Paus
<figure id="IMAGE:1712508065814" class="mw-default-size mwt-nonEditableImage mwt-wikiMagic mwt-placeHolder mwt-image mwt-hidePlaceholder" title="
" contenteditable="false" draggable="true" typeof="mw:File/Thumb" data-mwt-type="image" data-mwt-wikitext="
"><a class="mw-file-description" href="/index.php?title=Bestand:Pope_Francis_in_March_2013.jpg"><img src="/images/thumb/d/d5/Pope_Francis_in_March_2013.jpg/300px-Pope_Francis_in_March_2013.jpg" srcset="/images/thumb/d/d5/Pope_Francis_in_March_2013.jpg/450px-Pope_Francis_in_March_2013.jpg 1.5x, /images/thumb/d/d5/Pope_Francis_in_March_2013.jpg/600px-Pope_Francis_in_March_2013.jpg 2x" width="300" height="300" decoding="async"></a><figcaption>Paus <a class="new" title="Paus Franciscus (de pagina bestaat niet)" href="/index.php?title=Paus_Franciscus&action=tinymceedit&redlink=1">Franciscus</a>
</figcaption></figure>
De paus is het hoofd van de <a id="INTERNALLINK:1712584531266" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Rooms-Katholieke Kerk" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Hi%C3%ABrarchie_van_de_Katholieke_Kerk&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Rooms-Katholieke Kerk">Rooms-Katholieke Kerk</a>. De benaming paus is afkomstig van het <a id="INTERNALLINK:1712518232747" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Oudgriekse" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Oudgrieks&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Oudgriekse">Oudgriekse</a>: <span id="TEMPLATE:1712546875182" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" lang="grc" title="πάππας" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="πάππας">πάππας, <span id="TEMPLATE:1712599440919" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" lang="grc-Latn" title="pappas" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="pappas">pappas, later gelatiniseerd tot papa, in de betekenis van vader. Eveneens werd de titel in de middeleeuwen opgevat als een acroniem (eigenlijk <a id="INTERNALLINK:1712512294905" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="backroniem" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Backroniem&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="backroniem">backroniem</a>) van het Latijnse <i id="TEMPLATE:1712539295468" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" lang="la" title="Petri apostoli potestatem accipiens" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="Petri apostoli potestatem accipiens">Petri apostoli potestatem accipiens (van de apostel Petrus de macht ontvangend). De regeerperiode van een paus wordt <a id="INTERNALLINK:1712564244259" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="pontificaat" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Pontificaat&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="pontificaat">pontificaat</a> genoemd.
De paus draagt de titel Plaatsbekleder van <a id="INTERNALLINK:1712566731125" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Jezus Christus" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Jezus_(traditioneel-christelijk)" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Jezus Christus">Jezus Christus</a> op Aarde, de opvolger van de heilige <a id="INTERNALLINK:1712535807244" class="mw-redirect mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Petrus" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Petrus_(hoofdbetekenis)" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Petrus">Petrus</a>, de <a id="INTERNALLINK:1712512832734" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="bisschop" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Bisschop" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="bisschop">bisschop</a> van <a id="INTERNALLINK:1712580650727" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Rome" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Bisdom_Rome&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Rome">Rome</a>, het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk en is het staatshoofd van <a id="INTERNALLINK:1712588674893" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Vaticaanstad" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Vaticaanstad&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Vaticaanstad">Vaticaanstad</a>, het kleinste land ter wereld. In de uitoefening van zijn functie wordt de paus bijgestaan door de organen en instellingen van de <a id="INTERNALLINK:1712518048546" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Romeinse Curie" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Romeinse_Curie&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Romeinse Curie">Romeinse Curie</a>. Buiten Rome wordt de paus vertegenwoordigd door <a id="INTERNALLINK:1712522750881" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="nuntii" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Nuntius&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="nuntii">nuntii</a> bij regeringen en door <a id="INTERNALLINK:1712548551316" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="apostolische delegaten" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Apostolisch_Delegaat&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="apostolische delegaten">apostolische delegaten</a> in landen die geen <a id="INTERNALLINK:1712522959563" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="diplomatieke betrekkingen" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Diplomatie&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="diplomatieke betrekkingen">diplomatieke betrekkingen</a> onderhouden met de <a id="INTERNALLINK:1712515496694" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Heilige Stoel" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Heilige_Stoel&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Heilige Stoel">Heilige Stoel</a>.
Titulatuur
De volledige <a id="INTERNALLINK:1712567578758" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="titulatuur" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Kerkelijke_titulatuur&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="titulatuur">titulatuur</a> van de paus luidt:
- <a id="INTERNALLINK:1712596123036" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Bisschop" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Bisschop" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Bisschop">Bisschop</a> van <a id="INTERNALLINK:1712561852492" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Rome" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Bisdom_Rome&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Rome">Rome</a>
- Plaatsbekleder van <a id="INTERNALLINK:1712512435106" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Jezus" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Jezus_(traditioneel-christelijk)" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Jezus">Jezus</a> (<span id="TEMPLATE:1712515555590" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" lang="la" title="Vicarius Christi" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="Vicarius Christi">Vicarius Christi)
- Opvolger van de Prins van de Apostelen (<a id="INTERNALLINK:1712524388939" class="mw-redirect mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Petrus" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Petrus_(hoofdbetekenis)" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Petrus">Petrus</a>)
- Opperherder van de Universele Kerk (<span id="TEMPLATE:1712600484370" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" lang="la" title="Summus Pontifex Ecclesiae Universalis" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="Summus Pontifex Ecclesiae Universalis">Summus Pontifex Ecclesiae Universalis)
- <a id="INTERNALLINK:1712578949178" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Primaat" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Primaat_(persoon)&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Primaat">Primaat</a> van <a id="INTERNALLINK:1712554996613" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Italië" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Itali%C3%AB&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Italië">Italië</a>
- <a id="INTERNALLINK:1712525481108" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Aartsbisschop" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Aartsbisschop&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Aartsbisschop">Aartsbisschop</a> en <a id="INTERNALLINK:1712556430951" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Metropoliet" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Metropoliet&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Metropoliet">Metropoliet</a> van de <a id="INTERNALLINK:1712550392795" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Romeinse diocese" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Bisdom_Rome&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Romeinse diocese">Romeinse diocese</a>
- <a id="INTERNALLINK:1712590645697" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Soeverein" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Soeverein&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Soeverein">Soeverein</a> van het <a id="INTERNALLINK:1712534802091" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Vaticaan" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Vaticaanstad&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Vaticaan">Vaticaan</a>
- Dienaar der dienaren Gods (<i id="TEMPLATE:1712557728073" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" lang="la" title="Servus Servorum Dei" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="Servus Servorum Dei">Servus Servorum Dei)
Paus <a id="INTERNALLINK:1712568656177" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Benedictus XVI" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Benedictus_XVI&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Benedictus XVI">Benedictus XVI</a> besloot de titel Patriarch van <a id="INTERNALLINK:1712561714253" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="het Westen" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Latijnse_Kerk&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="het Westen">het Westen</a> vanaf 2006 niet meer te gebruiken. <span id="TEMPLATE:1712537882283" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" style="font-family: sans-serif; font-weight: bold; font-size: 85%; cursor: help; color: #555555;" title="(fr) " contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="(fr) ">(fr) <a id="EXTERNALLINK:1712573868668" class="external text mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-externallink" title="Communiqué concernant la suppression du titre «Patriarche d'Occident» dans l'Annuaire pontifical 2006" contenteditable="false" draggable="true" href="http://www.vatican.va/roman_curia/pontifical_councils/chrstuni/general-docs/rc_pc_chrstuni_doc_20060322_patriarca-occidente_fr.html" target="_blank" rel="nofollow noreferrer noopener" data-mwt-type="externallink" data-mwt-wikitext="Communiqué concernant la suppression du titre «Patriarche d'Occident» dans l'Annuaire pontifical 2006">Communiqué concernant la suppression du titre «Patriarche d'Occident» dans l'Annuaire pontifical 2006</a>, <a id="INTERNALLINK:1712563121256" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Pauselijke Raad ter Bevordering van de Eenheid van de Christenen" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Pauselijke_Raad_ter_Bevordering_van_de_Eenheid_van_de_Christenen&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Pauselijke Raad ter Bevordering van de Eenheid van de Christenen">Pauselijke Raad ter Bevordering van de Eenheid van de Christenen</a>
<strong id="TEMPLATE:1712578875919" class="error mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" title="
Portaal Nederlandse Overheidsheraldiek
Portaal Nederlandse overheidswapens |
Onderdeel van: |
|
Nederlandse heraldiek:
Overzeese heraldiek:
|
Nederlandse heraldische verzamelobjecten
|
" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="
Portaal Nederlandse Overheidsheraldiek
Portaal Nederlandse overheidswapens |
Onderdeel van: |
|
Nederlandse heraldiek:
Overzeese heraldiek:
|
Nederlandse heraldische verzamelobjecten
|
">Luafout in Module:Core op regel 189: attempt to index field 'data' (a nil value)Curie - <a id="INTERNALLINK:1712603826110" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Pauselijke Raad ter Bevordering van de Eenheid van de Christenen" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Pauselijke_Raad_ter_Bevordering_van_de_Eenheid_van_de_Christenen&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Pauselijke Raad ter Bevordering van de Eenheid van de Christenen">Pauselijke Raad ter Bevordering van de Eenheid van de Christenen</a>, <a id="EXTERNALLINK:1712583194041" class="external text mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-externallink" title=""Het gebruik van de term "Patriarch van het Westen" in het 'Annuario Pontificio 2006'"" contenteditable="false" draggable="true" href="http://www.rkdocumenten.nl/index.php?docid=1547" target="_blank" rel="nofollow noreferrer noopener" data-mwt-type="externallink" data-mwt-wikitext=""Het gebruik van de term "Patriarch van het Westen" in het 'Annuario Pontificio 2006'"">"Het gebruik van de term "Patriarch van het Westen" in het 'Annuario Pontificio 2006'"</a> (Persbericht), 22 maart 2006. (Nederlandse vertaling www.rkdocumenten.nl) Zijn voorgangers deden dat wel.
Een paus wordt aangesproken met Heilige Vader of Uwe Heiligheid.
De paus als opvolger van Petrus
De paus is volgens de Rooms-Katholieke Kerk de opvolger van Petrus en de leider van de gehele christelijke kerk wereldwijd. De paus wordt door deze kerk gezien als leider van de wereldkerk en als de plaatsbekleder van Christus op aarde.
Hij verenigt in zijn persoon de hoogste geestelijke macht, dit wil zeggen het hoogste <a id="INTERNALLINK:1712566943601" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="leergezag" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Doctrine&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="leergezag">leergezag</a>, de opperste <a id="INTERNALLINK:1712545559675" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="wetgevende" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Wet_(hoofdbetekenis)&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="wetgevende">wetgevende</a> en <a id="INTERNALLINK:1712595370695" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="rechterlijke" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Rechter&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="rechterlijke">rechterlijke</a> macht. Toch is zijn macht niet enig in de Rooms-Katholieke Kerk. Hij wordt bijgestaan door de <a id="INTERNALLINK:1712542502423" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Curie" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Romeinse_Curie&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Curie">Curie</a> en de bisschoppen hebben belangrijke bevoegdheden binnen hun diocees.
Theologie van het primaatschap
Tijdens het door paus <a id="INTERNALLINK:1712539348056" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Pius IX" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Pius_IX" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Pius IX">Pius IX</a> geleide <a id="INTERNALLINK:1712528839354" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Eerste Vaticaans Concilie" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Eerste_Vaticaans_Concilie&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Eerste Vaticaans Concilie">Eerste Vaticaans Concilie</a> (1869-1870) bereikte de rooms-katholieke theologie van het pauselijk primaatschap het punt waarop de <a id="INTERNALLINK:1712516425667" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="pauselijke onfeilbaarheid" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Pauselijke_onfeilbaarheid&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="pauselijke onfeilbaarheid">pauselijke onfeilbaarheid</a> werd afgekondigd in de constitutie <a id="INTERNALLINK:1712509046817" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Pastor Aeternus" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Pastor_Aeternus&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Pastor Aeternus">Pastor Aeternus</a>. Hiermee werd de gehele kerkopbouw gecentreerd rond de juridisch-centrale rol van de paus. Deze definitie van onfeilbaarheid leidde tot vele problemen in de <a id="INTERNALLINK:1712566662542" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="oecumenische theologie" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Oecumenische_theologie&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="oecumenische theologie">oecumenische theologie</a>, hoewel zij in wezen niet de persoon van de paus zelf als onfeilbaar aanduidt, maar veeleer stipuleert dat sommige, aan duidelijk afgelijnde voorwaarden voldoende leeruitspraken van de paus een onfeilbaar karakter genieten. Sinds <a id="INTERNALLINK:1712522476365" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Vaticanum I" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Vaticanum_I&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Vaticanum I">Vaticanum I</a> werd dit recht slechts eenmaal uitgeoefend, als <a id="INTERNALLINK:1712592000431" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="paus Pius XII" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Pius_XII&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="paus Pius XII">paus Pius XII</a> op 1 november 1950 het <a id="INTERNALLINK:1712550771758" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="dogma" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Dogma_(christendom)" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="dogma">dogma</a> van de tenhemelopneming van Maria afkondigde.
De rol van het pauselijke primaatschap werd op het <a id="INTERNALLINK:1712551556909" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Tweede Vaticaans Concilie" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Tweede_Vaticaans_Concilie&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Tweede Vaticaans Concilie">Tweede Vaticaans Concilie</a> (1962-1965) opnieuw ter discussie gesteld, waarbij de samenhang van het primaatschap met het wereldepiscopaat werd onderlijnd, en zo een meer evenwichtige theologie werd bereikt. De klemtoon in deze collegialiteitsleer, zoals die haar weerslag kreeg in de constitutie <a id="INTERNALLINK:1712568679399" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Lumen Gentium" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Lumen_Gentium&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Lumen Gentium">Lumen Gentium</a> ligt nu op het feit dat de paus deel uitmaakt van het bisschoppencollege, en bovendien dat elk lid van het episcopaat krachtens zijn bisschopswijding participeert in de universele machten van de kerk.
Waardigheidssymboliek
De uiterlijke tekenen van zijn ambt, naar traditie teruggrijpend op de oudste <a id="INTERNALLINK:1712540990514" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Romeinse" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Romeinse_Rijk" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Romeinse">Romeinse</a> gebruiken, zijn de witte <a id="INTERNALLINK:1712595396665" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="toga" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Toga_(kledingstuk)&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="toga">toga</a>, soms gecombineerd met de ferraiuolo, de <a id="INTERNALLINK:1712544249201" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="hermelijnen" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Hermelijn_(dier)&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="hermelijnen">hermelijnen</a> <a id="INTERNALLINK:1712543187797" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="mozetta" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Mozetta&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="mozetta">mozetta</a>, de driedubbele kruisstaf en de pontificale <a id="INTERNALLINK:1712518067574" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="vissersring" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Vissersring&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="vissersring">vissersring</a>. Vroegere waardigheidstekens waren de <a id="INTERNALLINK:1712547509583" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="tiara" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Tiara&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="tiara">tiara</a> of driekroon, de <a id="INTERNALLINK:1712585664825" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Sedia Gestatoria" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Sedia_Gestatoria&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Sedia Gestatoria">Sedia Gestatoria</a> (draagstoel), de <a id="INTERNALLINK:1712568630422" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="troon" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Troon&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="troon">troon</a> en het <a id="INTERNALLINK:1712571512276" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="baldakijn" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Baldakijn" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="baldakijn">baldakijn</a>. Het baldakijn is in onbruik geraakt. Paus <a id="INTERNALLINK:1712600937617" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Johannes Paulus I" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Johannes_Paulus_I&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Johannes Paulus I">Johannes Paulus I</a> was de laatste paus die de draagstoel gebruikte.
De <a id="INTERNALLINK:1712517611997" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="tiara" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Tiara&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="tiara">tiara</a> stamt eigenlijk uit een voor-christelijke <a id="INTERNALLINK:1712572832115" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Perzische" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Perzische_rijk&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Perzische">Perzische</a> traditie. In de <a id="INTERNALLINK:1712603981385" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="9e eeuw" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=9e_eeuw&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="9e eeuw">9e eeuw</a> pas droegen de pausen voor het eerst een tiara en wel met één kroon. Onder <a id="INTERNALLINK:1712552476510" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Bonifatius VIII" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Bonifatius_VIII&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Bonifatius VIII">Bonifatius VIII</a> werd een 2e en onder <a id="INTERNALLINK:1712585972417" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Benedictus XII" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Benedictus_XII&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Benedictus XII">Benedictus XII</a> een derde kroon toegevoegd. <a id="INTERNALLINK:1712568440583" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Paulus VI" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Paulus_VI&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Paulus VI">Paulus VI</a> heeft – als <a id="INTERNALLINK:1712556183508" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="symbool" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Symbool&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="symbool">symbool</a> – zijn tiara ten gunste van de armen van Rome afgelegd. Nadien heeft geen paus de tiara meer laten opzetten bij zijn <a id="INTERNALLINK:1712522187802" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="kroning" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Pauskroning&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="kroning">kroning</a>.
De paus draagt aan de rechterringvinger de <a id="INTERNALLINK:1712602071656" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="vissersring" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Vissersring&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="vissersring">vissersring</a> en een <a id="INTERNALLINK:1712605127548" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="pallium" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Pallium_(liturgie)&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="pallium">pallium</a> als liturgische symboliek . Als bisschop draagt hij de <a id="INTERNALLINK:1712567634000" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="mijter" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Mijter&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="mijter">mijter</a>. Hij gebruikt in plaats van de kromstaf de <a id="INTERNALLINK:1712537309902" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="ferula" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Ferula_(bisschopsstaf)" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="ferula">ferula</a> – een kruisstaf.
De staat Vaticaanstad herbergt de <a id="INTERNALLINK:1712563250923" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Zwitserse Garde" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Zwitserse_Garde&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Zwitserse Garde">Zwitserse Garde</a>, een militie die naast een ceremoniële functie dient als lijfwacht en paleiswacht. Voor de defensie van de voormalige <a id="INTERNALLINK:1712538365440" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Kerkelijke Staat" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Kerkelijke_Staat&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Kerkelijke Staat">Kerkelijke Staat</a> was er voorheen daarnaast een normaal legerkorps, alsmede enkele kleinere korpsen voor specifieke taken.
De functie en taken van de paus
De paus is in de eerste plaats de 'opperherder' van de Rooms-Katholieke Kerk en heeft als zodanig een samenbindende, bijsturende en leidende functie over zijn 'kudde'. Bij geloofsdisputen heeft hij het laatste woord in die kerk. In de middeleeuwen had de paus veel invloed op de richting van de <a id="INTERNALLINK:1712535418955" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="westerse beschaving" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Westerse_wereld&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="westerse beschaving">westerse beschaving</a>, niet alleen in religieuze zin, maar ook vanwege zijn politieke en zelfs militaire macht; het in de ban doen van een wereldlijk vorst kon grote politieke gevolgen hebben. De <a id="INTERNALLINK:1712516094305" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="12e-eeuwse" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=12e_eeuw&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="12e-eeuwse">12e-eeuwse</a> paus <a id="INTERNALLINK:1712595967003" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Innocentius III" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Innocentius_III" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Innocentius III">Innocentius III</a> kan beschouwd worden als de machtigste Europese leider van zijn tijd. Eeuwenlang speelde de <a id="INTERNALLINK:1712567320368" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="investituurstrijd" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Investituurstrijd&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="investituurstrijd">investituurstrijd</a> tussen de paus enerzijds en Europese vorsten anderzijds over het recht om bisschoppen te benoemen, omdat ook die aanzienlijke wereldlijke macht konden hebben.
De pauselijke invloed verminderde echter sterk vanaf de <a id="INTERNALLINK:1712595976157" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="16e eeuw" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=16e_eeuw&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="16e eeuw">16e eeuw</a>, waarbij een groot deel van Noord- en West-Europa meeging met de protestantse <a id="INTERNALLINK:1712559947991" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="reformatie" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Reformatie" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="reformatie">reformatie</a> en zich dus niet meer gebonden achtte aan uitspraken van de paus. De opkomst van de Europese nationale staten, waarin de wereldlijke vorsten het centrale gezag versterkten, verzwakte de macht van de paus nog meer, waardoor hij maar al te vaak speelbal werd van wereldlijke vorsten.
Tegenwoordig probeert de paus voor het Europese en Amerikaanse katholicisme antwoorden te vinden op de vele vragen die zich aandienen onder de kerkleden als reactie op de seculiere moderne tijd. Het grootste deel van de rooms-katholieken woont tegenwoordig echter in de <a id="INTERNALLINK:1712559391364" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Derde Wereld" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Derde_Wereld&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Derde Wereld">Derde Wereld</a>, waar de strijd tegen de secularisatie veel minder speelt. Het openlijk tarten van het leergezag, bijvoorbeeld over homoseksualiteit en geboortebeperking bij de 'gewone' gelovigen komt daar minder frequent voor. Sociaal-economische tegenstellingen zijn daar een ernstiger probleem, waarover de paus zich ook vaak uitspreekt.
De paus geeft wekelijks een publieke <a id="INTERNALLINK:1712561295747" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="audiëntie" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Audi%C3%ABntie_(hoorzitting)" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="audiëntie">audiëntie</a> in het Vaticaan. Daarnaast verleent hij ook audiënties aan andere geestelijke en wereldlijke leiders. Een privé-audiëntie wordt meestal gehouden in de privébibliotheek van de paus, in het <a id="INTERNALLINK:1712590123461" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Apostolisch paleis" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Apostolisch_paleis&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Apostolisch paleis">Apostolisch paleis</a>. Men is verplicht zich aan kledingvoorschriften houden. Zo moeten dames een zwarte kanten sluier dragen; alleen regerende katholieke vorstinnen mogen zich volledig in het wit tooien; dit privilege geldt voor de vorstinnen van <a id="INTERNALLINK:1712591875577" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Monaco" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Monaco_(hoofdbetekenis)&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Monaco">Monaco</a>, <a id="INTERNALLINK:1712553220149" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Liechtenstein" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Liechtenstein&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Liechtenstein">Liechtenstein</a>, <a id="INTERNALLINK:1712522148436" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="België" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Belgi%C3%AB_(hoofdbetekenis)&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="België">België</a>, <a id="INTERNALLINK:1712580313467" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Spanje" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Spanje&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Spanje">Spanje</a> en <a id="INTERNALLINK:1712527411867" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Luxemburg" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Luxemburg_(land)" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Luxemburg">Luxemburg</a>.
Wanneer de paus in Rome is, geeft hij op zondag om 12 uur 's middags uur iedereen de <a id="INTERNALLINK:1712584297014" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="zegen" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Zegen&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="zegen">zegen</a> vanuit het raam van zijn werkkamer (tweede raam rechts van de bovenste verdieping) van de <a id="INTERNALLINK:1712521859115" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Sint-Pietersbasiliek" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Sint-Pietersbasiliek&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Sint-Pietersbasiliek">Sint-Pietersbasiliek</a> in Rome. Tijdens <a id="INTERNALLINK:1712594355454" class="mw-redirect mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Kerstmis" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Kerstmis_(hoofdbetekenis)" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Kerstmis">Kerstmis</a> houdt de paus een <a id="INTERNALLINK:1712587024809" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="kersttoespraak" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Kersttoespraak" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="kersttoespraak">kersttoespraak</a> en met <a id="INTERNALLINK:1712582669870" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Pasen" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Pasen" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Pasen">Pasen</a> geeft de paus zijn zegen en wenst in tientallen talen iedereen zalige feestdagen. Deze toespraken worden over de hele wereld rechtstreeks op tv uitgezonden, zodat ook de katholieken die niet in Rome zijn deze kunnen volgen.
Einde pontificaat
Doorgaans blijft de paus in zijn ambt tot aan zijn overlijden. Hij kan ook <a id="INTERNALLINK:1712593126365" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="zijn ambt neerleggen" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Pauselijk_aftreden&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="zijn ambt neerleggen">zijn ambt neerleggen</a>, maar dit komt in de praktijk weinig voor. Momenteel zijn, afhankelijk van de wijze van tellen, ongeveer vijf pausen bij leven teruggetreden, waarvan twee geheel vrijwillig. De laatste keer dat dit gebeurde betrof het Joseph Ratzinger, <a id="INTERNALLINK:1712513673751" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="paus Benedictus XVI" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Benedictus_XVI&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="paus Benedictus XVI">paus Benedictus XVI</a>, in februari 2013. De voorlaatste keer in 1415 betrof het paus <a id="INTERNALLINK:1712516621768" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Gregorius XII" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Gregorius_XII&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Gregorius XII">Gregorius XII</a>, die gedwongen werd terug te treden. Paus <a id="INTERNALLINK:1712538354216" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Celestinus V" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Celestinus_V&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Celestinus V">Celestinus V</a> trad in 1294 vrijwillig terug. In 1044 trad <a id="INTERNALLINK:1712549858858" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Benedictus IX" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Benedictus_IX&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Benedictus IX">Benedictus IX</a> af, naar verluidt voor geldelijk gewin. Zijn opvolger <a id="INTERNALLINK:1712593646230" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Gregorius VI" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Gregorius_VI&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Gregorius VI">Gregorius VI</a> trad om deze <a id="INTERNALLINK:1712597743351" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="simonie" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Simonie&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="simonie">simonie</a> tevens terug. De eerste paus die aftrad was paus <a id="INTERNALLINK:1712569104514" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Pontianus" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Pontianus&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Pontianus">Pontianus</a>. Dit was geen vrijwillige abdicatie en in 235 werd hij verbannen naar <a id="INTERNALLINK:1712558634787" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Sardinië" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Sardini%C3%AB&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Sardinië">Sardinië</a> door de Romeinse keizer <a id="INTERNALLINK:1712569175320" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Maximinus I Thrax" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Maximinus_I_Thrax&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Maximinus I Thrax">Maximinus I Thrax</a>. De huidige regels omtrent abdicatie bepalen dat vrijwilligheid een absolute voorwaarde is. Canon 332 lid 2 van de <a id="INTERNALLINK:1712571191332" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Codex Iuris Canonici" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Codex_Iuris_Canonici&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Codex Iuris Canonici">Codex Iuris Canonici</a> van 1983 en canon 44 lid 2 van de <a id="INTERNALLINK:1712599951508" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Codex_Canonum_Ecclesiarum_Orientalium&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium">Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium</a>:
- <i id="TEMPLATE:1712598034140" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" lang="la" title="Si contingat ut Romanus Pontifex muneri suo renuntiet, ad validitatem requiritur ut renuntiatio libere fiat et rite manifestetur, non vero ut a quopiam acceptetur." contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="Si contingat ut Romanus Pontifex muneri suo renuntiet, ad validitatem requiritur ut renuntiatio libere fiat et rite manifestetur, non vero ut a quopiam acceptetur.">Si contingat ut Romanus Pontifex muneri suo renuntiet, ad validitatem requiritur ut renuntiatio libere fiat et rite manifestetur, non vero ut a quopiam acceptetur.
Vertaling: Als het voorkomt dat de paus afstand doet van zijn ambt, is voor de geldigheid vereist dat het besluit tot afstand in vrijheid is genomen en op de juiste wijze kenbaar gemaakt wordt, niet echter dat deze door wie ook aanvaard wordt.
Procedure voor het kiezen van een paus
Na de dood of aftreden van de paus is de Heilige Stoel vacant. De periode waarin er geen paus is heet de <a id="INTERNALLINK:1712510785121" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="sedisvacatie" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Sedisvacatie&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="sedisvacatie">sedisvacatie</a>. Deze vangt aan met de <a id="INTERNALLINK:1712557253465" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="novemdiales" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Novemdiales&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="novemdiales">novemdiales</a>. Binnen twaalf tot twintig dagen komt het <a id="INTERNALLINK:1712564006295" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="College van Kardinalen" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=College_van_Kardinalen&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="College van Kardinalen">College van Kardinalen</a> in Rome samen voor de start van een <a id="INTERNALLINK:1712524397742" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="conclaaf" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Conclaaf&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="conclaaf">conclaaf</a> (= "achter het slot"). Indien de paus vrijwillig aftreedt is er geen novemdiales, maar komen de kardinalen vrijwel direct na het aftreden van de paus naar Rome voor het <a id="INTERNALLINK:1712509086621" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="conclaaf" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Conclaaf&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="conclaaf">conclaaf</a> dat dan start zodra alle kardinalen in Rome zijn. Een maximum van honderdtwintig kardinalen jonger dan tachtig jaar is vereist voor zo'n conclaaf. Een conclaaf is geheim. De kardinalen zijn afgesloten van de buitenwereld, totdat een nieuwe paus gekozen is.
Waarschijnlijk is dat een van de kardinalen (maar elke gedoopte rooms-katholieke man komt kerkjuridisch gesproken in aanmerking, op voorwaarde dat hij direct na het aannemen van de verkiezing tot bisschop wordt gewijd) aanwezig in de <a id="INTERNALLINK:1712549649390" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Sixtijnse Kapel" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Sixtijnse_Kapel&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Sixtijnse Kapel">Sixtijnse Kapel</a> paus zal worden. Deze procedure is beschreven onder het artikel <a id="INTERNALLINK:1712593369351" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="conclaaf" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Conclaaf&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="conclaaf">conclaaf</a>.
De kandidaat moet in beginsel een tweederdemeerderheid hebben. Het kardinaalscollege kan echter na de 30e stemronde besluiten om de paus bij gewone meerderheid te kiezen. De pasgekozen paus wordt dan gevraagd door de kardinaal-deken (voorzitter) of anders de oudste <a id="INTERNALLINK:1712515840645" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="kardinaal" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Kardinaal_(geestelijke)&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="kardinaal">kardinaal</a> namens alle kardinalen: "Aanvaardt Gij?" Vanaf dat de gekozen kardinaal bevestigd heeft (Accepto), bezit deze de macht van <a id="INTERNALLINK:1712550464171" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="bisschop" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Bisschop" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="bisschop">bisschop</a> van Rome en universeel herder van de Rooms-Katholieke Kerk. Daarna vraagt de kardinaal aan de nieuwe paus: "Hoe wil je genoemd worden?" De paus zegt dan zijn nieuwe naam, zoals een <a id="INTERNALLINK:1712543081034" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="kloosternaam" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Kloosternaam" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="kloosternaam">kloosternaam</a>. Op dat moment verschijnt er witte rook uit de schoorsteen van de Sixtijnse kapel, dit is voor de mensen buiten het signaal dat er een nieuwe paus is gekozen. Daarnaast gaan ook de klokken van de <a id="INTERNALLINK:1712590083569" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Sint-Pieter" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Sint-Pietersbasiliek&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Sint-Pieter">Sint-Pieter</a> luiden. De kardinalen feliciteren de nieuwe paus, die naar de zaal van de Tranen wordt geleid, daar krijgt hij zijn nieuwe witte toga. Vervolgens wordt hij op het balkon van de Sint-Pieter getoond aan de wachtende menigte. De <a id="INTERNALLINK:1712598164040" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="kardinaal-protodiaken" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Kardinaal-protodiaken&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="kardinaal-protodiaken">kardinaal-protodiaken</a> verkondigt op loggia, van de Sint-Pietersbasiliek;
- <i id="TEMPLATE:1712592885252" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" lang="la" title="Annuncio vobis gaudium magnum; Habemus Papam!" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="Annuncio vobis gaudium magnum; Habemus Papam!">Annuncio vobis gaudium magnum; Habemus Papam!
- <i id="TEMPLATE:1712572730748" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" lang="la" title="Eminentissimum ac reverendissimum Dominum," contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="Eminentissimum ac reverendissimum Dominum,">Eminentissimum ac reverendissimum Dominum,
- <i id="TEMPLATE:1712543060427" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" lang="la" title="Dominum" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="Dominum">Dominum [voornaam],
- <i id="TEMPLATE:1712548158259" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" lang="la" title="Sanctæ Romanæ Ecclesiæ Cardinalem" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="Sanctæ Romanæ Ecclesiæ Cardinalem">Sanctæ Romanæ Ecclesiæ Cardinalem [familienaam],
- <i id="TEMPLATE:1712579042107" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" lang="la" title="Qui sibi nomen imposuit" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="Qui sibi nomen imposuit">Qui sibi nomen imposuit [pauselijke naam].
(Vertaling: "Ik verkondig u met grote vreugde; we hebben een Paus: de meest eminente en eerwaarde heer, de heer [naam], kardinaal van de Heilige Roomse Kerk, [familienaam], die de naam [pauselijke Naam] heeft aangenomen.")
De paus spreekt daarna enkele woorden en geeft voor het eerst de <a id="INTERNALLINK:1712518049180" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="apostolische zegen" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Apostolische_zegen&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="apostolische zegen">apostolische zegen</a> <a id="INTERNALLINK:1712531434916" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Urbi et Orbi" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Urbi_et_Orbi&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Urbi et Orbi">Urbi et Orbi</a> De gehele procedure voor de pauskeuze is vastgelegd in de Apostolische Constitutie <a id="INTERNALLINK:1712536003411" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Universi Dominici Gregis" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Universi_Dominici_Gregis&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Universi Dominici Gregis">Universi Dominici Gregis</a>.
Wetenswaardigheden
- De voorlaatste niet-Europese paus was <a id="INTERNALLINK:1712541239489" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="paus Gregorius III" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Gregorius_III&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="paus Gregorius III">paus Gregorius III</a> (731-741). Hij kwam uit <a id="INTERNALLINK:1712574260711" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Syrië" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Syri%C3%AB&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Syrië">Syrië</a>.
- De meest gekozen pausnaam is Johannes (23 keer), gevolgd door Gregorius (16 keer) en Benedictus (16 keer).
- In de 13e eeuw ontstond verwarring over de nummering bij de pausen met de naam Johannes, waardoor er nooit een <a id="INTERNALLINK:1712578284724" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="paus Johannes XX" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Johannes_XX&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="paus Johannes XX">paus Johannes XX</a> is geweest.
- Van de pausen van wie de leeftijd bekend is, is <a id="INTERNALLINK:1712539105590" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="paus Celestinus III" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Celestinus_III&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="paus Celestinus III">paus Celestinus III</a> (1191-1198) degene die het oudst was toen hij werd verkozen. Hij was toen 86 jaar.
- Van de pausen van wie de leeftijd bekend is, is <a id="INTERNALLINK:1712565867882" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="paus Leo X" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Leo_X&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="paus Leo X">paus Leo X</a> de jongste, toen hij in 1513 op 37-jarige leeftijd werd verkozen. Hij was paus tot 1521.
- Het pontificaat van paus <a id="INTERNALLINK:1712535682314" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Pius IX" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Pius_IX" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Pius IX">Pius IX</a> duurde 31 jaar, 7 maanden en 16 dagen (1846-1878). Hij is daarmee de langst regerende kerkvorst aller tijden (Petrus niet meegerekend).
- Het kortste pontificaat staat op naam van paus <a id="INTERNALLINK:1712553362231" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Urbanus VII" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Urbanus_VII&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Urbanus VII">Urbanus VII</a> (1590), met slechts dertien dagen.
- De Utrechter Adriaan Floriszoon van Utrecht (1459-1523), die overigens vooral carrière maakte in <a id="INTERNALLINK:1712508588177" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Spanje" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Spanje&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Spanje">Spanje</a>, onder meer als <a id="INTERNALLINK:1712595641981" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="grootinquisiteur" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Inquisitie&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="grootinquisiteur">grootinquisiteur</a>, was de enige Nederlandse paus, <a id="INTERNALLINK:1712540169026" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Adrianus VI" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Adrianus_VI&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Adrianus VI">Adrianus VI</a>. Omdat Utrecht en de <a id="INTERNALLINK:1712576483281" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Nederlanden" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Lage_Landen_(staatkunde)&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Nederlanden">Nederlanden</a> destijds nog onderdeel waren van het <a id="INTERNALLINK:1712588380333" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Heilige Roomse Rijk" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Heilige_Roomse_Rijk" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Heilige Roomse Rijk">Heilige Roomse Rijk</a> rekenen sommige Duitsers hem als Duitse paus. Aangezien hij voor zijn benoeming professor was aan de <a id="INTERNALLINK:1712520321150" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Faculteit Godgeleerdheid Leuven" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Faculteit_Godgeleerdheid_Leuven&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Faculteit Godgeleerdheid Leuven">Faculteit Godgeleerdheid Leuven</a>, waar hij uit zijn erfenis het <a id="INTERNALLINK:1712539462992" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Paus Adrianus VI-college" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Pauscollege&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Paus Adrianus VI-college">Paus Adrianus VI-college</a> stichtte, wordt hij ook vaak als Vlaamse paus aangeduid.
- <a id="INTERNALLINK:1712521347436" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Paus Benedictus IX" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Benedictus_IX&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Paus Benedictus IX">Paus Benedictus IX</a> is de enige paus die drie pontificaten had en ook de enige met meer dan één pontificaat waardoor er eigenlijk maar 264 pausen zijn in plaats van 266.
- Van de 264 pausen, waaronder paus Benedictus IX die voor drie pausen telt, zijn er 208 Italianen (waarvan 2 onzeker), 5 van wie de nationaliteit onbekend is, 1 bewoner van <a id="INTERNALLINK:1712588846900" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Galilea" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Galilea_(streek)&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Galilea">Galilea</a>, 1 bewoner van <a id="INTERNALLINK:1712558021668" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Judea" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Judea&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Judea">Judea</a>, 10 Grieken (waarvan 2 onzeker en 1 geboren in Jeruzalem), 5 Syriërs, 2 bewoners van de Romeinse provincie <a id="INTERNALLINK:1712517813982" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Africa" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Africa_(Romeinse_rijk)&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Africa">Africa</a>, 1 Noord-Afrikaan, 3 Spanjaarden, 1 <a id="INTERNALLINK:1712532909779" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Ostrogoot" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Goten&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Ostrogoot">Ostrogoot</a> (een Oost-Germaans volk), 1 bewoner van <a id="INTERNALLINK:1712530005788" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Dalmatië" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Dalmatia&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Dalmatië">Dalmatië</a> dat destijds bij <a id="INTERNALLINK:1712547245108" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Lombardije" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Lombardije&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Lombardije">Lombardije</a> hoorde, 1 Byzantijn, 7 Duitsers, 13 Fransen, 1 Brit, 1 Portugees, 1 Nederlander, 1 Pool en 1 Argentijn.
Niet-Europese pausen
- <a id="INTERNALLINK:1712534132336" class="mw-redirect mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Petrus" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Petrus_(hoofdbetekenis)" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Petrus">Petrus</a> (30-64), uit Bethsaida in Galilea
- <a id="INTERNALLINK:1712583957991" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Anicetus" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Anicetus&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Anicetus">Anicetus</a> (150-167), Syriër uit Homs
- <a id="INTERNALLINK:1712553634490" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Victor I" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Victor_I&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Victor I">Victor I</a> (189-199), uit Noord-Afrika
- <a id="INTERNALLINK:1712571559583" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Miltiades" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Miltiades&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Miltiades">Miltiades</a> (311-314), uit Noord-Afrika
- <a id="INTERNALLINK:1712562978652" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Gelasius I" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Gelasius_I&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Gelasius I">Gelasius I</a> (492-496), uit Noord-Afrika
- <a id="INTERNALLINK:1712520236695" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Theodorus I" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Theodorus_I&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Theodorus I">Theodorus I</a> (642-649), Griek uit Jeruzalem
- <a id="INTERNALLINK:1712516280023" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Johannes V" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Johannes_V&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Johannes V">Johannes V</a> (685-686), Griek uit Antiochië (Turkije)
- <a id="INTERNALLINK:1712556772479" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Johannes VI" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Johannes_VI&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Johannes VI">Johannes VI</a> (701-705), Griek uit Efese (Turkije)
- <a id="INTERNALLINK:1712594183566" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Sisinnus" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Sisinnius&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Sisinnus">Sisinnus</a> (708), uit Syrië
- <a id="INTERNALLINK:1712551828625" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Constantinus" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Constantinus_I&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Constantinus">Constantinus</a> (708-715), uit Syrië
- <a id="INTERNALLINK:1712601942774" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Gregorius III" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Gregorius_III&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Gregorius III">Gregorius III</a> (731-741), uit Syrië
- <a id="INTERNALLINK:1712599716625" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Franciscus" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_Franciscus&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Franciscus">Franciscus</a> (2013-heden), uit Argentinië (met ouders van Italiaanse afkomst)
Andere pausen
- "Zwarte paus", bijnaam die soms gegeven wordt aan de generaal-overste van de <a id="INTERNALLINK:1712597651312" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Jezuïeten" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Jezu%C3%AFeten" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Jezuïeten">Jezuïeten</a>.
- Het hoofd van het <a id="INTERNALLINK:1712512347630" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Grieks-orthodox patriarchaat van Alexandrië" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Grieks-orthodox_patriarchaat_van_Alexandri%C3%AB&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Grieks-orthodox patriarchaat van Alexandrië">Grieks-orthodox patriarchaat van Alexandrië</a> in Egypte. De huidige Grieks-orthodoxe paus is <a id="INTERNALLINK:1712526609769" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Theodorus II" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Theodorus_II_van_Alexandri%C3%AB&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Theodorus II">Theodorus II</a>, paus en patriarch van Alexandrië en van geheel Afrika.
- Het hoofd van de <a id="INTERNALLINK:1712570210702" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Koptisch-Orthodoxe Kerk" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Koptisch-Orthodoxe_Kerk&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Koptisch-Orthodoxe Kerk">Koptisch-Orthodoxe Kerk</a> in <a id="INTERNALLINK:1712605090196" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Egypte" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Egypte_(land)&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Egypte">Egypte</a>. In de Koptisch-Orthodoxe Kerk is de paus de opvolger van de evangelist <a id="INTERNALLINK:1712560927598" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Marcus" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Johannes_Marcus&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Marcus">Marcus</a>. De <a id="INTERNALLINK:1712569778510" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Koptisch-Katholieke Kerk" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Koptisch-Katholieke_Kerk&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Koptisch-Katholieke Kerk">Koptisch-Katholieke Kerk</a> aanvaardt het primaatschap van de bisschop van Rome wel.
- <a id="INTERNALLINK:1712532179132" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Tegenpaus" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Tegenpaus&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Tegenpaus">Tegenpaus</a>
Zie ook
- <a id="INTERNALLINK:1712577368177" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Lijst van pausen" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Lijst_van_pausen&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Lijst van pausen">Lijst van pausen</a> (chronologisch)
- <a id="INTERNALLINK:1712606032462" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Lijst van pausen naar rangnummer" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Lijst_van_pausen_naar_rangnummer&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Lijst van pausen naar rangnummer">Lijst van pausen naar rangnummer</a>
- <a id="INTERNALLINK:1712568673514" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Paus (titel)" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paus_(titel)" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Paus (titel)">Paus (titel)</a>
- <a id="INTERNALLINK:1712563608093" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Pauselijk hof" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Pauselijk_hof&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Pauselijk hof">Pauselijk hof</a>
- <a id="INTERNALLINK:1712518177503" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Pausen van A tot Z" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Pausen_van_A_tot_Z&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Pausen van A tot Z">Pausen van A tot Z</a>
- <a id="INTERNALLINK:1712530121910" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Tiara" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Tiara&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Tiara">Tiara</a> - <a id="INTERNALLINK:1712590117445" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="mijter" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Mijter&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="mijter">mijter</a> - <a id="INTERNALLINK:1712584512813" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="flabellum" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Flabellum_(waaier)&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="flabellum">flabellum</a> - <a id="INTERNALLINK:1712544990870" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="pauselijk kruis" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Pauselijk_kruis" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="pauselijk kruis">pauselijk kruis</a> - <a id="INTERNALLINK:1712577004428" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Sedia gestatoria" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Sedia_gestatoria&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Sedia gestatoria">Sedia gestatoria</a> - <a id="INTERNALLINK:1712548737197" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="pausmobiel" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Pausmobiel&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="pausmobiel">pausmobiel</a>
- <a id="INTERNALLINK:1712543832155" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Tussenpaus" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Tussenpaus&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Tussenpaus">Tussenpaus</a>
Literatuur
- <span id="TEMPLATE:1712556499450" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" style="font-family: sans-serif; font-weight: bold; font-size: 85%; cursor: help; color: #555555;" title="(fr) " contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="(fr) ">(fr) <a id="INTERNALLINK:1712549352881" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Poupard, P." contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Paul_Poupard&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Poupard, P.">Poupard, P.</a> (1980) - Le Pape, <a id="INTERNALLINK:1712544344800" class="new mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-internallink" title="Que sais-je ?" contenteditable="false" draggable="true" href="/index.php?title=Que_sais-je_%3F&action=tinymceedit&redlink=1" data-mwt-type="internallink" data-mwt-wikitext="Que sais-je ?">Que sais-je ?</a>, Presses Universitaires de France
- J.J. Norwich, 2011, De Pausen. Een geschiedenis. Bert Bakker, <span id="TEMPLATE:1712557363941" class="ISBN mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" title="ISBN 9035136357" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="ISBN 9035136357"><a title="Speciaal:Boekbronnen/9035136357" href="/index.php?title=Speciaal:Boekbronnen/9035136357">ISBN 9035136357</a>
Externe link
- <a id="EXTERNALLINK:1712539817289" class="external text mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-externallink" title="Website van de Heilige Stoel" contenteditable="false" draggable="true" href="https://www.vatican.va/" target="_blank" rel="nofollow noreferrer noopener" data-mwt-type="externallink" data-mwt-wikitext="Website van de Heilige Stoel">Website van de Heilige Stoel</a>
<table id="TEMPLATE:1712603374319" class="toccolours appendix mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" style="font-size:89%; margin-top:1em; margin-bottom:-0.5em; border: 1px solid #aaa; padding:5px; clear:both; width:100%; box-sizing:border-box;" title="
| Bronnen, noten en/of referenties |
" role="presentation" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="
| Bronnen, noten en/of referenties |
"> <tbody> Bronnen, noten en/of referenties
</tbody>
<span id="TEMPLATE:1712574251216" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" title="
· 
· 
" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="
· · "><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r20095">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:#f8f8f8;border:1px solid #aaa;text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}</style>
<span id="TEMPLATE:1712585448940" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" title="
· · 
" contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="
· · "><link href="mw-data:TemplateStyles:r20095" rel="mw-deduplicated-inline-style">
<span id="TEMPLATE:1712605888229" class="mwt-nonEditable mwt-wikiMagic mwt-template" title="
· · " contenteditable="false" draggable="true" data-mwt-type="template" data-mwt-wikitext="
· · "><link href="mw-data:TemplateStyles:r20095" rel="mw-deduplicated-inline-style">
