Vijfjarenproject op het Oude Kerkhof achter de Lambertuskerk
Raamsdonk, 31 augustus 2022
Het 'Oude Kerkhof' ten noorden van de Lambertuskerk is al eeuwenlang in gebruik en er bevinden zich dan ook zeer oude graven met bijzondere grafzerken. De teksten en afbeeldingen zijn in veel gevallen niet of nauwelijks meer te lezen; afgesleten door ouderdorn, vervaagd door weersinvloeden of door overwoekering van onkruid. Op de 3420 m2 grote begraafplaats liggen zo'n 470 graven, waarvan een aanzienlijk deel met cultuur-historische waarde. Veel voorkomende namen zijn Van Dongen (41x), Lankhuijzen (35x), Suijlekom (28), Konings (28x), Knaap en Dank (18x), Blom (16x) en De Rooij (10x). Van Corrie Evers-de Rooij liggen op het kerkhof haar grootouders en ouders begraven. Tijdens de bezoekjes aan de graven stoorde Corrie zich enorm aan het vele onkruid, waarna ze in het najaar 2020 startte met een opknapbeurt van de hervormde begraafplaats in het algemeen en de graven in het bijzonder. Zelf noemt ze het een vijfjarenproject; die tijd zal ze zeker nodig hebben om deze enorme klus te klaren.
De gemeente Geertruidenberg is nu zo'n 20 jaar verantwoordelijk voor het onderhoud en dat is, op z'n zachtst gezegd, niet echt gelukt. Het onkruid kreeg van de verantwoordelijke ambtenaren alle tijd om te gaan woekeren en de grafmonumenten om steeds schever te zakken. De scheuren in de omliggende muur en het voormalige lijkenhuisje namen in lengte en breedte toe en verdienen een fraaie renovatie. Door het ontbreken van trottoirbandjes loopt het zand bij sommige graven weg. De teksten op het oorlogsmonument waren door het slechte onderhoud onleesbaar geworden. Op 23 april 2019 presenteerde ingenieursbureau KYBYS de toekomstvisie van de graven die onder verantwoording van de gemeente vallen. Over het 'Oude Kerkhof' in Raamsdonk is de conclusie: '(...) Veel graven zijn sterk in verval en/of gebroken, veel beplanting is verouderd en de vele bomen geven een sombere en vervallen indruk. Het onderhoudsniveau is slecht en het grondwaterpeil hoog.' Burgemeester Marian Witte en diverse wethouders werden door de super gemotiveerde Corrie Evers-de Rooij rondgeleid. "Het enige wat ik van de verantwoordelijke wethouder Kevin van Oort hoorde is: 'We hebben geen geld.' Er staat een scheefgegroeide conifeer die bij het omvallen veel schede berokkend en dus weg moet. De twee gemeentewerkers die kwamen kijken zeiden tegen mij: 'Weet je wel wat dat gaat kosten?' Later werd verteld dat het broedseizoen was, maar dat de klus eind juni gedaan zou worden. De boom staat er nog steeds. Wel heb ik van de gemeente nu wat tuingereedschap, een kleine kruiwagen en wat zand gekregen. Dat mag ook wel, want ik ben gemiddeld zo'n tien tot vijftien uur per week actief op het kerkhof en dat kost de gemeente geen cent. Toen wethouder Tommie Mertens de scheur in het voormalige lijkhuisje zag, was zijn reactie dat het gebouw maar afgebroken moest worden." De in Waalwijk woonachtige wethouder moet duidelijk nog leren hoe er met cultureel erfgoed, en zeker in de gemeente waar hij deel uitmaakt van het college, dient worden omgegaan.
Gedenkpark
Sinds een paar jaar wordt het gras op de begraafplaats gemaaid door Hoveniersbedrijf Frits Leijs uit Geertruidenberg. Een medewerker herinnert zich nog goed dat er twee jaar geleden vooral alles overwoekerend groen te zien was, waardoor er nauwelijks een graf te ontdekken was. "Het is ongelooflijk wat Corrie in die periode aan werk heeft verzet; je kunt nu weer zien dat het een begraafplaats is."
Het 'Oude Kerkhof' werd vroeger bijgehouden door de ouders van koster, Piet Boer, die de werkzaamheden later van zijn ouders overnam. Na een zwaar ongeluk kon hij dat niet meer doen en kwam de verantwoording bij de gemeente te liggen. "Samen met koster Piet Boer heb ik het oorlogsmonument voor slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog opgeknapt. Het zag er haveloos uit en dat is natuurlijk schandalig. De grote zuil van het monument wordt gestut door een staaldraad. Die is echter doorgeroest. De gemeente weet dat al geruime tijd, maar heeft daar waarschijnlijk nog geen tijd voor kunnen vrijmaken," concludeert Corrie. Ze constateert dat steeds meer mensen, waaronder toeristen met een TukTuk, nieuwgierig de begraafplaats oplopen en een rondje maken. Het wordt tijd dat het gemeentelijk cluster buitenruimte zich wat serieuzer gaat bemoeien met de al eeuwenoude begraafplaats. Het is de bedoeling dat de graven die geen historische waarde hebben geleidelijk aan worden geruimd. Door de hoge waterstand kan er eigenlijk niet meer worden begraven, wel wordt er af en toe nog bijgezet. Het is de intentie van de gemeente dat de oude begraafplaats een bestemming krijgt als gedenkpark. Tot die tijd schoffelt, harkt en snoeit Corrie gemotiveerd verder. In de historierijke omgeving van de prachtig gerestaureerde oudste kerk van Raamsdonk, voor 1273 gesticht door de bisschop van Luik, waar op 31 oktober 1944 een zware tankslag plaatsvond.