Agnes van Loon
Agnes van Loon, ook Agnes van Loon en Rieneck; Agnes van Looz en Rieneck, (Burcht van Loon, ca. 1150 - Wartenberg, 26 maart 1191) was een paltsgravin en hertogin van Beieren. Zij geldt als de stammoeder van het huis Wittelsbach.
Biografie
Agnes van Loon was de dochter van graaf Lodewijk I van Loon en Agnes van Metz. Haar thuis was het graafschap Loon.[1] Ze trouwde in 1169 op 19-jarige leeftijd in Kelheim met de 33 jaar oudere Paltsgraaf Otto VI van Beieren (1117–1183) uit het huis Wittelsbach. Deze werd op 16 september 1180 leenman van het hertogdom Beieren en noemde zich vanaf dat moment hertog Otto I. Het huwelijk was al in 1167 gearrangeerd, vermoedelijk door Koenraad van Wittelsbach, de aartsbisschop van Mainz, en een broer van Otto I.[1] Leden van de familie van Loon vervulden in het bisdom Mainz enkele malen het ambt van burggraaf. Er bestonden dus al nauwe banden met het geslacht van Loon.[1]
Uit het huwelijk werden negen kinderen geboren, waaronder Lodewijk I de Kelheimer (1173–1231), de latere hertog van Beieren en paltsgraaf aan de Rijn. Otto I stierf al in 1183, drie jaar na zijn benoeming tot hertog. Na zijn dood werd Agnes van Loon regentes voor haar minderjarige zoon, die op dat moment tien jaar oud was. Ze bleef regentes tot zijn meerderjarigheid in 1191. Agnes van Loon stond bekend als een intelligente, energieke en kunstminnende vrouw, en een zeer bekwame politica. Door haar sterke persoonlijkheid wist zij van het regentschap een succes te maken en het hertogdom Beieren te behouden voor het huis Wittelsbach.[2][3]
In naam van haar minderjarige zoon deed Agnes van Loon verschillende schenkingen aan de kerk.[2] In de oorkonden wordt zij "Domina Agnes Ducissa“ genoemd: vrouwe hertogin Agnes.[2][3] Ook haar moeder, Agnes van Metz, had kunstenaars, minnezangers en dichters gesteund, onder wie Hendrik van Veldeke. Van Veldeke maakte naar voorbeeld van de Latijnse tekst Vita S. Servatii in opdracht van Agnes van Metz het Leven van Sint Servaas, ongeveer 6000 verzen over het leven en de wonderen van de heilige Servaas, die in de vierde eeuw bisschop van Maastricht was geweest.[4] Deze tekst geldt als het grootste middeleeuwse legenden-dicht in het diets. Agnes van Loon speelde vermoedelijk een rol bij de vermenigvuldiging en verspreiding van de Servaaslegende en -cultus in Zuid-Duitsland.[4][5]
Agnes van Loon stierf in maart 1191, kort nadat haar zoon Lodewijk de Kelheimer meerderjarig was geworden. Zij is begraven in de abdij van Scheyern.
Nakomelingen
- Otto (-1181)
- Sophia (?-1238), trouwde met landgraaf Herman I van Thüringen (1155-1217),
- Heilika I, trouwde met halgraaf Diederik van Wasserburg
- Agnes, trouwde met graaf Hendrik van Plain (-1190)
- Richarda, trouwde in 1186 met graaf Otto I van Gelre
- Lodewijk I (1173-1231), trouwde met Ludmilla van Bohemen
- Heilika II, trouwde met graaf Adelbert III van Dillingen (-1214)
- Elisabeth,trouwde met graaf Berthold III van Vohburg (-1204)
- Mechtilde, trouwde in 1209 met graaf Rapoto II van Ortenburg (1164-1231).[6]
Voorouders
| Voorouders van Agnes van Loon (1150-1191) | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Overgrootouders | Arnold I van Loon (1050-1126) ∞ Adelheid van Mainz (-) |
? (-) ∞ ? (-) |
Folmar IV van Metz (1060-1111) ∞ ? (-) |
Adalbert II van Egisheim (1065-1098) ∞ Ermesinde I van Namen (1080-1143) | ||||
| Grootouders | Arnold II van Loon (1085-1138) ∞ Aleida van Diest (-) |
Folmar V van Metz (1090-1142) ∞ Mathilde van Longwy (-) | ||||||
| Ouders | Lodewijk I van Loon (1107-1171) ∞ Agnes van Metz (1114-1175) | |||||||
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Die Zeit der frühen Wittelsbacher in: Alois Schmid: Neue Wege der bayerischen Landesgeschichte. P. 52 ev. VS Verlag für Sozialwissenschaften. Wiesbaden 2008. ISBN 978-3-531-16031-3. Gearchiveerd op 17 december 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Agnes von Loon in: Rall, Hans und Marga: Die Wittelsbacher. P.21, 27-32. Geraadpleegd 20150505. Gearchiveerd op 17 december 2021.
- ↑ 3,0 3,1 1183-92 Regent Dowager Princess Agnes van Loon-Rieneck of Bavaria (Germany). WOMEN IN POWER 1150-1200. Geraadpleegd 20150505. Gearchiveerd op 9 juni 2021.
- ↑ 4,0 4,1 Legenden und Bibeldichtung im Rhein-Maas-Raum in: Helmut Tervooren, Carola Kirschner & Johannes Spicker: Van der Masen tot op den Rijn: Ein Handbuch zur Geschichte der mittelalterlichen volkssprachlichen Literatur im Raum von Rhein und Maas. P. 42 e.v. Erich Schmidt Verlag. Berlijn 2006. Gearchiveerd op 17 december 2021.
- ↑ Die frühhöfische Epik in: Helmut de Boor & Ursula Hennig: Die höfische Literatur: Vorbereitung, Blüte, Ausklang: 1170-1250. C.H.Beck. München. 11e druk 1991. P. 40. ISBN 3-406-35132-8. Gearchiveerd op 17 december 2021.
- ↑ Dukes of Bavaria. In: Medieval Lands: a prosopography of medieval European noble and royal families. Gearchiveerd op 24 februari 2008.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Agnes_von_Loon op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
