Brontekst bekijken van Standrechtelijke executie

[[Bestand:Afkondiging politiestandrecht (Verkündung des Polizeistandrechts) 1943.jpg|thumb|Op 1 mei 1943 voerde de [[Nederland in de Tweede Wereldoorlog|Duitse bezetter]] in Nederland het politiestandrecht in; Samenscholing, werkweigering, wapenbezit, anti-Duitse publicaties en (ander) verzet, konden voortaan ter plekke met de dood worden bestraft. Ook poging tot, uitlokking van en (passieve) deelname aan deze activiteiten konden met standrechtelijke executie worden bekocht.]]
[[File:Bekendmaking uitvoering doodstraf.jpg|thumb|right|Bekendmaking uitvoering doodstraf in Groningen 1943]]
Een '''standrechtelijke executie''', ook wel standrecht, is een [[doodstraf|executie]] waar een persoon ter plekke wordt gedood zonder of na een heel summier proces.<ref>{{Cite web|url=http://www.amnesty.nl/mensenrechten/encyclopedie/standrechtelijke-executies|title=Standrechtelijke executie|work=Encyclopedie van de mensenrechten}}</ref> Een standrechtelijke executie wordt uitgevoerd door de politie, het leger of paramilitaire organisaties en wordt geassocieerd met [[guerrilla]], counter-insurgency, terrorisme en criminaliteit. Standrechtelijke executie van [[krijgsgevangene]]n wordt door de [[Geneefse Conventie|derde Geneefse Conventie]] verboden.<ref>{{en}}[https://www.icrc.org/applic/ihl/ihl.nsf/7c4d08d9b287a42141256739003e636b/6fef854a3517b75ac125641e004a9e68 Artikel 13 en 130] van Geneefse Conventie III.</ref> Bovendien is het een [[oorlogsmisdrijf]] om een vijandelijke militair die zich overgegeven heeft of die ziek, gewond of krijgsgevangen is zonder proces te doden.<ref>[http://wetten.overheid.nl/BWBV0001489/AuthentiekEN/VDRTKS541342/PART2/Article8/geldigheidsdatum_10-07-2015 Artikel 8(b)(vi) en artikel 8(2)(c)(i)] Statuut van Rome.</ref>

In bijna alle rechtsstelsels zijn tegenwoordig{{wanneer?||2019|04|20}} standrechtelijke executies illegaal, aangezien ze in strijd zijn met het recht van de beschuldigde op een eerlijk proces. Bijna alle grondwetten of rechtsstelsels verbieden de uitvoering wanneer er niet toe besloten is door een bevoegde rechter. In het [[Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten]] staat het volgende:
{{Cquote|Ieder heeft het recht op leven. Dit recht wordt door de wet beschermd. Niemand mag naar willekeur van zijn leven worden beroofd.<br>[De dood]straf kan slechts worden voltrokken ingevolge een onherroepelijk vonnis door een bevoegde rechter gewezen.|Artikel 6, eerste en tweede lid<ref>{{Cite web|url=http://wetten.overheid.nl/BWBV0001017|title=Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, New York, 16-12-1966|date=17 mei 2011|work=Overheid.nl}}</ref>}}
In de praktijk vinden standrechtelijke executies nog steeds plaats. Zij worden uitgevoerd door de politie en binnenlandse strijdkrachten in verschillende landen en tijden, soms onder het mom van de [[krijgswet]].

In sommige landen laat een regering standrechtelijke executies van overheidswege plaatsvinden. Een voorbeeld was de [[Filipijnen]] waar politieke onrust heerste vanwege veel drugscriminaliteit, en waar de president [[Rodrigo Duterte]] standrechtelijk executeren van drugsdealers en -gebruikers als middel gebruikte om deze criminaliteit tegen te gaan.<ref>[http://www.nu.nl/buitenland/4287829/zorg-executies-drugsdealers-filipijnen.html Standrechtelijke executies Filipijnen], nu.nl, 4 juli 2016</ref>

{{Appendix}}
{{Beginnetje|mens & maatschappij|2=2015|3=07|4=10}}

[[Categorie:Doodstraf]]
[[Categorie:Oorlogsrecht]]