Brontekst bekijken van Londen

{{Infobox district Verenigd Koninkrijk
| naam            = Londen<br /><small>London</small>
| soort           = Stad
| overzichtskaart = [[Bestand:London (European Parliament constituency).svg|200px]]
| detailkaart     =
| regio           = [[Groot-Londen]]
| county          =
| oppervlak       = (Greater London) 1.577,3
| water           =
| bevolking       = 8.674.713
| jaar            = 2015
| dichtheid       = 5.354
| white           = 69,4%
| christen        = 58,2%
| hindoe          = 4,1%
| moslim          = 8,5%
| geenreligie     = 15,8%
| code            =
| image           = London collage.jpg
| caption         = '''Boven:''' Skyline van [[City of London]], '''Midden links''': [[Tower Bridge]], '''Midden rechts:''' [[London Eye]], '''Onder:''' [[Palace of Westminster]].
| website         = [http://www.london.gov.uk/ www.london.gov.uk]
| extra portaal   = Londen
}}
'''Londen''' ([[Engels (hoofdbetekenis)|Engels]]: ''London'') is de [[hoofdstad]] en grootste stad van zowel [[Engeland (hoofdbetekenis)|Engeland]] als het [[Verenigd Koninkrijk (hoofdbetekenis)|Verenigd Koninkrijk]].

In de [[Regio's van Engeland|regio]] [[Groot-Londen]], waarvan de begrenzing vaak gelijk wordt gesteld aan die van de stad Londen, wonen bijna 8,7 miljoen mensen. De hele regio van de metropool strekt zich evenwel nog ver uit buiten de grenzen van Groot-Londen. De grenzen hiervan zijn niet gemakkelijk aan te geven, het aantal inwoners ligt tussen de 12 en 14 miljoen.<ref>{{en}} [http://www.citypopulation.de/world/Agglomerations.html The Principal Agglomerations of the World]</ref> Tussen 1831 en 1925 was Londen de grootste stad ter wereld.<ref>{{Citeer web |url=http://www.channel4.com/history/microsites/H/history/i-m/london4.html |titel=London: The greatest city". Channel 4 |bezochtdatum=19 mei 2011 |archiefdatum=11 oktober 2011 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20111011082820/http://www.channel4.com/history/microsites/H/history/i-m/london4.html |dodeurl=ja }}</ref><ref>Andrew Self, ''The Birds of London'', 2014, {{ISBN|9781-408194041}}, [https://books.google.nl/books?id=SJ5gAgAAQBAJ&pg=PA8&lpg=PA8&dq=London+1831+1925+city+world&source=bl&ots=K2wEyKFJ73&sig=jAxCrxd1KOY-skraUKDK-mgUv7U&hl=nl&sa=X&ei=VWP8VOaAJor2O5b7gMAB&ved=0CFgQ6AEwCA#v=snippet&q=%22London%20was%20the%20world%27s%20largest%20city%20from%20about%201831%20to%201925%22&f=false pagina 8]</ref>

De stad is, behalve de hoofdstad en de grootste stad van het Verenigd Koninkrijk, ook het politieke, economische en culturele centrum van dat land. Ook in [[Europa (werelddeel)|Europa]] en de wereld vervult ze een belangrijke functie op diverse gebieden: Londen wordt als een van de vier traditionele alfa-[[Wereldstad|wereldsteden]] beschouwd, samen met [[Parijs]], [[Tokio]] en [[New York (stad)|New York]].<ref>{{en}}[http://www.lboro.ac.uk/gawc/rb/rb5.html#t7 GaWC Research Bulletin 5]</ref> Vooral in de 18<sup>e</sup> en de 19e eeuw was Londen als hoofdstad van het [[Britse Rijk]] het absolute politieke en economische machtscentrum van de wereld.

Londen telt vier plaatsen die op de [[Werelderfgoedlijst]] van de [[UNESCO]] staan: de [[Tower of London (gebouw)|Tower of London]], de historische nederzetting van [[Greenwich (Londen)|Greenwich]], de [[Kew Gardens]], en een gezamenlijke inschrijving bestaande uit het [[Palace of Westminster]], [[Westminster Abbey]] en [[Saint Margaret's Church (Westminster)|Saint Margaret's Church]].<ref>{{en}} {{Citeer web |url=http://whc.unesco.org/en/statesparties/gb |titel=Lists: United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland |uitgever=[[UNESCO]]|archiefurl=https://web.archive.org/web/20211022090742/https://whc.unesco.org/en/statesparties/gb|archiefdatum=2021-10-22|dodeurl=nee}}</ref>

== Geschiedenis ==
{{Zie hoofdartikel|Geschiedenis van Londen}}
[[Bestand:Map Londinium 400 AD-de.svg|thumb|links|175px|[[Londinium]] omstreeks 400 n.Chr.]]

=== Prehistorie en oudheid ===
Volgens de [[Middeleeuwen|middeleeuwse]] [[mythologie]] van [[Geoffrey van Monmouth]] werd Londen gesticht door [[Brutus van Troje]] en stond bekend als Troia Nova, dat verbasterd werd tot Trinovantum.<ref>[http://home.kpn.nl/genesis/Europa/05Britse%20Koningen.htm De geschiedenis van de vroege Britse koningen]</ref> Koning [[Lud]] zou de stad hebben omgedoopt in Caer Ludein, de oorsprong van de naam "Londen".<ref>{{en}} [http://www.bbc.co.uk/dna/h2g2/A791101 Pre-roman London], [[British Broadcasting Corporation|BBC]], 22 juli 2002</ref> Geoffrey voorziet het voorhistorische Londen van een rijke tooi van legendarische koningen en interessante verhalen, die eveneens in zijn ''[[Historia regum Britanniae]]'' worden beschreven. [[Archeologie|Archeologen]] hebben echter, behalve tekenen van landbouw en resten van bewoning, geen bewijs gevonden van een voorhistorische of Britse stad.

Gedurende de [[prehistorie]] was Londen een landbouwgebied. In dit gebied waren de handelsposten [[Egham]] en [[Brentford]] gevestigd. Deze twee plaatsen zijn niet uitgegroeid tot steden, mede vanwege een gebrek aan communicatiemogelijkheden.<ref>{{en}} [http://www.chr.org.uk/origins.htm The Origin of London's Success], Cultural Heritage Resources</ref> Belangrijke vondsten, zoals het [[Schild van Battersea]], dat in de [[Theems]] bij [[Chelsea (Londen)|Chelsea]] werd gevonden, doen wel vermoeden dat het gebied belangrijk was.<ref>{{en}} [http://www.britishmuseum.org/explore/highlights/highlight_objects/pe_prb/t/the_battersea_shield.aspx The Shield of Battersea], [[British Museum|The British Museum]]</ref>

Rond het jaar 50, onder de [[Romeinen (volk)|Romeinse]] [[Claudius I|keizer Claudius]], werd de stad als [[Londinium]] gesticht op de noordoever van de Theems.<ref>{{en}} [http://www.barryoneoff.co.uk/londinium.html The founding of The City of London - Londinium]</ref> Het was de hoofdstad van de Romeinse provincie [[Britannia (Romeinse provincie)|Britannia]]. Waarschijnlijk werd al in de [[2e eeuw|tweede eeuw]] een brug over de rivier gebouwd. Nadat de stad in 61, door troepen van [[Boudicca]], geheel verwoest werd, groeide zij uit tot een van de grootste steden van het [[Romeinse Rijk]].<ref>{{en}} [https://web.archive.org/web/20090210051016/http://www.britannia.com/history/londonhistory/ History of London]</ref> Na het vertrek van de Romeinen in 410 raakte de stad in verval.
[[Bestand:Bayeux Tapestry William.jpg|thumb|150px|Willem de Veroveraar op het [[Tapijt van Bayeux]]]]
{{Clearleft}}

=== Middeleeuwen ===
[[Angelsaksen|Angelsaksische]] [[Lijst van Britse koningen|koningen]] heersten over Engeland na het vertrek van de Romeinen. De stad werd regelmatig geplunderd door [[Vikingen]]. [[Alfred de Grote]] versloeg de Vikingen na een reeks van veldslagen.<ref>[http://www.historien.nl/?p=517 Alfred de Grote], Historiën, 17 oktober 2002</ref> Zo kon de stad weer tot bloei komen.
De [[Normandië]]r [[Willem de Veroveraar]] trof, na zijn verovering in 1066 (zie [[Slag bij Hastings]]), een welvarende stad aan. Na zijn overwinning verwoestte het leger van Willem een groot gedeelte van het land in een poging de Engelsen te onderwerpen, maar hij ontweek Londen. Hij wachtte bij [[Berkhamsted]] totdat de officials van de stad hem als koning zouden erkennen. De Londenaren stemden snel in met zijn voorstel en zodoende werd Londen de hoofdstad van het gebied dat in handen was van Willem.<ref>{{en}}[http://www.bbc.co.uk/history/british/normans/key_events_03.shtml Key Events of the Conquest], BBC History, 1 juli 2001</ref>

Londen groeide verder in welvaart en inwonertal tijdens de [[middeleeuwen]]. De stad had in 1100 ongeveer 40.000 inwoners, in 1300 waren dat er al bijna 100.000.<ref>{{en}}[http://www.londononline.co.uk/factfile/historical/ Population statistics for London], London Online</ref> Londen wist zich dankzij zijn rijkdom steeds zelfstandiger te maken van de koningen. Tegen betaling verkreeg het verschillende vrijheden en privileges. Zo kreeg de stad in 1194 van [[Richard I van Engeland|Richard Leeuwenhart]] het statuut dat een bestuur van mayor (burgemeester) en aldermen (wethouders) handhaafde. Dit werd bevestigd in een nieuw handvest van 1199. In 1215 moest [[Jan zonder Land]] nieuwe privileges toestaan, als gevolg van de bepalingen in de [[Magna Carta]].

Geleidelijk verwierf de City zoveel zelfbestuur, dat geen enkele ambtenaar van de koning er toegang had en de koning zelf alleen na toestemming. De macht was in handen van de kooplieden, die zich hadden verenigd in corporaties. Ook buitenlandse kooplieden vestigden zich in de stad, [[Florence (stad)|Florentijnen]], [[Republiek Genua|Genuezen]], [[Republiek Venetië|Venetianen]] en vooral [[Hanze]]kooplui, die sinds 1157 hun kantoor hadden in Steel Yard. Tijdens de [[Rozenoorlogen|Rozenoorlog]] was Londen neutraal, waardoor het van zowel het [[huis Lancaster]] als van hun tegenstanders van het [[huis York]] privileges kreeg. In 1381 werd de stad geplunderd door opstandige boeren onder [[Wat Tyler]].<ref>{{en}}[http://www.historyguide.org/ancient/wat_tyler.html The Death of Wat Tyler]</ref>

[[Bestand:Great Fire London.jpg|thumb|links|200px|De [[Grote brand van Londen|grote brand]] in 1666 richtte de stad veel schade aan]]

=== Nieuwe Tijd ===
Londen werd al vroeg een financieel en handelscentrum: in 1565 werd de Royal Exchange gesticht, de eerste beurs van de stad. Twee rampen troffen Londen kort na elkaar: in 1665 was er een grote [[Pestepidemie in Londen|pestepidemie]], die ongeveer 100.000 slachtoffers eiste,<ref>{{en}}[http://www.britainexpress.com/History/plague.htm The London Plague of 1665], Britain Express</ref> en in 1666 de [[grote brand van Londen]], die van 2 tot 5 september woedde en een groot deel van de City verwoestte. Hierbij ging ook [[St Paul's Cathedral (Londen)|St Paul's Cathedral]] in vlammen op. Tegelijkertijd was de [[Tweede Engels-Nederlandse Oorlog]] aan de gang.
[[Christopher Wren|Sir Christopher Wren]] speelde een grote rol bij de stedenbouwkundige planning en wederopbouw na de Grote Brand. Zo ontwierp hij de nieuwe St Paul's Cathedral en het herdenkingsmonument van de Grote Brand, eenvoudigweg '[[Monument (Londen)|The Monument]]' geheten. Wren voerde ook enkele verbouwingen uit aan het [[Palace of Whitehall]] alvorens het complex afbrandde in 1698.

Aan het einde van de [[17e eeuw|zeventiende eeuw]] stichtte koning [[Willem III van Oranje|Willem III]], met behulp van Nederlands kapitaal, de [[Bank of England]], gevestigd in [[Threadneedle Street]].
In de [[18<sup>e</sup> eeuw|achttiende eeuw]] was Londen een zeer welvarende stad. Het had van [[Amsterdam (hoofdbetekenis)|Amsterdam]] de rol van financieel wereldcentrum overgenomen. In [[Great Exhibition|1851]] en in [[International Exhibition (1862)|1862]], tijdens het [[Victoriaans tijdperk|victoriaanse tijdperk]], werden er [[wereldtentoonstelling]]en georganiseerd.

In de tweede helft van de 19e eeuw werd in de stad een grootschalig [[riool]]stelsel aangelegd, onder leiding van [[Joseph Bazalgette|Sir Joseph Bazalgette]]. Hiermee was Londen de eerste stad ter wereld die op deze manier de levensstandaard en gezondheid van de bevolking aanzienlijk verbeterde.

Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] werd Londen zwaar getroffen door [[Nazi-Duitsland|Duitse]] bombardementen, waarbij ongeveer 20.000 doden vielen.<ref>{{en}}[https://web.archive.org/web/20070712082149/http://www.museumoflondon.org.uk/archive/exhibits/blitz/changing/changing.htm Remembering the Blitz], Museum of London</ref> Londen was het zenuwcentrum van de verdediging tegen de dreiging van de [[asmogendheden]]. Vanuit de [[Churchill Museum and Cabinet War Rooms|Cabinet War Rooms]] leidde premier [[Winston Churchill]] het rijk. Vanuit een bunker onder het metrostation [[Goodge Street (metrostation)|Goodge Street]] leidde [[Dwight D. Eisenhower|Dwight Eisenhower]] [[operatie Overlord]] en de invasie van het vasteland van Europa.

=== Na de Tweede Wereldoorlog ===
[[Bestand:Canary Wharf 200810.jpg|thumb|[[Canary Wharf (gebouwencomplex)|Canary Wharf]] in de [[Docklands (Londen)|Docklands]]]]
Enkele malen (in [[1952]] en [[1962]]) is Londen ernstig bedreigd door overstromingen (de stad zakt met een snelheid van 30&nbsp;cm per eeuw),<ref>{{en}}[http://corrosion-doctors.org/Landmarks/Thames.htm Thames Barrier], Corrosion Doctors</ref> wat de aanleg van de imposante [[Thames Barrier]] ([[1977]]–[[1982]]) bij [[Woolwich]] in de Theems noodzakelijk maakte.

Door de jaren heen is de stad als een inktvlek in alle richtingen gegroeid en slokte vele kleine stadjes en dorpen op. De groei naar buiten toe wordt wat afgeremd door de instelling van een groengordel. De ontwikkeling concentreert zich in een opwaardering van de oude havengebieden, de [[Docklands (Londen)|Docklands]].

Londen is vanwege zijn status als wereldstad en als hoofdstad van het Verenigd Koninkrijk regelmatig het doelwit geweest van [[terrorisme]]. In 1939 en 1940 en tussen 1973 en 2001 werd door de [[Provisional Irish Republican Army]] een groot aantal [[bomaanslag]]en gepleegd. De zwaarste aanslagen waren echter een serie [[terroristische aanslagen in Londen van 7 juli 2005|terroristische bomaanslagen op 7 juli 2005]]. Bij explosies in drie verschillende metrostellen vielen 39 slachtoffers. Ook een bus werd opgeblazen, daar vielen 13 doden.<ref>{{en}}[http://news.bbc.co.uk/2/shared/spl/hi/uk/05/london_blasts/what_happened/html/ 7 July Bombings - Overview], BBC</ref> Twee weken later mislukte een [[terroristische aanslagen in Londen van 21 juli 2005|serie soortgelijke aanslagen]]. Een [[verijdelde aanslagen in Londen en Glasgow|nieuwe aanslag]] met twee bomauto's op vrijdag 29 juni 2007 werd ternauwernood voorkomen.

In het begin van de 21ste eeuw oefent de stad een aantrekkingskracht uit op zowel (Russische) miljardairs als (illegale) immigranten.<ref>[https://web.archive.org/web/20161227055611/http://weblogs.nos.nl/londen/2014/03/03/de-miljarden-van-moskou-aan-de-theems/ De miljarden van Moskou-aan-de-Theems], [[Arjen van de Horst]], 3 maart 2014</ref><ref>[http://web.avrotros.nl/buitenhof/player/POMS_VPRO_3236548/ Journalist Ben Judah in Buitenhof], [[Buitenhof (televisieprogramma)|Buitenhof]], 7 februari 2016</ref> Als gevolg van gestegen [[Huurwoning|huurprijzen]] en bezuinigingen op de [[uitkering]]en stijgt het aantal [[Dakloze|mensen dat op straat slaapt]].<ref>[http://nos.nl/artikel/2150117-meer-daklozen-in-londen-ik-was-een-normaal-mens-en-nu-zit-ik-hier.html Meer daklozen in Londen, 'ik was een normaal mens en nu zit ik hier']. NOS, 25 december 2016</ref>

== Geografie ==
=== Topografie ===
[[Bestand:PIA04301.jpg|thumb|Satellietfoto van Londen]]
De [[miljoenenstad]] Londen, of [[Groot-Londen]], ligt in het zuidoosten van Engeland. Groot-Londen heeft een oppervlakte van 1,572&nbsp;km².<ref>{{en}} {{Citeer web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/244011/Greater-London |titel=Greater London - Britannica Online Encyclopaedia |uitgever=[[Encyclopædia Britannica]]|archiefurl=https://web.archive.org/web/20150524003741/http://www.britannica.com:80/EBchecked/topic/244011/Greater-London|archiefdatum=2015-05-24|dodeurl=nee}}</ref>

De stad wordt ruwweg van west naar oost doorsneden door de rivier de [[Theems]]. De [[riviervlakte]] waar de Theems door stroomt is de Thames Valley. Ooit was deze rivier veel breder en ondieper dan zij nu is en werd ze begrensd door [[drasland]]; ter hoogte van de [[London Bridge]] was sprake van [[Getijde (waterbeweging)|getijdenwerking]] en bij hoogtij kon het water tot wel een kilometer breed worden, ongeveer vijf keer zo breed als nu.<ref>{{Citeer boek |auteur=Francis Sheppard |titel=London: A History |uitgever=Oxford University Press |datum=1998 |taal=en |pagina's=blz. 10 |ISBN=0198229224 |URL=http://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=M9qvtYYhRtAC&oi=fnd&pg=PR11&ots=wVDtRsVF-V&sig=GFqR9QKs45u-ggfYI0dcCA3GUzc#PPA10,M1}}</ref> Met de aanleg van de grootste [[Thames Embankment]] vanaf 1862 werd de breedte van de rivier sterk beperkt, werd bijna 9 hectare land aangewonnen en konden een riool, een metrolijn en wegen aangelegd worden. Nog altijd vormt de getijdenwerking van de rivier een bedreiging voor Londen, al moet de [[Thames Barrier]], een waterkering in de Theems in het oosten van Londen, de komende decennia voldoende bescherming bieden.

Het hoogste natuurlijke punt in Londen is Westerham Heights met een hoogte van 245 meter.<ref>{{en}} [http://www.hill-bagging.co.uk/mountaindetails.php?qu=U&rf=5503 The Mountains of England and Wales]</ref> Westerham Heights ligt in de borough [[Bromley (borough)|Bromley]] in [[Outer London]], de buitenring van Groot-Londen. De acht hoogste natuurlijke punten van de stad liggen allemaal in Outer London. Het hoogste punt van [[Inner London]], het centrale deel van Groot-Londen, is [[Hampstead Heath]] in de borough [[Camden (Londen)|Camden]] met een hoogte van 134 meter.

De [[City of London]] is de historische stadskern; die wordt meestal alleen de City genoemd. De City is vooral bekend door het grote aantal financiële instellingen, dat er is gevestigd. Het gebied is slechts 2,6&nbsp;km² groot en wordt ook wel de square mile genoemd. De City heeft ongeveer 7000 inwoners.<ref>{{en}}[http://www.statistics.gov.uk/census2001/pyramids/pages/00AA.asp Census 2001 - City of London], Office for National Statistics</ref>

=== Bestuurlijke indeling ===
Londen bestaat uit dertien [[borough]]s (deelgemeenten) van Inner London: de City of London en twaalf direct omliggende boroughs, omringd door Outer London in [[Groot-Londen|Greater London]] (de stad als geheel). De boroughs zelf zijn ook weer opgedeeld in verschillende [[Lijst van wijken in Londen|wijken]]. De stad kent in totaal 32 bestuurlijke eenheden.

De City of London is geen borough, maar een [[Ceremoniële graafschappen van Engeland|ceremonieel graafschap]]. De City of London heeft daarnaast de status van stad, net als de [[City of Westminster]].

<div style="overflow-x:auto;">
{| class="toccolours" style="margin:0 auto; backgrond:none;"
| style="padding-right:1em;" |
# [[City of London]]
# [[City of Westminster]]
# [[Kensington and Chelsea]]
# [[Hammersmith and Fulham]]
# [[Wandsworth (borough)|Wandsworth]]
# [[Lambeth (borough)|Lambeth]]
# [[Southwark (borough)|Southwark]]
# [[Tower Hamlets]]
# [[Hackney (borough)|Hackney]]
# [[Islington]]
# [[Camden (Londen)|Camden]]
# [[Brent (Londen)|Brent]]
# [[Ealing (borough)|Ealing]]
# [[Hounslow (borough)|Hounslow]]
# [[Richmond upon Thames|Richmond]]
# [[Kingston upon Thames (borough)|Kingston]]
# [[Merton (borough)|Merton]]
| <imagemap>Image:London-boroughs.svg
poly 253 178 247 167 236 168 233 173 236 176 239 178 247 180 [[City of London|1 City of London]]
poly 223 199 210 199 205 184 194 189 176 164 186 161 185 155 196 151 202 153 207 151 212 166 219 166 223 173 231 173 234 176 227 182 224 191 [[City of Westminster|2 City of Westminster]]
poly 206 187 195 191 188 182 179 171 176 166 168 166 172 174 171 174 174 191 191 207 193 202 211 200 [[Kensington and Chelsea|3 Kensington and Chelsea]]
poly 193 210 173 190 170 173 163 164 153 161 153 161 152 189 159 197 165 197 169 216 182 223 192 217 [[Hammersmith and Fulham|4 Hammersmith and Fulham]]
poly 221 201 192 205 192 216 180 226 165 214 161 220 149 221 149 231 156 237 150 249 152 254 166 243 177 246 187 244 195 258 203 262 207 259 217 264 218 247 214 242 214 232 209 218 217 212 220 206 [[Wandsworth (borough)|5 Wandsworth]]
poly 214 271 218 261 219 244 214 239 215 229 209 216 221 211 221 199 229 180 235 176 231 192 238 195 233 196 238 215 245 218 235 232 250 260 234 260 224 271 [[Lambeth (borough)|6 Lambeth]]
poly 270 232 270 221 266 216 266 206 262 201 276 192 275 180 266 180 259 185 248 180 237 180 233 191 238 195 234 197 239 214 247 217 236 233 250 260 256 253 256 248 261 246 261 234 265 232 [[Southwark (borough)|7 Southwark]]
poly 299 183 298 173 291 167 290 160 283 157 285 153 284 148 275 148 271 156 258 156 252 158 255 167 248 168 254 178 249 181 258 185 266 179 275 179 277 194 289 201 293 196 292 183 294 181 296 181 [[Tower Hamlets|8 Tower Hamlets]]
poly 284 146 282 138 274 128 265 130 258 118 240 119 237 130 250 142 247 156 240 158 248 167 253 165 250 158 258 155 270 154 275 147 [[Hackney (borough)|9 Hackney]]
poly 247 140 245 155 237 158 247 166 234 168 230 163 224 152 223 145 216 137 215 122 228 119 235 126 236 131 241 132 [[Islington|10 Islington]]
poly 224 147 214 137 214 123 192 126 178 140 171 142 185 154 196 149 203 152 207 148 213 165 221 165 224 173 232 173 233 167 230 166 228 160 224 155 [[Camden (Londen)|11 Camden]]
poly 149 111 127 104 133 112 120 109 105 119 101 139 131 164 154 159 171 166 184 160 185 157 156 121 151 125 [[Brent (Londen)|12 Brent]]
poly 152 161 131 165 101 140 76 142 52 159 73 165 60 195 73 195 84 202 98 192 134 188 142 194 152 194 151 171 [[London Borough of Ealing|13 Ealing]]
poly 35 250 30 236 41 233 48 231 60 194 72 194 85 204 100 191 137 187 142 196 153 193 156 199 151 212 145 216 138 211 130 200 109 220 115 228 97 230 80 230 70 241 84 245 80 254 70 264 52 254 46 258 [[Hounslow (borough)|14 Hounslow]]
poly 108 288 95 273 83 271 80 276 78 276 71 262 81 254 86 244 72 240 79 230 115 229 111 220 128 201 140 212 145 217 153 214 155 201 156 196 165 198 168 214 162 213 161 220 148 221 147 230 155 237 149 248 136 259 113 252 119 262 119 283 112 291 [[Richmond upon Thames|15 Richmond]]
poly 109 352 112 318 122 305 114 290 120 283 121 261 115 253 138 258 150 247 151 255 154 255 155 268 155 282 167 293 157 300 149 303 132 319 130 328 125 334 124 345 [[Kingston upon Thames (borough)|16 Kingston upon Thames]]
poly 173 299 167 294 169 291 158 284 155 253 166 243 181 248 186 245 194 259 206 264 207 261 214 264 214 273 223 272 229 286 213 293 198 289 187 294 179 292 [[Merton (borough)|17 Merton]]
poly 169 343 175 329 164 309 157 310 157 301 166 296 173 300 178 293 186 293 202 288 217 295 223 290 225 300 231 332 219 331 213 352 206 352 199 345 187 333 176 347 [[Sutton (borough)|18 Sutton]]
poly 299 339 297 329 285 316 281 296 246 262 235 261 224 274 229 283 223 291 232 330 220 332 214 354 208 354 208 369 218 372 229 383 241 377 252 363 254 353 268 352 269 340 286 336 289 342 [[Croydon (borough)|19 Croydon]]
poly 393 288 388 274 380 269 375 273 370 265 357 265 341 251 338 257 329 257 319 242 311 237 305 236 319 249 321 256 312 256 300 267 291 266 279 256 263 259 256 258 250 262 284 297 285 313 299 330 311 383 316 365 323 370 333 380 353 373 348 359 354 351 371 339 366 328 378 326 389 300 386 292 [[Bromley (borough)|20 Bromley]]
poly 302 225 301 212 287 213 285 214 284 210 277 200 281 198 274 193 264 201 266 205 267 217 272 222 271 233 263 233 262 239 262 248 257 249 256 257 269 257 280 255 292 265 300 265 312 254 321 254 317 248 309 244 306 236 309 229 [[Lewisham (borough)|21 Lewisham]]
poly 336 257 330 257 321 241 313 236 308 237 309 227 304 225 300 210 285 212 279 200 282 200 288 202 297 195 298 182 312 187 334 189 352 174 365 172 367 203 358 203 342 217 348 236 [[Greenwich (Londen)|22 Greenwich]]
poly 424 199 417 198 408 198 398 194 394 182 388 176 387 179 370 169 366 173 368 205 359 205 343 218 349 235 341 250 358 264 373 264 375 270 384 267 389 270 383 262 387 249 394 241 400 233 407 228 414 226 421 214 419 208 [[Bexley (borough)|23 Bexley]]
poly 431 60 409 67 398 67 392 70 371 69 379 83 379 93 377 109 389 127 401 120 404 134 387 164 387 174 396 182 399 194 411 198 423 196 419 187 435 177 433 170 435 155 443 166 448 153 485 142 475 124 467 103 446 99 454 91 440 88 434 71 428 66 [[Havering|24 Havering]]
poly 379 93 367 99 370 107 366 118 365 137 346 143 345 140 335 145 335 158 347 162 352 173 365 172 370 168 387 178 387 163 403 133 400 121 387 128 375 108 [[Barking and Dagenham|25 Barking and Dagenham]]
poly 371 69 379 84 379 91 364 99 369 109 364 119 364 136 349 143 344 139 334 145 334 132 315 128 316 132 306 133 305 116 301 98 303 79 299 72 306 61 320 82 336 87 346 87 347 78 356 78 [[Redbridge|26 Redbridge]]
poly 351 173 346 161 334 158 333 135 328 131 317 128 317 133 307 135 307 139 284 139 285 148 286 154 284 156 289 159 292 168 299 176 299 182 313 187 335 188 344 178 [[Newham|27 Newham]]
poly 306 137 304 115 300 101 303 79 296 75 305 64 307 58 299 54 290 54 283 49 280 55 279 70 272 83 273 91 264 103 260 115 265 128 275 126 283 138 [[Waltham Forest|28 Waltham Forest]]
poly 272 91 262 87 256 91 224 89 215 85 202 94 206 110 198 124 215 122 232 116 237 125 237 119 258 116 263 101 [[Haringey|29 Haringey]]
poly 278 56 277 65 279 69 271 81 272 88 262 85 255 89 223 87 213 84 218 64 203 37 185 31 196 17 195 1 205 9 222 7 231 14 248 14 257 18 284 19 283 48 [[Enfield (Londen)|30 Enfield]]
poly 120 57 126 55 134 52 144 57 155 23 165 48 176 34 186 33 203 39 217 67 213 86 201 93 204 111 197 124 190 125 178 140 173 140 154 116 151 122 150 109 115 65 [[Barnet (borough)|31 Barnet]]
poly 119 58 56 88 76 141 101 138 105 117 121 108 130 111 127 105 137 93 115 67 [[Harrow (borough)|32 Harrow]]
poly 2 71 23 83 35 78 56 86 74 141 51 158 71 166 42 233 6 216 9 184 6 152 18 137 0 102 [[Hillingdon (borough)|33 Hillingdon]]
</imagemap>
|
#<li value=18> [[Sutton (borough)|Sutton]]
# [[Croydon (borough)|Croydon]]
# [[Bromley (borough)|Bromley]]
# [[Lewisham (borough)|Lewisham]]
# [[Greenwich (Londen)|Greenwich]]
# [[Bexley (borough)|Bexley]]
# [[Havering]]
# [[Barking and Dagenham]]
# [[Redbridge]]
# [[Newham]]
# [[Waltham Forest]]
# [[Haringey]]
# [[Enfield (Londen)|Enfield]]
# [[Barnet (borough)|Barnet]]
# [[Harrow (borough)|Harrow]]
# [[Hillingdon (borough)|Hillingdon]]
|}
</div>

=== Klimaat ===
Londen heeft een [[gematigd klimaat|gematigd]] [[zeeklimaat]]. Relatief gezien komen regen en sneeuw niet veel voor. Waarschijnlijk heeft dit te maken met het [[hitte-eilandeffect]]. Toch kent men in Londen wel sneeuwval, zoals tijdens de [[sneeuwstorm]] van februari 2009.
{{Clearboth}}
{{Tabel weergemiddelden
| locatie = Londen
| bron = World Metereological Organization<ref>{{en}} {{Citeer web| url= http://www.worldweather.org/010/c00032.htm| titel= Weather Information for London| uitgever=World Metereological Organization|archiefurl=https://web.archive.org/web/20171107003400/http://www.worldweather.org/010/c00032.htm|archiefdatum=2017-11-07|dodeurl=nee}}</ref> voor de extremen en metoffice.gov.uk<ref>{{en}}[http://www.metoffice.gov.uk/public/weather/climate/?tab=climateTables Averages table]</ref> voor de gemiddelden en de neerslag
<!-- maandelijks temperatuur- en neerslaggemiddelde-->
| jan_gem_ns= 41.6
| feb_gem_ns= 36.3
| mrt_gem_ns= 40.3
| apr_gem_ns= 40.1
| mei_gem_ns= 44.9
| jun_gem_ns= 47.4
| jul_gem_ns= 34.6
| aug_gem_ns= 54.3
| sep_gem_ns= 51.0
| okt_gem_ns= 61.1
| nov_gem_ns= 57.5
| dec_gem_ns= 48.4
| jaar_gem_ns= 557.4
<!-- gemiddelde minima en maxima -->
| jan_gem_min= 3.1 | jan_gem_max= 8.1
| feb_gem_min= 2.7 | feb_gem_max= 8.6
| mrt_gem_min= 4.6 | mrt_gem_max= 11.6
| apr_gem_min= 5.9 | apr_gem_max= 14.6
| mei_gem_min= 8.9 | mei_gem_max= 18.1
| jun_gem_min= 11.8 | jun_gem_max= 21.0
| jul_gem_min= 13.7 | jul_gem_max= 23.4
| aug_gem_min= 13.8 | aug_gem_max= 23.1
| sep_gem_min= 11.4 | sep_gem_max= 20.0
| okt_gem_min= 8.8 | okt_gem_max= 15.5
| nov_gem_min= 5.8 | nov_gem_max= 11.3
| dec_gem_min= 3.4 | dec_gem_max= 8.4
| jaar_gem_min= 7.8 | jaar_gem_max= 15.3
<!-- weersextremen-->
| jan_a_min= -21.1 | jan_a_max= 15
| feb_a_min= -9 | feb_a_max= 19
| mrt_a_min= -8 | mrt_a_max= 21
| apr_a_min= -2 | apr_a_max= 29
| mei_a_min= -1| mei_a_max= 32
| jun_a_min= 5 | jun_a_max= 35
| jul_a_min= 7 | jul_a_max= 35
| aug_a_min= 6 | aug_a_max= 38
| sep_a_min= 3 | sep_a_max= 35
| okt_a_min= -4 | okt_a_max= 28
| nov_a_min= -5 | nov_a_max= 21
| dec_a_min= -21.1 | dec_a_max= 15
| jaar_a_min= -21.1 | jaar_a_max= 38
}}

== Demografie ==
=== Bevolkingssamenstelling ===
{| class="toccolours" style="float:right;"
|-valign="top"
! Land van herkomst || Bevolking<br /><small>'''(2001)'''</small>
|-
|{{GB}} ||5.230.155
|-
|{{IN}} ||172.162
|-
|{{IE}} ||157.285
|-
|{{BD}} ||84.565
|-
|{{JM}} ||80.319
|-
|{{NG}} ||68.907
|-
|{{PK}} ||66.658
|-
|{{KE}} ||66.311
|-
|{{LK}} ||49.932
|-
|{{GH}} ||46,513
|-
|{{CY}} ||45.888
|-
|{{ZA}} ||45.506
|-
|{{US}} ||44.622
|-
|{{AU}} ||41.488
|-
|{{DE}} ||39.818
|-
|{{TR}} ||39.128
|-
|{{IT}} ||38.694
|-
|{{FR}} ||38.130
|-
|{{SO}} ||33.831
|-
|{{UG}} ||32.082
|-
|{{NZ}} ||27.494
|}

In een grote stad als Londen is de bevolkingssamenstelling zeer divers. In de stad wonen meer dan 100 verschillende [[nationaliteit]]en en er worden meer dan 300 talen gesproken.<ref>{{en}} {{Citeer web |url=http://www.phon.ucl.ac.uk/home/estuary/multiling.htm |titel=London: Multilingual Capital of the World |auteur=Buncombe, A. & MacArthur, T. |uitgever=[[The Independent]] (via [[University College London|ucl.ac.uk]]) |datum=29 maart 1999|archiefurl=https://web.archive.org/web/20210424230055/https://www.phon.ucl.ac.uk/home/estuary/multiling.htm|archiefdatum=2021-04-24|dodeurl=nee}}</ref><ref>{{en}}[http://www.guardian.co.uk/uk/2005/jan/21/britishidentity1 Every race, colour, nation and religion on earth], ''[[The Guardian (Britse krant)|The Guardian]]'', 21 januari 2005</ref> Van alle inwoners van Londen is 32% buiten het Verenigd Koninkrijk geboren, van de inwoners van Inner London zelfs 39%.
69,4 procent van de 7,5 miljoen inwoners zijn blank. De grootste groep immigranten in Londen zijn [[India|Indiërs]] (6,5%), gevolgd door [[Bengalen (volk)|Bengalen]] en [[Pakistan]]en (beide 2,3%).<ref>{{en}}[https://web.archive.org/web/20110613043901/http://www.neighbourhood.statistics.gov.uk/dissemination/LeadTableView.do?a=3&b=276743&c=London&d=13&e=13&g=325264&i=1001x1003x1004&m=0&r=1&s=1250928691333&enc=1&dsFamilyId=1812 Neighbourhood Statistics - Area: City of London (Local Authority)], Office for National Statistics</ref>

In de tabel van de bevolking naar het land van herkomst is te zien dat veel [[Etniciteit|etnische]] groepen afkomstig zijn uit het voormalige [[Britse Rijk]].

=== Ontwikkeling van het inwonertal ===
Uit de tabel, die de ontwikkeling van de bevolking aangeeft, valt op te maken dat het inwonertal sinds [[1939]] is afgenomen. De laatste jaren neemt het inwonertal weer toe.
{| border="1" align="left" cellpadding="3px" style="margin:7px; border: 1px solid #999; background-color:#FFFFFF;border-collapse:collapse; font-size:90%;"
|+ '''Bevolkingsontwikkeling'''<ref name="bevolking">[http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=37259ned&D1=0,23&D2=0&D3=5-16&D4=0,10,20,30,40,l&HDR=T,G3&STB=G2,G1&VW=T CBS] Bevolkingsontwikkeling Zuid-Holland 1960 - 2009</ref>
| valign="top" |
{|
! style="background:#efefef;" | Jaar
! style="background:#efefef;" | Inwoners
|-
| [[500]] || align="right" | <5000
|-
| [[1066]] || align="right" | 5000-40.000
|-
| [[1300]] || align="right" | 50.000-100.000
|-
| [[1600]] || align="right" | 200.000
|-
| [[1650]] || align="right" | 350.000
|-
| [[1700]] || align="right" | 700.000
|-
| [[1801]] || align="right" | 958.863
|-
| [[1821]] || align="right" | 1.378.947
|-
| [[1861]] || align="right" | 2.803.989
|-
| [[1881]] || align="right" | 4.776.661*
|-
| [[1891]] || align="right" | 5.633.332
|-
| [[1899]] || align="right" | 6.528.434
|-
| [[1939]] || align="right" | 8.615.245
|-
| [[1951]] || align="right" | 8.196.978
|}
| valign="top" |
{|
! style="background:#efefef;" | Jaar
! style="background:#efefef;" | Inwoners
|-
| [[1961]] || align="right" | 7.992.616
|-
| [[1971]] || align="right" | 7.452.520
|-
| [[1981]] || align="right" | 6.805.000
|-
| [[1991]] || align="right" | 6.829.300
|-
| [[2001]] || align="right" | 7.322.400
|-
| [[2002]] || align="right" | 7.361.600
|-
| [[2003]] || align="right" | 7.364.100
|-
| [[2004]] || align="right" | 7.389.100
|-
| [[2005]] || align="right" | 7.456.100
|-
| [[2006]] || align="right" | 7.512.400
|-
| [[2007]] || align="right" | 7.556.900
|}
!
[[Bestand:Population greater-london graph.gif|400px]]
|}
{{Clearboth}}
'''*''' <small>Vanaf 1881 geldt het inwonertal voor Groot-Londen.</small>

=== Religie ===
[[Bestand:Westminster Abbey West Door.jpg|thumb|[[Westminster Abbey]]]]
58,2% van de Londenaren noemt zichzelf [[christendom|christen]].<ref name="Religion in London">{{en}}[http://www.statistics.gov.uk/census2001/profiles/H-A.asp#ethnic Census 2001 - Profiles - LONDON], Office for National Statistics</ref> 15,8% van de Londenaren zegt dat ze niet gelovig zijn. Andere grote religieuze groeperingen in Londen zijn [[Islam|moslims]] (8,5%), [[hindoeïsme|hindoes]] (4,1%), [[Jodendom|joden]] (2,1%), [[Sikh]]s (1,5%), [[Boeddhisme|Boeddhisten]] (0,8%), [[Heidendom|Paganisten]] (0,3%) en overige (0,2%).<ref name="Religion in London" /> 8,7% heeft bij de [[volkstelling]] van [[2001]] geen antwoord gegeven op de vraag welk geloof zij aanhangen.<ref name="Religion in London" />
[[Bestand:Baitul Futuh.jpg|thumb|links|De [[Bait-ul-Futuh]]-moskee]]
In Londen staat een groot aantal kerken, waarvan er een paar wereldberoemd zijn. Zo worden de koningen van Engeland allen gekroond in [[Westminster Abbey]]. Koning [[Harold II van Engeland|Harold II]] Godwinson was de eerste vorst die er werd gekroond, in [[1066]]. Op de eerste kerstdag van datzelfde jaar werd [[Willem de Veroveraar]] hier al gekroond als zijn opvolger. Ook alle daaropvolgende Engelse vorsten werden hier gekroond, behalve [[Eduard V van Engeland|Eduard V]] en [[Eduard VIII van het Verenigd Koninkrijk|Eduard VIII]], die niet werden gekroond.<ref>{{en}}[http://www.westminster-abbey.org/our-history/royals/coronations Coronations]</ref> De [[aartsbisschop van Canterbury]] leidt traditioneel deze ceremonie, hoewel Harold en Willem werden gekroond door de [[aartsbisschop van York]].
De [[St Paul's Cathedral (Londen)|St. Paul's Cathedral]] is de grootste kerk van de stad. De kerk is de zetel van de bisschop van Londen. In deze kerk vond het huwelijk plaats tussen [[Charles III van het Verenigd Koninkrijk|kroonprins Charles]] en [[Diana Spencer|Lady Diana Spencer]]. Andere bekende kerken in Londen zijn: [[All Hallows-by-the-Tower]], All Souls, Brompton Oratory, [[Kathedraal van Southwark|Southwark Cathedral]], [[St. Martin-in-the-Fields]], Temple Church, [[Kathedraal van Westminster|Westminster Cathedral]], St Paul's Covent Garden en St Mary-le-Strand.

Er wonen veel moslims in [[Tower Hamlets]] en [[Newham]]. De belangrijkste moskeeën zijn de London Central Mosque en de [[Bait-ul-Futuh]] Moskee. Hindoes wonen vooral in [[Harrow (borough)|Harrow]] en [[Brent (Londen)|Brent]], terwijl de Sikhgemeenschappen vooral in Oost- en West-Londen wonen.

[[Lijst van kerken in Londen]]. 
{{Clearleft}}

== Bestuur ==
=== Lokale overheid ===
[[Bestand:City.hall.london.arp.jpg|thumb|De City Hall, het stadhuis van Londen, gelegen aan de Theems]]
[[File:Londencityhallentheshard.jpg|thumb|De Londen Cityhall en the Shard, Europa's hoogste wolkenkrabber]]
Het lokale bestuur van Londen is opgedeeld in twee niveaus. Het hoogste niveau wordt gevormd door de [[Greater London Authority]] (GLA), dat zelf ook weer bestaat uit twee, gekozen, onderdelen: de [[burgemeester van Londen]], die de [[uitvoerende macht]] in handen heeft, en de [[London Assembly]], die het beleid van de burgemeester kan onderzoeken en zijn begrotingsvoorstellen kan goedkeuren of afwijzen. Beide onderdelen hebben de moderne City Hall langs de Theems als hoofdkantoor. Het huidige systeem bestaat pas sinds 2000; voor dat jaar werd de overheid gevormd door de in 1986 afgeschafte Greater London Council. Hierdoor bestaat de titel "Burgemeester van Londen" pas sinds 2000. Bij de verkiezingen voor het burgemeesterschap van Londen op 5 mei 2016 werd [[Sadiq Khan]] van de [[Labour Party (Verenigd Koninkrijk)|Labour Party]] verkozen tot burgemeester van Londen. Hij volgt hiermee [[Conservative Party (Verenigd Koninkrijk)|conservatief]] [[Boris Johnson]] op die op zijn beurt in 2008 [[Ken Livingstone]] na twee termijnen opvolgde.

Het lagere niveau van het Londense lokale bestuur wordt gevormd door 33 plaatselijke overheden: de raden van de 32 Londense [[borough]]s, en de City of London Corporation.<ref>{{en}}[https://web.archive.org/web/20080223130636/http://www.gatewaysmoving.com/about_moving_to_london_england_uk.htm Moving to London - History and general information], Gateways Moving</ref> De City heeft een eigen burgemeester, ook wel de Lord Mayor (of the City of London) genoemd.<ref name="Policing">{{en}} [http://www.london.gov.uk/gla/policing.jsp "Policing"], london.gov.uk</ref> Deze 33 plaatselijke overheden hebben de verantwoordelijkheid over lokale zaken als onderwijs, sociale voorzieningen, afvalinzameling en de lokale infrastructuur.

De Metropolitan Police Service is verantwoordelijk voor de veiligheid in Groot-Londen, uitgezonderd voor de [[City of London|City of Londen]], en staat onder toezicht van de Metropolitan Police Authority. De City heeft een eigen [[politie]], de City of London Police. Voor de veiligheid in de [[National Rail]] en de [[Metro van Londen|Underground]], de metro van Londen, wordt gezorgd door de British Transport Police. De London Fire Brigade, de [[brandweer]] in Londen, is actief in heel Groot-Londen, inclusief de City, en behoort tot de grootste [[brandweerkorps]]en ter wereld.<ref>{{en}} [https://web.archive.org/web/20120224003425/http://www.london-fire.gov.uk/WhoWeAre.asp London Fire Brigade]</ref> De [[ambulance]]dienst van Londen is de London Ambulance Service NHS Trust.<ref>{{en}} [https://web.archive.org/web/20100125113249/http://www.londonambulance.nhs.uk/about_us/who_we_are.aspx London Ambulance Service]</ref> Her Majesty's Coastguard en de Royal National Lifeboat Institution zijn beide actief als reddingdienst op de Theems.

=== Nationale overheid ===
Londen heeft, als hoofdstad van het Verenigd Koninkrijk, een belangrijke functie in het nationale bestuur. Het [[Parlement van het Verenigd Koninkrijk|Britse parlement]] zetelt in het [[Palace of Westminster]], beter bekend onder de naam Houses of Parliament. In de omgeving van het Palace of Westminster, met name aan de straat [[Whitehall (Londen)|Whitehall]], ligt nog een aantal andere belangrijke overheidsgebouwen, waaronder het hoofdkantoor van het [[Ministerie van Defensie (Verenigd Koninkrijk)|Ministerie van Defensie]], het Ministerie van Gezondheid en het Ministerie van Werk en Pensioenen. De ambtswoning van de Britse [[premier (regeringsleider)|premier]] bevindt zich aan [[10 Downing Street]], een zijstraat van Whitehall. Dit adres heeft de status van eigennaam verworven.

== Stadsbeeld ==
{{Panorama|London 360 from St Paul's Cathedral - Sept 2007.jpg|1800px|Uitzicht over hedendaags Londen vanaf de St. Paul's Cathedral}}
[[Bestand:Canary Wharf 1 Canada Square.jpg|thumb|[[One Canada Square]]]]
[[Bestand:Kew Gardens.jpg|thumb|[[Kew Gardens]]]]
[[Bestand:Piccadilly.jpg|thumb|De Eros-fontein]]
[[Bestand:London Eye Jan 2006-edit.jpg|thumb|Het [[London Eye]]]]
[[Bestand:Buckinghampalace.jpg|thumb|[[Buckingham Palace]]]]
[[Bestand:Trafalgar Square, London 2 - Jun 2009.jpg|thumb|[[National Gallery (Londen)|National Gallery]]]]

=== Architectuur ===
Londen heeft niet een [[Architectuur|architectonische]] stijl die kenmerkend voor de stad is. Wel zijn er een aantal architecten die een stempel op de stad hebben weten te drukken.

Veel van de gebouwen in het huidige Londen zijn van na de Grote Brand. Toch zijn er nog wel gebouwen, of resten daarvan, van voor die tijd. Zo zijn er nog stukken [[Romeinse Rijk|Romeinse]] stadsmuur bewaard gebleven. [[Westminster Abbey]] en de [[Tower of London (gebouw)|Tower of London]] zijn ook overblijfselen van voor de Grote Brand.

De koninklijke bouwmeester [[Inigo Jones]] introduceerde het [[palladianisme]] in de stad. De bekendste gebouwen die hij ontwierp, zijn het [[Queen's House]] in [[Greenwich (Londen)|Greenwich]] uit [[1616]] (zijn vroegste nog bestaande werk), en de Banqueting Hall in het [[Palace of Whitehall]] uit [[1622]].

Na de Grote Brand schiep [[Christopher Wren]] met de wederopbouw van [[St Paul's Cathedral (Londen)|St. Paul's Cathedral]] een monument. Behalve deze kathedraal bouwde hij nog 50 andere kerken in de stad, waarvan er omstreeks 2010 nog 23 bestaan. Ook maakte hij het monument ter herdenking van de brand, eenvoudigweg '[[Monument (Londen)|The Monument]]' geheten. Hij voerde enkele verbouwingen uit aan het Palace of Whitehall alvorens het complex afbrandde in [[1698]].

[[John Nash (architect)|John Nash]] heeft een belangrijke architectonische bijdrage geleverd tijdens de [[Regency]]periode. Nash heeft onder andere [[Regent Street]], [[Trafalgar Square]] en het [[Regent's Park]] ontworpen.

[[Postmodernisme (architectuur)|Postmodernistische]] [[wolkenkrabbers]] domineren de City en Canary Wharf. [[Norman Foster (architect)|Norman Foster's]] [[30 St Mary Axe]] is een markant kantoorgebouw in de City. Londen heeft 35 wolkenkrabbers die hoger dan 100 meter zijn.<ref>{{en}}[http://www.emporis.com/en/wm/ci/bu/sk/li/?id=100637&bt=2&ht=2&sro=0 Buildings in London]</ref> De [[One Canada Square]] (235 meter) was tot eind 2011 het hoogste gebouw van de stad, maar werd van zijn troon gestoten door [[The Shard]] (310 meter) die werd geopend op 5 juli 2012.<ref>{{en}}[http://www.emporis.com/application/?nav=building&lng=3&id=110714. One Canada Square]</ref> Andere hoge gebouwen in de stad zijn [[8 Canada Square]], [[Tower 42]] en [[Citigroup Centre]]. Verder zijn er nog enkele wolkenkrabbers gepland voor 2012, zoals The Heron Tower en The Pinnacle.

=== Parken ===
Londen is een stad met veel groene longen. Er zijn meer dan honderd parken, waarvan acht [[Koninklijke Parken van Londen|koninklijke]]. Elke buurt heeft wel een [[park]]. Ze variëren van klein tot zeer groot en van wild tot gecultiveerd. De grote parken worden zorgvuldig onderhouden.
Het bekendste park is [[Hyde Park (Londen)|Hyde Park]]. Hier worden grote evenementen als [[Live 8|Live 8 2005]] en het buitengedeelte van de [[Last Night of the Proms]] georganiseerd. Belangrijke bezienswaardigheden in het park zijn [[Speakers' Corner]] en de [[Prinses Diana-herdenkingsfontein]].
De koninklijke parken zijn Hyde Park, [[Bushy Park]], [[Green Park (park)|Green Park]], [[Greenwich Park]], [[Kensington Gardens]], [[Regent's Park]], [[Richmond Park]] en [[St. James's Park]]. Andere bekende parken zijn [[Holland Park (Londen)|Holland Park]], Alexandra Park, [[Battersea Park]], [[Hampstead Heath]] en [[Kew Gardens]].

=== Pleinen ===
Londen heeft een groot aantal pleinen, waarvan [[Piccadilly Circus]], [[Trafalgar Square]] en [[Leicester Square]] de bekendste zijn.
Piccadilly Circus is een verkeersknooppunt, ontmoetingspunt en toeristische attractie. Het plein staat bekend om zijn lichtreclames en de fontein met het beeldje van [[Anteros (Griekse God)|Anteros]], wiens uitbeelding vaak verward wordt met Anteros' tweelingbroer [[Eros (god)|Eros]].

Trafalgar Square is genoemd naar de [[zeeslag bij Trafalgar]]. Op het midden van het plein staat [[Nelson's Column]]. Deze zuil is ongeveer 54 meter hoog terwijl het beeld van Nelson zelf maar 5,5 meter hoog is. Onder aan de Column zijn vier bronzen reliëfs bevestigd. Deze beelden vier van admiraal Nelsons zeeslagen uit. Verder bevinden zich er de kerk [[St. Martin-in-the-Fields]] en de [[National Gallery (Londen)|National Gallery]].

Leicester Square ligt in de uitgaanswijk [[West End (Londen)|West End]] en is alleen toegankelijk voor voetgangers. Op het plein staan beelden van onder meer [[William Shakespeare]], [[Isaac Newton]] en [[Joshua Reynolds]].

== Cultuur ==
=== Bezienswaardigheden ===
[[Bestand:houses.of.parliament.overall.arp.jpg|thumb|links|200px|[[Palace of Westminster|Houses of Parliament]] met de [[Big Ben]]]]
In Londen staan veel voorname gebouwen. Een icoon voor Londen is de klokkentoren van de [[Big Ben]], onderdeel van het [[Palace of Westminster]], ook wel bekend als Houses of Parliament.

Een historische plek is de [[Tower of London (gebouw)|Tower of London]], die ondanks zijn naam geen toren is maar een grote vesting, waarvan de oudste delen stammen uit de elfde eeuw, niet lang na de Normandische invasie. In de geschiedenis fungeerde het bouwwerk onder meer als koninklijk paleis, maar ook als gevangenis waar tegenstanders van de kroon werden vastgehouden. Anno 2020 is het een museum, waar onder meer de Britse [[kroonjuwelen]] te bezichtigen zijn. [[Tower Bridge]] ligt naast de Tower of London, waaraan de brug ook zijn naam dankt. Dagelijks passeren meer dan 40.000 voetgangers en voertuigen deze brug.<ref>{{Citeer web| url=http://www.londenbezienswaardigheden.nl/londen-bezienswaardigheden/london-tower-bridge.html| titel=Bezienswaardigheden Londen|archiefurl=https://web.archive.org/web/20160603150717/http://www.londenbezienswaardigheden.nl/londen-bezienswaardigheden/london-tower-bridge.html|archiefdatum=2016-06-03|dodeurl=nee}}</ref> Tower Bridge is een van Londens grootste toeristenattracties.

Het paleis [[Buckingham Palace]] is de Londense residentie van [[Charles III van het Verenigd Koninkrijk|koning Charles III]] en zijn echtgenote [[Camilla Parker Bowles]]. In de stad en de nabije omgeving bevindt zich nog een aantal andere (voormalige) koninklijke residenties, zoals [[Frogmore]], [[Hampton Court Palace]], [[Kensington Palace]] en [[Windsor Castle]].

Het reuzenrad [[London Eye]] en [[The O2 (Londen)|The O<sub>2</sub>]] (voorheen Millennium Dome) behoren tot de nieuwste attracties van de stad. Het eerste biedt vanaf maximaal 135 meter een panoramisch uitzicht over de stad, het tweede is een groot evenementencomplex, waar onder andere popconcerten worden gegeven.
{{Clearleft}}

=== Musea en galerieën ===
* [[Bank of England Museum]]
* [[British Library]]
* [[British Museum]]
* [[Imperial War Museum]]
* [[Leighton House Museum]]
* [[London Transport Museum]]
* [[Madame Tussauds (Londen)|Madame Tussauds]]
* [[National Gallery (Londen)|National Gallery]]
* [[National Portrait Gallery]]
* [[Natural History Museum]]
* [[Saatchi Gallery]]
* [[Science Museum]]
* [[Sherlock Holmes Museum]]
* [[Sir John Soane's Museum]]
* [[18 Stafford Terrace]]
* [[Tate Britain]]
* [[Tate Modern]]
* [[Victoria and Albert Museum]]

=== Sport ===
[[Bestand:Wembley Stadium, illuminated.jpg|thumb|links|200px|Het [[Wembley Stadium]] is het grootste overdekte voetbalstadion in Europa]]
In [[Olympische Zomerspelen 1908|1908]], [[Olympische Zomerspelen 1948|1948]] en [[Olympische Zomerspelen 2012|2012]] organiseerde Londen de [[Olympische Zomerspelen]]. Het is daarmee de enige stad die drie keer de Zomerspelen heeft georganiseerd.<ref>{{en}} [http://www.olympic.org/uk/news/media_centre/press_release_uk.asp?id=1410 IOC elects London as the Host City of the Games of the XXX Olympiad in 2012], olympic.org, 6 juli 2005</ref> Andere grote evenementen in Londen zijn het tennistoernooi [[Wimbledon (tennistoernooi)|Wimbledon]] en de [[Marathon van Londen]]. In [[Ronde van Frankrijk 2007|2007]] ging de [[Ronde van Frankrijk]] in Londen van start.

De populairste sport in Londen is [[voetbal]], zowel wat betreft beoefenaars als toeschouwers. Er zijn twaalf Londense voetbalclubs die uitkomen in de [[Football League]], waarvan er zes in de [[Premier League]] spelen: [[Arsenal FC|Arsenal]], [[Chelsea FC|Chelsea]], [[Fulham FC|Fulham]], [[West Ham United FC|West Ham United]], [[Tottenham Hotspur FC|Tottenham Hotspur]] en [[Crystal Palace FC]]. Er zijn dan ook heel wat voetbalstadions te vinden in en rond Londen. Het moderne [[Wembley Stadium|Wembleystadion]] is met een capaciteit van 90.000 personen het grootste overdekte voetbalstadion in Europa. Het stadion werd in 2007 in gebruik genomen en verving het vorige stadion dat geopend werd in 1923. Wembley is onder andere de thuishaven van het [[Engels voetbalelftal (mannen)|Engelse nationale voetbalelftal]]. Ook worden de finales van de [[FA Cup]], de [[League Cup]], en de [[Challenge Cup (rugby)|Challenge Cup]], een Europese [[Rugby League]]competitie, afgewerkt in het stadion. Het op een na grootste stadion van Engeland staat eveneens in Londen: het [[Twickenham Stadium]] heeft een capaciteit van 82.000 en is het thuisstadion van het nationale [[Rugby union]]-team.

Hieronder een overzicht van de Londense clubs die ooit in de Premier League speelden en in welke jaren tot seizoen 2019/20.
{| class="wikitable"
! width="200" | Club
! /123
! Periode (1888-2022)
|-
| '''[[Arsenal FC]]''' || 105|| 1904-1913, 1919-....
|-
| '''[[Chelsea FC]]''' || 87 || 1907-1910, 1912-1924, 1930-1962, 1963-1975, 1977-1979, 1984-1988, 1989-....
|-
| '''[[Tottenham Hotspur FC]]''' || 87 || 1909-1915, 1920-1928, 1933-1935, 1950-1977, 1978-....
|-
| '''[[West Ham United FC]]''' || 63|| 1923-1932, 1958-1978, 1981-1989, 1991-1992, 1993-2003, 2005-2011, 2012-....
|-
| [[Fulham FC]] || 27 ||1949-1952, 1959-1968, 2001-2014, 2018-2019, 2020-....
|-
| [[Charlton Athletic FC]]|| 26 || 1936-1957, 1986-1990, 1998-1999, 2000-2007
|-
| [[Queens Park Rangers FC]] || 23 ||1968-1969, 1973-1979, 1983-1996, 2011-2013, 2014-2015
|-
| '''[[Crystal Palace FC]]''' || 22 || 1969-1973, 1979-1981, 1989-1993, 1994-1995, 1997-1998, 2004-2005, 2013-....
|-
| [[Wimbledon FC]] || 14 || 1986-2000
|-
| '''[[Brentford FC]] '''|| 6 || 1935-1939, 1946-1947, 2021-....
|-
| [[Millwall FC]] || 2 || 1988-1990
|-
| [[Leyton Orient]] || 1 || 1962-1963
|}

=== Theater en muziek ===
[[Bestand:Royal Albert Hall, London.jpg|thumb|De [[Royal Albert Hall]]]]
Londen heeft een groot aantal theaters, met name geconcentreerd in de uitgaanswijk [[West End (Londen)|West End]]. Voorstellingen lopen in West End vaak uitzonderlijk lang; zo draaien bekende musicals als ''[[Les Misérables (musical)|Les Misérables]]'', ''[[The Phantom of the Opera (musical)|The Phantom of the Opera]]'' en ''[[Cats (musical)|Cats]]'' er al meer dan twintig jaar. Het veruit langstlopende stuk is ''[[The Mousetrap]]''. Deze voorstelling draait al onafgebroken sinds 1952. Enkele bekende theaters zijn het [[Globe Theatre]], het [[New London Theatre]], [[Old Vic]], de [[Royal Albert Hall]] en het [[Royal Opera House]]. Londen is toonaangevend op het gebied van [[klassieke muziek]] en [[popmuziek]]. Met het [[London Symphony Orchestra]] en het [[Royal Philharmonic Orchestra]] heeft de stad twee orkesten van wereldklasse in huis. Grote platenmaatschappijen als [[Decca Records]] en [[EMI Group|EMI]] hebben Londen als thuisbasis. [[The Beatles]] namen hun grootste hits en albums op in de [[Abbey Road Studios]].
Londense bands en muzikanten als [[David Bowie]], [[The Kinks]], [[Queen]], [[Rolling Stones|The Rolling Stones]], [[The Who]], [[Madness]], [[Gorillaz]], [[Bloc Party]] en [[Coldplay]] zijn wereldwijd gerespecteerd.
Londen is de bakermat van de [[Punk (muziek)|punkmuziek]].<ref>{{en}}[http://www.allmusic.com/explore/style/punk-d204 Punk]</ref> Londense bands als [[Sex Pistols]] en [[The Clash]] hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan dit genre.

Er zijn meerdere [[conservatorium|conservatoria]] verspreid over de stad: [[Royal Academy of Music]], [[Royal College of Music]], [[Guildhall School of Music and Drama]], en [[Trinity College of Music]].

[[Bestand:Charles Dickens - Project Gutenberg eText 13103.jpg|thumb|links|150px|Charles Dickens (1812-1870)]]

=== Literatuur en film ===
Londen heeft een aantal grote schrijvers voortgebracht. [[Charles Dickens]] beschreef het Londen van de negentiende eeuw, evenals [[Arthur Conan Doyle]], die beroemd is geworden met zijn [[Sherlock Holmes]]verhalen. [[Samuel Pepys]] is bekend geworden vanwege zijn ooggetuigenverslag van de Grote Brand.<ref name="London in Literature">{{en}}{{Citeer web|url=http://www.brynmawr.edu/library/speccoll/guides/london/londoninliterature.shtml |title=London in Literature |publisher=Bryn Mawr College|archiefurl=https://web.archive.org/web/20200519155139/http://www.brynmawr.edu/library/speccoll/guides/london/londoninliterature.shtml|archiefdatum=2020-05-19|dodeurl=nee}}</ref> In 1722 schreef [[Daniel Defoe]] ''A Journal of the Plague Year'', waarin de [[pestepidemie in Londen]] van 1665-1666 centraal staat. Defoe schreef ook de roman ''[[Robinson Crusoe]]''.<ref name="London in Literature" /> [[William Shakespeare]] woonde een groot deel van zijn leven in Londen.

Grote filmstudio's in Londen zijn onder andere [[Pinewood Studios|Pinewood]] en [[Leavesden Studios|Leavesden]]. De stad heeft een aantal opleidingen voor [[podiumkunsten]], waaronder de [[Royal Academy of Dramatic Art]] (RADA), de [[Central School of Speech and Drama]] (alumni: [[Judi Dench]] en [[Laurence Olivier]]) en de [[London Academy of Music and Dramatic Art]] (alumni: [[Jim Broadbent]]). Elk jaar in [[oktober]] wordt het [[London Film Festival]] georganiseerd.

[[Bestand:Fish and chips Portobello Road.jpg|thumb|[[Fish and chips]]]]

=== Eten en drinken ===
Londen kent een grote verscheidenheid aan [[restaurant]]s als gevolg van de multi-etnische bevolking. Met name de wijken [[Soho (Londen)|Soho]] en [[London Chinatown|Chinatown]] zijn hierom bekend, maar ook de duurdere internationale keuken is over geheel centraal Londen verspreid. Vele gespecialiseerde toko's maar ook de grote warenhuizen verkopen van oorsprong uitheemse producten.
Londen was in 2009 42 restaurants met een of meer [[Michelinster]]ren rijk.<ref>{{en}}[https://web.archive.org/web/20091124135633/http://www.urbanpath.com/members/alpsboy/lists/michelin-star-restaurants-in-london Michelin Star Restaurants in London- 2009]</ref> Bekende koks als [[Gordon Ramsay]] en [[Jamie Oliver]] hebben meerdere restaurants in de stad.

De Engelse [[Café|pub]] is ook in Londen rijk vertegenwoordigd. Naast typisch Engelse biersoorten, zoals [[Ale (bier)|ale]], wordt hier ook het populaire, van het vasteland afkomstige [[lager (bier)|lager]] geschonken. In veel pubs wordt ook eten verkocht. Vaak worden hier typisch Engelse gerechten als [[fish and chips]], [[Bloedworst|black pudding]], pie and mash en bangers and mash geserveerd.
{{Clearleft}}

== Economie ==
=== Bedrijvigheid ===
Na [[Tokio]], [[New York (stad)|New York]], [[Los Angeles]], [[Chicago]] en [[Parijs]], heeft Londen de grootste stads[[economie]] van de wereld.<ref name="London ranked as world's six largest economy">{{en}} {{Citeer web| url=http://www.computing.co.uk/accountancyage/news/2184877/london-ranked-world-six-largest=| titel=London ranked as world's six largest economy| uitgever=ITWeek| datum=7 maart 2007| dodeurl=ja| archiefurl=https://web.archive.org/web/20080906101808/http://www.computing.co.uk/accountancyage/news/2184877/london-ranked-world-six-largest=| archiefdatum=6 september 2008}}</ref> De stad is dan ook, met de [[London Stock Exchange]] als graadmeter, een van de belangrijkste financiële centra in de wereld. Londen draagt 20% van het [[Bruto nationaal product|BNP]] bij in het Verenigd Koninkrijk (oftewel [[Amerikaanse dollar|$]]446 [[miljard]] in 2005).<ref name="Londeneconomie">{{en}} {{Citeer web| url=http://www.cityoflondon.gov.uk/NR/rdonlyres/2CAE66FB-2DD5-41A5-B916-8FFC37276059/0/BC_RS_lpuk_0511_FR.pdf|title=London's place in the UK economy, 2005–06 |format=PDF|publisher=City of London|archiefurl=https://web.archive.org/web/20120306153451/http://www.cityoflondon.gov.uk/NR/rdonlyres/2CAE66FB-2DD5-41A5-B916-8FFC37276059/0/BC_RS_lpuk_0511_FR.pdf|archiefdatum=2012-03-06|dodeurl=nee}}</ref> Multinationals als [[HSBC]], [[Reuters]] en [[Barclays]] hebben in Londen hun hoofdkwartier. Londense financiële instellingen als de [[Bank of England]] en [[Lloyd's of London]] hebben hun hoofdkwartier in de [[City of London|City]].

Londen is ook op het gebied van media een toonaangevende stad. De [[British Broadcasting Corporation|BBC]], de Britse publieke omroep, heeft haar hoofdkantoor in Londen. De meeste nationale kranten van Engeland worden in Londen gedrukt. Voorbeelden hiervan zijn de [[The Daily Telegraph]], [[The Times]] en de [[Financial Times]]. [[Fleet Street]] was jarenlang het centrum van de nationale pers en de naam staat nog altijd synoniem voor de Britse pers.

Van de Londense beroepsbevolking is 33,1% werkzaam in de financiële en zakelijke sector (landelijk: 19,3%), 26,2% is werkzaam in de ''non-market & personal services'' (landelijk: 28,5%), 21% is werkzaam in de distributie en de hotels (landelijk: 23,2%), 8% werkt in de transport- en communicatiesector (landelijk: 6,2%), 6,6% werkt in de productie (landelijk: 13,7%) en tot slot 5,1% die in de bouw werkt (landelijk 8,6%).<ref name="Londeneconomie" />

De [[haven van Londen]] is een van de grootste havens van Groot-Brittannië. Hier wordt 53 miljoen ton [[vracht]] per jaar verwerkt.<ref>{{en}} {{Citeer web |url=http://www.pla.co.uk/pdfs/pp/POLA_Reveiw_Final_design_C_11.pdf |format=PDF |title=Port of London Annual Review 2008 |publisher=Port of London Authority|archiefurl=https://web.archive.org/web/20120220192137/http://www.pla.co.uk/pdfs/pp/POLA_Reveiw_Final_design_C_11.pdf|archiefdatum=2012-02-20|dodeurl=nee}}</ref>

=== Techbedrijven ===
Steeds meer techbedrijven vestigen zich in Londen, met name in [[East London Tech City]] ook bekend als Silicon Roundabout. In 2015 werd er voor US$2,8 miljard in de Londense techbedrijven geïnvesteerd, dit was een toename van 69% ten opzichte van de US$1,3 miljard in 2014. Tezamen hebben de Londense techbedrijven US$5,2 miljard aan venture kapitaal opgehaald sinds 2010.<ref>[http://www.londonandpartners.com/media-centre/press-releases/2016/20160106-vc-barometer-q4 UK tech firms smash venture capital funding record] londonandpartners.com</ref>

=== Detailhandel ===
[[Bestand:Camden.lock.market.london.arp.jpg|thumb|[[Camden Market]]]]
Londen staat bekend als winkelstad. De stad bezit, naast grote warenhuizen als [[Harrods]] en [[Marks & Spencer]], ook veel kleine speciaalzaken. Enkele grote winkelstraten en -gebieden zijn [[Bond Street (Westminster)|Bond Street]], [[Oxford Street]] en [[Regent Street]], alle gelegen in de borough [[City of Westminster|Westminster]], en [[Kensington High Street]], in de borough [[Kensington and Chelsea]].

Een bekende [[markt (winkel)|markt]] in Londen is [[Camden Market]], dat in feite een verzameling is van meerdere, aaneengeschakelde markten. [[Petticoat Lane Market]] is een grote en drukbezochte straatmarkt in Oost-Londen, zowel voor toeristen als de plaatselijke bevolking. Verder bevinden zich markten in onder andere [[Covent Garden (Londen)|Covent Garden]] en [[Portobello Road]].

=== Toerisme ===
Londen is een van de populairste toeristische bestemmingen van de wereld, in 2015 was Londen de nummer één bestemming in de wereld met 65 miljoen bezoekers, hiervan kwamen 16,8 miljoen bezoekers uit het buitenland.<ref>[http://www.masterintelligence.com/content/intelligence/en/research/reports/2015/mastercard-global-destination-cities-index-report-2015.html Mastercard global destination cities] masterintelligence.com</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20160422003211/http://www.londonandpartners.com/media-centre/press-releases/2016/070316-over-65-million-visits-to-london-attractions-in-2015 Over 65 million visits to London attractions] LondonandPartners.com</ref> Londen is ook de stad die het meeste omzet uit bezoeken van buitenlanders haalt, US$20,23 miljard in 2015.<ref>[https://web.archive.org/web/20150705134735/http://newsroom.mastercard.com/wp-content/uploads/2015/06/MasterCard-GDCI-2015-Final-Report1.pdf Onderzoek uitgaven toeristen] mastercard.com</ref> Toerisme is een van de belangrijkste economische activiteiten in Londen en zorgde in 2003 voor 350.000 fulltime banen.<ref>[https://web.archive.org/web/20110429055835/http://www.personneltoday.com/articles/2005/02/15/27958/london-is-the-hr-centre-of-opportunity-in-the-uk.html London is the HR centre of opportunity in the UK] personneltoday.com</ref>

De meest bezochte attracties van het Verenigd Koninkrijk lagen in 2017 allemaal in Londen. De 10 meest bezochte attracties waren:<ref>[https://www.bbc.com/news/uk-england-london-43417939 London's top tourist attractions see visitor numbers fall] bbc.com</ref>
* Het [[British Museum]] 5,9 miljoen
* [[Tate Modern]] 5,7 miljoen
* De [[National Gallery (Londen)|National Gallery]] 5,2 miljoen
* Het [[Natural History Museum]] 4,4 miljoen
* Het [[Victoria and Albert Museum]] 3,7 miljoen
* Het [[Science Museum]] 3,3 miljoen
* [[Southbank Centre]] 3,2 miljoen
* [[Somerset House]] 3,2 miljoen
* De [[Tower of London (gebouw)|Tower of London]] 2,8 miljoen
* De [[Royal Museums Greenwich]] 2,6 miljoen

In 2015 beschikte Londen over 138.769 hotelkamers, de verwachting is dat dit in de komende jaren verder zal toenemen.<ref>[https://web.archive.org/web/20160330230605/http://www.londonandpartners.com/media-centre/press-releases/2015/20151118-london-sees-growth-in-hotel-development-as-new-properties-open-across-capital-for-2016 London and Partners Statistics] londonpartners.com</ref>

Onderstaand is een overzicht gegeven van de 10 grootste groepen bezoekers van Londen in 2013:<ref>[http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20160105215837/http://www.ons.gov.uk/ons/rel/ott/travel-trends/2013/sty.html 16.8m overseas visits to London in 2013] ons.gov.uk</ref>
* [[Frankrijk]] 1.904.000
* [[Verenigde Staten]] 1.878.000
* [[Duitsland]] 1.295.000
* [[Italië]] 1.072.000
* [[Spanje]] 866.000
* [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]] 687.000
* [[Australië (land)|Australië]] 687.000
* [[Ierland (land)|Ierland]] 611.000
* [[België]] 531.000
* [[Zweden]] 516.000

== Verkeer en vervoer ==
{{Zie hoofdartikel|Vervoer in Londen}}
[[Bestand:Londen verkeer.jpg|thumb|Wegverkeer in het centrum van Londen]]
[[Bestand:Gatwick South Terminal.jpg|thumb|[[Luchthaven Londen Gatwick|Londen Gatwick]]]]
[[Bestand:Eurostar at St Pancras railway station.jpg|thumb|Een [[Eurostar]]-trein op [[Station London St Pancras International|St Pancras]]]]

[[Transport for London]] (TfL) is een overheidsorganisatie die verantwoordelijk is voor het (weg)[[verkeer]] en ([[openbaar vervoer|openbaar]]) [[vervoer]] in de Londense agglomeratie ('Greater London'). Het hoofdkantoor van TfL is ontworpen door [[Charles Holden]] en is gevestigd op [[55 Broadway]], nabij het [[St. James's Park]] in Londen.

=== Wegverkeer ===
Het verkeer in Londen bestaat voor een groot gedeelte uit taxi's en bussen; regulier verkeer wordt geweerd uit het centrum. De gemiddelde snelheid van het autoverkeer in het centrum van Londen is 17&nbsp;km/u.<ref>[http://www.volkskrant.nl/archief_gratis/article968717.ece/Congestieheffing_Londen_werkt Congestieheffing Londen werkt]</ref> Er is een tolheffing in het centrum, de [[London congestion charge]]. Ondanks dit [[rekeningrijden]] voor autovervoer is de stad erg druk met autoverkeer. Londen kent een systeem van [[ringweg]]en. De 188 kilometer lange [[M25 (Groot-Brittannië)|M25]] is de buitenste ring en heeft aansluiting op de rest van het snelwegennet in Groot-Brittannië. De [[M20 (Groot-Brittannië)|M20]] verbindt Londen met de Kanaaltunnel. De [[M4 (Groot-Brittannië)|M4]] verbindt Londen, via [[Bristol (stad)|Bristol]], met [[Wales]]. Het noorden is met de auto te bereiken via de [[M40 (Groot-Brittannië)|M40]] of de [[M1 (Groot-Brittannië)|M1]]. De universiteitsstad [[Cambridge (Engeland)|Cambridge]] is bereikbaar via de [[M11 (Groot-Brittannië)|M11]]. De [[M3 (Groot-Brittannië)|M3]] leidt richting de zuidwestkust.

Londen heeft ook een uitgebreid [[Autobus|busnetwerk]] met onder andere de bekende rode [[Dubbeldeksbus|dubbeldekkers]]. Vooral de rode bussen in Londen zijn erg bekend. Het beroemde type [[AEC Routemaster|Routemaster]], met open achterbalkon en [[conducteur]], is eind 2005, op twee lijnen na, buiten dienst gesteld. Dubbeldeksbussen bestaan nog overwegend met eenmansbediening en voorinstap. De dominantie van de dubbeldekker in het stadsbeeld neemt af doordat steeds meer [[gelede bus]]sen in dienst komen.

Londen heeft kenmerkende zwarte [[Taxi (vervoer)|taxi's]] (cabbies). Het traditionele, oudere model wordt geleidelijk vervangen door een moderner model, dat evenwel gebouwd is naar het voorbeeld van het oude taximodel. Er zijn ongeveer 23.000 taxi's in Londen.<ref>{{en}}[http://www.britainexpress.com/London/taxis.htm London by Taxi]</ref>

=== Luchthavens ===
Met [[luchthaven Londen Heathrow]] beschikt Londen over het drukste vliegveld van Europa.<ref name="passenger_traffic">{{Citeer web | title = Passenger Traffic 2006 FINAL| publisher = [[Airports Council International]]| url =http://www.airports.org/cda/aci_common/display/main/aci_content07_c.jsp?zn=aci&cp=1-5-54-55_666_2__|archiefurl=https://web.archive.org/web/20120429194226/http://www.airports.org:80/cda/aci_common/display/main/aci_content07_c.jsp?zn=aci&cp=1-5-54-55_666_2__|archiefdatum=2012-04-29|dodeurl=nee}}</ref> Daarnaast wordt de metropool ook nog bediend door de luchthavens [[Luchthaven Londen City|Londen City]], [[Luchthaven Londen Gatwick|Gatwick]], [[Luchthaven Londen Luton|Luton]] en [[Luchthaven Londen Stansted|Stansted]]. In 2018 passeerden in totaal 176 miljoen passagiers deze luchthavens.

Van de vijf luchthavens bevinden alleen Heathrow en City zich binnen de grenzen van Greater London. Gatwick, Luton en Stansted liggen buiten de grenzen van dit gebied, maar beschikken over goede vervoersverbindingen naar Londen. Londen Heathrow is direct aangesloten op het metronetwerk aan de [[Piccadilly Line]]; Londen City is onder andere verbonden met de rest van de stad via de [[Docklands Light Railway]].

=== Spoorwegen ===
Londen is met 14 grote treinstations het belangrijkste [[spoorweg]]knooppunt van het Verenigd Koninkrijk. Net als veel andere Europese steden was het in de negentiende eeuw niet toegestaan om doorgaande spoorlijnen door de stad aan te leggen. Daarom liggen de meeste van deze stations buiten het hart van de stad. Met de aanleg van [[Crossrail]] wordt het na anderhalve eeuw mogelijk om treinen te laten rijden dwars door (onder) de stad.
Het station [[Station London St Pancras International|St Pancras International]] is sinds november 2007<ref>{{Citeer web| url=http://www.treinnaarlonden.nl| titel=Trein naar Londen|archiefurl=https://web.archive.org/web/20210302005108/http://www.treinnaarlonden.nl/|archiefdatum=2021-03-02|dodeurl=nee}}</ref> het eindpunt van de [[Eurostar]], die Londen via de [[Kanaaltunnel]], met Parijs, [[Rijsel|Lille]] en [[Brussel (stad)|Brussel]] verbindt.
Het [[Station London Waterloo|Waterloo Station]] is een van de drukste stations van Londen. Waterloo verbindt Londen met de [[Regio's van Engeland|regio's]] [[South West England]] en [[South East England]].
De andere stations zijn: [[Station London Blackfriars|Blackfriars]], [[Station London Cannon Street|Cannon Street]], [[Station London Charing Cross|Charing Cross]], [[Station London Euston|Euston]], [[Station London Fenchurch Street|Fenchurch Street]], [[Station London King's Cross|King's Cross]], [[Station London Liverpool Street|Liverpool Street]], [[Station London Bridge|London Bridge]], [[Station Moorgate|Moorgate]], [[Station London Marylebone|Marylebone]], [[Station London Paddington|Paddington]] (voor [[Cardiff]] en [[Gloucester]]) en [[Station London Victoria|Victoria]]. Pendelaars kunnen zich ook verplaatsen met [[London Overground]]. Dit grotendeels bovengronds netwerk vormt sinds december 2012 een cirkel rond de stad en verbindt Euston en Liverpool Street met de voorsteden.

=== Metro ===
{{Zie hoofdartikel|Metro van Londen}}
Londen heeft een uitgebreid [[metro (vervoermiddel)|metrostelsel]], de [[Metro van Londen|Underground]], bijgenaamd 'The Tube'. Londen was ook de eerste stad ter wereld met een netwerk van ondergrondse spoorlijnen. Er zijn sinds 1987 twee systemen: de metro en de [[Docklands Light Railway|DLR]] (Docklands Lightrail). De metro gaat vooral door het centrum, terwijl de DLR door de [[Docklands (Londen)|Docklands]] gaat. De metro wordt verbeterd in het vervolg van de voorbereiding op de [[Olympische Zomerspelen 2012|Olympische Spelen]] in 2012.
In de metro, DLR en bussen in Londen wordt betaald met de [[Oyster card]], de Londense versie van de [[OV-chipkaart]] of met een contactloze [[bankpas]].

== Onderwijs ==
[[Bestand:University College London -quadrant-11Sept2006 (1).jpg|thumb|[[University College London|University College]], onderdeel van de [[Universiteit van Londen]]]]
Met 125.000 studenten is de [[Universiteit van Londen]] de grootste universiteit van het Verenigd Koninkrijk en Europa.<ref>{{en}} {{Citeer web| url=http://www.london.ac.uk/aboutus |titel=About the University| uitgever=University of London| datum=20 februari 2006|archiefurl=https://web.archive.org/web/20170126204859/http://www.london.ac.uk/aboutus|archiefdatum=2017-01-26|dodeurl=nee}}</ref> De Universiteit van Londen werd opgericht in [[1836]] en bestond toen nog maar uit twee colleges: [[University College London]] (UCL) en [[King's College London]] (KCL). De universiteit was de eerste in het Verenigd Koninkrijk die vrouwen op gelijke wijze toeliet als mannen. Tegenwoordig is het een overkoepelend instituut dat bestaat uit 17 vrijwel onafhankelijke colleges en instituten, verspreid over Londen. Naast UCL en King's zijn de bekendste colleges de [[London School of Economics]] (LSE) en het [[Goldsmiths College]]. Ook de [[Royal Academy of Music]] behoort tot deze universiteit.

Het Imperial College London en de University College London staan beide in de top 10 van beste universiteiten van de wereld genoteerd.<ref>{{en}} {{Citeer web| url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/education/article4910798.ece| titel=Why University top 200 in full| uitgever=[[The Times]]| datum=9 oktober 2008|archiefurl=https://web.archive.org/web/20111012093021/http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/education/article4910798.ece|archiefdatum=2011-10-12|dodeurl=nee}}</ref>

== Gezondheidszorg ==
[[Bestand:StBart.jpg|thumb|links|200px|St Bartholomew's Hospital, begin 19e eeuw]]
De eerste vorm van [[gezondheidszorg]] in de stad bestond uit [[naastenliefde|liefdadigheidswerk]] van de [[klooster (gebouw)|kloosters]].<ref
name="Hospitals">{{en}}[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/346821/London Hospitals]</ref> Het oudste ziekenhuis van Londen, gesticht in 1123, is [[St Bartholomew's Hospital]].<ref name="Hospitals" />

In de [[19e eeuw|negentiende eeuw]] was Londen een van de snelst groeiende steden ter wereld, maar de watervoorziening en [[Hygiëne|hygiënische]] omstandigheden waren extreem slecht.<ref name="Volksgezondheid in de 19e eeuw">[https://www.ntvg.nl/system/files/publications/2007128520001a.pdf Verbetering van de volksgezondheid in Londen in de negentiende eeuw en de waarschijnlijk beperkte rol van het nieuwe rioolstelsel daarin], Ned Tijdschr Geneeskd. 2007; '''151''':2852-6</ref> De [[levensverwachting]] in Londen was constant gedurende 1826-1871, maar nam daarna sterk toe.<ref name="Volksgezondheid in de 19e eeuw" /> Dit kan worden verklaard uit het feit dat er verbeteringen waren in de voedselvoorziening en [[Inenting|vaccinatieprogramma's]].<ref name="Volksgezondheid in de 19e eeuw" />
De levensverwachting is in Londen vrij hoog; mannen worden in Londen gemiddeld 77,9 jaar oud, vrouwen 82,4 jaar.<ref>{{en}} [http://www.guardian.co.uk/news/datablog/interactive/2009/jul/10/london-population-demographics-crime London by numbers]</ref> Wel maakt het uit of je in het chique [[Kensington and Chelsea]] woont (gem. levensverwachting 83,3) of in het wat armere [[Tower Hamlets]] (gem. levensverwachting 76,5).<ref>{{en}}[http://www.timeout.com/london/features/2482/8.html#articleAfterMpu London health survey 2007 ''Life expectancy'']</ref>

De [[National Health Service]] (NHS) is het door de overheid gefinancierde gezondheidssysteem in Engeland. De NHS is opgericht in 1948, als gevolg van het [[William Beveridge|Beveridge-rapport]]. In dit rapport wordt gepleit voor een systeem van verzekeringen met [[omslagstelsel]] ter bestrijding van armoede en ziekte.

Er zijn talrijke ziekenhuizen in de stad. Sommige, zoals het al eerder genoemde St Bartholomew's Hospital, maar ook [[Guy's Hospital]] en [[St Thomas' Hospital]], bestaan al honderden jaren. In Londen zijn 25 onderzoeksinstituten en geneeskundeopleidingen gevestigd evenals 23 National Health Service-ziekenhuizen. In de stad werken 175.000 mensen in de gezondheidszorg.<ref>{{Citeer web|url=http://www.investinscience.com/scienceheavens_company_profile.aspx?nHeavenId=14 |title=Welcome to Invest In Science Ventures |publisher=Investinscience.com |date=|archiefurl=https://web.archive.org/web/20150402145120/http://www.investinscience.com/scienceheavens_company_profile.aspx?nHeavenId=14|archiefdatum=2015-04-02|dodeurl=nee}}</ref>

== Stedenbanden ==
De ''Greater London Authority'' heeft [[partnerstad|jumelages]] met vijf steden:
* {{DE-VLAG}} [[Berlijn]] (Duitsland)
* {{KW-VLAG}} [[Koeweit (stad)|Koeweit]] (Koeweit)
* {{MY-VLAG}} [[Kuala Lumpur]] (Maleisië)
* {{RU-VLAG}} [[Moskou]] (Rusland)
* {{US-VLAG}} [[New York (stad)|New York]] (Verenigde Staten)
Daarnaast heeft Londen nog vriendschapsbanden met de volgende negentien steden:
{{Kolommen lijst | breedte=20 | aantal=2 | compact=ja | inhoud=
* {{DZ-VLAG}} [[Algiers]] (Algerije)
* {{NL-VLAG}} [[Amsterdam]] (Nederland)
* {{AZ-VLAG}} [[Bakoe]] (Azerbeidzjan)
* {{CO-VLAG}} [[Bogota (stad)|Bogotá]] (Colombia)
* {{AR-VLAG}} [[Buenos Aires (stad)|Buenos Aires]] (Argentinië)
* {{IN-VLAG}} [[Delhi (stad)|Delhi]] (India)
* {{BD-VLAG}} [[Dhaka (stad)|Dhaka]] (Bangladesh)
* {{TR-VLAG}} [[Istanboel]] (Turkije)
* {{IN-VLAG}} [[Mumbai]] (India)
* {{NO-VLAG}} [[Oslo]] (Noorwegen)
* {{FR-VLAG}} [[Parijs]] (Frankrijk)
* {{CN-VLAG}} [[Peking]] (China)
* {{ME-VLAG}} [[Podgorica]] (Montenegro)
* {{IT-VLAG}} [[Rome (stad)|Rome]] (Italië)
* {{BG-VLAG}} [[Sofia (stad)|Sofia]] (Bulgarije)
* {{BD-VLAG}} [[Sylhet (stad)|Sylhet]] (Bangladesh)
* {{IR-VLAG}} [[Teheran]] (Iran)
* {{JP-VLAG}} [[Tokio]] (Japan)
* {{HR-VLAG}} [[Zagreb]] (Kroatië)
}}

Ook de ''boroughs'' van Londen hebben banden met stadsdelen van andere steden over de hele wereld.

== Bekende Londenaars ==
{{Zie hoofdartikel|Lijst van Londenaren}}

== Zie ook ==

== Externe links ==
* {{en}} [http://www.london.gov.uk/ Officiële bestuurlijke website van Londen]
* [https://web.archive.org/web/20090919034412/http://www.visitlondon.com/nl/ Officiële toeristische website van Londen]
* [http://www.ditislonden.nl/ Ditislonden.nl], algemene informatie over Londen

{{Appendix|2=
{{References|2=2}}
}}
{{Navigatie Hanze}}
{{Navigatie hoofdsteden Europa}}

[[Categorie:Londen| ]][[Categorie:Hoofdstad van een Engelse regio]][[Categorie:Hoofdstad in Europa]][[Categorie:Hoofdstad van een Brits landsdeel]]