Brontekst bekijken van Kilroy was here

[[Bestand:Kilroy black edited.png|thumb|''Kilroy was here'' met Mr. Chad]]
'''''Kilroy was here''''' is een [[uitdrukking]] die tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]], meestal in de vorm van [[graffiti]], in veel landen door soldaten werd aangebracht. De uitdrukking werd vaak vergezeld door '''Mr. Chad''', een kaalhoofdig mannetje dat met zijn grote neus over de rand van een muur staart. Er ontstonden ook veel varianten op de graffiti, zoals het [[Australië (land)|Australische]] equivalent ''Foo was here''.

In de loop der tijd werd ''Kilroy was here'' met Mr. Chad een van de bekendste vormen van graffiti. Terwijl de vijandelijke mogendheden zich ongerust afvroegen wat de woorden te betekenen hadden, zagen veel mensen het als een eerbetoon aan de [[Onbekende Soldaat]]. Anderen geloofden dat Kilroy een [[kwartiermaker]] was, die in oorlogsgebieden als eerste arriveerde om ervoor te zorgen dat de aankomst van de frontsoldaten zo soepel mogelijk kon verlopen.

Ook na de oorlog bleef de graffiti populair en verscheen op de meest afgelegen of onbereikbare plaatsen, soms in varianten als ''Kilroy ate here'' of ''Kilroy slept here''.<ref group=vertaling>"Kilroy at hier", "Kilroy sliep hier"</ref> Wie de bewuste Kilroy was is niet met zekerheid te zeggen, al heeft deze vraag mensen decennialang beziggehouden.<ref>Naar ''Kilroy was here'' en aanverwante uitdrukkingen en naar Mr. Chad is weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan. Een groot deel van de aangehaalde bronnen in dit artikel (met name nieuwsbladen) bevatten persoonlijke meningen van journalisten, soldaten en anderen en worden hier gebruikt om aan te tonen welke indruk het fenomeen heeft gemaakt en welke theorieën er zijn over de oorsprong van de uitdrukkingen en het karakter van Mr. Chad.</ref>

== Vroegste waarnemingen ==
[[Bestand:Kilroy on army truck.jpg|thumb|300px|Mr. Chad op een Amerikaanse legertruck]]
Het is onzeker wanneer de uitdrukking is ontstaan. In 2007 werd op de Amerikaanse televisie een documentaire getoond van [[Fort Knox]], met beelden gemaakt in de [[1970-1979|jaren 70]]. Op de beelden is te zien hoe uit een gewelf van Fort Knox goudstaven worden gehaald die sinds 1937 tot aan het plafond lagen opgestapeld. Achter de goudstaven werden de woorden ''"Kilroy was here - 5/13/37"'' zichtbaar. Dit werd door veel mensen gezien als een bewijs dat de uitdrukking al in 1937 bekend moest zijn geweest. De historicus Paul Urbahns, die bij het maken van de documentaire betrokken was, verklaarde later echter dat de beelden niet authentiek waren. De hele scène werd namelijk in een studio in [[Hollywood]] opgenomen en om het geheel een authentiek tintje te geven, schreven de decormannen deze woorden op de muur.

Er zijn geruchten dat de woorden al in 1939 op [[Oorlogsschip|oorlogsschepen]] en in diverse militaire havens werden aangetroffen.<ref>{{en}} {{aut|Robert Sickels}}, [http://books.google.com/?id=G4IkgU7jpLwC&pg=PA113&lpg=PA113&dq=%22kilroy+was+here%22+1939#v=onepage&q=%22kilroy%20was%20here%22%201939&f=false ''The 1940s''] (2004, Greenwood Publishing Group)</ref> Eric Partridge schreef in zijn boek ''A Dictionary of Slang and Unconventional English'' dat de woorden voor het eerst in de [[Verenigde Staten]] verschenen rond [[1940]], maar voert hiervoor geen bewijzen aan.<ref name="patridge" /> Volgens een psychiater van de [[Universiteit van Pennsylvania]] dook de uitdrukking voor het eerst op in het midden van [[1945]] in een hospitaal van de militaire legerbasis Kearns Field in [[Salt Lake City]]. Het voorval werd kort daarop beschreven in Kearns Air Force Post Review op 26 juni 1945, genaamd ''"To the Unknown Soldier — Kilroy Sleeps Here"''.<ref group=vertaling>"Aan de [[Onbekende Soldaat]] - Kilroy slaapt hier"</ref><ref>{{en}} {{Nieuwsblad}} Independent Press-Telegram (Long Beach, Californië, 13 mei 1962):[http://www.newspapers.com/newspage/20955538/ Kilroy was here]</ref> In augustus van hetzelfde jaar dook Kilroy meerdere malen op in het blad [[Stars and Stripes (tijdschrift)|''Stars and Stripes]]. Maar de woorden werden in graffitivorm al over de hele wereld aangetroffen, vaak vergezeld van het personage van Mr. Chad.

In tegenstelling tot de meeste graffiti waren ''Kilroy was here'' en afbeeldingen van Mr. Chad niet van een enkele persoon afkomstig. Een overeenkomst met veel andere graffiti was wel dat de makers anoniem wilden blijven. Het is onzeker of hogere officieren van het Britse en Amerikaanse defensieapparaat wisten wie het waren of wat de graffiti te betekenen had. In ieder geval lieten ze tegenover de media niets los. Toen bijvoorbeeld een nieuwsgierige verslaggever van het tijdschrift ''[[Life (tijdschrift)|LIFE]]'' een Britse hoge officier belde en vroeg of hij wat over Mr. Chad kon vertellen, antwoordde de officier droog: ''"What, ''Lake'' Chad?"''<ref group=vertaling>"Wat, het [[Tsjaadmeer]]?"</ref>

== Oorsprong ==
Volgens de [[Oxford English Dictionary]] is ''Kilroy'' in de uitdrukking ''Kilroy was here'' de naam van een mythisch persoon,<ref>{{en}} Oxford English Dictionary: [https://web.archive.org/web/20150512183505/http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/Kilroy Kilroy]</ref> en voor bepaalde mensen was de graffiti enkel een ludieke manier om de [[Onbekende Soldaat]] eer te betonen.<ref>{{en}} {{aut|Eugene Victor Walter}}, [http://books.google.nl/books?id=-cFXcXKI5tIC&lpg=PA153&dq=kilroy%20was%20here&hl=nl&pg=PA153#v=onepage&q=kilroy&f=false ''Placeways: A Theory of the Human Environment''] (UNC Press Books, 1988)</ref> Desondanks zijn over de oorsprong van ''Kilroy was here'' veel theorieën ontstaan.

De meeste theorieën noemen een [[Ierse Amerikanen|Ierse Amerikaan]] als geestelijk vader van de uitdrukking. Tijdens de [[Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog]] ([[1775]]-[[1783]]) en de [[Ierse hongersnood (1845-1850)|Ierse hongersnood]] ([[1845]]-[[1850]]) trokken veel [[Ieren]] naar de Verenigde Staten, waar ze zich voornamelijk vestigden in de grote steden. In 2012 werd het aantal Ierse Amerikanen geschat op ruim 35 miljoen.<ref>{{en}} American FactFinder: [http://factfinder2.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=ACS_12_5YR_DP02 Community Facts - Find popular facts and frequently requested data about your community]</ref> ''Kilroy'' is een veel voorkomende [[Ierland (land)|Ierse]] achternaam, afgeleid van ''Mac Giolla Ruaidh'', wat [[Iers]] is voor 'zoon van rode jongeman' (een familienaam).<ref>{{en}} Library England: [http://www.libraryireland.com/names/macg/mac-giolla-ruaidh.php Mac Giolla Ruaidh]</ref><ref>[https://www.houseofnames.com/kilroy-family-crest Geschiedenis en wapen van het geslacht ''Kilroy''] - House of Names, bezocht 28-7-2018</ref>

=== James J. Kilroy ===
[[Bestand:Ships fitting out at the Fore River Shipyard, Quincy, Massachusetts (USA), 19 March 1918 (NH 43022).jpg|thumb|300px|[[Fore River Shipyard]], mogelijk de plaats waar de uitdrukking is ontstaan]]
De populairste theorie verhaalt over de klinknagelinspecteur James J. Kilroy ([[26 september]] [[1902]] - [[24 november]] [[1962]]).<ref>Een foto van James J. Kilroy staat op [https://web.archive.org/web/20140714190349/http://civilwartalk.com/threads/kilroy-was-here.73587/ Civilwartalk.com]</ref> Deze Kilroy begon op 5 december [[1941]] te werken als inspecteur van de [[Bethlehem Shipbuilding Corporation|Bethlehem Steel Company]] op de [[scheepswerf]] [[Fore River Shipyard]] in [[Quincy (Massachusetts)|Quincy]] (twee dagen voor de [[aanval op Pearl Harbor]]). De scheepswerf bouwde oorlogsschepen voor het [[United States Army|Amerikaanse leger]] en een van Kilroys taken was het controleren van [[klinknagel]]s. In de 32 maanden dat hij op de werf werkte, turfde Kilroy het aantal gecontroleerde klinknagels met krijt op de betreffende schepen en machines en schreef ze in zijn rapport. Aan het aantal dat in het rapport vermeld stond werd de productie van de arbeiders beoordeeld. Het kwam regelmatig voor dat de arbeiders de krijtstreepjes uitveegden, zodat het aantal opnieuw werd geteld en dubbel in het rapport kwam te staan. Toen dit werd ontdekt plaatste James J. Kilroy voortaan met onuitwisbare gele letters ''Kilroy was here'' op het gecontroleerde gedeelte. Toen de oorlog vorderde, verlieten marineschepen de werf steeds vaker onbehandeld en ongeverfd, zodat Kilroys krabbels nog steeds zichtbaar waren, soms op onbereikbare plaatsen. Dit begon de soldaten op te vallen en na verloop van tijd begonnen ze het als een [[Amulet|talisman]] te bezien; een verzekering dat hun schip goed gecontroleerd was. Volgens een artikel in [[The New York Times]] van 24 december [[1946]] geloofde James J. Kilroy zelf dat zijn ex-collega's die in dienst waren gegaan verantwoordelijk waren voor de verspreiding van de uitdrukking.

In 1946 werd in het radioprogramma ''Speak to America'' door de American Transit Association een gele tramwagen uitgeloofd voor diegene die kon bewijzen dat hij de betreffende Kilroy was. Bijna veertig man deden een poging, maar alleen James J. Kilroy kwam met een geloofwaardig verhaal. Hij won de tramwagen en wilde hem als kerstcadeau aan zijn negen kinderen geven. Op 23 december 1946 vertrok de tramwagen vanuit [[Boston]] naar het huis van Kilroy in [[Halifax (Pennsylvania)|Halifax]], een rit van ruim 50 kilometer. Onderweg begon het hevig te sneeuwen, zodat de wagen pas op 25 december aankwam, getrokken door een sneeuwploeg. Op de zijkant van de wagen stonden de woorden ''"Santa was here"''. Kilroy plaatste de wagen in zijn voortuin, als een speelruimte voor zijn kinderen.<ref>{{en}} {{aut|Neal Murphy}}, [http://books.google.nl/books?id=qrpYkkdPbW0C&lpg=PA108&dq=kilroy%20was%20here&hl=nl&pg=PA108#v=onepage&q=kilroy&f=false ''Reminiscing the Red Dirt Roads''] (Xlibris Corporation, 2011)</ref> Volgens de vrouw van James, Margaret Kilroy, werd hij vervolgens door allerlei bedrijven benaderd die de naam ''Kilroy'' voor hun producten wilden gebruiken, waarbij sommigen aanboden om de tramwagen volledig te meubileren. James J. Kilroy weigerde al de aanbiedingen, vertelde Margaret: ''"I guess it was his Irish stubbornness."''&thinsp;<ref group=vertaling>"Ik denk dat dat zijn Ierse koppigheid was"</ref><ref>{{en}} {{Nieuwsblad}} ''The Free Lance-Star'' (19 september 1985): [http://news.google.com/newspapers?nid=1298&dat=19850919&id=n88vAAAAIBAJ&sjid=1Y0DAAAAIBAJ&pg=6905,2906753 Kilroy was here - but just who was Kilroy?]</ref>

Toch zijn veel mensen van mening dat hij niet de geestelijk vader was van de uitdrukking, aangezien deze al in de jaren 30 voor het eerst zou zijn aangetroffen. Op 24 november 1962 stierf James J. Kilroy op 60-jarige leeftijd in een ziekenhuis in Boston.<ref>{{en}} {{Nieuwsblad}} ''Southeast Missourina'' (26 november 1962): [http://news.google.com/newspapers?nid=1893&dat=19621126&id=g8UfAAAAIBAJ&sjid=pdgEAAAAIBAJ&pg=2787,4296238 Kilroy was here]<br>{{en}} {{aut|Fred Beisser}} in Find a Grave: [http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=10932011 James J. Kilroy]</ref>

=== Andere theorieën ===
De volgende theorie heeft veel overeenkomsten met de bovenstaande. Deze noemt een andere James Kilroy als de geestelijk vader van ''Kilroy was here''. Dankzij zijn kleine postuur was hij aangenomen als inspecteur op een fabriek voor oorlogsmaterieel, zodat hij in de kleinste ruimtes zijn inspecties kon doen. Als geheugensteuntje schreef hij in elke tunnel waar hij kwam de woorden ''Kilroy was here''. Deze theorie verklaart echter niet hoe de woorden zo wereldberoemd werden.

Weer een andere theorie stond in een artikel van ''The Lewiston Daily Sun'' van 14 november 1945. Volgens de redacteur heeft de uitdrukking haar oorsprong bij een 21-jarige sergeant genaamd Francis J. Kilroy jr. Terwijl hij met griep in het veldhospitaal van een militaire basis in [[Florida (staat)|Florida]] lag, schreef een bevriend soldaat genaamd James Maloney de woorden ''"Kilroy will be here next week"'' op een mededelingenbord in een van de barakken.<ref group=vertaling>"Kilroy zal hier volgende week zijn"</ref> Een maand later werden Francis J. Kilroy jr. en James Maloney naar andere legerbasissen gestuurd. Voor de grap bleef James Maloney overal soortgelijke uitdrukkingen aanbrengen. Deze woorden werden door veel soldaten gelezen en volgens de schrijver van het artikel verschenen daarop verspreid over de hele wereld varianten op ''"Kilroy was here"''.<ref>Volgens het artikel beweerde Francis J. Kilroy jr. dat hij zelf slechts een aantal keren de woorden ''"Kilroy was here"'' aanbracht.<br>{{en}} {{Nieuwsblad}} ''The Lewiston Daily Sun'' (14 november 1945): [http://news.google.co.uk/newspapers?id=ov8pAAAAIBAJ&sjid=SGgFAAAAIBAJ&pg=1606,3592510 "Kilroy" Mystery is Finally Solved]</ref>

De krant ''The Free Lance-Star'' noemt nog een andere theorie die ook gebaseerd is op een sergeant genaamd Kilroy: op een mededelingenbord in een militair kamp in [[Kansas (staat)|Kansas]] werd medegedeeld dat een zekere sergeant Kilroy één dag niet was komen opdagen. Sergeant Kilroy kraste vervolgens zijn naam door op het bord en schreef eronder: ''"Kilroy was here"''.<ref>{{en}} {{Nieuwsblad}} ''The Free Lance-Star'' (3 oktober 1946): [http://news.google.com/newspapers?nid=1298&dat=19461003&id=8NtLAAAAIBAJ&sjid=P4oDAAAAIBAJ&pg=6567,8013331 "Kilroy was here"]</ref>

Er zijn nog tal van andere theorieën over de oorsprong van de uitdrukking.<ref>[http://www.kilroywashere.org/001-Pages/01-0KilroyLegends.html Kilroywashere.org] noemt er negen.</ref> De Amerikaanse [[oorlogsverslaggever]] Richard Kilroy O'Malley wordt als mogelijke geestelijk vader genoemd. Hij zou de uitdrukking verspreiden in de landen die hij voor zijn werk bezocht, waaronder [[Duitsland]], [[Cyprus]], [[Korea]] en sommige landen in [[Afrika]]. Volgens een andere theorie was een Brits soldaat het beu dat de manschappen van de [[Royal Air Force]] altijd beweerden dat zij eerder arriveerden dan het Britse grondleger. Daarom bracht hij overal waar hij kwam de graffiti aan om het tegendeel te bewijzen.

== Mr. Chad ==
{{afbeelding combi
| afb1 = Hawkinge. - geograph.org.uk - 53492.jpg | caption1 = Mr. Chad met het onderschrift ''"Wot! No leave!"'' op een barak uit de Tweede Wereldoorlog
| afb2 = Chad-olympia.jpg | caption2 = Mr. Chad in een gebouw in [[Olympia (Washington)|Olympia, Washington]] (2008)
}}
Na verloop van tijd ging de graffiti vaak vergezeld van ''Mr. Chad'' (soms afgekort als ''Chad''), een mannetje met een grote neus dat zich met beide handen aan een hek of een muurtje vasthoudt en over de rand kijkt. Aanvankelijk had het karakter kruisjes als ogen en slechts één haar op zijn hoofd, gekruld in de vorm van een vraagteken. Later kreeg hij ronde ogen en werd hij meestal kaal of met een paar haartjes afgebeeld.

Voordat Mr. Chad werd gekoppeld aan de woorden ''Kilroy was here'' was hij al een beroemde verschijning in [[Verenigd Koninkrijk|Groot-Brittannië]]. Hij verscheen overal in tijdschriften, op straat en in openbare ruimtes met de kreet ''"Wot, no sugar?"'', ''"Wot, no petrol?"''&thinsp;<ref group=vertaling>"Wat, geen suiker?", "Wat, geen brandstof?"</ref> of een vergelijkbare slogan naar aanleiding van een tekort aan bepaalde producten. In de kantine van een legerbasis in [[Manchester]] werden de muren ondergekliederd met zinnen als ''"Wot! No eggs!"'' en ''"Wot! No beer!"''&thinsp;<ref group=vertaling>"Wat, geen eieren!", "Wat, geen bier!"</ref> De commandant riep de soldaten bij elkaar en legde een sanctie van 28 dagen opsluiting op voor iedereen die in het vervolg de woorden nog zou gebruiken. Toen hij vervolgens in zijn kantoor terugkwam vond hij op zijn bureau een blocnote met de woorden ''"Wot! Only 28 days!"''&thinsp;<ref group=vertaling>"Wat, maar 28 dagen!"</ref> Na de Tweede Wereldoorlog reden Britse trucks in [[Oostenrijk]] rond met op de zijkant een afbeelding van Mr. Chad en de woorden ''"Wot! No [[Führer]]!"''&thinsp;<ref>{{en}} {{Nieuwsblad}} ''Schenectady Gazette'' (12 october 1946): [http://news.google.co.uk/newspapers?id=EK80AAAAIBAJ&sjid=lYYFAAAAIBAJ&pg=6559,1420808 Mr. Chad travels]</ref> Dit soort slogans bestond al in de jaren 30 in de Verenigde staten, los van Mr. Chad. Zo gebruikte een juwelierszaak in december 1932 de slogan ''"Wot!-- No pictures?"'' in een advertentie in de krant ''The Day'' om aan te geven dat haar aanbiedingen te talrijk waren om aan foto's te beginnen.<ref>{{en}} {{aut|Gary Martin}} in Phrases.org.uk: [http://www.phrases.org.uk/meanings/219500.html Kilroy was here]</ref>

Mr. Chad met zijn droge opmerkingen was een typisch voorbeeld van de Britse humor. Een treffende beschrijving van Mr. Chad stond in het tijdschrift ''LIFE'': ''"the patron saint of dumb insolence"''.<ref group=vertaling>"De patroonheilige van domme onbeschaamdheid"</ref> Kort na de oorlog beweerde een journalist van ''[[Los Angeles Times]]'' dat de afbeeldingen van Mr. Chad tot de weinige dingen behoorden die na de oorlog onveranderd waren gebleven.<ref>{{en}} {{Nieuwsblad}} {{aut|Denis Plimer}} in [[Los Angeles Times]] (1 december 1946): [https://web.archive.org/web/20121107202648/http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/415580011.html?dids=415580011%3A415580011&FMT=ABS&FMTS=ABS%3AAI&type=historic&date=Dec%2001%2C%201946&author=&pub=Los%20Angeles%20Times&desc=NO.%201%20DOODLE&pqatl=google No. 1 Doodle]</ref> Volgens de [[Etymologie|etymoloog]] Dave Wilton was het aan de [[alliantie]] tussen de Verenigde Staten en Groot-Brittannië te danken dat tijdens de oorlog de Britse Mr. Chad werd gekoppeld aan het Amerikaanse ''Kilroy was here'', maar niemand weet precies wanneer en hoe dit gebeurde.

{|
! style="text-align:center| Tijdlijn ''Kilroy was here'' en Mr. Chad
----
|-
| [[Bestand:Tijdlijn Kilroy.png|700px]]
|}

=== Oorsprong ===
Ook over de herkomst van Mr. Chad zijn veel theorieën. Sommige mensen menen dat Mr. Chad voor het eerst werd getekend in [[1937]] voor een strip in het blad ''[[Daily Mirror]]''. De bedenker en tekenaar van de strip was de Britse cartoonist George Edward Chatterton, bijgenaamd ''Chat''. Het personage dat in het blad verscheen werd daarom ''Mr. Chat'' genoemd, wat later veranderde in Mr. Chad.

[[Bestand:Kilroy-like BPF circuit diagram.png|thumb|De elektrische schakeling ([[LC-kring]]) die misschien de inspiratie vormde voor Mr. Chad]]
De meeste theorieën over de oorsprong van Mr. Chad komen van de Britse defensie. Volgens een medewerker van het Royal Air Force Museum London is Mr. Chad bedacht door een elektricien van de [[Royal Air Force]] en gebaseerd op de Griekse letter [[Omega (letter)|Ω (omega)]], die staat voor de eenheid [[Ohm (eenheid)|ohm]] van elektrische weerstand.<ref>{{en}} {{Nieuwsblad}} {{aut|Gerard Loughran}} in ''Ludington Daily News'' (16 maart 1977): [http://news.google.co.uk/newspapers?id=vYUwAAAAIBAJ&sjid=iNwFAAAAIBAJ&pg=7272,5785548&dq=kilroy+chad&hl=en Changing Patterns in World Graffiti]</ref> Een klein aantal theorieën verhaalt hoe Mr. Chad is gebaseerd op een elektrisch schakelschema. Zo schreef een journalist van het nieuwsblad ''The Guardian'' dat Mr. Chad zijn oorsprong vond in een leslokaal van de Royal Air Force in [[1941]]. Toen een instructeur een schakeling op een bord tekende en vervolgens uit het lokaal werd geroepen, liep een van zijn leerlingen naar het bord en tekende vervolgens een soortgelijke schakeling die leek op een mannetje dat over een schutting tuurt. Onder het schema schreef hij de woorden ''"Wot! No leave?"''&thinsp;<ref group=vertaling>"Wat! Geen verlof?"</ref><ref>{{en}} ''The Guardian'': [http://www.theguardian.com/books/2000/nov/25/books.guardianreview8 Dimpled and pregnant]</ref> Volgens een andere bron hoorde het getekende diagram op het bord bij een uitleg welk effect een [[condensator]] in een [[elektrisch netwerk]] kan hebben. Na de les veranderde iemand het diagram met een aantal lijntjes in het turende mannetje en voegde de woorden ''"WOT! No Electrons?"'' toe.<ref group=vertaling>"WAT! Geen [[elektronen]]?"</ref><ref>{{en}} {{aut|Barry H Smith}} in BBC - WW2 People's War: [http://www.bbc.co.uk/history/ww2peopleswar/stories/19/a3568719.shtml "Mr. CHAD" by historycentre]</ref>

Ook de herkomst van de naam ''Mr. Chad'' is onzeker; veel divisies in het Britse leger ontkennen de theorie over de cartoonist George Edward Chatterton en claimen zelf de oorsprong van de naam. Soldaten van de Royal Air Force bijvoorbeeld beweren dat het de bijnaam van een RAF-club was, die zijn hoofdkwartier had in Chadwick House. Volgens de Royal Electrical and Mechanical Engineers (REME), een Brits legerkorps dat legeruitrustingen inspecteert en onderhoudt, komt de naam van een van hun trainingsscholen die de bijnaam ''Chad's Temple'' had. Acht soldaten van de [[7e Pantserdivisie (Verenigd Koninkrijk)|7e Pantserdivisie]] van het Britse leger beweerden dat ''Chad'' de naam was van een officier van hun divisie.

In een editie van april [[1946]] schreef ''[[The Times]]'' dat Mr. Chad waarschijnlijk een groot aantal veranderingen door een groot aantal personen heeft ondergaan, zodat over de herkomst van het mannetje met de enorme neus weinig te zeggen valt.

=== Andere namen voor Mr. Chad ===
De Royal Air Force noemde Mr. Chad ook ''Flywheel'', ''Doomie''&thinsp;<ref group=vertaling>''Flywheel'': "[[Vliegwiel]]"<br>''Doomie'', waarschijnlijk afgeleid van ''Doom'': "Noodlot"</ref> of ''The Goon'', vernoemd naar ''[[Alice the Goon]]'', een personage uit de [[Popeye (personage)|Popeye]]-stripreeks. Net als Mr. Chad heeft ze een enorme neus, vandaar de bijnaam. In het leger werd de naam ''Mr. Chad'' geassocieerd met de luchtmacht en daarom noemden ze hem ''Clem'' of ''Private Snoops''. Ook noemden ze hem ''The Jeep'', naar ''[[Eugene the Jeep]]'', een ander personage uit de Popeye-stripreeks met een forse neus. De marine noemde hem ''The Watcher''.<ref group=vertaling>"De bewaker"</ref>

Ook wordt het mannetje volgens een advertentie voor Kilroy-speelgoed ''Heffinger'', ''Luke the Spook'' en ''Stinkie'' genoemd.<ref>{{en}} Billboard (9 november 1946): [http://books.google.co.uk/books?id=DxoEAAAAMBAJ&pg=PT77#v=onepage&q&f=false Advertentie "At last Kilroy is here"]</ref> In [[Chili]] wordt Mr. Chad ''Sapo'' genoemd, wat [[Spaans]] is voor '[[Padden|pad]]' en als scheldwoord wordt gebruikt voor een nieuwsgierig iemand. Andere namen voor Mr. Chad zijn onder andere ''El Fisgon'' ([[Mexico (land)|Mexico]]), ''Herbie'' ([[Canada]]), ''Overby'' ([[Los Angeles]]) en ''Corduroy''.

Kilroy is echter géén andere naam voor het personage. De uitdrukking luidt: ''Kilroy was here'', dus als Mr. Chad over de rand van het muurtje kijkt, is Kilroy al verdwenen. Kilroy zelf is nooit uitgebeeld.<ref name="diary">{{en}} {{aut|John Lawrence Stewart}} [http://books.google.co.uk/books?id=a3nxAAAAMAAJ&q=kilroy ''The forbidden diary: a B-24 navigator remembers''] (McGraw-Hill, 1998)</ref>

== ''Foo was here'' ==
''Foo was here'' is de [[Australië (land)|Australische]] equivalent van ''Kilroy was here'', en werd ook door sommige Britse soldaten gebruikt. Oorspronkelijk had het kale mannetje dat erbij werd getekend niet zo'n grote neus. Volgens bepaalde geruchten bestond ''Foo was here'' veel eerder, de uitdrukking zou al tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]] op de treinwagens van het Australische leger zijn gekalkt.<ref>{{en}} Diggerhistory.info: [http://www.diggerhistory.info/pages-help/faq6.htm Frequently Asked Questions]</ref> Soldaten van de [[Royal Australian Air Force]] identificeerden ''Foo'' met een [[Gremlin (mythisch wezen)|gremlin]], een kwaadaardig mythisch wezen dat vliegtuigen en andere machines zou saboteren.<ref>{{en}} {{aut|Henry Kratz, E. A. S., Clyde T. Hankey}} in American Speech: [http://links.jstor.org/sici?sici=0003-1283(196510)40%3A3%3C224%3A%22A%3E2.0.CO%3B2-U Gremlin Again]</ref>

[[Bestand:%E7%A6%8F.png|thumb|150px|Mogelijk is ''foo'' afgeleid van het [[Mandarijn (taal)|Mandarijn]]se woord 福 (''fu'')]]
De uitdrukking ''foo'' werd vooral bekend dankzij ''Smokey Stover'', een brandweerman in de gelijknamige strip van Bill Holman die in de Verenigde Staten werd gepubliceerd tussen omstreeks [[1930]] en [[1952]]. Hij gebruikte de term ''foo'' voor alles waarvan hij niet op de naam kon komen.<ref name="patridge">{{en}} {{aut|Eric Partridge}}, [http://books.google.nl/books?id=IAjyQdFwh4UC&lpg=PA417&dq=foo%20was%20here&hl=nl&pg=PA416#v=onepage&q=kilroy&f=false ''A Dictionary of Slang and Unconventional English''] (Routledge, 2006)</ref> Omdat het personage ''Smokey Stover'' een brandweerman is lijkt het aannemelijk dat ''foo'' van het woord ''feu'' komt, wat [[Frans]] is voor 'vuur'. Maar volgens [[Warner Bros. Entertainment, Inc.|Warner Brothers]] vertelde Bill Holman hen ooit dat hij op ''foo'' kwam toen hij dit woord las op de onderkant van een [[China|Chinees]] beeldje. Dit zou dan een Engelse transliteratie zijn van het woord ''fu'', [[Mandarijn (taal)|Mandarijn]] voor 'zegen' of 'voorspoed'. ''Foo'' werd dankzij de strip een populair stopwoord in grappige gezegdes als ''"Where there's foo, there's fire"'' en ''"Many smoke, but foo men chew"''.<ref group=vertaling>''Where there's foo, there's fire'': "Waar ''foo'' is, is vuur"<br>''Many smoke, but foo men chew'': "Velen roken, maar ''foo'' mensen kauwen", een woordspeling op [[Fu Manchu (personage)|Fu Manchu]]: een kwaadaardig personage dat in die tijd verscheen in allerlei films, romans en strips</ref> Soortgelijke uitdrukkingen werden verwerkt in liedjes en televisieprogramma's<ref name="jargon" /> en het is mogelijk dat op deze manier de uitdrukking ''Foo was here'' ontstond.

Sommige soldaten beweerden dat ''foo'' een afkorting van ''Forward Observation Officer'', maar dit is waarschijnlijk een [[backroniem]]: een interpretatie die ze maakten nadat ''foo'' allang bekend was. Amerikaanse soldaten gebruikten rond het einde van de Tweede Wereldoorlog de term ''[[foo fighter]]s'' voor onbekende objecten die ze op de radar aantroffen. Later werd de term vervangen door [[Unidentified flying object|UFO]] (Unidentified Flying Object).<ref name="jargon">{{en}} The Jargon File: [http://catb.org/jargon/html/F/foo.html Foo]</ref>

[[Bestand:POL Loretto 05.jpg|thumb|links|''Józef Tkaczuk'' is het Poolse equivalent voor Kilroy]]

=== Andere varianten ===
In bepaalde landen wordt in plaats van ''Kilroy'' of ''Foo'' andere namen gebruikt, zoals ''Julito'' in [[Peru]], ''O Moita'' in [[Brazilië]] en ''Vasya'' in [[Rusland]]. In [[Polen]] is Kilroy vervangen voor de naam van een fictieve schoolconciërge: ''Józef Tkaczuk''. Een veelvoorkomende graffiti in Poolse schoolgebouwen is ''"Tu byłem&nbsp;– Józef Tkaczuk"'' en betekent zoveel als "Ik was hier - Józef Tkaczuk". In [[Turkije]] zijn de woorden ''"Bunu yazan Tosun"'' een bekende graffiti, wat "Tosun schreef dit" betekent.

Naast de woorden ''Kilroy was here'' verschenen tijdens de Tweede Wereldoorlog regelmatig de woorden ''"And so was Smoe"''.<ref group=vertaling>"Net als Smoe"</ref> Volgens een navigator van de Royal Air Force was ''Smoe'' een afkorting van ''Sad men of Europe''&thinsp;<ref group=vertaling>"Trieste mannen van Europa"</ref><ref name="diary" /> en de ''Milwaukee Journal'' schreef dat ''Smoe'' de [[Europa (werelddeel)|Europese]] naam is voor Mr. Chad.<ref name="milwaukee" /> Na [[1946]] werden echter geen nieuwe graffiti met ''Smoe'' meer gedocumenteerd.<ref>{{en}} {{Nieuwsblad}} ''The Milwaukee Journal'' (9 december 1946): [http://news.google.co.uk/newspapers?id=Ny0aAAAAIBAJ&sjid=8iMEAAAAIBAJ&pg=1704,5204006 Once Honorably Discharged, Kilroy is Here, but No Smoe]{{dode link|datum=juli 2017 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>

== De uitdrukking wordt wereldberoemd ==
[[Bestand:World War II Display at 2011 Wings & Wheels.jpg|thumb|''Kilroy was here'' achter op een truck uit de [[Tweede Wereldoorlog]]]]
De uitdrukking ''Kilroy was here'', later vergezeld door het personage dat over een muur kijkt, werd zo populair dat ze overal in de Verenigde Staten en Groot-Brittannië verscheen, vaak op de vreemdste of meest verlaten plekken. In [[Milwaukee]] schreef iemand bijvoorbeeld op een billboard: ''"I jump with glee, I jump with joy, 'cause i got here before Kilroy"''.<ref group=vertaling>"Ik spring met vreugde, ik spring met blijdschap, want ik was hier vóór Kilroy"</ref> De woorden werden al snel doorgekrast en vergezeld van de tekst ''"Kilroy didn't believe it"''.<ref group=vertaling>"Kilroy geloofde het niet"</ref><ref name="milwaukee">{{en}} {{Nieuwsblad}} ''The Milwaukee Journal'' (28 november 1946): [http://news.google.co.uk/newspapers?id=8B4aAAAAIBAJ&sjid=ByUEAAAAIBAJ&pg=2098,6309168 There Are Places Nobody Ever Was Before, but Look, Kilroy Was There]{{dode link|datum=september 2017 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>

Het verspreiden van de mysterieuze graffiti was voor de Britse en Amerikaanse soldaten een collectieve grap geworden, die een welkome afleiding vormde voor de verschrikkingen van de oorlog. Ze brachten de graffiti aan in [[Europa (werelddeel)|Europa]], [[Azië]] en [[Afrika]] op de meest uiteenlopende plaatsen, zoals tankstations, restaurants, zwaar bewaakte militaire locaties, kazernes en ziekenhuizen. In deze werelddelen waren mensen nog niet zo bekend met graffiti, het Europese vasteland bijvoorbeeld kende vrijwel alleen op de muren gekalkte politieke leuzen.<ref>{{en}} Blek my Vibe: [https://web.archive.org/web/20150710004636/http://blekmyvibe.free.fr/blekhistoryeng.html History]: interview met [[Blek le Rat]]</ref> Voor soldaten werd het een sport om ''Kilroy was here'' te plaatsen op de meest onbereikbare plaatsen en wanneer andere soldaten op een nieuwe locatie arriveerden, sloten ze weddenschappen of Kilroy hun voor was of niet. En zo werd de graffiti aangetroffen op bomen in [[Brits Noord-Borneo|Noord-Borneo]], op muren van [[Afrika]]anse danstenten en zelfs op de rotsen op de [[Aleoeten]].<ref>{{en}} {{Nieuwsblad}} ''The Spokesman Review'' (31 juli 1959): [http://news.google.com/newspapers?nid=1314&dat=19590731&id=KJApAAAAIBAJ&sjid=kOcDAAAAIBAJ&pg=6366,5073260 Kilroy was there, here, everywhere]</ref> Het nieuwsblad ''The Nashau Telegraph'' verhaalt over een strand van een eiland in de [[Grote Oceaan]] waar een dode soldaat zou zijn aangetroffen die begonnen was de woorden in het zand te schrijven, maar stierf voordat hij klaar was.<ref name="zanes">{{en}} {{Nieuwsblad}} {{aut|John Zanes}} in ''The Nashau Telegraph'' (19 december 1975): [http://news.google.com/newspapers?nid=2209&dat=19751219&id=Kp0rAAAAIBAJ&sjid=GPwFAAAAIBAJ&pg=6386,4055536 Kilroy was here]</ref>

Toen infanteristen op 6 juni [[1944]] aan de [[Frankrijk|Franse]] kust arriveerden, troffen ze de tekst ''"Kilroy"'' aan in de Duitse bunkers. Een bemanningslid van een vliegdekschip pikte aan de kust van [[Tasmanië]] een fles op, waarin een briefje zat met de woorden ''"Kilroy says hello"''.<ref name="milwaukee" /> In [[1948]] stond in een advertentie in het blad ''[[Life (tijdschrift)|LIFE]]'': ''"[[G.I.]]'s spread the fame of Kilroy, the little man who was always there first"''.<ref group=vertaling>"G.I.'s verspreiden de roem van Kilroy, de kleine man die er altijd als eerste was"</ref><ref>{{en}} [http://books.google.com/books?id=HkYEAAAAMBAJ&pg=PA120 ''LIFE'', 17 mei 1948, p. 120]</ref> Inderdaad creëerden Amerikaanse en Britse soldaten de legende dat Kilroy alomtegenwoordig was. Veel mensen stelden hier geloof in, ondanks dat het handschrift elke keer anders was. Kilroy was voor hen een soort [[Big Brother (George Orwell)|Big Brother]] geworden, iemand die overal een oogje in het zeil kan houden, ook in vijandelijk gebied. Volgens de krant ''[[Deseret News]]'' was ''Kilroy was here'' om die reden na ''I love you'' de belangrijkste uitdrukking tijdens de Tweede Wereldoorlog.<ref>{{en}} {{Nieuwsblad}} ''The Deseret News'' (16 september 1985): [http://news.google.com/newspapers?nid=336&dat=19850916&id=OMRNAAAAIBAJ&sjid=CYQDAAAAIBAJ&pg=1657,6640 Kilroy here and - everywhere else]</ref>

=== Reacties van wereldleiders ===
[[Bestand:Stalin 1945.jpg|thumb|upright|[[Jozef Stalin]] tijdens de [[Conferentie van Potsdam]], waar hij naar verluidt kennis maakte met ''Kilroy was here'']]
De uitdrukking ''Kilroy was here'' begon ook de [[asmogendheden]] op te vallen. In het landhuis [[Cecilienhof]] te [[Potsdam]] werd in de zomer van [[1945]] de [[Conferentie van Potsdam]] gehouden, waarbij [[Harry S. Truman]], [[Winston Churchill]] en [[Jozef Stalin]] bespraken hoe [[Duitsland]] geregeerd moest worden. Naar verluidt maakte Jozef Stalin hier voor het eerst kennis met de uitdrukking. Een van de badkamers in het landhuis was streng bewaakt en mocht uitsluitend door Truman, Churchill en Stalin gebruikt worden. Stalin gebruikte de badkamer het eerst, maar kwam kort daarop naar buiten en vroeg in het [[Russisch]]: "Wie is Kilroy?"<ref>Onder andere verscheen dit verhaal in:<br>{{en}} {{Nieuwsblad}} {{aut|Ann Burch}} in ''St. Peterburg Times'' (12 augustus 2002): [http://news.google.com/newspapers?nid=888&dat=20020812&id=QO1RAAAAIBAJ&sjid=znMDAAAAIBAJ&pg=6911,2606813 Kilroy spread Americans' sense of presence]</ref>

Toen [[Japanners]] de woorden aantroffen op een gebombardeerde tank op het eiland [[Guadalcanal (eiland)|Guadalcanal]], schakelden ze hun inlichtingendienst in. Een legende wil dat de geheimzinnige woorden zelfs [[Adolf Hitler]] verontrustten in de periode dat de Tweede Wereldoorlog op zijn eind liep. Volgens sommige nieuwsbladen troffen Duitsers de graffiti aan op Amerikaans oorlogsmaterieel, volgens anderen in een geheime locatie van het Duitse leger. Naar verluidt veronderstelde Hitler dat ''Kilroy'' de naam was van een Amerikaans supersoldaat of een codenaam van een spion die zich geïnfiltreerd had. Hitler liet hierop tevergeefs een onderzoek instellen naar de bewuste Kilroy.<ref>{{en}} {{aut|Jaime F. Torres}}, [http://books.google.nl/books?id=DVqpDLSLwiAC&lpg=PA348&dq=kilroy%20was%20here&hl=nl&pg=PA348#v=onepage&q=kilroy&f=false ''Pachuco: Out of El Segundo Barrio''] (Xlibris Corporation, 2010)<br>{{en}} {{Nieuwsblad}} ''New Straits Times'' (15 oktober 2003): [http://news.google.com/newspapers?nid=1309&dat=20031015&id=WUEhAAAAIBAJ&sjid=3HsFAAAAIBAJ&pg=1956,3118981 Odds and Ends]<br>{{en}} {{Nieuwsblad}} {{aut|Jennifer Harper}} in ''The Washington Times'' (2 mei 2005): [http://www.washingtontimes.com/news/2005/may/2/20050502-125927-2244r/?page=all Yes, 'Kilroy was here' and to fans he still is]</ref>

=== Na de Tweede Wereldoorlog ===
''Kilroy was here'' dook ook na de Tweede Wereldoorlog op diverse plekken op. In [[1952]] werden voor de eerste test met de [[waterstofbom]] gevechtsschepen als proefkonijnen gebruikt. Naar verluidt werden na de test op een van de schepen de geschilderde woorden ''Kilroy was here'' aangetroffen. In [[1957]] werd de gezonken sleepboot ''Edgar Bonnet'' uit het [[Suezkanaal]] gevist, omdat hij de doorvaart blokkeerde. Op de brug ontdekten de dreggers de woorden ''Kilroy was here''.<ref>{{en}} {{Nieuwsblad}} ''The Deseret News'' (1 juni 1957): [http://news.google.com/newspapers?nid=336&dat=19570601&id=gdYvAAAAIBAJ&sjid=fEkDAAAAIBAJ&pg=3380,69841 'Kilroy was here']</ref>

Ook in oorlogsgebieden, bijvoorbeeld in landen als [[Korea]], [[Koeweit]], [[Irak]] en [[Afghanistan]], werd de graffiti aangetroffen. En de uitdrukking wordt nog steeds verspreid door toeristen en andere personen, die de graffiti aanbrengen in toiletten, op muren, reclamezuilen, monumenten en op andere plaatsen. De graffiti verscheen zo onder andere op de [[Berlijnse Muur]], de [[Chinese Muur]], de [[Arc de Triomphe (Parijs)|Arc de Triomphe]] in [[Parijs]], het [[Vrijheidsbeeld (New York)|Vrijheidsbeeld]] in [[New York (stad)|New York]] en het in [[2004]] onthulde [[National World War II Memorial]] in [[Washington D.C.]] Er zijn geruchten dat hij voorkomt op de top van de [[Mount Everest]] en zelfs op de oppervlakte van de [[maan]].<ref>Een uitgebreide lijst met waarnemingen staat op [http://www.kilroywashere.org/001-Pages/01-0KilroyLegends.html#Sightings Kilroywashere.org]</ref> De populariteit van ''Kilroy was here'' had haar grootste piek echter vooral tijdens de [[1940-1949|jaren 40]] en [[1950-1959|50]].

<gallery perrow="4" widths="150" heights="150">
Kilroy Berlin Wall.jpg|Mr. Chad op een stuk van de [[Berlijnse Muur]] ([[Newseum]] in [[Washington D.C.]])
Kilroy Was Here - Washington DC WWII Memorial 3.jpg|''Kilroy was here'' op de [[National World War II Memorial]] in [[Washington D.C.]]
Kilroy was here graffiti.jpg|''Kilroy was here'' op een muur in [[Tokio (stad)|Tokio]], [[Japan]]
Foxx Equipment Mural - Dinosaurs and Cavemen - Kilroy Was Here.jpg|''Kilroy was here'' op een graffiti in [[Kansas City (Missouri)]]
Chad London.jpg|Mr. Chad als [[street art]] in [[Londen]]
Kilroy wasnt here.jpg|''Kilroy wasn't here'' in [[Madrid (stad)|Madrid]], [[Spanje]]
PFUTZ_WAS_HERE_--_1996_Capcom_Breakshot_CPU_Board.jpg|''Pfutz was here'' op de CPU-board van een [[flipperkast]]
Photograph_of_a_Kilroy_was_here-style_snowman.jpg|Mr. Chad als [[sneeuwpop]]
</gallery>

=== Populaire cultuur ===
[[Bestand:Kilroy2.gif|thumb|Mr. Chad in [[ASCII-art]]]]
''Kilroy was here'' en Mr. Chad verschenen in allerlei vormen op drukwerk, op het televisiescherm en in de muziek. Hier volgt een kort overzicht.
* Drie films werden gemaakt met de titel ''Kilroy Was Here'': in 1947,<ref>{{Link IMDb titel|id=0039532|label=Kilroy Was Here (1947)}}</ref> 1983<ref>{{Link IMDb titel|id=0159174|label=Kilroy Was Here (1983)}}</ref> en 2006.<ref>{{Link IMDb titel|id=0896546|label=Kilroy Was Here (2006)}}</ref>
* [[Isaac Asimov]]s kort verhaal ''The Message'' (1955)<ref>{{en}} Internet Speculative Fiction Database: [http://www.isfdb.org/cgi-bin/title.cgi?58954 The Message]<br>Dit verhaal is niet vertaald in het [[Nederlands]]</ref> verhaalt over een [[Tijdreizen|tijdreiziger]] uit de dertigste eeuw, genaamd George Kilroy. Volgens het verhaal is hij degene die overal de graffiti aanbrengt.<ref>{{en}} Humanities360.com: [https://web.archive.org/web/20140201233109/http://www.humanities360.com/index.php/asimov-short-story-message-time-travel-kilroy-was-here-32444/ "The Message"]<br>Zie ook: [[John Titor]]</ref>
* In ''V.'', een roman van [[Thomas Pynchon]] uit 1963, wordt beschreven hoe ''Mr. Chad'' zogenaamd is afgeleid van een schema voor een [[bandfilter]], een filter dat [[elektromagnetische straling]] doorlaat.<ref>{{en}} {{aut|Maurizio Ascari, Adriana Corrado}}, [http://books.google.com/?id=LTxZtHtKk24C&pg=PA211 ''Sites of exchange: European crossroads and faultlines''] (2006, Rodopi)</ref>
* Op de hoes van het [[The Rolling Stones|Rolling Stones]]-album ''[[Beggars Banquet]]'' uit 1968 is Mr. Chad te zien op de muur van een openbaar toilet.<ref>{{en}} AllMusic: [http://www.allmusic.com/album/beggars-banquet-mw0000195493 The Rolling Stones - Beggars Banquet]</ref>
* In de film ''[[Patton (film)|Patton]]'' uit 1970<ref>{{Link IMDb titel|id=0066206|label=Patton (1970)}}</ref> is te zien hoe de Amerikaanse generaal [[George Patton]] zijn troepen inspecteert wanneer deze [[Frankrijk]] binnenrijden. Op een van de jeeps is een spandoek te zien met ''Kilroy is back'', inclusief een afbeelding van Mr. Chad.
* De Nederlandse platenmaatschappij [[Telstar (Nederlands muzieklabel)|Telstar]] van [[Johnny Hoes]] had tussen 1970 en 1982 een pop- en rocklabel genaamd Killroy ''([[Sic (Latijn)|sic]])'', compleet met een Mr. Chad-logo.<ref>{{nl}} Discogs.com: [http://www.discogs.com/label/9873-Killroy Killroy]</ref>
* De band [[Styx (band)|Styx]] bracht in 1983 hun elfde studioalbum uit, getiteld ''[[Kilroy Was Here (Styx)|Kilroy Was Here]]''.<ref>{{en}} Allmusic.com: [http://www.allmusic.com/album/kilroy-was-here-mw0000191941 Styx - Kilroy Was Here]</ref> Het album verhaalt over een toekomst waarin [[rock]]muziek verboden is en hoe de voormalige rockster Kilroy zich hiertegen verzet.
* [[Nieuw-Zeeland]] gaf op 19 maart 1997 een postzegel uit met ''Kilroy is back''.<ref>{{en}} Connection.ebscohost.com: [http://connection.ebscohost.com/c/articles/24700515/kilroy-was-here-stamps Kilroy Was Here On Stamps]<br>{{en}} Royalty free stock photos: [http://www.123rf.com/photo_13095854_new-zealand--circa-1997-stamp-printed-by-new-zealand-shows-letterbox-kilroy-is-back-circa-1997.html stamp printed by New Zealand, shows Letterbox Kilroy Is Back]</ref>
* Referenties naar ''Kilroy was here'' verschenen in tal van televisieprogramma's, zoals ''[[Alfred Hitchcock Presents]]'', ''[[American Dad!]]'', ''[[Doctor Who]]'', ''[[Fringe (televisieserie)|Fringe]]'', ''[[Futurama (televisieserie)|Futurama]]'', ''[[Home Improvement]]'', ''[[Looney Tunes]]'', ''[[M*A*S*H (televisieserie)|M*A*S*H]]'' en ''[[Seinfeld]]''.
* Ook verscheen ''Kilroy was here'' in een aantal [[computerspel]]len, waaronder ''[[Brothers in Arms: Hell's Highway]]'', ''[[Dino D-Day]]'', ''[[Call of Duty 2|Call of duty WW2]]'' en ''[[Halo 3]]''.

{{Appendix||2=
== Noten en verwijzingen ==
{{References||30em}}

=== Overige bronnen ===
;''Kilroy was here''
* {{nl}} Grenswetenschap.nl: [https://web.archive.org/web/20140201141631/http://www.grenswetenschap.nl/permalink.asp?i=2567 Kilroy was here]
* {{en}} [http://www.kilroywashere.org/ Kilroywashere.org]
* {{en}} Straightdope.com: [http://www.straightdope.com/mailbag/mkilroy.html "What's the origin of 'Kilroy was here'?"]
* {{en}} Tebyan: [http://english.tebyan.net/newindex.aspx?pid=125226 Kilroy was here]
* {{en}} {{aut|Jerold E. Brown}}, [http://books.google.com/?id=ygqNt3ra-vYC&pg=PA264&dq=kilroy+was+here+1939#v=onepage&q=kilroy%20was%20here%201939&f=false ''Historical dictionary of the U.S. Army''] (2001, Greenwood Publishing Group)
* {{en}} {{aut|Paul Dickson}}, [http://archive.org/stream/War_Slang/War_Slang_djvu.txt ''War Slang: Fighting Words and Phrases of Americans from the Civil War through the Persian Gulf War''] (PocketBooks, 1994)
* {{de}} {{aut|Solveig Grothe}} in Spiegel Online: [http://www.spiegel.de/einestages/legendaerer-weltkriegs-slogan-kilroy-was-here-a-951307.html Wer zur Hölle ist Kilroy?]
* {{en}} {{aut|Barbara Mikkelson}} in Snopes.com: [http://www.snopes.com/language/phrases/kilroy.asp On the legend]
* {{en}} {{aut|Michael Quinion}} in WorldWideWords.org: [http://www.worldwidewords.org/qa/qa-kil1.htm Kilroy was here]
* {{en}} {{aut|Eric Shackle}} in OpenWriting.com: [http://www.openwriting.com/archives/2005/08/mr_chad_and_kil.php Mr Chad And Kilroy Live Again]
* {{en}} {{Nieuwsblad}} {{aut|Leonard Wibberley}} in ''Reading Eagle'' (13 mei 1982): [http://news.google.com/newspapers?nid=1955&dat=19820513&id=NfwxAAAAIBAJ&sjid=y-QFAAAAIBAJ&pg=2603,1363481 Kilroy was here - and so was Santa]
* {{pl}} Polityka: {{aut|Łukasz Dziatkiewicz}} in [http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/historia/217663,1,kilroy-tu-byl.read Kilroy tu był] (2009)
;Mr. Chad
* {{en}} {{aut|Elizabeth Reeve}} in ''LIFE'' (18 maart 1946): [http://books.google.co.uk/books?id=iUgEAAAAMBAJ&pg=PA17#v=onepage&q&f=false "Wot! Chad's Here"]
* {{en}} {{Nieuwsblad}} {{aut|Jerry S. Reid}} in ''The Glasgow Herald'' (28 augustus 1981): [http://news.google.com/newspapers?nid=2507&dat=19810828&id=gO5AAAAAIBAJ&sjid=lKcMAAAAIBAJ&pg=5290,5390754 The true story of Mr Chad]

=== Vertalingen uit het Engels ===
{{References|group=vertaling||30em}}

== Externe links ==
* {{en}} [http://ronsactualarmyalbum.blogspot.com/2006/04/page-72.html Rong Goldstein's Actual Army Album] (21 juni 1944), met een getekende Mr. Chad en de woorden ''"Wot! Leave again?"''
* {{en}} YouTube: [https://www.youtube.com/watch?v=eEO7tPzniaY Enola Gay], een video waarop te zien is hoe ''Kilroy was here'' op de [[B-29]] genaamd ''Enola Gay'' wordt aangebracht.
}}
{{Etalage|41903627|2024|08|30}}
[[Categorie:Graffiti]][[Categorie:Ongeïdentificeerd persoon]][[Categorie:Engelse uitdrukking]][[Categorie:Tweede Wereldoorlog]][[Categorie:Folklore]][[Categorie:WOII]]