Brontekst bekijken van Baretembleem

Het '''baretembleem''' is een [[Beeldmerk|embleem]] dat op de [[baret]] wordt gedragen ter onderscheiding van [[Militaire rang|rang]], [[Wapen (strijdmachtonderdeel)|wapen]] of [[dienstvak]].

Baretemblemen worden in vele landen gebruikt. In [[België]] spreekt men van een “mutskenteken”<ref>{{nl}}{{fr}}Pallemans M. & Frissaer G, 2017, [https://drive.google.com/open?id=1Qf1bXXmTeEwUKPCtjRDiUOrI4aUIQiqU Belgische mutskentekens/Insignes de beret belges], bezocht 26 okt 2020</ref>, in het Engels worden ze ''cap-badge'' of ''beret badge'' genoemd, in het Duits ''Barettabzeichen'' en in het Frans ''insigne de béret''.

Baretemblemen kunnen [[Stansmachine|gestanst]] worden uit bv messing, maar ook wel [[Gieten (metaalkunde)|gegoten]] van materialen zoals [[Koper (element)|koper]] of ([[Anodiseren|geanodiseerd]]) [[aluminium]] ('stay-brite'). Ook bestaan er kunststof baretemblemen en emblemen van textiel. Emblemen bestaan uit één stuk, of is samengesteld uit verschillende delen, bv een goudkleurig en een zilverkleurig deel. Emblemen kunnen bv. gekleurd worden met [[verf]]stoffen, door [[Email (glazuur)|emailleren]] of door bv. [[galvaniseren|galvanisch]] [[Galvaniseren#Chroom|verchromen]], [[Galvaniseren#Koper|verkoperen]], [[vergulden]] of [[Galvaniseren|verzilveren]].

== Koninklijke Landmacht ==
=== Algemeen ===
De meeste naoorlogse baretemblemen van de [[Koninklijke Landmacht|Koninklijke Landmacht (KL)]] zijn ontworpen door [[Frans Smits|F.J.H.Th. (Frans) Smits]] (1915-2006) van het Kabinet van de [[Ministerie van Oorlog|Minister van Oorlog]]/[[Ministerie van Defensie (Nederland)|Defensie]] en de toenmalige kapitein der genie H.J.J.M. Lohmeijer<ref>Lohmeijer werd later als generaal onder andere Inspecteur der Genie (’55-’58)</ref>, lid van de toenmalige uniformcommissie KL.<ref name="VEELVEREN">Bartels, J.A.C. & Kist, B. (1999), ''Veel Veren! Frans Smits, militair stylist'', Europese Bibliotheek Zaltbommel, {{ISBN|90 288 1414 0}}</ref>{{rp|p14}} Als basis van het ontwerp is een gestileerde '''W''' gekozen, verwijzend naar de toenmalige [[Wilhelmina der Nederlanden|koningin Wilhelmina]]. De zo ontstane '''W'''-vorm met horizontale spiegeling die hierdoor ontstond werd de basis voor alle Nederlandse baretemblemen. De uiteindelijke vorm gaf het visuele beeld van een gesp en daarom worden deze emblemen ook wel aangeduid als ''baretgesp''.

De eerste emblemen werden in 1946 gemaakt van het [[Messing (legering)|messing]]<ref>In “Veel Veren” staat ''… De eerste emblemen werden in 1946 gemaakt van het koper van gerecyclede Britse granaathulzen …''. Daarmee wordt geelkoper, oftewel [[Messing (legering)|messing]] bedoeld. [[Huls (munitie)|Granaathulzen]] werden en worden van messing gemaakt, niet van [[Koper (element)|(rood)koper]].</ref> van Britse [[Huls (munitie)|granaathulzen]] die waren achtergebleven in Zuid-Nederland na gevechten aan het eind van de [[Tweede Wereldoorlog]].<ref name="VEELVEREN" />{{rp|p15}}

In Legerorder nr. &nbsp;57 van 1947 werden de afmetingen van het baretembleem vastgelegd, te weten 4,8&nbsp;cm&nbsp;x&nbsp;6&nbsp;cm<ref name="CATS">{{nl}}{{en}}''De Wapenemblemen van het Nederlandse leger''/''Netherlands army regimental badges'', Cats, B.C.en Coenders, C.P., (1968), Military Collectors Services, Kedichem</ref>{{rp|p7}}

In overeenstemming met vooroorlogse traditie dragen de [[cavalerie]], militaire administratie, [[Koninklijke Marechaussee|marechaussee]] en [[aalmoezenier]]s een [[zilver]]kleurig embleem, evenals [[tandarts]]en en [[apotheker]]s toen die nog een eigen baretembleem droegen. De overige emblemen zijn [[goud]]kleurig.<ref name="CATS" />{{rp|p9}}

De Nederlandse baretemblemen van KL en KM worden uit messing [[Stansmachine|gestanst]]. Tegenwoordig worden ze voorzien van een laklaag, waardoor ze niet gepoetst hoeven te worden en blijven glanzen. Oudere emblemen hebben geen laklaag en moeten gepoetst worden. De baretemblemen van de KLu zijn van textiel. Die van de KMar zijn meerkleurig geverfd en gelakt.

=== Gekleurde achtergrond ===
Het baretembleem wordt gedragen op een rechthoekige achtergrond van [[Laken (textiel)|laken]], soms [[fluweel]] ([[officier]]en). Dit ''achtergrondje'' wordt ook wel ''ondergrondje'' genoemd. De achtergrond heeft een grootte van 4,8&nbsp;cm&nbsp;x&nbsp;7&nbsp;cm<ref name="CATS" />{{rp|p8}} met de kleur van het wapen of dienstvak. Wanneer een wapen, dienstvak of korps een dubbele wapenkleur heeft dan heeft de ondergrond een bies van ±2mm aan beide zijden.<ref name="CATS" />{{rp|p9}} Ook andere landen komen gekleurde achtergrondjes voor. In het Engels worden ze “patch” of “beret-flash’ genoemd.

==== Uitzonderingen ====
* Het [[Korps Mobiele Colonnes]] droeg oorspronkelijk een kleiner model embleem (embleem: 4&nbsp;cm&nbsp;x&nbsp;5&nbsp;cm; achtergrondje: 4&nbsp;cm&nbsp;x&nbsp;6&nbsp;cm) op een veldmuts.
* Het achtergrondje van het [[Regiment Huzaren van Boreel]] heeft een afwijkende vorm en formaat: het zogenaamde [[Zwaluwstaart (vlag)|zwaluwstaartje]] of ‘ingeknipte’ ondergrondje van 4,8&nbsp;cm&nbsp;x&nbsp;9,3&nbsp;cm. De gevorkte vorm is afgeleid van de gevorkte lansvaantjes die aan de [[Lans (wapen)|lansen]] van [[lansier]]s zaten (het [[Regiment Huzaren van Boreel]] stamt o.a. af van enkele lansiersregimenten).<ref name="RHB_zwaluwstaartje">Website Vereniging Regiment Huzaren van Boreel [http://www.huzarenvanboreel.nl/index.php/over-ons/historie-regiment/geschiedenis-van-het-zwaluwstaartje/ – ''Geschiedenis van het zwaluwstaartje''], bezochtdatum 11 april 2018</ref>
* Sinds 1950 dragen militairen van het [[Korps Rijdende Artillerie]] geen baret maar een kwartiermuts. Op de kwartiermuts is het artillerie embleem geborduurd.
* In [[Nederlands-Nieuw-Guinea|Nieuw-Guinea]] droegen militairen van het 6<sup>e</sup> [[Bataljon]] [[Infanterie]] ([[Regiment Infanterie Oranje Gelderland]]) van 1960 t/m 1963 een tropenhoed. Het baretembleem met ondergrond werd op het midden van de opgeslagen linkerrand van de tropenhoed bevestigd.<ref>Het Depot [http://www.hetdepot.com/NieuwGuinea.html Nieuw Guinea – ''Het 6e Bataljon Infanterie''], bezochtdatum 11 april 2018</ref>
* Bij schoolcompagnies van de [[Garderegiment|gardebataljons]] droegen de militairen in opleiding een rode achtergrond en mochten ze pas na hun opleiding de wapenkleuren dragen.<ref name="SBTLV">{{en}}{{Citeer web|url=http://www.strijdbewijs.nl/diensttijd/pieter3.htm|titel= Garderegiment Jagers Lichting 77-1 – Maten onder elkaar|bezochtdatum=14 feb 2018|auteur=P. Jutte|datum=2014|uitgever=}}</ref>
* Personeel van de binationale [[Staf (organisatie)|staf]] en de [[legerkorps]]troepen van het [[Eerste Duits-Nederlandse Legerkorps|Eerste Duits-Nederlandse Legerkorps (1 (GE/NL) Corps)]] draagt een baretembleem dat afwijkt van de overige [[Nederland]]se en [[Duitsland|Duitse]] baretemblemen. Het embleem wordt gedragen zonder achtergrond.
* Bij [[Luchtmobiele Brigade]] wordt het embleem op de rode baret zonder achtergrondje gedragen.
* Bij inzet in internationaal verband wordt soms een baretembleem gedragen van een [[intergouvernementele organisatie]] (bv. [[Verenigde Naties|VN]], [[West-Europese Unie|WEU]], [[Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa|OVSE]]) of [[internationale organisatie]] (bv. [[Multinational Force and Observers|MFO Sinaï]]), meestal zonder achtergrondje

=== Tactische omstandigheden ===
Wanneer de baret wordt gedragen onder [[Tactiek (krijgskunde)|”tactische omstandigheden”]] (operationele inzet tijdens oefeningen of gevechtssituaties) worden het embleem en het achtergrondje niet gedragen, omdat ze door kleur en glans eventuele [[Camouflage#Militaire camouflage|camouflage]] teniet kunnen doen.

=== Overzicht baretemblemen KL===
Vanaf 1946 zijn de onderstaande baretemblemen bij de [[Koninklijke Landmacht]] in gebruik (geweest). De jaartallen tussen haakjes geven aan wanneer de emblemen zijn gedragen:
* “(1946)” : ingevoerd in 1946, nog steeds gedragen
* “(1946-1950)” : ingevoerd in 1946, gedragen tot en met 1950.

==== Staf ====
{| class="wikitable"
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
|-
| [[Bestand:Baretembleem Generale Staf.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-TechnischeStaf.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baret embleem intendance staf-1578838267.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:BW Barettabzeichen DNL.png|135x135px]]
| <!-- afbeelding embleem 5 -->
|-
| [[Generale Staf]]<br />(1946-1976) || [[Technische dienst (Koninklijke Landmacht)|Technische Staf]]<br />(1955) || Intendance Staf<br />(1946-1973) || [[Eerste Duits-Nederlandse Legerkorps|1 (GE/NL) Corps]]<br />(1995)|| <!-- tekst embleem 5 -->
|}

==== Opleidingen ====
{| class="wikitable"
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
|-
| [[Bestand:Baretembleem-KMA.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-Opleidingscentrum-Officieren-Speciale-Diensten.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-KMS.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-OCIO.jpg|200x200px]]
| [[File:Baretembleem Lichamelijke Opvoeding Sportorganisatie-1568446250.jpg|200x200px]]
|-
| [[KMA|Koninklijke Militaire Academie]]<br />(1948)|| [[OCOSD|Opleidingscentrum Officieren van Speciale Diensten]]<br />(1976-1996) || [[Koninklijke Militaire School (Nederland)|Koninklijke Militaire School]]<br />(1962) || [[Opleidingscentrum voor Initiële Opleidingen]]<br />(2002)<ref>Ministerie van Defensie [https://web.archive.org/web/20180412082138/http://www.nieuwsbank.nl/inp/2002/11/08/E005.htm Eigen baretembleem voor schoolbataljons Koninklijke Landmacht (8 november 2002)], bezochtdatum 11 april 2018</ref>|| [[LO/Sportorganisatie]]{{Bron?|Wie heeft dit embleem ontworpen? Waar is deze informatie te vinden? (30 maart 2018)|2018|04|11}}<br />(2004)
|-
| [[Bestand:Baretembleem Indisch Instruktie Bataljon.jpg|200x200px]]
| <!-- afbeelding embleem 7 -->
| <!-- afbeelding embleem 8 -->
| <!-- afbeelding embleem 9 -->
| <!-- afbeelding embleem 10 -->
|-
| [[Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger#Herrijzenis van het Nederlands-Indische leger na de Japanse capitulatie|Indisch Instructie Bataljon]]<br />(1946-1949) || <!-- tekst embleem 7 --> || <!-- tekst embleem 8 -->|| <!-- tekst embleem 9 --> || <!-- tekst embleem 10 -->
|}

==== Infanterie ====
{| class="wikitable"
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
|-
| [[Bestand:Baretembleem-Grenadiers.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-Garde-Jagers.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-Prinses-Irene.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-Stoottroepen.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem Limburgse Jagers 1e model.jpg|200x200px]]<!--alternatief: Baretembleem-Limburgse-Jagers.jpg-->
|-
| [[Garderegiment Grenadiers en Jagers|Garde Grenadiers]]<br />(1946) || [[Garderegiment Grenadiers en Jagers|Garde Jagers]]<br />(1946) || [[Garderegiment Fuseliers Prinses Irene|Garde Fuseliers ‘Prinses Irene’]]<br />(1946) || [[Regiment Stoottroepen Prins Bernhard|Stoottroepen ‘Prins Bernhard’]]<br />(1946) ||[[Regiment Limburgse Jagers|Limburgse Jagers]]<br />(1951)
|-
| [[Bestand:Baretembleem-Heutsz.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-JWF.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem Chasse.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-Oranje-Gelderland.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem Menno van Coehoorn.png|200x200px]]
|-
|[[Regiment van Heutsz|Van Heutsz]]<br />(1951) || [[Regiment Infanterie Prins Johan Willem Friso|Prins Johan Willem Friso]]<br />(1953-1992,1999-heden) || [[Regiment Infanterie Chassé|Chassé]]<br />(1953-1995) || [[Regiment Infanterie Oranje Gelderland|Oranje Gelderland]]<br />(1953-1994, 2006-heden) || [[Regiment Infanterie Menno van Coehoorn|Menno van Coehoorn]]<br />(1953-1997)
|-
| [[Bestand:Baretembleem-Commandos.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem Korps Nationale Reserve gedragen tot 1982.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-Natres.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem Korps Nationale Reserve gedragen tot 1982.jpg|200x200px]]
| <!-- afbeelding embleem 15 -->
|-
| [[Korps Commandotroepen]]<br />(1950) || [[Nationale Reserve|Korps Nationale Reserve]]<br />(1948-1982)<ref>Van 1948 tot 1982 droegen militairen van de NATRES het Infanterie-Algemeen embleem</ref>||[[Nationale Reserve|Korps Nationale Reserve]]<br />(1982) || [[Infanterieregiment|Infanterie - Algemeen]]<br />(1946) || <!-- tekst embleem 15 -->
|}

==== Cavalerie ====
{| class="wikitable"
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
|-
| [[File:Cavalerie algemeen huzaren in opleiding dienstplichtig onderofficier-1533810170 (cropped).png|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem Regiment Huzaren van Boreel (zwaluwstaart).jpg|250x200px]]<!-- afbeelding embleem met zwaluwstaartondergrondje gewenst -->
| [[Bestand:Regiment Huzaren Prins Alexander.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem Huzaren van Sytzama.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem Huzaren van Prins van Oranje.jpg|200x200px]]
|-
| [[Cavalerie|Cavalerie - Algemeen]]<br />(1966) || [[Regiment Huzaren van Boreel|Huzaren van Boreel]]<br />(1946) || [[Regiment Huzaren Prins Alexander|Huzaren Prins Alexander]]<br />(1951-2005) || [[Regiment Huzaren van Sytzama|Huzaren van Sytzama]]<br />(1952-2012) || [[Regiment Huzaren Prins van Oranje|Huzaren Prins van Oranje]]<br />(1979-2012)
|-
| [[Bestand:Baretembleem Regiment Huzaren Prinses Catharina-Amalia.jpg|200x200px]]
|-
| [[Regiment Huzaren Prinses Catharina-Amalia|Huzaren Prinses Catharina-Amalia]]<br />(2020)
|}

==== Artillerie ====
{| class="wikitable"
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
|-
| [[Bestand:Baretembleem Korps Veldartillerie.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem Luchtdoelartillerie.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem Pantserafweerartillerie.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem Rijdende Artillerie tot 1950.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Embleem Kwartiermuts KRA.jpg|200x200px]]
|-
| [[Veldartillerie]]<br />(1946) || [[Luchtdoelartillerie]]<br />(1946) || [[Pantserafweerkanon|Pantserafweerartillerie]]<br />(1946-1950) || [[Rijdende artillerie]]<br />(1946-1950)<ref name="RIJDERSMUTS">Sinds 1950 dragen militairen van het [[Korps Rijdende Artillerie]] geen baret maar een kwartiermuts.</ref>|| [[Rijdende artillerie]] (geborduurd embleem kwartiermuts<ref name="RIJDERSMUTS" />) (1950)
|}

==== Genie ====
{| class="wikitable"
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
|-
| [[Bestand:Baretembleem-Genie.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-Pontoniers.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Pioniers-1533811871 (cropped).jpg|200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-Fortificatien.jpg|200x200px]]
| <!-- afbeelding embleem 5 -->
|-
| [[Regiment Genietroepen|Genie]]<br />(1946) || [[Pontonnier]]s<br /> (1946-1963,[[1990-1999|jaren ‘90]] – heden) || [[Genie (strijdmachtonderdeel)|Pioniers]]<br />(1946-1963, [[1990-1999|jaren ‘90]] – heden) || [[Officieren en Opzichters van Fortificatiën|Opzichter van fortificatiën]]<br />(bij de Dienst DGW&T/DVD)(1946) || <!-- tekst embleem 5 -->
|}

==== Verbindingsdienst ====
{| class="wikitable"
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
|-
| [[Bestand:Baretembleem Verbindingsdienst 1e model incl. bruin ondergrondje (onderdeel der Genie).jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Vbdd-ebl.jpg|200x200px]]
| <!-- afbeelding embleem 3 -->
| <!-- afbeelding embleem 4 -->
| <!-- afbeelding embleem 5 -->
|-
| [[Regiment Verbindingstroepen|Verbindingsdienst]]<br />(1946-1949) || [[Regiment Verbindingstroepen|Verbindingsdienst]]<br />(1949) || <!-- tekst embleem 3 --> || <!-- tekst embleem 4 --> || <!-- tekst embleem 5 -->
|-
|}

==== Informatiemanoeuvre ====
{| class="wikitable"
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
|-
| [[Bestand:Baretembleem_Korps_Communicatie_en_Engagement_Prinses_Ariane.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem_Korps_Inlichtingen_en_Veiligheid_Prinses_Alexia.jpg|200x200px]]
|<!-- afbeelding embleem 3 -->
|<!-- afbeelding embleem 4 -->
|<!-- afbeelding embleem 5 -->
|-
| [[Korps Communicatie & Engagement 'Prinses Ariane']]<br />(2020) || [[Korps Inlichtingen & Veiligheid 'Prinses Alexia']]<br />(2020) ||<!-- tekst embleem 3 -->||<!-- tekst embleem 4 -->||<!-- tekst embleem 5 -->
|}

==== Overige korpsen ====
{| class="wikitable"
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
|-
| [[Bestand:Korps verplegingstroepen baretembleem 19471951-1533810619 (cropped).jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-Uitrustingstroepen.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem AAT.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem Intendance.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem B&T geel.jpg|200x200px]]
|-
| Verplegingstroepen<br />(1946-1951) || Regiment Uitrustingtroepen<br />(1946-1951) || Aan- en afvoer troepen<br />(1946-2000) || Intendance<br />(1946-2000) || Bevoorrading en Transport<br />(2000)
|-
| [[Bestand:Militaire Administratie baret rozerood.jpg|200x200px]]<!-- afbeelding embleem MA met roze achtergrond 1946 -2001 -->
| [[Bestand:Baretembleem-Administratie.jpg|200x200px]]<!-- afbeelding embleem MA met gele achtergrond 2001-2010 -->
| [[Bestand:Militaire Administratie baretembleem karmozijnrood.jpg|200x200px]]<!-- afbeelding embleem MA met karmozijnrode achtergrond (2010)-->
| [[Bestand:Baretembleem Technische Dienst.jpg|200x200px]]<!-- afbeelding embleem TD met zwarte achtergrond (1946-2001)-->
| [[Bestand:Baretembleem-Technische-dienst.jpg|200x200px]]<!-- afbeelding embleem TD met gele achtergrond (2001) -->
|-
| [[Militaire Administratie|Militaire administratie]]<br />(1946-2001) || [[Militaire Administratie|Militaire administratie]]<br />(2001-2010) || [[Militaire Administratie|Militaire administratie]]<br />(2010) || [[Technische dienst (Koninklijke Landmacht)|Technische Dienst]]<br />(1946-2001, 2010) || [[Technische dienst (Koninklijke Landmacht)|Technische Dienst]]<br />(2001-2010)
|-
| [[Bestand:Baretembleem-Officieren-van-Gezondheid.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-Tandartsen-en-Apothekers.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-Geneeskundige-Troepen.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-Militair-Geneeskundige-Dienst.jpg|200x200px]]<!-- afbeelding embleem GNK met groene achtergrond (1951-2001)-->
| [[Bestand:Geen-1549798837.jpg|200x200px]]<!-- afbeelding embleem GNK met gele achtergrond (2001) -->
|-
| [[Militair Geneeskundige Dienst|Officieren van Gezondheid]]<br />(1946-1951) || [[Militair Geneeskundige Dienst|Tandartsen en Apothekers]]<br />(1946-1951) || [[Militair Geneeskundige Dienst|Geneeskundige Troepen]]<br />([[Email (glazuur)|geëmailleerd]]) (1946-1951) || [[Militair Geneeskundige Dienst|Geneeskundige Dienst]]<br />(1951-2001, 2010) || [[Militair Geneeskundige Dienst|Geneeskundige Dienst]]<br />(2001-2010)
|-
| [[Bestand:Embleem MJD.png|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-MPSD.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-MILVA.jpg|200x200px]]
| [[File:Baretembleem studenten weerbaarheid-1568448409.jpg|200x200px]]
| <!-- afbeelding embleem 15 -->
|-
| Militaire Juridische Dienst<br />(1950) || [[Militair-Psychologische en Sociologische Dienst|Militair Psychologische en Sociologische Dienst]]<br />(1973) || [[MILVA]]<br />(1948-1982) || [[Studentenweerbaarheid]]{{#tag:ref|Het '''baretembleem van de studentenweerbaarheid''' is in de [[1960-1969|jaren ’60]]{{Bron?|Wanneer is het embleem precies ontworpen?|2020|09|21}} ontworpen, en werd evenals de officiële emblemen van de [[Koninklijke landmacht|KL]] ontworpen door [[Frans Smits|F.J.H.Th. (Frans) Smits]] (1915-2006) van het Kabinet van de [[Ministerie van Oorlog|Minister van Oorlog]]/[[Ministerie van Defensie (Nederland)|Defensie]].
De basis van het embleem is de gestileerde 'W' die verwijst naar de toenmalige [[Wilhelmina der Nederlanden|Koningin Wilhelmina]] (1880-1962) en die de basis is van al de baretemblemen van de KL. De vorm lijkt op een [[gesp]] en daarom worden de baretemblemen ook wel aangeduid als baretgesp. De gesp is van [[goud]]kleurig [[metaal]] en is 46&nbsp;mm hoog en 58&nbsp;mm breed.

Het lag lang in de bedoeling de [[Studentenweerbaarheid|studentenweerbaarheden]] op te nemen in de [[Nationale Reserve]]. Dat is echter nooit gebeurd. Er werd wel een baretembleem ontworpen en buiten defensie om vervaardigd. Het baretembleem van de studentenweerbaarheden is geen officieel{{#tag:ref|'''Officieel baretembleem''' wil zeggen: bij [[Koninklijk besluit]] vastgesteld|group=noot}} [[Koninklijke Landmacht|KL-]]embleem, maar het is wel geheel in de stijl van de naoorlogse baretemblemen van de KL.
Op het embleem staan een [[Romeinse Rijk|romeins]] [[Zwaard (wapen)|zwaard]] en een [[ganzenveer]] gekruist afgebeeld. Het zwaard staat voor strijd en de weerbaarheid van Nederland, de ganzenveer staat voor de [[wetenschap]]. Beneden het zwaard en de veer staat op een [[Banderol (spreukband)|banderol]] de [[Motto#Wapenspreuk|zinspreuk]] van de studentenweerbaarheden vermeld: ''verbo factisque paratus''. Dit betekent "''in woord en daad paraat''".<ref name="PERSMAP">[DeBakstafel.nl [https://web.archive.org/web/20181015233413/http://www.debakstafel.nl/uploads/1/4/1/3/14135904/persmap_tcm6-40608_1.pdf Specificaties militair ceremonieel bijzetting Prins Bernhard (p45, p55, p129-130)]</ref>{{rp|p55}} De emblemen werden gedragen op een donkerblauwe ondergrond van laken van 4,8&nbsp;cm x 7&nbsp;cm, welke voor iedere weerbaarheid een andere kleur biezen van ±2&nbsp;mm breed had:
* [[Koninklijke Studenten Schietvereeniging Amsterdam|Amsterdam]] - donkerrood
* Rotterdam - geel
* [[Koninklijke Utrechtsche Studenten Vereeniging tot Vrijwillige Oefening in den Wapenhandel|Utrecht]] - groen
* Delft - zwart
* [[Pro Patria (studentenvereniging)|Leiden]] - lichtblauw
* [[Wageningse Studenten Schietvereniging|Wageningen]] - bruin
* Groningen - wit
Een aantal weerbaarheden nam het baretembleem in gebruik. Na verloop van tijd werden de emblemen wel met de ondergrondjes van de moedereenheden gedragen. Ook werden in de loop van de tijd wel de emblemen van de moedereenheid gebruikt, omdat de emblemen van de studentenweerbaarheid schaarser werden. Het kwam zelfs voor dat er geheel geen embleem op de baret gedragen werd.<ref>{{Citeer tijdschrift |achternaam= Coenders |voornaam= C. |datum= 1982|url= |titel= No. 3 Studentenweerbaarheid |tijdschrift= De Lansier |jaargang= 1|nummer= 2|pp= 7/8|taal= nl}}</ref>

Rond 2005 (?) heeft het [[Haagsch Studenten Schutters Korps 'Pro Libertate']] nieuwe emblemen laten vervaardigen. Deze wijken enigszins af van de originele, doordat ze ‘open’ zijn, en voorzien zijn van een NATO-sluiting, i.p.v. oogjes zoals de originele hadden. Pro libertate draagt het embleem met het zwarte ondergrondje met oranje biezen van hun moedereenheid, het [[Regiment van Heutsz]].<ref>Nederlandse Militaria, jun 2008, [https://www.nederlandsemilitaria.com/viewtopic.php?f=107&t=738 Baretembleem studentenweerbaarheid corps], bezocht 23 sep 2020</ref>|name="baretembl"|group=noot}}<br />(?){{Bron?|Wanneer is dit embleem ingevoerd? Wie heeft het ontworpen? Welke verschillende ondergronden werden en worden er gedragen (liefst afbeeldingen daarvan)? Waar is deze informatie te vinden? (30 maart 2018)|2018|04|11}} || <!-- tekst embleem 15 -->
|-
| ||
|-
| [[Bestand:Baretembleem-Marechaussee-1947.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-bewakingskorps.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-Officieren-van-Speciale-Diensten.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baret embleem militaire collonnes-1568448597.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem KMC (oud) v veldmuts.jpg|167x171px]]
|-
| [[Koninklijke Marechaussee]]<br />(1946-1998), in 1998 een zelfstandig krijgsmachtonderdeel geworden || [[Infanterie Beveiligingscompagnie RvH|Bewakingskorps Koninklijke Landmacht]]<br />(1952-1955) || Officieren van Speciale Diensten<br /> (1953-1963) || [[Korps Mobiele Colonnes]]<br />(1955-1993) || Veldmuts embleem [[Korps Mobiele Colonnes]]<br />(1948-1953)<ref>Embleem veldmuts, is kleiner dan een baretembleem</ref><ref>Nationaal Brandweer Documentatiecentrum [https://web.archive.org/web/20190502071410/http://nationaalbrandweerdocumentatiecentrum.nl/wp-content/uploads/2015/01/1992-Geschiedenis-Korps-Mobiele-Colonnes.pdf , Geschiedenis Korps Mobiele Colonnes], bezocht 30 maart 2018</ref>
|}

==== [[Geestelijke verzorging]] ====
{| class="wikitable"
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
|-
| [[Bestand:Baretembleem-aalmoezenier.jpg|200x200px]]<!--Dit bestand heeft de verkeerde naam. Het is het embleem dat dominees dragen: goudkleurig embleem op een zwarte ondergrond. Aalmoezeniers dragen een zilverkleurig embleem op een blauwe ondergrond-->
| [[Bestand:Baretembleem Aalmoezenier2.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baret embleem rabbijn-1593938421.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Humanistisch Raadsman Baretembleem nieuw model.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Geestelijk verzorger vanuit de hindoeïstische levensbeschouwing.jpg|200x200px]]
|-
| [[Predikant|Legerpredikant]]<br />(1946) || [[Aalmoezenier]]<br />(1946) || [[Rabbijn]]<br />(1948) || [[Modern humanisme|Humanistisch Raadsman]]<br />(1964) || [[Pandit]]<ref name="Embleem Pandit (KL)">[https://www.defensie.nl/onderwerpen/emblemen/emblemen-koninklijke-landmacht/pandit Ministerie van Defensie; Embleem Pandit (KL)]</ref><br />(2003)
|-
| [[File:Baretembleem imam-1614010064.jpg|200x200px]]<!-- afbeelding embleem Imam -->
| [[Bestand:Baretembleem Boeddhistische geestelijke verzorging.jpg|200x200px]]
| <!-- afbeelding embleem 8 -->
| <!-- afbeelding embleem 9 -->
| <!-- afbeelding embleem 10 -->
|-
| [[Imam]]<ref name="Embleem Imam (KL)">[https://www.defensie.nl/onderwerpen/emblemen/emblemen-koninklijke-landmacht/imam Ministerie van Defensie; Embleem Imam (KL)]</ref><br />(2009)|| Boeddhistische geestelijke verzorging<ref name="Embleem voor boeddhistische geestelijk verzorgers">[https://www.defensie.nl/actueel/nieuws/2020/08/17/embleem-voor-boeddhistische-geestelijk-verzorgers Ministerie van Defensie; Embleem voor boeddhistische geestelijk verzorgers]</ref><br />(2020)||<!-- tekst embleem 7 --> || <!-- tekst embleem 8 -->|| <!-- tekst embleem 9 --> || <!-- tekst embleem 10 -->
|}

== Koninklijke Marechaussee ==
De [[Koninklijke Marechaussee]] was tot 1998 onderdeel van de [[Koninklijke Landmacht]] (KL) en droeg tussen 1946 en 1998 een donkerblauwe baret met een zilverkleurig baretembleem op blauwe ondergrond in de stijl van de KL: een gestileerde 'W' met daarop het wapen van de KMar, de [[Wapen (heraldiek)#Stukken|springende granaat]].

In 1998 werd de Koninklijke Marechaussee een zelfstandig krijgsmachtonderdeel met een [[nassau-blauw]]e baret met eigen baretembleem op een zwarte, op de baret vastgenaaide ondergrond. Door middel van de [[lauwerkrans]] rond de [[Wapen (heraldiek)#Stukken|springende granaat]] wordt er onderscheid gemaakt tussen rangen en standen. Geen lauwerkrans: manschappen, halve lauwerkrans: onderofficieren, volledige lauwerkrans: officieren.<ref name="Kleur marechausseebaret">[http://www.marechausseecontact.nl/?show=page&id=41 Marechausseecontact; kleur marechausseebaret]</ref>

=== Overzicht baretemblemen KMar===
{| class="wikitable"
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
|-
| [[Bestand:Baretembleem-Marechaussee-1947.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Baretembleem-MP.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Embleem marechaussee officieren vanaf 1998-1696185106.jpg|200px|]]
| [[Bestand:Petembleem-kmar oo.jpg|218x218px]]
| [[Bestand:Petembleem-kmar (2).jpg|241x241px]]
|-
| [[Koninklijke Marechaussee|KMar algemeen]]<br />(1946-1998) || [[Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger#Herrijzenis van het Nederlands-Indische leger na de Japanse capitulatie|Korps Militaire Politie Nederlands-Indië]]<br /> (1946-1951)<ref>Het Korps Militaire Politie in Nederlands-Indië is opgericht op 14 augustus 1946 en op 25 mei 1951 opgeheven. Bronnen: https://www.defensie.nl/onderwerpen/tijdlijn-militaire-geschiedenis/1945-1949-van-nederlands-indie-naar-indonesie. Geraadpleegd op 26 december 2021; 'Tjampoer Marechéplisie' het Korps Militaire Politie/Koninklijke Marechaussee in Nederlands-Indië 1945-1951, Arie J. van Veen, De Bataafsche Leeuw, Amsterdam 1991, p.20; Militaire Politie in Nederlands-Indië 1945-1951; Arie J. van Veen, De Bataafsche Leeuw, Amsterdam 1997, p.8</ref>|| KMar Officier<br />(1998) || KMar Onderofficier<br />(1998)|| KMar Manschappen<br />(1998)
|}

== Internationale samenwerking en inzet ==
{| class="wikitable"
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
| style="width: 200pt;" |
|-
| [[Bestand:United_Nations_Peacekeeping_Beret_Flash.jpg|200x200px]]
| [[Bestand:Beret_(AM_1996.145.12).jpg|200x200px]]
| [[Bestand:OSCE cap badge.jpg|200x200px]] 
| [[Bestand:Flag of the Western European Union.svg|200x200px]]
| [[Bestand:Flag of the European Gendarmerie Force.svg|200x200px]]
|-
| [[Verenigde Naties|VN]] <br />(lichtblauwe baret)|| [[Multinational Force and Observers|MFO Sinaï]] Embleem kan ook in stof<br />(steenrode baret) || [[Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa|OVSE/OSCE]]<br />(Mosterdgele baret) || [[West-Europese Unie|(WEU)]] <br />(Nassaublauwe baret)||[[Eurogendfor]]
|}

== Zie ook ==
* [[Baret#Nederlandse krijgsmacht|Baret § Nederlandse krijgsmacht]]
* [[Nederlandse krijgsmacht]]

{{Appendix|1=|2=
;Bronnen
* Cats B.C. & Coenders C.P. (1968) ''De wapenemblemen van het Nederlandse Leger vanaf 1946''; Kedichem: Military Collectors Service.
* Stichting S.M.V. (1986) ''Baretemblemen van de Koninklijke Landmacht''
* [http://www.defensie.nl/landmacht/cultureel/emblemen/baretemblemen/ Baretemblemen op de site van de Koninklijke Landmacht]
;Referenties
{{References}}
;Voetnoten
{{References|group="noot"}}
}}

[[Categorie:Nederlandse landmacht]][[Categorie:Uniform]]