Brontekst bekijken van Stol

{{Infobox voedingsmiddel
| naam             = Stol
| afbeelding       = 2016 1221 Kerststol.jpg
| onderschrift     = Stol, bedekt met [[poedersuiker]]
| altnaam          = 
| land             = Nederland, Duitsland
| streek           = 
| bedenker         = 
| hoofdingrediënt  = [[deeg]], [[amandelspijs]], [[rozijn]]en
| variaties        = 
| temperatuur      = 
| gang             = [[Kerstmis]]<br />[[Pasen]]
| type             = [[Brood]]
| gegetenmet       = 
| energie          = 
| overig           = 
| extra portaal    = 
}}
Een '''stol''' is een luxe [[brood]]. Hoofdbestanddelen zijn [[deeg]], [[rozijn]]en en [[amandelspijs]]. Van oorsprong is het een vruchtbaarheidssymbool.<ref name="bakkerijmuseum">''[http://www.bakkerijwiki.nl/index.php?t=4&h=45&s=104 'Die Schöne': De geschiedenis van de kerststol]'', ''bakkerijwiki.nl''</ref> Ze worden vooral in Nederland en Duitsland gegeten, maar mede dankzij de verkoop ervan door de (Duitse) supermarkten [[Aldi]] en [[Lidl]] (rond de kerst) is dit ook in de buurlanden ingeburgerd geraakt. Omdat de lekkernij traditioneel vooral rond [[Kerstmis]] en [[Pasen]] wordt gegeten, wordt deze vaak ''kerststol'' of ''paasstol'' genoemd, ook ''pinksterstol'' komt voor.<ref name="bakkerijmuseum"/> De handel gebruikt ook wel de term ''feeststol''.<ref>[https://www.consumentenbond.nl/zoeken?q=feeststol%20geproefd Consumentenbond.nl, ''Feeststol geproefd'', 25 november 2020]</ref>

Zowel de term alsmede de broodsoort zelf is Duits van oorsprong. De vroegste attestatie van een zgn. ''Thüringer Weinachtstollen'' is in de ''Leeuwarder Courant'' van 1890, waarna de Nederlandse versie in de NRC van 1929 als ''Kerststol'' verschijnt.<ref>{{Citeer web|url=http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/stol|titel=Zoekresultaten|bezochtdatum=2020-02-22|werk=www.etymologiebank.nl}}</ref> Het Duitse woord ''Stollen'' werd in het Nederlands opgevat als een meervoudsvorm. Het woord is waarschijnlijk afkomstig van het woord voor een mijnstrook, maar misschien was ook het Oost-Middel-Duitse woord ''Stolle'' (een broodje) van invloed.<ref>{{Citeer web|url=https://www.dwds.de/wb/Stollen#2|titel=DWDS|bezochtdatum=2021-12-09|werk=DWDS|taal=de}}</ref>    

Andere productbestanddelen die gebruikt (kunnen) worden zijn eieren, [[Boter (zuivel)|boter]], [[vanillesuiker]], [[kaneel]], [[kardemom]], gesnipperde [[sukade]] en gedroogde [[sinaasappelschil]]. De stol wordt soms bedekt met witte poedersuiker of met amandelschaafsel.

== Suriname ==
In [[Suriname]] wordt eveneens op grote schaal Surinaams kerst- en paasbrood gegeten.<ref name="nrc">''[https://www.nrc.nl/nieuws/2020/01/04/eh-kerststol-in-paramaribo-a3985698 Eh, kerststol in Paramaribo?]'', NRC Handelsblad, ''geraadpleegd op 4 januari 2020''</ref> Dit is net even anders dan een traditioneel Hollands kerstbrood, iets lichter, zoeter en rijker gevuld.<ref name="surinaams-kerstbrood">''[https://www.dehofpas.nl/Profile/ashok-surinaamse-bakkerij 'Ashok': Surinaams Kerstbrood]'', ''de Hofpas''</ref>

== Zie ook ==
* [[Kersttimp]]

<br><br>
Digitalisering en Wiki opmaak: [[Terry van Erp]]
<br>
{{Appendix}}

{{Navigatie Kerst}}

[[Categorie:Kerst]]
[[Categorie:Pasen]]
[[Categorie:Brood]]
[[Categorie:Nederlandse keuken]]
[[Categorie:Duitse keuken]]