Brontekst bekijken van Willem Adriaan van Nassau

'''Willem Adriaan van Nassau''' (ca. 1632 - [[Den Haag]], [[21 september]] [[1705]]) was een diplomaat in de [[Republiek der Verenigde Nederlanden]]. Hij was heer van [[Kortgene]], en vanaf 1677 van [[Zeist]] en [[Driebergen]].

== Levensloop ==
[[Bestand:William Adrian of Nassau-Odijk.png|right|thumb|200px|Willem Adriaan van Nassau]]

Van Nassau was de zoon van [[Lodewijk van Nassau-Beverweerd]] en Isabella des H.R. Rijksgravin van Horne. Hij was via zijn vader een kleinzoon van prins [[Maurits van Oranje]] en een achterkleinzoon van [[Willem van Oranje]]. Hij werd opgevoed in [[Parijs]] waar hij door zijn gokverslaving met hoge schulden kwam te zitten. Hij vluchtte uit Parijs om zijn schuldeisers te ontlopen en nam dienst bij de cavalerie. Na zijn huwelijk vestigde hij zich in Den Haag, naast het [[Mauritshuis]]. In 1668 werd hij, vanwege zijn connecties in [[Zeeland (provincie)|Zeeland]], door prins [[Willem III van Oranje|Willem III]] benoemd tot plaatsvervanger als [[eerste edele]] van Zeeland. Zijn hebzucht kwam ook in Zeeland tot uiting doordat hij de best betalende ambten aan de hoogst biedende verkocht. Dat machtsmisbruik zette kwaad bloed, maar ofschoon de prins ervan vernam, liet hij Willem Adriaan begaan omdat hij diens bevelen opvolgde en de [[Staten van Zeeland]] erin meegingen.

===Moord op Cornelis en Johan de Witt===
Uit een ooggetuigenverslag van de aan het [[Buitenhof (Den Haag)|Buitenhof]] wonende advocaat Gerrit Copmoyer blijkt dat Willem Adriaan, samen met [[William Nassau de Zuylestein (1649-1708)|William Nassau de Zuylestein]] en [[Cornelis Tromp]] in 1672 betrokken was bij een complot tegen de gebroeders de Witt<ref>[http://anemaa.home.xs4all.nl/ges/onderwerpen/moord_op_gebroeders_de_witt_moord.htm De moord op de gebroeders de Witt]</ref>. 
Het drietal was hiervoor op 20 augustus om vijf uur 's ochtends bijeengekomen in herberg ''De Beuckelaer'', gelegen aan de [[Plaats (Den Haag)|Plaats]] in [[Den Haag]]. Willem Adriaan en Zuylestein waren vertrouwelingen van Willem III, die als [[prins van Oranje]] lijnrecht tegenover de gebroeders de Witt stond, die prominente [[staatsgezinden]] waren. Tromp had een conflictrijke relatie met de gebroeders de Witt sinds [[Johan de Witt]] hem uit zijn functie als admiraal had gezet. Verschillende bronnen melden dat het drietal tot in de middag in de herberg is gebleven. Hun plan was om [[Johan de Witt]] naar de [[Gevangenpoort (Den Haag)|Gevangenpoort]] te lokken, waar Cornelis werd vastgehouden. Zij hadden daarom het dienstmeisje van Bossy, de cipier van de Gevangenpoort, naar Johans woning aan de [[Kneuterdijk]] gestuurd met de boodschap dat zijn broer hem wilde spreken. Cornelis Tromp is die dag ook op andere plekken in Den Haag gesignaleerd om voorbereidingen voor een aanslag te treffen en wordt gezien als een van de belangrijkste aanstichters van de [[moord op de gebroeders De Witt]], die later die dag plaatsvond.

===Diplomaat===

Als diplomaat nam Willem Adriaan deel aan diverse gezantschappen, onder andere naar [[Keulen (stad)|Keulen]] in 1673, [[Londen]] in 1674 en [[Nijmegen]] in 1678. In 1677 kocht hij de [[Heerlijkheid (bestuursvorm)|ambachtsheerlijkheid]] Zeist voor 5000 gulden. Door de Staten van Utrecht werd Zeist op Odijks verzoek verheven tot Hoge Heerlijkheid met landsrechten. Van de heer van Schoonderbeek kocht hij in 1687 de ridderhofstad [[Blikkenburg]] in Zeist. Slot Zeist liet hij verbouwen naar het voorbeeld van [[Versailles]]. Hoewel hij zijn hele leven de titel 'heer van Odijk' voerde, is hij nooit beleend met die heerlijkheid. Die behoorde immers toe aan zijn broer [[Maurits Lodewijk I van Nassau-LaLecq]] en diens nakomelingen. Doordat hij ten onrechte het Nassauwapen voerde, verkoelde de verhouding tussen prins Willem III en Willem Adriaan. Pas in 1698 nam Willem Adriaan weer deel aan een gezantschap naar Parijs. Zijn kinderen en kleinkinderen gingen na zijn overlijden nog jarenlang gebukt onder de door hem nagelaten torenhoge gokschulden.

== Heer van Odijk zonder belening ==
Willem Adriaan droeg vrijwel zijn hele leven de titel "heer van Odijk". Deze was zo met hem verkleefd, dat in zeventiende- en achttiende-eeuwse geschriften vaak alleen aan hem werd gerefereerd met "Odijk". Maar hij werd nooit beleend met die heerlijkheid in de provincie Utrecht. In tegenstelling tot zijn broer [[Maurits Lodewijk van Nassau-LaLecq (1631-1683)|Maurits Lodewijk van Nassau-LaLecq]], die de heerlijkheid Odijk ontving in 1665. Hoe Willem Adriaan toch de titel kon voeren is dan ook nog steeds een raadsel.<ref>[https://issuu.com/macareves/docs/hetkrommerijngebied_2011-4 R. Uppelschoten: De heerlijkheid Odijk als erfgoed van de Beverweerdse Nassaus]</ref>

== Huwelijk en kinderen ==
Willem Adriaan trouwde in 1664 met Elisabeth van der Nisse, vrouwe van [[Heinkenszand]], Overzand en Driewegen (1639-1698), dochter van Cornelis van der Nisse, burgemeester van [[Goes]].
Uit dit huwelijk zijn onder anderen geboren:
* [[Lodewijk Adriaan van Nassau-Odijk]] (1670-1742)
* Elisabeth Wilhelmina gravin van Nassau-Odijk (1671-1729); zij trouwde in 1692 met haar neef [[Maurits Lodewijk II van Nassau-LaLecq]]
* Charlotte gravin van Nassau-Odijk (1677-1715); zij trouwde in 1708 met haar neef [[Willem Maurits van Nassau-Ouwerkerk]]

{{Appendix}}

{{DEFAULTSORT:Willem Adriaan (1632-1705)}}

[[Categorie:Militair in de Verenigde Provinciën|Nassau-, Willem]]
[[Categorie:Heer van Kortgene]]
[[Categorie:Heer van Zeist]]
[[Categorie:Heer van Blikkenburg]]
[[Categorie:Van Nassau la Lecq]]
[[Categorie:Adel in de Nederlanden in de 17e eeuw|Nassau-, Willem]]
[[Categorie:18e-eeuws militair|Nassau-, Willem]]