Categorie:Molenaar
|
Verdwenen beroep: de molenaar
Verdwenen beroepen – Vanaf de Gouden Eeuw was de molenaar onmisbaar, maar na de Tweede Wereldoorlog raakte het beroep uit de gratie. Wat deed een molenaar?
De molenaar draaide uiteraard de wieken van een molen, maar hij deed meer. Zo maalde de molenaar graan en moest hij enige kennis hebben van het weer, zodat hij goed wist wanneer hij de wieken weer kon laten draaien. In windstille perioden zat een molenaar niet stil, want hij verrichtte ook onderhoud en reparaties aan de molen.
De rol van de molenaar
De eerste molens in Nederland dateren uit 1200. Sindsdien bestaan er dus molenaars. Vanaf het begin van de vijftiende eeuw waren molenaars van korenmolens essentieel voor de voedselvoorziening in een dorp. De molenaar maalde graan tot meel, waardoor de inwoners brood hadden. Vrijwel ieder dorp in Nederland had minimaal een molen en daarmee ook een molenaar. De molenaar was vaak niet de eigenaar van de molen. Meestal was dit een edelman of iemand uit het lokale stadsbestuur.
Nederlandse molenaar beleefde glorietijden
In de Gouden Eeuw (1600-1700) schoten windmolens als paddenstoelen uit de grond. Niet alleen korenmolens, maar ook poldermolens kwamen steeds vaker voor. Deze molens maalden polders leeg vanwege een tekort aan landbouwgrond. Vanaf de eerste helft van de zestiende eeuw ontstonden hierdoor verschillende droogmakerijen, waaronder de Biesbosch. Omdat het aantal molens vanaf de zeventiende eeuw toenam, was er een grotere behoefte aan molenaars. In de tweede helft van de negentiende eeuw had Nederland ruim 9000 molens.
De molenaar vanaf de twintigste eeuw
In de twintigste eeuw verdwenen er veel molenaars. De komst van onder meer de stoommachine en elektrische motoren zorgden ervoor dat molens minder vaak nodig waren om graan te malen of water te pompen. Tegenwoordig oefent het leeuwendeel van de molenaars het werk vrijwillig uit. Het Vrijwillige Molenaars en het Ambachtelijk Korenmolenaarsgilde houden het beroep nog in stand. Daar kunnen mensen een opleiding tot molenaar volgen. Het ambacht van molenaar staat inmiddels op de Nationale Inventaris van Immaterieel Erfgoed.
De molens van Kinderdijk
Bij veel toeristen staat Nederland bekend als het land van de molens. De molens in het Zuid-Hollandse Kinderdijk genieten wereldwijd bekendheid en veel bekijks. Zeventien van de negentien molens dateren uit de achttiende eeuw. Deze poldermolens pompten water uit de laaggelegen polder bij Ablasserdam omhoog. Dit systeem van samenwerkende poldermolens staat bekend als de 'molengang.' Sinds 1950 doen de molens van Kinderdijk dienst als reserve voor moderne apparatuur dat uitvalt. Sinds 1997 staan de wereldberoemde molens op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.
