Wegkruis: verschil tussen versies

Uit Wiki Raamsdonks Historie
k (Linkfix)
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 1: Regel 1:
[[Bestand:Wegkruis 212895 Heidestraat Rekem 19-10-2020 12-09-09.jpg|miniatuur|Wegkruis op de Heidestraat in Rekem]]
[[Bestand:Wegkruis Luiten-Ambachtstraat-29-01.jpg|300px|link=https://fotoboek-raamsdonk.nl/picture.php?/3125|alt=Wegkruis / Veldkruis aan de Luiten Ambachtstraat 29 te Raamsdonk, monument uit 1935|thumb|Wegkruis / Veldkruis aan de Luiten Ambachtstraat 29 te Raamsdonk, monument uit 1935]]
[[Bestand:Gietijzeren kruisbeeld 200292 Rekem 27-09-2020.jpg|miniatuur|Een gietijzeren wegkruis in [[Oud-Rekem]]]]
'''Het veldkruis “red uwe ziel”''' aan de [[Luiten Ambachtstraat 29]].''' <sub>(dit kruisbeeld is een gemeentelijk monument)</sub>'''
[[Bestand:Groetmich.jpg|thumb|Wegkruis met Limburgs opschrift]]
=== Info ===
Een '''wegkruis''' of een '''veldkruis''' is een in [[Rooms-katholieke Kerk|katholieke]] streken veelvoorkomend gedenkteken op de kruising van wegen en straten. Het is een religieuze uiting die de voorbijganger eraan herinnert dat [[Jezus (traditioneel-christelijk)|Christus]] aan het kruis is gestorven.
''Luiten Ambachtstraat – Wielstraat - Gierijzeren crucifix met corpus - noordkant van de weg 1935''


Wegkruisen bestaan in houten, [[gietijzer]]en en stenen varianten. Ze werden geplaatst door rijke personen, vaak boeren, of door buurtverenigingen die hiervoor geld inzamelden. Als een wegkruis buiten de bebouwde kom geplaatst is, spreekt men van een ''veldkruis''.
''Gietijzeren crucifix met corpus (kruis met lichaam van Christus). Het kruis staat op een stenen sokkel met daarop de tekst: “RED UWE ZIEL”. Aanvankelijk was het lichaam van gips en twee jaar nadat het op 13 oktober 1935 aan de weg naar Waspik was geplaatst, bleken twee armen afgebroken te zijn.''
''In 1938 kwam er een gietijzeren beeld. De katholieke Jongere Boerenstand plaatste het wegkruis op een stukje grond, afgestaan door de familie Kamp-De Bont. In de laatste helft van de negentiende en de eerste helft van de twintigste eeuw was het in Limburg en Noord-Brabant gebruikelijk om kapelletjes en kruis- of Heilig Hartbeelden te plaatsen langs wegen.''
''Met name bij kruispunten, omdat hier het ‘kwade’ makkelijker kon toeslaan. Het wegkruis in Raamsdonk stond echter niet aan een kruispunt, want de Wielstraat werd pas in 1973 aangelegd. In 2009 is de crucifix met corpus gerestaureerd. Noodgedwongen vond in 2012 opnieuw restauratie plaats na vernieling door vandalen.''


Indien de Christusfiguur het hoofd niet op de rechter- maar op de linkerschouder legt spreekt men van een [[Verkeerde Lieve Heer]]. Er bestaan een aantal wegkruisen van die informeel deze naam dragen.
''Informatiebron:''
''• Deddy Herlé, “Het kruis aan den weg naar Waspik”, in Op ’t Goede Spoor, periodiek van de Heemkundekring Waspik (1988) p. 11-13.''
''• BN/De Stem, Stad en Streek, 21 december 2009.''
<br>
[[Bestand:SRH-00614.jpg|300px|link=https://fotoboek-raamsdonk.nl/picture.php?/3334|alt=Luiten Ambachtstraat – Wielstraat Gierijzeren crucifix met corpus  noordkant van de weg 1935 (zondag 13 oktober 1935)|thumb|Luiten Ambachtstraat – Wielstraat Gierijzeren crucifix met corpus  noordkant van de weg 1935 (zondag 13 oktober 1935)]]
=== Plaatsing ===
Op 13 oktober 1935 is door de leden van de [[R.K. Jonge Boerenstand]] “Het kruis langs den weg naar Waspik” geplaatst en ingezegend, in de voortuin bij de boerderij Luiten Ambachtstraat 29.


== Andere wegkruisen ==
[[Bestand:Wegkruis inwijding 13-oktober-1935 leden-R.K.-Jonge-Boerenstand-01.jpg|550px|link=https://fotoboek-raamsdonk.nl/picture.php?/2879|alt=Op 13 oktober 1935 is door de leden van de [[R.K. Jonge Boerenstand]] “Het kruis langs den weg naar Waspik” geplaatst en ingezegend, in de voortuin bij de boerderij Luiten Ambachtstraat 29.|center|thumb|Op 13 oktober 1935 is door de leden van de [[R.K. Jonge Boerenstand]] “Het kruis langs den weg naar Waspik” geplaatst en ingezegend, in de voortuin bij de boerderij [[Luiten Ambachtstraat 29]]. Staande van links naar rechts: Chiem Broekmans, Jan Boons, Andries de Bont, Sjef Boons, Tist Buiks, Piet Vissers, Arnout de Bont, Christ de Bont, Leen Smeur, Goof Dirven en Piet Verschuren. Achterste rij: Jan Smeur, Jan de Wit, Bart Verschuren, Gerrit Hooijmaijers, Jan van Steenoven.]]
Deze gedenktekens hebben gemeen dat ze ook bedoeld zijn als oproep om te bidden voor het [[Ziel (filosofie)|ziel]]eheil van de overledene.


* [[Hagelkruis]], meestal gelegen bij een kruispunt en werd geplaatst om slechte zaken af te weren, in het bijzonder onweers- en hagelschade.
=== Armen afgebroken ===
* ''Ongevals- of Memoriekruisen'', die geplaatst zijn om iemand te herdenken die op de bewuste plek een noodlottig ongeval is overkomen.
Twee jaar later waren plotseling de armen van het beeld afgebroken. Het beeld was van gips. In 1938 kwam er een gietijzeren beeld. In 2010 is het Christusbeeld en kruis gerestaureerd en de sokkel in opdracht van het kerkbestuur gerenoveerd.
* [[Moordkruis|Moord- of zoenkruisen]], de plaatsing daarvan werd bij wijze van bijkomende straf opgelegd in het kader van een gerechtelijke veroordeling voor [[moord]] of [[Doodslag (levensbeëindiging)|doodslag]].
=== Fabrikage ===
* ''Dwaalkruisen'', deze kruisen werden geplaatst op grote eenzame vlakten, heidevelden en moerasgebieden, waar het gevaar bestaat om te verdwalen, met de eventuele dood tot gevolg. In sommige gevallen dient het kruis als wegwijzer langs gebaande wegen.
Het kruisbeeld met de gietijzeren Jezus Christus heeft kunsthistorisch belang als voorbeeld van de fabrieksmatige productie van religieuze beelden.
Het heeft ensemblewaarden als onderdeel van een groter geheel dat cultuurhistorisch, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig van belang is.


== Zie ook ==
=== Sokkel ===
* [[Bermmonument]]
Op de sokkel een plaat met de tekst: “'''''Red Uwe Ziel'''''”.


== Externe link ==
Het beeld staat in Raamsdonk aan de Luiten Ambachtstraat sinds 1935, over de herkomst, de aanschaf, plaatsing en ontwerp is nog weing verdere informatie beschikbaar, heeft u nog aanvullingen horen wij dat graag.
* [https://geheugen.delpher.nl/?/nl/zoekresultaten/pagina/1/Wegkruizen/%28Wegkruizen%29%20AND%20%28isPartOf%20any%20%22KDC01%22%20%29 Het geheugen van Nederland; Wegkruizen]


{{Commonscat}}
[[Bestand:Header-01.jpg|800px|alt=raamsdonkshistorie.nl|center|thumb|[https://raamsdonkshistorie.nl raamsdonkshistorie.nl]]]
 
{| class="wikitable" width="100%"
[[Categorie:Monument]]
| Heeft u meer informatie, aanvullingen of vragen over de panden en/of personen op deze pagina? [mailto:info@wiki-raamsdonk.nl info@wiki-raamsdonk.nl] of [mailto:info@raamsdonkshistorie.nl info@raamsdonkshistorie.nl]
[[Categorie:Folklore]]
|-
[[Categorie:Kruis als christelijk symbool]]
|}
<br>
[[Categorie:Luiten Ambachtstraat]][[Categorie:Geloof]][[Categorie:Monumenten]]

Versie van 24 mrt 2023 18:56

Wegkruis / Veldkruis aan de Luiten Ambachtstraat 29 te Raamsdonk, monument uit 1935
Wegkruis / Veldkruis aan de Luiten Ambachtstraat 29 te Raamsdonk, monument uit 1935

Het veldkruis “red uwe ziel” aan de Luiten Ambachtstraat 29. (dit kruisbeeld is een gemeentelijk monument)

Info

Luiten Ambachtstraat – Wielstraat - Gierijzeren crucifix met corpus - noordkant van de weg 1935

Gietijzeren crucifix met corpus (kruis met lichaam van Christus). Het kruis staat op een stenen sokkel met daarop de tekst: “RED UWE ZIEL”. Aanvankelijk was het lichaam van gips en twee jaar nadat het op 13 oktober 1935 aan de weg naar Waspik was geplaatst, bleken twee armen afgebroken te zijn. In 1938 kwam er een gietijzeren beeld. De katholieke Jongere Boerenstand plaatste het wegkruis op een stukje grond, afgestaan door de familie Kamp-De Bont. In de laatste helft van de negentiende en de eerste helft van de twintigste eeuw was het in Limburg en Noord-Brabant gebruikelijk om kapelletjes en kruis- of Heilig Hartbeelden te plaatsen langs wegen. Met name bij kruispunten, omdat hier het ‘kwade’ makkelijker kon toeslaan. Het wegkruis in Raamsdonk stond echter niet aan een kruispunt, want de Wielstraat werd pas in 1973 aangelegd. In 2009 is de crucifix met corpus gerestaureerd. Noodgedwongen vond in 2012 opnieuw restauratie plaats na vernieling door vandalen.

Informatiebron: • Deddy Herlé, “Het kruis aan den weg naar Waspik”, in Op ’t Goede Spoor, periodiek van de Heemkundekring Waspik (1988) p. 11-13. • BN/De Stem, Stad en Streek, 21 december 2009.

Luiten Ambachtstraat – Wielstraat Gierijzeren crucifix met corpus noordkant van de weg 1935 (zondag 13 oktober 1935)
Luiten Ambachtstraat – Wielstraat Gierijzeren crucifix met corpus noordkant van de weg 1935 (zondag 13 oktober 1935)

Plaatsing

Op 13 oktober 1935 is door de leden van de R.K. Jonge Boerenstand “Het kruis langs den weg naar Waspik” geplaatst en ingezegend, in de voortuin bij de boerderij Luiten Ambachtstraat 29.

Op 13 oktober 1935 is door de leden van de R.K. Jonge Boerenstand “Het kruis langs den weg naar Waspik” geplaatst en ingezegend, in de voortuin bij de boerderij Luiten Ambachtstraat 29.
Op 13 oktober 1935 is door de leden van de R.K. Jonge Boerenstand “Het kruis langs den weg naar Waspik” geplaatst en ingezegend, in de voortuin bij de boerderij Luiten Ambachtstraat 29. Staande van links naar rechts: Chiem Broekmans, Jan Boons, Andries de Bont, Sjef Boons, Tist Buiks, Piet Vissers, Arnout de Bont, Christ de Bont, Leen Smeur, Goof Dirven en Piet Verschuren. Achterste rij: Jan Smeur, Jan de Wit, Bart Verschuren, Gerrit Hooijmaijers, Jan van Steenoven.

Armen afgebroken

Twee jaar later waren plotseling de armen van het beeld afgebroken. Het beeld was van gips. In 1938 kwam er een gietijzeren beeld. In 2010 is het Christusbeeld en kruis gerestaureerd en de sokkel in opdracht van het kerkbestuur gerenoveerd.

Fabrikage

Het kruisbeeld met de gietijzeren Jezus Christus heeft kunsthistorisch belang als voorbeeld van de fabrieksmatige productie van religieuze beelden. Het heeft ensemblewaarden als onderdeel van een groter geheel dat cultuurhistorisch, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig van belang is.

Sokkel

Op de sokkel een plaat met de tekst: “Red Uwe Ziel”.

Het beeld staat in Raamsdonk aan de Luiten Ambachtstraat sinds 1935, over de herkomst, de aanschaf, plaatsing en ontwerp is nog weing verdere informatie beschikbaar, heeft u nog aanvullingen horen wij dat graag.

raamsdonkshistorie.nl
raamsdonkshistorie.nl
Heeft u meer informatie, aanvullingen of vragen over de panden en/of personen op deze pagina? info@wiki-raamsdonk.nl of info@raamsdonkshistorie.nl