Brontekst bekijken van Kroon van Sint-Eduard

[[Bestand:Saint Edward's Crown.jpg|miniatuur|De Kroon van Sint-Eduard (''St Edward's Crown).'']]
De '''Kroon van Sint-Eduard''' ([[Engels]]: ''St Edward's Crown'') is een van de [[Verenigd Koninkrijk|Britse]] [[regalia]], een tastbaar symbool van het koningschap. Hij behoort tot de [[Engeland|Engelse]] [[kroonjuwelen]] en is in de loop der jaren deel geworden van de Engelse regalia, die van het Verenigd Koninkrijk en van de koninkrijken in het [[Gemenebest van Naties|Gemenebest]].

De [[kroon (hoofddeksel)|kroon]] zelf, vervaardigd in 1661, behoort tot de schatten van de Britse monarch. Hij is genoemd naar [[Eduard de Belijder]], koning van Engeland van 1042-1066 en [[Heilige (christendom)|heilig verklaard]] in 1161. De afbeelding van de kroon wordt in [[Canada]], [[Australië (land)|Australië]], [[Nieuw-Zeeland]], [[Papoea-Nieuw-Guinea]] en andere koninkrijken van het Britse Gemenebest gebruikt als symbool van de koninklijke macht.

== Geschiedenis ==
Het is gebruikelijk om de koning of koningin met deze kroon te [[Kroning van de Britse monarch|kronen]]; alleen [[Victoria van het Verenigd Koninkrijk|Victoria]] en [[Edward VII van het Verenigd Koninkrijk|Eduard VII]] zagen daarvan af. Zij lieten zich met de veel lichtere [[Keizerlijke Staatskroon]] (Engels: ''Imperial State Crown'') kronen. De massief gouden St Edward's Crown weegt 2,2 kilo, de modernere staatskroon slechts 910 gram. Het dragen van een zware kroon kan onaangenaam zijn.

In de middeleeuwen maakten koningen graag gebruik van een kroon die toebehoord zou hebben aan een heilige of aan een illustere voorganger. Men dichtte een kroon graag een dergelijk verleden toe. Voorbeelden van deze traditie zijn de [[Keizerskroon van het Heilige Roomse Rijk|keizerskroon]] in het [[Heilige Roomse Rijk]], de [[Wenceslaskroon|Kroon van de heilige Wenceslas]] van Bohemen en de [[Stefanskroon|Kroon van Sint-Stefan]] in Hongarije. In werkelijkheid zijn deze kronen enkele eeuwen later vervaardigd dan hun naamgevers leefden.

De oorspronkelijke kroon die koning [[Eduard de Belijder]] droeg met de viering van [[kerstmis]] in het jaar 1065, werd door [[Willem de Veroveraar]] gebruikt tijdens zijn kroning exact een jaar later. Deze kroon werd ook gehanteerd bij de kroning van zijn opvolgers tot en met [[Jan zonder Land]] in 1199. Mogelijk is deze in 1216 verloren gegaan, maar het is niet zeker dat koning Jan zijn kroonjuwelen inderdaad is kwijtgeraakt. Of het deze kroon was die in de eeuwen daarna werd gehanteerd, of andere, is niet bekend. In de turbulente laatste jaren van koning [[Karel I van Engeland|Karel I]] of kort na diens dood werd de koningskroon gesloopt in opdracht van het opstandige Parlement. Het goud werd omgesmolten tot muntgeld, de edelstenen werden verkocht. 

Er zijn schrijvers die de mogelijkheid opperen dat delen van de oude kroon zijn gebruikt voor een kroon voor de "Lord Protector" [[Oliver Cromwell]]. Wanneer delen van die kroon op hun beurt in de kroon van [[Karel II van Engeland|Karel II]] zijn gebruikt zou er een fysieke band zijn met een zeer oude kroon. Zekerheid daarover bestaat niet. De huidige kroon is vervaardigd in 1661, maar heeft sindsdien allerlei wijzigingen ondergaan.

== Huidige kroon ==
De huidige kroon heeft het traditionele vorm van een [[beugelkroon]] en bestaat uit een [[diadeem]] en vier opstaande diademen die te samenkomen in een bal met een kruis. De massief gouden kroon is gevoerd met [[fluweel]] en [[hermelijn (dier)|hermelijn]]. De ronde diadeem is bezet met [[diamant]]en, [[smaragd]]en en [[saffier]]en en op de rand zijn vier [[kruis pattée|kruisen pattée]] en vier [[Fleur-de-lys|lelies]] gesoldeerd. 

Vóór 1911 werden diamanten gekocht, gehuurd en uit andere juwelen gehaald wanneer een kroon nodig was voor een nieuwe koning of koningin. De kroon zelf lag als een gouden frame zonder stenen in de juwelentoren van de [[Tower of London (gebouw)|Tower of London]]. In 1911 waren diamanten dankzij de mijnen in [[Zuid-Afrika]] minder schaars geworden, en [[George V van het Verenigd Koninkrijk|George V]] besloot dat de kroon van Sint-Eduard na zijn kroning niet ontmanteld behoefde te worden. Sindsdien is de kroon met 444 edelstenen versierd. 

De kroon is eigendom van de Britse kroon maar het is geen privébezit van de vorst. Het Britse staatsrecht spreekt in dit verband van "the King in Right of the United Kingdom". Het voorwerp wordt permanent in de Tower of London tentoongesteld en wordt onderhouden door de kroonjuwelier, G. Collins & Sons, in [[Royal Tunbridge Wells]]. <ref>[http://www.dailymail.co.uk/news/article-468651/Queen-hires-new-Crown-Jeweller--160-years-Garrard.html Olinka Koster, 'Queen hires new Crown Jeweller - after 160 years of Garrard' in de ''Daily Mail'', 15 juli 2007]. Geraadpleegd 27 april 2014.</ref> 

== Kroon van Sint-Eduard in de heraldiek ==
[[Bestand:Crown of Saint Edward (Heraldry).svg|thumb|Het is gebruikelijk om de Kroon van Sint-Eduard in de heraldiek op deze wijze af te beelden.]]
De kroon wordt sinds de [[heraldiek|heraldische]] [[tudorkroon]] in 1953 werd afgeschaft, veel gebruikt als symbool van de staatsmacht en men vindt hem op postzegels, als briefhoofd, op wapens, onderscheidingen, munten en uniformen. Overal waar [[Elizabeth II van het Verenigd Koninkrijk|Elizabeth II]] [[staatshoofd]] was wordt de Kroon van Sint-Eduard voor dit doel gebruikt. Ook organisaties die onder koninklijke bescherming staan mogen de kroon gebruiken.

[[Elizabeth II van het Verenigd Koninkrijk|Elizabeth II]] (1952-2022) was staatshoofd van het [[Verenigd Koninkrijk]] (1952-2022), [[Canada]] (1952-2022), [[Australië (land)|Australië]] (1952-2022), [[Nieuw-Zeeland]] (1952-2022), [[Unie van Zuid-Afrika|Zuid-Afrika]] (1952-1961), [[Soedan]] (1952-1956), [[Dominion Pakistan|Pakistan]] (1952-1956), [[Dominion Ceylon|Ceylon]] (1952-1972), [[Ghana (1957-1960)|Ghana]] (1957-1960), [[Federatie van Nigeria|Nigeria]] (1960-1963), [[Sierra Leone (1961-1971)|Sierra Leone]] (1961-1971), [[Tanganyika (1961-1962)|Tanganyika]] (1961-1962), [[Jamaica]] (1962-2022), [[Trinidad en Tobago (1962-1976)|Trinidad en Tobago]] (1962-1976), [[Oeganda (1962-1963)|Oeganda]] (1962-1963), [[Kenia (1963-1964)|Kenia]] (1963-1964), [[Malawi (1964-1966)|Malawi]] (1964-1966), [[Staat Malta|Malta]] (1964-1974), [[Gambia (1965-1970)|Gambia]] (1965-1970), [[Guyana (1966-1970)|Guyana]] (1966-1970), [[Barbados]] (1966-2021), [[Mauritius (1968-1992)|Mauritius]] (1968-1992), [[Fiji (1970-1987)|Fiji]] (1970-1987), de [[Bahama's]] (1973-2022), [[Grenada]] (1974-2022), [[Papoea-Nieuw-Guinea]] (1975-2022), de [[Salomonseilanden]] (1978-2022), [[Tuvalu]] (1978-2022), [[Saint Lucia]] (1979-2022), [[Saint Vincent en de Grenadines]] (1979-2022), [[Belize (land)|Belize]] (1981-2022), [[Antigua en Barbuda]] (1981-2022) en [[Saint Kitts en Nevis]] (1983-2022).

[[Charles III van het Verenigd Koninkrijk|Charles III]] is in 2022 als opvolger staatshoofd van het Verenigd Koninkrijk, Canada, Jamaica, Australië, Nieuw-Zeeland, de Bahama's, Grenada, Papoea-Nieuw-Guinea, Salomonseilanden, Tuvalu, Saint Lucia, Saint Vincent en de Grenadines, Belize, Antigua en Barbuda en Saint Kitts en Nevis.

In al deze landen kan men de kroon op monumenten, brievenbussen of documenten terugvinden. Het zonder (eigen) recht gebruiken van de kroon van Sint-Eduard is in veel landen waarvan de regering dit symbool gebruikt om haar autoriteit uit te drukken strafbaar en het misbruik in bijvoorbeeld reclame wordt ook actief vervolgd.

{{Appendix}}

[[Categorie:Kroon|Sint Eduard]]