De leugens rond kroondomein het loo

Jaarlijkse sluiting Kroondo­mein Het Loo ‘juridisch een bende’

De jaarlijkse sluiting van Kroondomein Het Loo door de koning is juridisch niet goed onderbouwd. Dat stellen deskundigen in het programma Zembla. Zo is koning Willem-Alexander door het kabinet jarenlang ten onrechte ‘vruchtgebruiker’ van het Kroondomein genoemd.
Sinds 2018 zegt het kabinet dat de koning op grond van zijn positie als ‘vruchtgebruiker’ over de sluiting van het landgoed gaat. Een vruchtgebruiker is iemand die in juridische zin het recht heeft om andermans goederen of eigendom te mogen gebruiken. Die onderbouwing klopt niet volgens onderzoeksprogramma Zembla.

,,Het is juridisch gezien een bende’’, stelt emeritus-hoogleraar notarieel recht Martin Jan van Mourik. De ministeries van LNV en AZ geven na vragen van Zembla toe dat het gebruik van de term vruchtgebruik niet klopt en helaas tot ‘onduidelijkheid’ heeft geleid. Wel houdt het kabinet vol dat het geen invloed kan uitoefenen op de sluiting.

Schenking

Kroondomein Het Loo werd in 1959 door toenmalig koningin Wilhelmina geschonken aan de Staat. De afspraken rondom die schenking zijn vastgelegd in de zogenoemde Schenkingsakte en de Wet op het Kroondomein. Zembla vroeg meerdere deskundigen op het gebied van notarieel recht de akte en de wet te bestuderen. Er is onduidelijkheid over de vraag wie er gaat over de jaarlijkse sluiting tussen september en december.

Er is al langer kritiek dat tegen deze sluiting in het najaar terwijl de koning wel subsidie krijgt om het gebied te onderhouden. De koning heeft inmiddels alleen subsidie aangevraagd voor een deel waar hij niet jaagt. Het gaat om een bedrag van 4,2 miljoen euro voor een periode van zes jaar.

Motie

D66 en de Partij voor de Dieren hebben in december vorig jaar in de Tweede Kamer een motie ingediend waarbij de koning wordt opgeroepen om het gehele Kroondomein Het Loo het hele jaar open te houden. ,,Het zou een royaal gebaar van de koning zijn als hij de kroondomeinen het hele jaar openstelt’’, stelde Kamerlid Tjeerd de Groot (D66). ,,Mede door corona zijn heel veel mensen gaan genieten van de natuur, waardoor het heel druk is geworden in bepaalde natuurgebieden.’’ Een ruime meerderheid van de Kamer steunde de motie.

Waarom krijgt de koning ten onrechte 4,7 miljoen euro voor kroondomein Het Loo?

Zembla laat zien dat een groot deel van kroondomein Het Loo drie maanden per jaar gesloten is, terwijl dat eigenlijk niet mag. Volgens Zembla is de afsluiting bedoeld om pottenkijkers bij de koninklijke jachtpartijen te weren.

Gift

Begin vorige eeuw kocht koningin Wilhelmina het natuurgebied voor de jacht. In 1958 schenkt zij het aan de Nederlandse bevolking. De Oranjes mogen wel de ‘vruchten’ van het gebied houden en blijven verantwoordelijk voor het beheer.

Subsidie

Voor het onderhoud aan hei en bos krijgt de familie subsidie, voor de periode 2016–2021 is dat 4,7 miljoen euro. Normaal gesproken worden aan zo’n subsidie strenge voorwaarden verbonden. Zo mag de eigenaar hooguit 1 hectare ‘ter bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer’ afsluiten. Deze regel moet garanderen dat Nederlanders kunnen genieten van mede door hen betaald natuurschoon. Verder moet het gebied minimaal 358 dagen per jaar geopend zijn voor publiek.

Onwettige uitzondering

Koning Willem Alexander, nu eigenaar van kroondomein Het Loo, houdt zich niet aan deze regels. Sterker nog, de subsidiebeschikking uit 2016, in handen van Zembla, stelt hem vrij van eerdergenoemde eisen. Daarom is drie maanden per jaar driekwart van het gebied, zo’n 7200 hectare, niet toegankelijk voor publiek. Martin Jan van Mourik is expert op het gebied van notarieel recht. Hij noemt de uitzonderingspositie van de koning ‘juridische belazerij’.

Onvolledig geïnformeerd

Zembla is benieuwd naar de motivatie van de koning en tracht de subsidieaanvraag boven tafel te krijgen, maar wordt van het kastje naar de muur gestuurd. In 2018 werden Kamervragen gesteld over de afspraken met de koning, maar die heeft premier Rutte nooit beantwoord. Hoogleraar staats- en bestuursrecht Wim Voermans stelt dat die afspraken echt duidelijk moeten worden en dat de Kamer nu eigenlijk onvolledig geïnformeerd is.

Jachtpartijen

Zembla laat zien dat de koninklijke jachtpartijen de meest voor de hand liggende reden voor sluiting van het gebied zijn. En dan gaat het niet om veiligheidsredenen, want overal ter wereld vindt jacht plaats terwijl het gebied gewoon toegankelijk is. Wel is het zo dat de Oranjes gasten uitnodigen voor de jacht. Voermans stelt dat het ongestuurd kunnen jagen het doel is van de sluiting. Niko Koffeman is Eerste Kamerlid voor de Partij voor de Dieren en woont pal naast het domein: ‘Er is geen reden om het te sluiten, anders dan ”we willen de koninklijke familie de gelegenheid geven om te jagen met hun jachtgasten”.’

Rechtszaak

De Faunabescherming gaat de subsidie aanvechten. Advocaat Pieter Nicolaï: ‘Ik ga de subsidie aanvechten, want het kan natuurlijk niet zo zijn dat iedere andere eigenaar van een groot bos het moet openstellen, maar dat er een ongelijke behandeling is, een bevoordeling is, van één iemand.’ De experts noemen de zaak zeer kansrijk. Zie onderstaande video van Zembla: De omstreden miljoenendeal van de koning
Zie ook de uitzending van Zembla: https://player.bnnvara.nl/?id=524149

Zie ook: Kroondomein Het Loo

Zie ook: Het Nederlandse Koningshuis

Bron, digitalisering en Wiki opmaak: Terry van Erp