7,5-cm-Pak 40
| 7,5-cm-Pak 40 | |
|---|---|
| Allgemeine Angaben | |
| Militärische Bezeichnung | 7,5-cm-Pak 40 |
| Entwickler/Hersteller | Rheinmetall-Borsig, Ardelt-Werke, Gustloffwerke, Ostlandwerke |
| Entwicklungsjahr | 1939 |
| Produktionszeit | 1941 bis 1945 |
| Stückzahl | 23.303 |
| Waffenkategorie | Panzerabwehrkanone |
| Mannschaft | fünf Soldaten |
| Technische Daten | |
| Gesamtlänge | 6,185 m |
| Rohrlänge | 3,45 m |
| Kaliber | 7,5 cm |
| Kaliberlänge | L/46 |
| Kadenz | 15 Schuss/min |
| Höhenrichtbereich | − 5° bis + 22 Winkelgrad |
| Seitenrichtbereich | 65° |
Het 7,5 cm antitankkanon 40 (Pak 40) was een van de meest gebruikte antitankkanonnen van de Duitse Wehrmacht tijdens de Tweede Wereldoorlog vanaf 1942.
Ontwikkeling en productie
De Pak 40 werd vanaf 1939 ontwikkeld door Rheinmetall-Borsig in Düsseldorf en werd voor het eerst vermeld in februari 1942 in het “Overzicht van de staat van de bewapening in het leger” met 15 eenheden in de troepen geïntroduceerd. Naast Rheinmetall-Borsig zorgden de Ardeltwerke in Eberswalde, de Gustloffwerke in Weimar en de Ostlandwerke in Königsberg voor de Pak 40 geleden. In totaal werden er ongeveer 23.303 geproduceerd (waarvan 11.728 in 1944). Met een berekende productietijd van 2.200 werkuren bedroeg de productieprijs 12.000 Reichsmark.<ref>Hoofd: Tank-antitankkanonnen 1989 p
Beschrijving
De Pak 40 had een spreiderbevestiging met twee buisliggers en wielen met massief rubberen banden. De loop had een mondingsrem. De retourrem en de prehauler bevonden zich in de pipe cradle. Twee lage, schuine beschermingsschilden, elk 4 mm dik en 25 mm uit elkaar, en een extra gedeeltelijk beschermingsschild dat naar voren kon worden geklapt, boden bescherming voor de machinist. De ZE 38 3 × 8° diende als richtoptiek. De levensduur van een buis was ongeveer 6.000 ronden.<ref>Hoofd: Antitankkanonnen 1989 p
Munitie
| Pak 40 | PzGr. 39 | PzGr. 40 | Gr. 38HL/B | Sprenggranate 34 |
| Gewicht | 6,8 kg | 4,1 kg | 4,4 kg | 5,74 kg |
| Mündungsgeschwindigkeit | 792 m/s | 933 m/s | 450 m/s | 550 m/s |
| Durchschlag bei 60° Auftreffwinkel | ||||
| aus 0 m Entfernung | 121 mm | 137 mm | 75 mm | |
| aus 500 m Entfernung | 106 mm | 115 mm | 75 mm | |
| aus 1000 m Entfernung | 94 mm | 96 mm | 75 mm | |
| aus 1500 m Entfernung | 83 mm | 80 mm | ||
| aus 2000 m Entfernung | 73 mm | 66 mm | ||
| aus 2500 m Entfernung | 53 mm | |||
| Durchschlag bei 90° Auftreffwinkel | ||||
| aus 0 m Entfernung | 149 mm | 176 mm | 75 mm | |
| aus 500 m Entfernung | 135 mm | 154 mm | 75 mm | |
| aus 1000 m Entfernung | 121 mm | 133 mm | 75 mm | |
| aus 1500 m Entfernung | 109 mm | 115 mm | ||
| aus 2000 m Entfernung | 98 mm | 98 mm | ||
| aus 2500 m Entfernung | 83 mm | |||
Deze informatie heeft betrekking op homogeen gewalst pantserstaal (RHA) en niet op gietstaal zoals het bestuurdersluik van de T-34 of de SU-122.
- 7,5 cm Pzgr. Patr. 39 – 7,5-cm-Panzergranat-Patrone 1939, panzerbrechend, mit Kappe und ballistischer Haube – Projektil hochexplosiv
-
- 7,5 cm Pzgr. Patr. 40 – 7,5-cm-Panzergranat-Patrone 1940 (Wuchtgeschoss, Hartkernmunition oder Hartkerngeschoss) für Panzerjägerkanone 1940
-
- 7,5 cm Pzgr. Patr. 40 (W) – 7,5-cm-Panzergranat-Patrone 1940 (Weicheisen) (Wuchtgeschoss, Hartkernmunition oder Hartkerngeschoss) für Panzerjägerkanone 1940
-
- 7,5 cm Gr. Patr. 38 Hl/B – 7,5-cm-Granat-Patrone 1938 mit Hohlladung, Ausführung B für Panzerjägerkanone 1940
-
- 7,5 cm Gr. Patr. 38 Hl/C – 7,5-cm-Granat-Patrone 1938 mit Hohlladung, Ausführung C für Panzerjägerkanone 1940
-
- 7,5 cm Nbgr. Patr. 34 – 7,5-cm-Nebelgranat-Patrone für Panzerjägerkanone 1940
-
- 7,5 cm Sprgr. Patr. 34 – 7,5-cm-Sprengranat-Patrone 1934 (mit Sprengsatz hochexplosiv - HE) für Panzerjägerkanone 1940
-
- Luftdichter Patronenbehälter für die 7,5 cm Munition der Panzerjägerkanone 1940
-
Inzet
Met het toegenomen gebruik van goed gepantserde Sovjet-tanks zoals T-34, KW-1 en KW-2, werd het 5-cm antitankkanon geïntroduceerd vanaf medio 1940 na de Franse campagne 38 is de Wehrmacht niet meer voldoende in staat haar rol te vervullen. Dit kanon kon alleen op extreem korte afstanden het pantser van de T-34 binnendringen. Het 3,7-cm antitankkanon, dat nog steeds door sommige eenheden werd gebruikt, bleek zelfs grotendeels ineffectief te zijn met reguliere munitie.
Begin 1942 begon de serieproductie van de Pak 40 L/46. Al in maart 1942 merkte minister Speer, verantwoordelijk voor bewapening, tijdens een ontmoeting met Hitler op dat de productie van de Pak 40 zo snel mogelijk moest worden opgevoerd. Het nadeel ten opzichte van zijn kleinere voorgangers was echter dat hij met zijn gewicht van ruim 1,4 ton niet meer in een bemanningstrein verplaatst kon worden. De 7,5 cm-Pak 40 had daarom minimaal één lichte trekker van 3 ton (Sd.Kfz. 11) nodig om in positie te kunnen worden gebracht.
De Panzerjägerkanone 40 kon ook in de bergen of in de sneeuw worden vervoerd. Voor dit doel werd het gedemonteerd en op drie Legersleeën (Hs. 5) geladen, die vanaf 1942 verkrijgbaar waren.
-
Die Lafette der Panzerjägerkanone auf dem ersten Hs. 5
-
Das Rohr und Mündungsbremse auf dem zweiten Hs. 5
-
Die Räder und Zubehör auf dem dritten Hs. 5
Na een verzoek van het Deutschen Afrikakorps, dat gemotoriseerde kanonnen nodig had, werd besloten om het kanon op de bestaande Franse Lotharingse sleepboten te monteren. Dit ontwerp zou, samen met de andere 7,5 cm antitankkanonnen op prooichassis, bekend worden als de Marder I. Het werd uiteindelijk de bewapening van de volgende gemotoriseerde kanonnen Marder II, Marder III en 7,5-cm-Pak op RSO.
Een tactisch nadeel van de 7,5 cm-Pak 40 betrof de mondingsrem. De positie van een antitankkanon zou kunnen worden onthuld door het stof dat wordt opgeworpen door de zijuitgang van de mondingsgassen. Het hoge gevechtsgewicht van 1.425 kg leidde in de maanden juli en augustus 1944 tot zware verliezen tijdens de invasiegevechten in Normandië en het offensief van het Rode Leger met Army Group Center, met een totaal verlies van elk meer dan 1.200 kanonnen.
In 1943 en 1944 vormde de Pak 40 de ruggengraat van de Duitse antitankverdediging. Naarmate de oorlog voortduurde, werd het duidelijk dat het 7,5 cm antitankkanon en zijn varianten niet langer tegen alle vijandelijke tanks konden vechten. Vanaf medio 1944 verschenen aan het oostfront nieuwe zware tanktypen zoals de Sovjet IS-serie, waartegen de Pak 40 moeite had om te vechten.
Het 7,5 cm antitankkanon werd na de oorlog enkele jaren door de legers van Oostenrijk, Finland en Tsjecho-Slowakije gebruikt.
Uitvoeringen
De geheime "uitrustingslijst" van de Wehrmacht vermeldt de volgende varianten vanaf 12 april 1945:
- 7,5-cm-Pak 40
- 7,5-cm-Pak 40/1 (Selbstfahrlafette Lorraine-Schlepper (Marder I))
- 7,5-cm-Pak 40/2 (Selbstfahrlafette II (Marder II))
- 7,5-cm-Pak 40/3 (Selbstfahrlafette 38 (Marder III))
- 7,5-cm-Pak 40/4 (Selbstfahrlafette RSO (Raupenschlepper Ost))
- 7,5-cm-Pak 40/5 (gestrichen am 10. Mai 1944 (Projekt auf Zugkraftwagen 3t))
- Kanone 7 M 59
- 7,5-cm-Sockel-Pak 40/6
- Feldkanone 7 M 85 (Bespannt)
- 7,5-cm-Pak 40 in Lafette, Marine 39/43
Daarnaast zijn er de tankvernietigersvoertuigen van G.W. Hotchkiss H-39 (f), op G.W. FCM 36 (f), op SOMUA MCG, op m.SPW Sd.Kfz. 251/22, op Panzerspähwagen Sd.Kfz. 234 en de 7,5 cm Pak 40 M in Marine-Lafette 39/43.
De twee genoemde kanonnen, 7 M 59 en 7 M 85 (voorbeeld), waren bedoeld voor gebruik in artillerieformaties; er werd slechts een klein aantal van de kanonnen vervaardigd.
Kanonnen van dit type werden in gewijzigde vorm (gewijzigde looplengte, andere munitie) ook gebruikt in de latere versies van de Panzerkampfwagen IV als de 7,5 cm-KwK 40 L/43 en vanaf 1943 met een iets langere loop zoals KwK 40 L/48 gebruikt. Speciaal aangepast voor installatie in aanvalsgeweren, heette het de 7,5-cm-StuK 40 L/43 of L/48 en werd gevonden in de StuG III en ook bij gebruik van StuG IV. Een versie van de 7,5 cm Pak genaamd 7,5 cm Pak 39 L/48 werd ook gebruikt in de Jagdpanzer 38, zij het zonder mondingsrem, maar met een verbeterde pijpretour rem.
Bovendien werd de Pak 40L met een vergrote mondingsrem en een elektropneumatisch laadmechanisme met een munitievoorraad van 26 patronen gebruikt als hoofdwapen in het grondaanvalvliegtuig Henschel Hs 129 B-3/Wa .
Literatuur
- Wolfgang Fleischer: Die 7,5-cm-Panzerjägerkanone 40. Waffen-Arsenal Sonderband S-54, Podzun-Pallas-Verlag, ISBN 3-7909-0665-4.
- Christopher F. Foss - Towed Artillery - Jane's Pocket Book 18 - uitgever Mac Donald and Janes' Publishers Ltd London 1977
- Terry Gander, Peter Chamberlain: Enzyklopädie deutscher Waffen 1939–1945. 1. Auflage, Motorbuch Verlag, Stuttgart 2005, ISBN 3-613-02481-0.
- Werner Haupt - Panzerabwehrgeschütze 3,7-cm - 5,0-cm - 7,5-cm - 8,8-cm-Pak 1934-1945 ohne Selbstfahrlafetten / WA Band 117 - Podzun-Pallas Verlag Friedberg 1989 ISBN=978-3-7909-0360-7
- ISBN:3879435049 Hogg: Dt. Artillerie WWII (1978)
- Karl R. Pawlas; Waffen Revue Nr. 79, 80, 81, 82 und 83; Journal-Verlag Schwend GmbH; Schwäbisch Hall, 1990–1991
- H.Dv. 481/77 – Merkblatt für die Munition der 7,5 cm Panzerjägerkanone 40 (7,5 cm Pak. 40). — OKH Berlin 1942.
- D 393/1 – 7,5cm Panzerjägerkanone 40.- Heft 1: Beschreibung, Bedienung und Behandlung. — OKH / Heereswaffenamt, Berlin 1. April 1942.
- H.Dv. 119/324 — Schußtafel für die 7,5 cm Kampfwagenkanone 40 (7,5 cm Kw.K. 40), 7,5 cm Sturmkanone 40 (7,5 cm Stu.k. 40) und 7,5 cm Panzerjägerkanone 40 (7,5 cm Pak 40) mit Deckblättern 1–17, Oktober 1943.
