Brontekst bekijken van Lodewijk van Berlaymont

[[Bestand:Munt 1572, Lodewijk van Berlaymont, Bisdom Kamerijk.jpg|thumb|280px|Kamerijkse munt uit 1572 met wapenschild Lodewijk van Berlaymont en Habsburgse adelaar]]
'''Lodewijk van Berlaymont''', ook ''Ludovico de Berlaimont'' ([[Berlaimont]], [[5 oktober]] [[1542]] - [[Bergen (België)|Bergen]], [[15 februari]] [[1596]]),<ref name="Doppler">Doppler (1936), pp. 79-82.</ref> was een vooraanstaand [[geestelijke]] in de [[Habsburgse Nederlanden]]. Hij was als leidinggevend geestelijke verbonden aan een aantal belangrijke [[kapittelkerk]]en en werd in 1570 de tweede [[Lijst van bisschoppen van Kamerijk|aartsbisschop van Kamerijk]].

== Levensloop ==
Lodewijk van Berlaymont was een telg uit het belangrijke [[Zuidelijke Nederlanden|Zuid-Nederlandse]] geslacht van de Berlaymonts. Hij werd geboren op 5 oktober 1542 op het familiekasteel te Berlaimont als zoon van [[Karel van Berlaymont]], ridder van het [[Orde van het Gulden Vlies|Gulden Vlies]], en Adriana van [[Huis Ligne|Ligne]] Barbançon. Drie van zijn broers ([[Gilles van Berlaymont|Gilles]], [[Florent van Berlaymont|Florent]] en [[Claudius van Berlaymont|Claudius]]) waren  krijgsheren in Spaanse dienst en [[stadhouder]]s van diverse gewesten; gezamenlijk bestuurden ze zeven van de [[Zeventien Provinciën]].<ref name="Doppler"/>

Als jongere zoon was Lodewijk voorbestemd voor een geestelijke loopbaan. Hij begon zijn carrière al op 12-jarige leeftijd als kanunnik van het [[Sint-Lambertuskathedraal (Luik)|Sint-Lambertuskapittel]] in [[Luik (stad)|Luik]], kort daarop gevolgd door eenzelfde positie aan het [[Onze-Lieve-Vrouwekathedraal (Doornik)|Onze-Lieve-Vrouwekapittel]] in [[Doornik]]. Daarna werd hij [[lekenabt|seculier abt]] van [[Namen (stad)|Namen]] en [[Saint-Aubert]] (bij [[Kamerijk en het Kamerijkse|Kamerijk]]). Iets later werd hij [[Proost (ambt)|proost]] van het [[Sint-Waltrudiskerk (Bergen)|Sint-Waltrudiskapittel]] in [[Bergen (België)|Bergen]]. Dit alles gebeurde nog voordat hij 18 jaar oud was. Tussendoor behaalde hij zijn [[Bul (document)|doctoraatsbul]] aan de [[Universiteit van Bologna]].<ref name="Doppler"/>

Op 30 maart 1570 werd hij door [[Filips II van Spanje|Filips II]] benoemd tot proost van het [[kapittel van Sint-Servaas]] in [[Maastricht]]. In hetzelfde jaar, op 15 september 1570, werd hij benoemd tot [[aartsbisschop]] van het in 1559 gecreëerde [[aartsbisdom Kamerijk]]. Aangezien hij door die laatste benoeming niet in staat was in Maastricht te resideren, stelde hij daar Cornelius Bercouts aan als [[vicaris]] of vice-proost, en na diens overlijden in 1587, Petrus Curtius.<ref name="Doppler"/><ref>Ubachs/Evers (2005), p. 67: 'Berlaymont, Lodewijk van'.</ref>

Al in het jaar van zijn benoeming kwam hij in aanvaring met het [[kapittel van Sint-Servaas]], toen hij 6 van de 40 Maastrichtse [[prebende]]n had toegezegd aan het kathedrale kapittel van het eveneens in 1559 nieuw gecreëerde [[bisdom Roermond]]. Uiteindelijk leidde dit tot een proces bij de [[Heilige Stoel]] in [[Rome (stad)|Rome]], dat door de kanunniken werd gewonnen. Wel lukte het Lodewijk in 1581 om twee prebenden van het kapittel over te hevelen naar het pas opgerichte Maastrichtse [[Jezuïetenklooster (Maastricht, Bredestraat)|jezuïetencollege]]. In hetzelfde jaar namen de jezuïeten de [[Latijnse school (Maastricht)|Latijnse school]] over, die tot dan toe door het kapittel was geleid.<ref>Flament (1915), p. 84.</ref>

Lodewijk van Berlaymont was een voorstander van de Spaanse politiek in de [[Habsburgse Nederlanden]], wat niet verwonderlijk is, gezien zijn afkomst.{{Refn|group=noot|Aan zijn vader, Karel van Berlaymont, raadsman van landvoogdes [[Margaretha van Parma]], wordt de uitspraak ''"Ce ne sont que des gueux"'' (het zijn slechts schooiers) toegeschreven, waarop de opstandelingen tegen het Spaanse bewind de naam [[Geuzen (Tachtigjarige Oorlog)|geuzen]] aannamen. Zie verder ook de loopbaan van zijn broers in Spaanse dienst.}} In 1581 maakte hij kans om in het [[prinsbisdom Luik]] de opvolger te worden van [[Gerard van Groesbeek]]. [[Alexander Farnese]], die kort daarvoor met zeer veel geweld Maastricht had ingenomen ([[Beleg van Maastricht (1579)|Beleg van Maastricht, 1579]]), zette het kathedrale kapittel in Luik onder druk om een van zijn kandidaten aan te nemen: [[Antoine Perrenot de Granvelle|Granvelle]] of Berlaymont. De Luikenaren, die zich neutraal achtten in de verscheurde Nederlanden, kozen voor [[Ernst van Beieren (1554-1612)|Ernst van Beieren]].<ref>Pirenne (1925), pp. 308-309.</ref>

In 1583 moest Berlaymont Kamerijk ontvluchten, doordat de [[Frans van Anjou|hertog van Alençon]] de stad bezette. Lodewijk trok zich terug in Namen en riep daar in 1586 een bisschoppelijke [[synode]] bijeen. Door [[paus Clemens VIII]] werd hij in 1593 tot waarnemend bisschop van het [[bisdom Doornik]] benoemd, een functie die hij bijna drie jaar vervulde, waarna Clemens hem tot [[pauselijk legaat]] benoemde.

In 1595 heroverden de Spaanse troepen onder bevel van [[Pedro Henriquez de Acevedo]] Kamerijk, een militaire operatie die door Lodewijk was ondersteund in de vorm van troepen en een som geld van 40.000 pond. Kort voor zijn terugkeer naar Kamerijk ontstond er een conflict met de [[magistraat]] van de stad, waardoor hij naar Bergen moest terugkeren.

Lodewijk van Berlaymont stierf hij op 15 februari 1596 in Bergen. Zijn lichaam werd overgebracht naar Kamerijk, waar het werd bijgezet in een kapel van het klooster van de Zwarte Zusters, waarvan hij zelf de bouwheer was.<ref name="Doppler"/>

{{Appendix||2=
== Geraadpleegde literatuur, noten en verwijzingen ==
* {{aut|[[Pierre Doppler|Doppler, Pierre]]}} (1936): 'Lijst der proosten van het Vrije Rijkskapittel van St. Servaas te Maastricht (800-1797)'. In: ''[[Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg]]'' (PSHAL), jrg. 72 (1936), pp. 141-240. [[Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap|LGOG]], Maastricht [de hier gebruikte overdruk is genummerd pp. 1-100]
* {{aut|[[August Flament|Flament, A.J.A.]]}} (1915): ''Chroniek van Maastricht van 70 na Chr. tot 1870''. Maastrichtsche Boek- en Handelsdrukkerij, Maastricht
* {{aut|[[Henri Pirenne|Pirenne, H.]]}} (1925): ''Geschiedenis van België'', deel 4. Gent ([https://www.dbnl.org/tekst/pire002gesc04_01/pire002gesc04_01_0014.php online tekst op dbnl.org])
* {{fr}} {{aut|Saint-Genois, J. de}}, 'BERLAYMONT, Louis, comte DE'. In: ''Biographie nationale de Belgique'', deel II, 1868 ([https://fr.wikisource.org/wiki/Biographie_nationale_de_Belgique/Tome_2/BERLAYMONT,_Louis,_comte_DE online tekst op Wikisource])
* {{aut|[[Pierre Ubachs|Ubachs, Pierre J.H.]], en [[Ingrid Evers|Ingrid M.H. Evers]]}} (2005): ''[[Historische Encyclopedie Maastricht]]''. Walburg Pers, Zutphen / [[Regionaal Historisch Centrum Limburg|RHCL]], Maastricht. {{ISBN|90-5730-399-X}}
----
{{References|group=noot}}
----
{{References|2=2|90%}}
}}
{{Bibliografische informatie}}
{{StartOpvolging}}
{{OpvolgingCombi|
| lijst = [[Lijst van proosten van het Sint-Servaaskapittel te Maastricht|Proost van Sint-Servaas te Maastricht]]<br>1570 - 1596
| vorige = [[Frederik IV van Wied|Frederik van Wied]]
| volgende = [[Willem Veusels]]
}}
{{EindOpvolging}}
{{StartOpvolging}}
{{OpvolgingCombi|
| lijst = [[Lijst van bisschoppen van Kamerijk|Aartsbisschop van Kamerijk]]<br>1570 - 1596
| vorige = Maximiliaan van Bergen
| volgende = Jean Sarrazin
}}
{{EindOpvolging}}

{{DEFAULTSORT:Berlaymont, Lodewijk}}
[[Categorie:Proost van Sint-Servaas]]
[[Categorie:Aartsbisschop van Kamerijk]]
[[Categorie:Prins-bisschop van Kamerijk|Lodewijk]]
[[Categorie:Zuid-Nederlands aartsbisschop (voor 1830)]]
[[Categorie:Bisschop in de Nederlanden in de 16e eeuw]]
[[Categorie:Adel in de Nederlanden in de 16e eeuw]]