, Geldersen en Oost-Friezen voor hem op een totale nederlaag leek uit te draaien. In de periode 1515-1524 probeerden zowel de Habsburgers als Geldersen Westerlauwers Friesland te veroveren en stelden elkaar bestrijdende stadhouders aan, tot de heerlijkheid Friesland uiteindelijk bij de Habsburgse Nederlanden ging horen. Vanaf 1528 regeerde de Friese stadhouder ook over Overijssel en vanaf 1536 ook over Groningen en Drenthe.

Tijdens de beginjaren van de Tachtigjarige Oorlog kende Friesland opnieuw enige tijd twee stadhouders: één namens koning Filips II (achtereenvolgens de naar de Spanjaarden overgelopen graaf van Rennenberg en de Spanjaard Francisco Verdugo) en één namens de Republiek (achtereenvolgens Willem van Oranje en Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg).

Friesland heeft ten tijde van de Republiek, in tegenstelling tot de overige Nederlanden die stadhouders uit de lijn van Oranje-Nassau hadden, lang een eigen stadhouder gehad uit de Dillenburgse en later Dietze tak van het geslacht Nassau (dit gold tot 1711 ook voor Groningen en Drenthe), die bijgevolg bekend geworden zijn als de "Friesche Nassau's". Friesland heeft hierdoor -als enige gewest- geen stadhouderloze tijdperken gekend, en het was uiteindelijk de Friese tak die de in 1702 uitgestorven Oranje-tak voortzette: vanaf Willem IV kregen alle gewesten in de Republiek geleidelijk dezelfde stadhouder, wiens ambt ten slotte in 1747 erfelijk werd verklaard.

In dienst van de Saksen:

In dienst van de Geldersen:

In dienst van de Staten van Friesland:

In dienst van de Staten-Generaal:

Gouverneurs van Opper-Gelre

In dienst van de Habsburgers:

In dienst van de Staten-Generaal:

  • 1632-1637: Hendrik van den Bergh, markgraaf van Bergen op Zoom (in 1632 overgelopen naar de Staten-Generaal)

De Stad Groningen en de Ommelanden

Tussen 1514 en 1536 viel Groningen (de Ommelanden inbegrepen) onder de Gelderse hertog Karel, die erover zijn stadhouders aanstelde. Vanaf 1536 werden de gewesten Groningen en Landschap Drenthe bij de Habsburgse Nederlanden gevoegd. De stadhouder van Friesland en Overijssel kreeg zeggenschap over deze gebieden. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog ging Groningen deel uitmaken van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, die ook met stadhouders werkte. In de overgangsperiode waren er twee stadhouders: namens de Spaanse koning Filips II en namens de Staten Generaal. De macht van de eerste brokkelde steeds verder af ten gunste van de tweede.

In dienst van de Geldersen:

In dienst van de Habsburgers:

Gulik

Er is maar één stadhouder ooit aangesteld over Gulik, toen dat land bezet was in 1543 aan het einde van de Gelderse Oorlogen. Het werd echter spoedig duidelijk dat Gulik geen onderdeel zou worden van de Habsburgse Nederlanden, maar in het bezit van het Huis van der Mark bleef. Het stadhouderschap werd hetzelfde jaar weer opgeheven.

Henegouwen

De stadhouder van Henegouwen werd doorgaans ook gouverneur van Valencijn. Daarnaast genoten de ambten groot-baljuw (rechtspraak) en kapitein (leger) van Henegouwen groot prestige; deze moeten niet verward worden met het stadhouderschap (bestuur), hoewel één persoon meerdere van deze functies tegelijk kon bekleden, zoals gebeurde vanaf 1560.

Holland en Zeeland

Na Hoekse en Kabeljauwse twisten kwamen in 1428 de graafschappen Holland en Zeeland in handen van Filips de Goede van Bourgondië.

Filips benoemde op 21 maart 1426 Frank van Borssele, samen met zijn achterneef Hendrik II van Borselen tot generaal en groot kapitein van Zeeland. Op 25 december 1430 werd hij, samen met zijn twee achterneven Floris en Filips, pandhoudende schuldeiser van Holland, Zeeland, Friesland en Zevenbergen.

In 1433 liet Filips zich officieel vertegenwoordigen door een stadhouder. Later gingen Holland en Zeeland door vererving van het huis Bourgondië over in handen van het huis Habsburg.

Na het uitbreken van de Tachtigjarige Oorlog gingen Holland en Zeeland deel uitmaken van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en gingen de Staten zelf stadhouders aanstellen.

In dienst van de Bourgondiërs:

In dienst van de Habsburgers:

In dienst van de Staten van Holland en Zeeland:

Limburg en de Landen van Overmaas

Limbourg, hoofdstad van Limburg

In dienst van de Bourgondiërs:

In dienst van de Habsburgers:

Staats-Overmaas

Enkele gebieden die het Staatse leger in 1632 in de Landen van Overmaas had veroverd, werden uiteindelijk krachtens het Partagetraktaat (1661) aan de Republiek toegewezen en heetten sindsdien Staats-Overmaas; net als de andere generaliteitslanden Staats-Vlaanderen en Staats-Brabant werd het rechtstreeks door de Staten-Generaal bestuurd en kende dus geen stadhouder.

Luxemburg

In dienst van de Habsburgers:

In dienst van de Oranje-Nassaus:
1815-1890: Luxemburg groothertogdom in personele unie met Nederland

  • 1817-1830: Jean-Georges Willmar
  • 1830-1839: Belgische bezetting; verschillende regeringscommissies
  • 1839: Duitstalig (Luxemburgstalig) oostelijk Luxemburg aan Oranje-Nassau (Nederland) hersteld; tot 1842 geen stadhouder.
  • 1842-1848: Gaspard-Théodore-Ignace de la Fontaine (1848: 1e premier van Luxemburg (President van de Regeringsraad))
  • 1850-1879: Hendrik van Oranje-Nassau, prins der Nederlanden
  • 1890: Luxemburg onafhankelijk, stadhouderschap afgeschaft

Mechelen

Namen

In dienst van de Habsburgers:

Overijssel

Vanaf 1528 hoorde Overijssel (voordien samen met Drenthe Oversticht geheten) bij de Habsburgse Nederlanden, nadat keizer Karel V de gebieden verkreeg van de bisschop van Utrecht. In de jaren 1528-1584 had Overijssel dezelfde stadhouder als Friesland. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog ging Overijssel deel uitmaken van wat later de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden werd, die ook met stadhouders werkte. Overijssel onderhield van 1546 tot 1677 een leenband met het graafschap Lingen, dat daardoor van Overijssel afhankelijk was.

In dienst van de Habsburgers:

Vlaanderen

In dienst van de Habsburgers:

In dienst van de Staten-Generaal:


Overgenomen van "https://wiki-raamsdonk.nl/index.php?title=Lijst_van_stadhouders_in_de_Nederlanden&oldid=10213"