Brontekst bekijken van Lichtjaar

Een '''lichtjaar''', symbool '''lj''', ([[Engels]]: ''light-year'', symbool ''ly'') is een lengtemaat die wordt gebruikt in de [[astronomie]] en [[kosmologie]]. Een lichtjaar is de afstand die [[licht]] in [[vacuüm]] aflegt in een periode van één jaar volgens de [[juliaanse kalender]]. Een lichtjaar is dus ''geen'' eenheid van tijd, zoals de naam suggereert.

Om precies te zijn is een lichtjaar gedefinieerd als de afstand die een [[foton]] zou afleggen in vrije [[Ruimte (astronomie)|ruimte]], oneindig ver weg van elk [[zwaartekrachtsveld]] en [[magnetisch veld]] in één [[Juliaanse kalender|juliaans jaar]] (365,25 dagen van elk 86&nbsp;400&nbsp;[[seconde]]n).
Doordat de [[lichtsnelheid]] in vacuüm per definitie exact gelijk is aan 299&nbsp;792&nbsp;458&nbsp;meter per seconde is een lichtjaar exact gelijk aan 9&nbsp;460&nbsp;730&nbsp;472&nbsp;580&nbsp;800&nbsp;meter,<ref>[http://www.iau.org/public_press/themes/measuring/ International Astronomical Union]</ref> dus afgerond 9461 [[biljoen]] meter ofwel 9,46 biljoen kilometer. <!-- 9461 biljoen meter en 9,46 biljoen kilometer zijn correct en inmiddels vaak genoeg gecontroleerd, dus niet meer wijzigen graag (dan moeten we het iedere keer weer terugdraaien) -->
Een lichtjaar is afgerond gelijk aan 63&nbsp;241 [[astronomische eenheid|astronomische eenheden]] (AE).

Het lichtjaar wordt gebruikt om de afstand tot sterren, sterrenstelsels en andere objecten in het heelal aan te duiden. In de [[astronomie]] wordt voor zulke afstanden echter vaker de [[parsec]] gebruikt, die gedefinieerd is als de afstand waarop een object een [[parallax]] van één [[boogseconde]] genereert als het geobserveerde object zich één [[astronomische eenheid]] zou verplaatsen [[Loodrecht (meetkunde)|loodrecht]] op de zichtlijn van de waarnemer. Een parsec is ongeveer gelijk aan 3,26 lichtjaar. De voorkeur wordt gegeven aan de parsec omdat deze gemakkelijker kan worden afgeleid uit en vergeleken met gegevens uit observaties. Bij het algemene publiek buiten wetenschappelijke kringen wordt de eenheid lichtjaar echter vaker gebruikt.

Eenheden gerelateerd aan het lichtjaar zijn het lichtuur, de [[lichtminuut]] en [[lichtseconde]], de afstand die het licht aflegt in vacuüm in respectievelijk een [[uur]], een [[minuut (tijd)|minuut]] en een [[seconde]]. Een lichtminuut is gelijk aan 17&nbsp;987&nbsp;547&nbsp;480&nbsp;meter, ofwel circa 18 miljard meter, dus 18 miljoen kilometer. Een lichtseconde is per definitie 299&nbsp;792&nbsp;458&nbsp;m; dit volgt uit de definitie van de [[meter]].

== Enkele feiten ==
* De afstand tussen de [[Aarde (planeet)|aarde]] en de [[maan]] is ongeveer 1,3 lichtseconden.
* De afstand van de [[zon]] naar de aarde is 8,3 lichtminuten.
* De middellijn van de baan van de verste planeet, [[Neptunus (planeet)|Neptunus]], is ongeveer 8 lichtuur. 
* In augustus 2020 was de [[Voyager 1]] al 150 [[Astronomische eenheid|AE]] (22,4&nbsp;miljard&nbsp;km) van onze zon verwijderd, ofwel 0,0024 lichtjaar (21 lichtuur).<ref>{{en}} [https://voyager.jpl.nasa.gov/mission/status/ mission stats] op de website van de NASA.</ref>
* De dichtstbijzijnde ster na onze [[zon]], [[Proxima Centauri]], is 4,22 lichtjaar van ons verwijderd.
* Het centrum van ons [[sterrenstelsel]], de [[melkweg (sterrenstelsel)|Melkweg]], is ongeveer 28&nbsp;000 lichtjaar ver. De [[diameter]] van de Melkweg is ongeveer 100&nbsp;000 lichtjaar.
* Het dichtstbijzijnde andere grote sterrenstelsel, de [[Andromedanevel]] (M31) staat ongeveer 2,54 miljoen lichtjaar van ons vandaan.
* De dichtstbijzijnde grote [[cluster (astronomie)|cluster]] buiten onze eigen [[Lokale Groep]], de [[Virgocluster]], is ongeveer 50 miljoen lichtjaar van ons verwijderd.
* Het zichtbare deel van het [[heelal]] heeft een straal van ongeveer 46 miljard lichtjaar, hoewel het licht van de rand van het zichtbare deel van het heelal 13,7 miljard jaar geleden werd uitgezonden (de geschatte [[leeftijd van het heelal]]). De getallen verschillen doordat in de loop van de tijd het heelal is [[Metrische uitdijing van de ruimte|uitgedijd]].
* Eén lichtjaar is ongeveer 236 miljoen rondjes om de [[Aarde (planeet)|aarde]] (over de evenaar).<ref>Gebaseerd op de waarde van lange as van de [[GRS 80]]-ellipsoïde</ref>

{{Appendix|2=
{{References}}
}}
{{Woordenboek}}

[[Categorie:Licht]]
[[Categorie:Astronomie]]
[[Categorie:Niet-SI-eenheid]]
[[Categorie:Lengtemaat]]
[[Categorie:Astronomische eenheid of grootheid]]