Synode: verschil tussen versies
k (1 versie geïmporteerd) |
|||
| (3 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Zijbalk christendom}} | {{Zijbalk christendom}} | ||
Een '''synode''' is een [[kerk (instituut)|kerkelijke]] vergadering, zowel binnen de [[Rooms-Katholieke Kerk]], de [[oosters-orthodoxe kerken]] als de [[oriëntaals-orthodoxe kerken]]. Ook bij een grote groep van [[protestantisme|protestantse]] gemeenten en kerken is het begrip synode gebruikelijk. In de praktijk heeft een synode eenzelfde doel als een [[concilie]]. Binnen de Katholieke Kerk wordt een vergadering van grotere omvang gewoonlijk als | Een '''synode''' is een [[kerk (instituut)|kerkelijke]] vergadering, zowel binnen de [[Rooms-Katholieke Kerk]], de [[oosters-orthodoxe kerken]] als de [[oriëntaals-orthodoxe kerken]]. Ook bij een grote groep van [[protestantisme|protestantse]] gemeenten en kerken is het begrip synode gebruikelijk. In de praktijk heeft een synode eenzelfde doel als een [[concilie]]. Binnen de Katholieke Kerk wordt een vergadering van grotere omvang gewoonlijk als concilie aangeduid. Het woord synode wordt dan gebruikt voor een vergadering op provinciaal niveau, zoals een diocesane synode, op het niveau van een [[bisdom]]. [[Paus Paulus VI]] heeft in 1965 de [[Bisschoppensynode]] als een bijzondere vorm van synode opgericht. | ||
== Etymologie == | == Etymologie == | ||
| Regel 20: | Regel 20: | ||
De [[Oecumenische concilies|oecumenische]] synodes werden vaak voorgezeten door de paus of zijn legaten. De beslissingen werden vaak bekrachtigd door de paus en/of de keizer; de invloed van de keizer vermindert in de latere eeuwen. De genodigden zaten vaak in een cirkel met de heilige Schrift in het centrum ervan. | De [[Oecumenische concilies|oecumenische]] synodes werden vaak voorgezeten door de paus of zijn legaten. De beslissingen werden vaak bekrachtigd door de paus en/of de keizer; de invloed van de keizer vermindert in de latere eeuwen. De genodigden zaten vaak in een cirkel met de heilige Schrift in het centrum ervan. | ||
In 2021 heeft paus Franciscus een meerjarig synodaal proces in gang gezet waarbij ook leken, godgewijden, diakens en priesters betrokken zijn. Deze deelnemers mochten aan kleine tafels in de [[Paus Paulus VI Aula]] aanzitten. De eerste zitting van de gewone algemene vergadering van deze bisschoppensynode vond van 4 tot en met 29 oktober 2023 plaats. Namens de [[Nederlandse Bisschoppenconferentie]] was [[Ted Hoogenboom]], hulpbisschop van [[Aartsbisdom Utrecht (rooms-katholiek)|Utrecht]] vertegenwoordigd.<ref name="Ted">[https://www.rkkerk.nl/mgr-hoogenboom-kijkt-uit-naar-deelname-aan-bisschoppensynode-voor-een-synodale-kerk-communio-participatio-missio/ Mgr. Hoogenboom kijkt uit naar deelname aan Bisschoppensynode ‘Voor een synodale Kerk, communio, participatio, missio’]; [https://www.rkkerk.nl/mgr-hoogenboom-kijkt-uit-naar-deelname-aan-bisschoppensynode-voor-een-synodale-kerk-communio-participatio-missio/ Gearchiveerd] d.d. 1 april 2024</ref> Deze leidde tot het document ''Een synodale kerk op zending''.<ref>{{pdf}} [https://www.synod.va/content/dam/synod/assembly/synthesis/dutch/2023.10.28-DUTCH-Synthesis-Report.pdf XVI Gewone Algemene Vergadering van de Bisschoppensynode, Een Synodale Kerk op Zending], 29 oktober 2023.</ref> | |||
Aan het eind van de synodale vergadering greep de paus terug op het uiteindelijke doel van de Synode: 'De Heer zal ons leiden en helpen een meer synodale en missionaire Kerk te zijn, een Kerk die God liefheeft en de vrouwen en mannen van onze tijd dient, voortgaande iedereen de troostende vreugde van het Evangelie te brengen.' | |||
=== Belangrijke katholieke synodes === | === Belangrijke katholieke synodes === | ||
| Regel 25: | Regel 28: | ||
* [[Concilie van Arles (314)|Synode van Arles]] (314) | * [[Concilie van Arles (314)|Synode van Arles]] (314) | ||
* [[Synode van Egypte]] (320) | * [[Synode van Egypte]] (320) | ||
*[[Eerste Concilie van Nicea|Oecumenische synode van Nicea]] (325) | * [[Eerste Concilie van Nicea|Oecumenische synode van Nicea]] (325) | ||
* [[Concilie van Sardica|Synode van Sardica]] (343) | * [[Concilie van Sardica|Synode van Sardica]] (343) | ||
* [[Synode van Alexandrië]] (362) | * [[Synode van Alexandrië]] (362) | ||
*[[Concilie van Constantinopel I|Oecumenische synode van Constantinopel]] (381) | * [[Concilie van Constantinopel I|Oecumenische synode van Constantinopel]] (381) | ||
* [[Concilie van Carthago|Synode van Carthago]] (418) | * [[Concilie van Carthago|Synode van Carthago]] (418) | ||
*[[Concilie van Efeze (431)|Oecumenische synode van Efeze]] (431) | * [[Concilie van Efeze (431)|Oecumenische synode van Efeze]] (431) | ||
* [[Synode van Toledo]] (447) | * [[Synode van Toledo]] (447) | ||
* [[Concilie van Efeze (449)|Synode van Efeze]] (449) | * [[Concilie van Efeze (449)|Synode van Efeze]] (449) | ||
*[[Concilie van Chalcedon|Oecumenische synode van Chalcedon]] (451) | * [[Concilie van Chalcedon|Oecumenische synode van Chalcedon]] (451) | ||
* [[Synode van Orange]] (529) | * [[Synode van Orange]] (529) | ||
*[[Concilie van Constantinopel II|Oecumenische synode van Constantinopel]] (553) | * [[Concilie van Constantinopel II|Oecumenische synode van Constantinopel]] (553) | ||
* [[Synode van Mâcon]] (585) | * [[Synode van Mâcon]] (585) | ||
* [[Synode van Whitby]] (664) | * [[Synode van Whitby]] (664) | ||
* [[Synode van Hertford]] (673) | * [[Synode van Hertford]] (673) | ||
*Oecumenische synode van Constantinopel (680) | * Oecumenische synode van Constantinopel (680) | ||
*Synode van Trullo (Quinisext) (692) | * Synode van Trullo (Quinisext) (692) | ||
* [[Synode van Frankfurt]] (794) | * [[Synode van Frankfurt]] (794) | ||
*Oecumenische synode van Nicaea (787) | * Oecumenische synode van Nicaea (787) | ||
*[[Synode van Aken]] (799) | * [[Synode van Aken]] (799) | ||
* [[Synode van Tours]] (813) | * [[Synode van Tours]] (813) | ||
* [[Synode van Mainz]] (813) | * [[Synode van Mainz]] (813) | ||
| Regel 49: | Regel 52: | ||
* [[Synode van Chelsea]] (816) | * [[Synode van Chelsea]] (816) | ||
* [[Synode van Thionville]] (821) | * [[Synode van Thionville]] (821) | ||
*Oecumenische synode van Constantinopel (869) | * Oecumenische synode van Constantinopel (869) | ||
* [[Kadaversynode]] (897) | * [[Kadaversynode]] (897) | ||
* [[Synode van Thionville]] (1004) | * [[Synode van Thionville]] (1004) | ||
*[[Synode van Sutri]] (1046) | * [[Synode van Sutri]] (1046) | ||
* [[Pauselijke synode]] (1075) | * [[Pauselijke synode]] (1075) | ||
* [[Synode van Clermont]] (1095) | * [[Synode van Clermont]] (1095) | ||
* [[Synode van Rath Bresail]] (1111) | * [[Synode van Rath Bresail]] (1111) | ||
*Oecumenische synode van Lateranen (1123) | * Oecumenische synode van Lateranen (1123) | ||
*Oecumenische synode van Lateranen (1139) | * Oecumenische synode van Lateranen (1139) | ||
* [[Synode van Kells]] (1152) | * [[Synode van Kells]] (1152) | ||
* [[Synode van Cashel]] (1172) | * [[Synode van Cashel]] (1172) | ||
*Oecumenische synode van Lateranen (1179) | * Oecumenische synode van Lateranen (1179) | ||
*Oecumenische synode van Lateranen (1215) | * Oecumenische synode van Lateranen (1215) | ||
*Oecumenische synode van Lyon (1245) | * Oecumenische synode van Lyon (1245) | ||
*Oecumenische synode van Lyon (1274) | * Oecumenische synode van Lyon (1274) | ||
*Synode van Wenen (1311) | * Synode van Wenen (1311) | ||
* [[Synode van Campen]] (1383) | * [[Synode van Campen]] (1383) | ||
*Synode van Pisa (1409) | * Synode van Pisa (1409) | ||
*Oecumenische synode van Konstanz (1414 tot 1418) | * Oecumenische synode van Konstanz (1414 tot 1418) | ||
*Synode van Bazel (1431 tot 1439) | * Synode van Bazel (1431 tot 1439) | ||
*Oecumenische synode van Firenze (1439) | * Oecumenische synode van Firenze (1439) | ||
*Synode van Lateranen (1512 tot 1517) | * Synode van Lateranen (1512 tot 1517) | ||
*Oecumenische synode van Trente (1545 tot 1563) | * Oecumenische synode van Trente (1545 tot 1563) | ||
* [[Synode van Jeruzalem]] (1672) | * [[Synode van Jeruzalem]] (1672) | ||
* [[Synode van Pistoia]] (1786) | * [[Synode van Pistoia]] (1786) | ||
| Regel 77: | Regel 80: | ||
* [[Synode van Rome]] (1980) | * [[Synode van Rome]] (1980) | ||
* [[Amazonesynode]] (2019) | * [[Amazonesynode]] (2019) | ||
* [[Bisschoppensynode | * [[XVI Gewone Algemene Vergadering van de Bisschoppensynode]] (2023).<ref name="Ted" /><ref group=noot>{{en}} [[:en:Sixteenth Ordinary General Assembly of the Synod of Bishops|Sixteenth Ordinary General Assembly of the Synod of Bishops]] Engelstalige wikipedia</ref><ref group=noot>{{de}} [[:de:Weltsynode|Weltsynode]] Duitstalige wikipedia</ref> | ||
== Protestantse synodes == | == Protestantse synodes == | ||
Huidige versie van 7 apr 2024 om 21:25
Een synode is een kerkelijke vergadering, zowel binnen de Rooms-Katholieke Kerk, de oosters-orthodoxe kerken als de oriëntaals-orthodoxe kerken. Ook bij een grote groep van protestantse gemeenten en kerken is het begrip synode gebruikelijk. In de praktijk heeft een synode eenzelfde doel als een concilie. Binnen de Katholieke Kerk wordt een vergadering van grotere omvang gewoonlijk als concilie aangeduid. Het woord synode wordt dan gebruikt voor een vergadering op provinciaal niveau, zoals een diocesane synode, op het niveau van een bisdom. Paus Paulus VI heeft in 1965 de Bisschoppensynode als een bijzondere vorm van synode opgericht.
Etymologie
Het woord synode is afgeleid van het samengestelde Griekse woord σύνοδος (sunodos), dat ‘samen op weg’ betekent, van σύν (sun) = samen, ὁδός (hodos) = de weg.
Katholieke synodes
De eerste synodes werden gehouden in het Midden-Oosten rond het midden van de 2e eeuw, naar aanleiding van het probleem van het montanisme.
In de tweede helft van de 2e eeuw behandelden de synodes het feest van Pasen.
Tot dan toe werden enkel bisschoppen uitgenodigd; nadien werd afgestapt van die gewoonte en werden ook priesters en diakens uitgenodigd; enkel de bisschoppen hadden stemrecht. Bovendien mochten in de vroegste synodes de bisschoppen zitten, terwijl de priesters, diakens en leken recht moesten blijven staan.
Deelnemers
Tot in de 2e eeuw namen er enkel bisschoppen deel aan een synode. Nadien werd afgestapt van die gewoonte en werden ook priesters en diakens uitgenodigd; enkel de bisschoppen hadden stemrecht. Bovendien mochten in de vroegste synodes de bisschoppen zitten, terwijl de priesters en diakens recht moesten blijven staan.
In latere (vooral in het Westen en in de oecumenische) synodes was vaak ook de keizer of koning van het betrokken land (als leek) aanwezig.
Mettertijd mochten de priesters, diakens en leken ook mee de canons ondertekenen, evenwel met andere bijgevoegde woorden.
De oecumenische synodes werden vaak voorgezeten door de paus of zijn legaten. De beslissingen werden vaak bekrachtigd door de paus en/of de keizer; de invloed van de keizer vermindert in de latere eeuwen. De genodigden zaten vaak in een cirkel met de heilige Schrift in het centrum ervan.
In 2021 heeft paus Franciscus een meerjarig synodaal proces in gang gezet waarbij ook leken, godgewijden, diakens en priesters betrokken zijn. Deze deelnemers mochten aan kleine tafels in de Paus Paulus VI Aula aanzitten. De eerste zitting van de gewone algemene vergadering van deze bisschoppensynode vond van 4 tot en met 29 oktober 2023 plaats. Namens de Nederlandse Bisschoppenconferentie was Ted Hoogenboom, hulpbisschop van Utrecht vertegenwoordigd.[1] Deze leidde tot het document Een synodale kerk op zending.[2] Aan het eind van de synodale vergadering greep de paus terug op het uiteindelijke doel van de Synode: 'De Heer zal ons leiden en helpen een meer synodale en missionaire Kerk te zijn, een Kerk die God liefheeft en de vrouwen en mannen van onze tijd dient, voortgaande iedereen de troostende vreugde van het Evangelie te brengen.'
Belangrijke katholieke synodes
- Synode van Elvira (306)
- Synode van Arles (314)
- Synode van Egypte (320)
- Oecumenische synode van Nicea (325)
- Synode van Sardica (343)
- Synode van Alexandrië (362)
- Oecumenische synode van Constantinopel (381)
- Synode van Carthago (418)
- Oecumenische synode van Efeze (431)
- Synode van Toledo (447)
- Synode van Efeze (449)
- Oecumenische synode van Chalcedon (451)
- Synode van Orange (529)
- Oecumenische synode van Constantinopel (553)
- Synode van Mâcon (585)
- Synode van Whitby (664)
- Synode van Hertford (673)
- Oecumenische synode van Constantinopel (680)
- Synode van Trullo (Quinisext) (692)
- Synode van Frankfurt (794)
- Oecumenische synode van Nicaea (787)
- Synode van Aken (799)
- Synode van Tours (813)
- Synode van Mainz (813)
- Synode van Aken (816)
- Synode van Chelsea (816)
- Synode van Thionville (821)
- Oecumenische synode van Constantinopel (869)
- Kadaversynode (897)
- Synode van Thionville (1004)
- Synode van Sutri (1046)
- Pauselijke synode (1075)
- Synode van Clermont (1095)
- Synode van Rath Bresail (1111)
- Oecumenische synode van Lateranen (1123)
- Oecumenische synode van Lateranen (1139)
- Synode van Kells (1152)
- Synode van Cashel (1172)
- Oecumenische synode van Lateranen (1179)
- Oecumenische synode van Lateranen (1215)
- Oecumenische synode van Lyon (1245)
- Oecumenische synode van Lyon (1274)
- Synode van Wenen (1311)
- Synode van Campen (1383)
- Synode van Pisa (1409)
- Oecumenische synode van Konstanz (1414 tot 1418)
- Synode van Bazel (1431 tot 1439)
- Oecumenische synode van Firenze (1439)
- Synode van Lateranen (1512 tot 1517)
- Oecumenische synode van Trente (1545 tot 1563)
- Synode van Jeruzalem (1672)
- Synode van Pistoia (1786)
- Synode van Shanghai (1924)
- Synode van Rome (1980)
- Amazonesynode (2019)
- XVI Gewone Algemene Vergadering van de Bisschoppensynode (2023).[1][noot 1][noot 2]
Protestantse synodes
Sommige protestantse kerken kennen verschillende "niveaus" van synodes.[3] Op landelijk niveau heeft men dan een generale synode, en op regionaal (bijvoorbeeld provinciaal) niveau zogenaamde particuliere synodes. In de Nederlandse Hervormde Kerk (die in 2004 is opgegaan in de PKN), werden deze regionale synodes provinciale kerkvergaderingen genoemd. Voorts kan het gebied van een particuliere synode nog onderverdeeld zijn in meerdere classes (enkelvoud: classis).
Ook congregationalistische kerken kunnen een synode bijeenroepen. In tegenstelling tot synoden van andere protestantse kerken, kan een synode van congregationalistische kerken uitsluitend adviseren en niet opleggen dan wel afdwingen.
Enkele belangrijke protestantse (generale) synodes
Indien zonder toelichting, dan betreft het een synode van de Nederduits Gereformeerde Kerk resp. de Nederlands-Hervormde Kerk.
- Synode van Parijs (1559)
- Convent van Wezel (1568)
- Synode van Emden (1571)
- Synode van Dordrecht (1574)
- Synode van Dordrecht (1578)
- Synode van Middelburg (1581)
- Synode van Den Haag (1586)
- Synode van Dordrecht (1618-1619)
- Synode van Westminster (1643-1649)
- Synode van Overijssel (1652)
- Synode van Middelburg (1896)
- Synode van Assen (1926) van de Gereformeerde Kerken in Nederland
- Synode 1944 van de Gereformeerde Kerken in Nederland
- Synode van Amsterdam (1945)
Bronnen
- Charles Joseph Hefele, A History of the Christian Councils, 2nd Ed., Edinburgh (1883)
Zie ook
| Bronnen, noten en/of referenties
Bronnen
Noten
Referenties
|
· 
· 
