Brontekst bekijken van Zegel van de Bataafse Republiek

[[Bestand:Grootzegel van de Bataafse Republiek (1796).svg|thumb|Grootzegel van de Bataafse Republiek (1796-1802)]]
Het '''Zegel van de Bataafse Republiek''' was een [[grootzegel]] waarmee vanaf 1796 officiële besluiten, overheidspublicaties en persoonsbewijzen werden bekrachtigd. Het werd ingevoerd als vervanging voor het zegel met de [[generaliteitsleeuw]].

==Staatssymbool==
Omdat het grootzegel c.q. wapen van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden was afgeschaft door de [[Bataafse Republiek]] en een nieuw wapen niet wenselijk was als zijnde “te [[Adel|adellijk]]”, zou het zegel gaan gelden als meest gebruikte staatssymbool van de Bataafse Republiek, naast de [[Bataafse vlag]].

==Zegel van 1796==
Het besluit om een (nieuw) groot en kleinzegel in te voeren werd door de [[Eerste Nationale Vergadering|Nationale Vergadering]] genomen op [[7 mei]] [[1796]], op basis van een advies door de “Commissie tot de zaaken van de Griffie”, onder voorzitterschap van de uit [[Franeker]] afkomstige jurist [[Johan Valckenaer]].<ref>Koninklijke Bibliotheek: [https://www.delpher.nl/nl/boeken/view?coll=boeken&identifier=dpo%3A333%3Ampeg21 Dagverhaal der handelingen van de Nationaale Vergadering Representeerdende het Volk van Nederland], eerste deel, pagina 419, Uitgeverij Swart en Comp., Den Haag, 1796</ref> Aan wie het ontwerp van het zegel kan worden toegeschreven is onduidelijk. In de [[heraldiek]] geldt de woordelijke beschrijving van een [[Wapen (heraldiek)|wapen]] of [[Zegel (waarmerk)|zegel]] als de basis van het ontwerp, niet de eerste afbeelding ervan. De afbeelding op het zegel is een interpretatie ervan, die door een andere kunstenaar op een andere wijze kan worden weergegeven, maar waar telkens de beschrijving geldt als uitgangspunt.

Het besluit van 7 mei 1796, N°. 53 omschreef het zegel:
{{Citaat|''Het Beeld der Vryheid, houdende in de rechterland de Speer, bekroond met den Hoed der<br>Vryheid, en rustende met de linkehand op een Altaar, waar op een Boek ligt, verbeeldende<br>de rechten van den Mensch en Burger. Aan de wederzyde van het Altaar is de<br>Nederlandsche Waterleeuw, houdende in zyne klaauw de nieuwe Bataafsche Vlag. Op den<br>voet van het Altaar ziet men een Dolphyn en een Anker. Het randschrift is<br>Sigillum majus of sigillum minus<br>Populi Batavi.''}}

==Zegel van 1802==
[[Bestand:Grootzegel van de Bataafse Republiek (1802).svg|thumb|Zegel van de Bataafse Republiek (1802-1806)]]
Op 15 april 1802 wordt de generaliteitszegel, zij het gewijzigd, opnieuw in gebruik genomen als staatszegel. De zeven pijlen keerden in de klauw van de leeuw niet terug, maar werden vervangen door een bundel van vier pijlen. Die verwees immers naar de verdeeldheid in zeven gewesten. Ook de kleuren werden anders: een rode leeuw op een gouden veld. Rond het zegel kwam de tekst “Concordia Res Parvæ Crescunt”, vertaald: [[Eendracht maakt macht]]. Dit was ook al tijdens de Republiek der Zeven Vereenigde Nederlanden de wapenspreuk geweest.<ref>Bataafsche Republiek: [https://books.google.nl/books?id=XNFXAAAAcAAJ&dq=%2212%20april%201802%22&hl=nl&pg=PA32 Notulen van het Staats-bewind der Bataafsche Republiek], Volume 3 (April — Juny 1802), pagina 33-34, 1802</ref><ref>Hendrik Gartman: [https://books.google.nl/books?id=D_daAAAAcAAJ&dq=Codex+novus+Batavus&hl=nl&pg=RA18-PA264 Codex novus Batavus], tweede deel, pagina 264-265, Uitgeverij Hendrik Gartman, Amsterdam, 1803</ref> Het zegel leek nog het meest op het zegel van vóór 1665.

Omschrijving in het besluit 15 april 1802, N°. 5<sup>o</sup> :

{{Citaat|''eenen staanden Rooden Leeuw, op een Goud Veld, dragende eene Kroon op het Hoofd,<br>en houdende in deszelfs rechter Klauw een opgeheven Zwaard, en,<br>in deszelfs linker Klauw, eenen bondel pylen, van een vry talrijk, doch onbepaald, getal,<br>en hebbende wyders tot omschrift de Woorden, Concordia Res Parvæ Crescunt.''}}

Dit staatszegel zou na de stichting van het [[Koninkrijk Holland]] in 1806 worden vervangen door een nieuwe.

==Zie ook==
* [[Bataafse vlag]]
* [[Rijkswapen]]
* [[Leeuw (heraldiek)]]
* [[Nederlandse leeuw]]
* [[Leo Belgicus]]


{{Appendix||2=
== Bronnen ==
* George Sanders: [https://books.google.nl/books?id=McTSAQAAQBAJ Het present van Staat: De gouden ketens, kettingen en medailles verleend door de Staten-Generaal, 1588-1795], pagina 425. Uitgeverij Verloren, 2013, ISBN 9087043481
* Frederik Muller: [https://books.google.nl/books?id=cIpMAAAAcAAJ Beschryving der Nederlandsche Historiepenningen], tiende stuk, Pagina 458 en scan 274, Uitgegeven in eigen beheer, Amsterdam, 1869
* Jan Wagenaar: [https://books.google.nl/books?id=TCw9AAAAYAAJ Vaderlandsche historie vervattende de geschiedenissen der Vereenigde Nederlanden (...)], volume 34, pagina 329, Uitgeverij J. Allart, Amsterdam, 1805
* Martinus Stuart: [https://books.google.nl/books?id=odI0AAAAMAAJ Jaarboeken van het koningrijk der Nederlanden], deel 2, pagina 1548, Uitgever E. Maaskamp, 1796
== Verwijzingen ==
{{References}}
}}


[[Categorie:Bataafse Republiek]]
[[Categorie:Nederlands symbool]]