Brontekst bekijken van Hauptamt SS-Gericht

{{viu}}
{{Infobox overheidsinstelling
| naam            = Hauptamt SS-Gericht
| logo            = Flag_of_the_Schutzstaffel.svg
| afbeelding      = 
| onderschrift    = 
| type            = 
| opgericht       = [[juni]] [[1933]]
| voorganger      = ''SS-Gericht''
| opgeheven       = [[8 mei]] [[1945]]
| vervanger       = 
| jurisdictie     = [[Derde Rijk]]
| hoofdkantoor    = Wagmüllerstraße 16, München (tot WOII)<ref name="Axis History">{{en}}[https://www.axishistory.com/books/179-germany-ss/ss-unsorted/5068-hauptamt-ss-gericht Axis History: Hauptamt SS-Gericht. Gezien op 13 oktober 2017.] [https://web.archive.org/web/20190808071924/https://www.axishistory.com/books/179-germany-ss/ss-unsorted/5068-hauptamt-ss-gericht Gearchiveerd] op 8 augustus 2019.</ref><br />Karlstraße 10, [[München]]<ref name="Axis History" /><br />Hotel ''Kronprinzen''<br />Hotel ''Chiemsee''<br />[[Prien am Chiemsee]]<br />(zomer 1944)<ref name="Axis History" />
| werknemers      = 650
| budget          = 
| minister        = [[Reichsführer-SS]]<br />[[Heinrich Himmler]]
| ministerfunctie = 
| valt onder      = [[SS-Hauptamt]]
| directeur       = zie [[#Commandanten|commandanten]]
| website         = 
}}

'''Hauptamt SS-Gericht''' was de juridische afdeling van de [[Schutzstaffel|SS]] in [[nazi-Duitsland]]. Het hoofdkantoor was verantwoordelijk voor het opstellen van de wetten en reglementen voor de SS en diverse onderdelen van de politie. Het ''Hauptamt SS-Gericht'' voerde zelf zijn eigen onderzoeken en processen, en beheerde de SS- en Politierechtbanken en het [[Penologie|strafrechtsysteem]] van de organisatie.

== Geschiedenis ==
In het begin van het nazi-regime werd het SS-personeel in het [[Dachau (concentratiekamp)|concentratiekamp Dachau]] in 1934 beschuldigd van wetsovertredingen bij hun werkzaamheden. Onder die omstandigheden vond het nazi-regime het verstandig om de SS- en politie-eenheden onder het [[Civiel recht (Nederland)|civiel recht]] vandaan te halen. Men stuurde hiervoor een verzoek aan het ''[[Reichsministerium der Justiz]]''.

Deze wettelijke status hield in dat al het SS-personeel alleen verantwoordelijkheid hoefde af te leggen aan het ''Hauptamt SS-Gericht''. Dit zorgde ervoor dat de SS boven de Duitse wet werd geplaatst, en dat ze hun eigen regels en conventies hadden.

== Commandanten ==
{| class="wikitable"
! Nr. !! Afbeelding !! Commandanten van het Hauptamt SS-Gericht !! Aangetreden !! Einde termijn !! Duur termijn !! Opmerking
|-
| 1 || || [[Oberfuhrer|SS-Oberfuhrer]]<br />[[Ernst Bach (SS-lid)|Ernst Bach]]<br />(1878-1933) || 24 december 1932<ref name="Schulz 2009, p.428.">Schulz 2009, p.428.</ref><ref name="Tixier 2019, p.SS OFHR BACH." /> || 12 juni 1933<ref name="Tixier 2019, p.SS OFHR BACH.">Tixier 2019, p.SS OFHR BACH.</ref> || 5 maanden, 19 dagen ||
|-
| 2 || || [[Obergruppenführer|SS-Obergruppenführer]]<br />[[Paul Scharfe]]<br />(1876-1942) || 3 augustus 1933<ref name="Schulz 2009, p.428." /><br />8 juni 1939<ref name="Schulz 2009, p.429.">Schulz 2009, p.429.</ref> || 31 mei 1939<ref name="Schulz 2009, p.428." /><br />29 juli 1942<ref name="Schulz 2009, p.429." /> || 5 jaar, 9 maanden en 27 dagen<br />3 jaar, 1 maand en 20 dagen || Van 10 juni 1933<ref name="Tixier 2019, p.SS OGRUF SCHARFE.">Tixier 2019, p.SS OGRUF SCHARFE.</ref> tot 3 augustus 1933<br />(''m.d.W.d.G.b.'')<ref name="Schulz 2009, p.428." />
|-
| 3 || [[Bestand:Franz_Breithaupt.jpg|100px]] || SS-Obergruppenführer<br />[[Franz Breithaupt]]<br />(1880-1945) || 15 augustus 1942<ref name="Schulz 2003, p.161.">Schulz 2003, p.161.</ref><ref name="Miller 2006, p.182.">Miller 2006, p.182.</ref> -<br /> 18 augustus 1942<ref name="Tixier 2019, p.SS OGRUF BREITHAUPT.">Tixier 2019, p.SS OGRUF BREITHAUPT.</ref> || 29 april 1945<ref name="Tixier 2019, p.SS OGRUF BREITHAUPT." /><ref name="Schulz 2003, p.161." /><ref name="Miller 2006, p.182." /> || 2 jaar, 8 maanden en 11 dagen ||
|-
| 4 || || SS-Oberfuhrer<br />[[Günther Reinecke]]<br />(1908-1972) || 20 april 1945<ref name="Tixier 2019, p.SS BRIG FHR REINECKE.">Tixier 2019, p.SS BRIG FHR REINECKE.</ref> -<br /> 29 april 1945<ref name="Schulz 2009, p.226.">Schulz 2009, p.226.</ref> || 8 mei 1945<ref name="Tixier 2019, p.SS BRIG FHR REINECKE." /><ref name="Schulz 2009, p.226." /> || 9 dagen ||
|}

== Organisatie ==
Het ''Hauptamt SS-Gericht'' was een uitbreiding van het ''SS-Gericht'', de organisatie die onderzoeken uitvoerde binnen de SS- en politiemacht met betrekking tot hun [[Gedragscode|gedragscodes]]. Het ''Hauptamt SS-Gericht'' had vier afdelingen ([[Duits]]: ''Ämter'' of ''Amtsgruppe''). Op 30 januari 1945 was het ''Hauptamt'' als volgt georganiseerd<ref name="Forum der Wehrmacht: Die SS-Familie - Himmler prüft und entscheidet">{{de}}[https://www.forum-der-wehrmacht.de/index.php?thread/47704-die-ss-familie-himmler-pr%C3%BCft-und-entscheidet/&pageNo=4 Forum der Wehrmacht: Die SS-Familie - Himmler prüft und entscheidet. Geraadpleegd op 14 februari 2024.]</ref><ref name="Axis History" />:

# ''Amt I: Rechtsführung und Personal'' (Juridische zaken)
## ''Amtschef'':
### [[Oberführer|SS-Oberführer]] en SS-Rechter Dr. [[Günther Reinecke]] (10<ref name="Schulz 2009, p.224." />/11<ref name="Tixier 2019, p.SS BRIG FHR REINECKE." /> augustus 1941 - 28<ref name="Tixier 2019, p.SS BRIG FHR REINECKE." />/29 april 1945<ref name="Schulz 2009, p.224.">Schulz 2009, p.224.</ref>)
## ''Hauptabteilungen'':
### ''Hauptabteilung Ia: Strafrecht und Strafverfahrensrecht'' (Strafrecht en Strafprocesrecht)
#### SS-Sturmbannführer en SS-Rechter d.R. Dr. Prof Dr Hans Bruns
#### Assistent: SS-Hauptsturmführer Dr Hans Küttner
#### Administratief officier: SS-Hauptsturmführer Hans Saller
### ''Hauptabteilung Ib: Zivilrecht, freiwillige Gerichtsbarkeit und Rechtsbetreuung'' (Civiel recht, vrijwillige jurisdictie en Juridische ondersteuning)
#### SS-Sturmbannführer Dr Karl Braun
#### Assistent: SS-Hauptsturmführer Richard Neun (informant)
#### Bibliothecaris: SS-Oberscharführer Niedermayr
### ''Hauptabteilung Ic: Gerichtsorganisation und Richterpersonalien'' (Organisatie en Personeel van het Rechtswezen)
#### SS-Obersturmbannführer Pape (later samengevoegd met ''Hauptabteilung Ib'')
#### SS-Obersturmbannführer Dr Klahre (juni 1943 - oktober 1944, later overgeplaatst naar de SS- en politierechtbank Pressburg)
#### SS-Obersturmbannführer Dr Greinder (van oktober 1944)
#### SS-Obersturmbannführer en SS-Rechter Dr. Erich Klahre
#### SS-Obersturmbannführer en SS-Rechter Dr. Fritz Greineder
### ''Hauptabteilung Id: Technische Personalverwaltung, nichtrichterliche Personalien, Fürsorgewesen''
#### SS-Obersturmbannführer Robert Pape
#### Assistent - SS-Obersturmführer Robert Weber
### ''Hauptabteilung Ie: Laufende Strafsachen und Rechtsfortbildung'' (Lopende strafzaken en Juridische opleiding)
#### SS-Sturmbannführer en SS-Rechter d.R. Dr. Benno Heger
#### Assistenten: SS-Sturmbannführer Dr Anton en SS-Hauptsturmführer Dr Fischer
### ''Hauptabteilung If: Beurkundungs- und Geschäftsstellenwesen''
#### SS-Obersturmbannführer Mittelstädt
#### SS-Hauptsturmführer Fritz Geike
#### SS-Rechters: SS-Sturmbannführer Alexander en SS-Hauptsturmführer Winkler-Thiede
### ''Hauptabteilung Ig: Zentrale Untersuchungsführung'' (Centrale onderzoeksleiding)
#### SS-Obersturmbannführer en SS-Rechter Kurt Mittelstädt
### ''SS- und Polizeigericht z.b.V.'' (SS- en Politiegerecht voor speciaal gebruik)
#### SS-Obersturmbannführer en SS-Rechter Richard Ende
#### SS-Sturmbannführer en SS-Rechter d.R. Dr. Werner Hansen
# ''Amt II: Disziplinar- und Beschwerdewesen, Ehrenschutz'' (Disciplinaire- en klachtenwezen, wettelijke bescherming van iemands eer)
## ''Amtschef:''
### [[Obersturmbannführer|SS-Obersturmbannführer]] [[Erberhardt Hinderfeld]] (tot februari 1945, op eigen verzoek overgeplaatst naar de ''[[Waffen-SS]]'' als SS-Obersturmführer der Waffen-SS)
### SS-Obersturmbannführer en SS-Rechter Dr. Norbert Pohl (van 1 februari 1945)
### SS-Obersturmbannführer Franz Klebensberger
## Assistenten:
### SS-Obersturmbannführer Klebensberger
### SS-Hauptsturmführer Mühling
### SS-Obersturmführer Müller (tijdelijk)
# ''Amt III: Gnadenwesen, Strafvollstreckung, Strafvollzug'' (Gratiën, uitstellen en de uitvoering van vonnissen)
## Amtschef:
### [[Bruno Kegel]] (1 juni 1939 - 1943)
### SS-Standartenführer en SS-Rechter Günther Burmeister (1943 - 1945)
## Assistenten:
### SS-Sturmbannführer Walter
### SS-Sturmbannführer Meder
### SS-Sturmbannführer Langbehn
## Staf:
### SS-Hauptsturmführer Kurt Aichelea
### SS-Hauptsturmführer Herbert Zolly
### SS-Hauptsturmführer Dr Hauswirt
### SS-Obersturmführer Albert Schreiber
### Administratief officier en medewerker: SS-Untersturmführer Müller en SS-Hauptscharführer Stecher
## ''Hauptabteilungen'':
### ''Hauptabteilung IIIa: Gnaden- und Rehabilitierungsrecht'' (Gratiën- en Eerherstel)
#### SS-Sturmbannführer en SS-Rechter d.R. Hermann Meder
### ''Hauptabteilung IIIb: Strafvollstreckung und Strafvollzug'' (Uitstellen en de uitvoering van vonnissen)
#### SS-Sturmbannführer en SS-Rechter d.R. Wolfgang Walther
# ''Amt IV: Rechtserneuerung und Rechtsschulung'' (Wettelijke vernieuwing en Juridische opleiding)
## ''Amtschef'':
### SS-Standartenführer en SS-Rechter Dr. Hans-Bernhard Brauße (31 maart 1944 - mei 1945)
### [[Martin Tondock]] (1 juni 1939 - 1944)
### SS-Obersturmbannführer Dr Krause
## Assistent:
### SS-Obersturmführer Mayer
## Staf:
### SS-Obersturmführer Schäftlein
### SS-Untersturmführer Hermann
## Administratief officier:
### SS-Sturmbannführer Andelmann
## Administratieve staf:
### SS-Hauptsturmführer Georg Schmidt
### SS-Untersturmführer Meyer
### SS-Hauptscharführer Schweitzer
## ''Hauptabteilungen'':
### ''Hauptabteilung IVa: Rechtserneuerung - gesetzgeberische Vorarbeiten'' (Wettelijke vernieuwing en voorbereidend wetgevend werk)
#### SS-Sturmbannführer en SS-Rechter d.R. Wilhelm Dröschel
### ''Hauptabteilung IVb: Rechtsbetreuung - Einzelfälle''
#### SS-Hauptsturmführer en SS-Rechter d.R. Dr. Otto Nüßle
### ''Hauptabteilung IVc: Rechtsschulung und Auswertung'' (Juridische opleiding en Verwerking)
#### SS-Standartenführer en SS-Rechter Dr. Hans-Bernhard Brauße
### ''Hauptabteilung IVd: Rechtsforschung'' (Juridisch onderzoek)
#### SS-Sturmbannführer en SS-Rechter Dr. Otto Thorbeck
### ''Oberstes SS- und Polizeigericht'' (Opperste SS- en politierechtbank)
#### SS-Oberführer en SS-Rechter Dr. Günther Reinecke
### ''Dienststelle SS-Richter beim Reichsführer-SS''
#### SS-Oberführer en SS-Rechter bij de Reichsführer-SS Horst Bender (12 mei 1941 - 1 oktober 1941<ref name="Tixier 2019, p.SS OFHR BENDER.">Tixier 2019, p.SS OFHR BENDER.</ref>)
## Medewerkers:
### SS-Sturmbannführer en SS-Rechter d.R. Dr. Ralf Wehser
### SS-Sturmbannführer en SS-Rechter d.R. Friedrich Killing
### SS-Sturmbannführer en SS-Rechter d.R. Helmut Gießelmann
### SS-Sturmbannführer en SS-Rechter d.R. Emanuel Graf von Korff
Het ''Hauptamt SS-Gericht'' was gevestigd in hetzelfde pand als het hooggerechtshof in [[München]]. Bij het ''Hauptamt'' werkten meer dan 600 juristen die vonnissen over de Duitse krijgsmacht en de SS uitspraken. De [[Reichsführer-SS]] [[Heinrich Himmler]] wilde wel eens tussenkomen als hij dat nodig achtte. In 1944 werd het totaal aantal ''SS-Hauptämter'' (SS-Hoofdkantoren of -ambten) in Duitsland uitgebreid van acht naar twaalf.

== SS- en politierechtbanken ==
Het ''Hauptamt SS-Gericht'' was bovendien verantwoordelijk voor 38 regionale SS-rechtbanken door geheel nazi-Duitsland heen, die als enigen leden van de SS en de Duitse ''[[ordnungspolizei]]'' konden berechten.

* '''''SS- und Polizeigericht''''': standaard SS- en politierechtbank, voor officieren, onderofficieren en manschappen beschuldigd van kleine vergrijpen en enigszins ernstige misdrijven.
* '''''Feldgerichte''''': krijgsraad te velde, voor het Waffen-SS personeel beschuldigd van overtreden van de strafwetboek van de Duitse strijdkrachten.
* '''''Oberstes SS- und Polizeigericht''''': opperste SS- en politierechtbank, voor ernstige misdrijven en ook overtredingen door SS-generaals gepleegd.
* '''''SS- und Polizeigericht z.b. V.''''': de buitengewone zitting van de SS- en politierechtbank, was een geheim tribunaal dat bij elkaar kwam om de zeer gevoelige zaken, die zelfs voor de SS geheim gehouden moesten worden.

In bepaalde gevallen werden SS'ers niet door een dergelijk gerecht gestraft, namelijk wanneer de overtreder in kwestie ook actief in de [[Wehrmacht]] diende. In dat geval moest het SS-lid voor een krijgsraad verschijnen.

== Onderzoeken door rechter Georg Konrad Morgen ==
In 1943 begon SS-[[Sturmbannführer]] [[Konrad Morgen]] met zijn onderzoek naar de vermeende corruptie en criminele activiteiten in het [[Internering (oorlog)|concentratiekampsysteem]]. Hij vervolgde uiteindelijk zoveel SS-officieren dat [[Heinrich Himmler|Himmler]] hem in april 1944 het bevel gaf zijn onderzoeken te beperken. Onder de mensen die hij onderzocht waren [[Karl Koch (militair)|Karl Koch]], de commandant van de concentratiekampen [[Buchenwald]] en [[Majdanek]], zijn vrouw [[Ilse Koch]] en de dokter van Buchenwald [[Waldemar Hoven]], die beschuldigd werd van het vermoorden van gevangenen en kampbewakers die tegen Koch dreigden te getuigen.

In 1944, terwijl hij onderzoek deed naar de kampcommandant van [[Auschwitz (concentratiekamp)|Auschwitz]], [[Rudolf Höss]], verdween zijn assistent, de SS-[[Hauptscharführer]] [[Gerhard Putsch]]. Eén theorie over wat er gebeurd zou zijn, is dat dit gold als waarschuwing voor Morgen. Niet veel later werden ook de opgeslagen dossiers verbrand.

Morgen, die SS-[[rechter]] en [[Detective (beroep)|onderzoeker]] was geweest, getuigde later op het [[Proces van Neurenberg]]. Hij claimde dat hij vocht voor rechtvaardigheid gedurende het [[Nationaalsocialisme|nazi-tijdperk]], en citeerde de lange lijst van 800 onderzoeken van criminele activiteiten in de [[concentratiekampen]] gedurende de twee jaar van zijn werkzaamheden.

==Afkorting ==
* ''mit der Wahrnehmung der Geschäfte beauftragt (m.d.W.d.G.b.)'' - vrije vertaling: met de waarneming van de functie belast

== Externe links ==
* {{en}} [https://h2g2.com/edited_entry/A592931 SS-Hauptscharfuhrer Konrad Morgen - the Bloodhound Judge.]
* {{en}} [https://web.archive.org/web/20210502235850/https://homepage.univie.ac.at/Herlinde.Pauer-Studer//wp-content/uploads/2016/02/Law-and-Morality-under-Evil-Conditions.pdf Herlinde Pauer-Studer. Law and Morality under Evil Conditions: The SS Judge Konrad Morgen]

== Literatuur ==
* McNab, Chris. ''The SS 1923-1945 : The Essential Facts and Figures for Himmler's Stormtroopers''. Amber Books Ltd, Londen 2010, {{ISBN|978-1-906-62648-8}}

{{Appendix|1=alles|2=
* {{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=en|titel=SS Court Main Office|oldid=782708703|datum=20171002}}
* {{Citeer boek
| achternaam   = Schulz
| voornaam     = Andreas
| auteur       = 
| auteurlink   = 
| medeauteurs  = Günter Wegmann
| datum        = 2003
| titel        = Die Generale der Waffen-SS und der Polizei Band 1 A-G
| uitgever     = Biblio Verlag
| plaats       = Bissendorf
| ISBN         = 3-7648-2373-9
| NUR          = 
| hoofdstuk    = 
| hoofdstukurl = 
| pagina's     = 161
| formaat      = 
| editie       = 
| taal         = de
| url          = 
| toegang      = 
| archiefurl   = 
| dodeurl      = 
| origdatum    = 
| citaat       = 
| doi          = 
}}
* {{Citeer boek
| achternaam   = Schulz
| voornaam     = Andreas
| auteur       = 
| auteurlink   = 
| medeauteurs  = Dieter Zinke
| datum        = 2009
| titel        = Die Generale der Waffen-SS und der Polizei Band 4 PO-SCHI
| url          = 
| uitgever     = Biblio Verlag
| plaats       = Bissendorf
| isbn         = 978-37648-2595-2
| NUR          = 
| pagina       = 224, 226, 428, 429
| hoofdstuk    = 
| hoofdstukurl = 
| formaat      = 
| editie       = 
| taal         = de
| toegang      = 
| archiefurl   = 
| dodeurl      = 
| origdatum    = 
| citaat       = 
| doi          = 
}}
* {{Citeer boek
| achternaam   = Tixier
| voornaam     = Thierry
| auteur       = 
| auteurlink   = 
| medeauteurs  = 
| datum        = 2019
| titel        = Allgemeine SS - Polizei - Waffen SS Volume 3
| url          = 
| uitgever     = 
| plaats       = 
| isbn         = 978-1-326-84038-9
| NUR          = 
| pagina       = SS OGRUF SCHARFE SCHARFE/BREITHAUPT (Geen paginavermelding)
| hoofdstuk    = 
| hoofdstukurl = 
| formaat      = 
| editie       = 
| taal         = fr
| toegang      = 
| archiefurl   = 
| dodeurl      = 
| origdatum    = 
| citaat       = 
| doi          = 
}}
* {{Citeer boek
| achternaam   = Tixier
| voornaam     = Thierry
| auteur       = 
| auteurlink   = 
| medeauteurs  = 
| datum        = 2019
| titel        = Allgemeine SS - Polizei - Waffen-SS Volume 2
| url          = 
| uitgever     = 
| plaats       = 
| isbn         = 978-1-326-54867-4
| NUR          = 
| pagina       = SS BRIG FHR REINECKE (Geen paginavermelding)
| hoofdstuk    = 
| hoofdstukurl = 
| formaat      = 
| editie       = 
| taal         = fr
| toegang      = 
| archiefurl   = 
| dodeurl      = 
| origdatum    = 
| citaat       = 
| doi          = 
}}
* {{Citeer boek
| achternaam   = Miller
| voornaam     = Michael D.
| auteur       = 
| auteurlink   = 
| medeauteurs  = Andreas Schulz, Ken McCanliss
| datum        = 2006
| titel        = Leaders of the SS & German Police Volume 1
| url          = 
| uitgever     = R. James Bender Publishing
| plaats       = San Jose
| isbn         = 978-93-297-0037-2
| NUR          = 
| pagina       = 182
| hoofdstuk    = 
| hoofdstukurl = 
| formaat      = 
| editie       = 
| taal         = en
| toegang      = 
| archiefurl   = 
| dodeurl      = 
| origdatum    = 
| citaat       = 
| doi          = 
}}
* {{Citeer boek
| achternaam   = Tixier
| voornaam     = Thierry
| auteur       = 
| auteurlink   = 
| medeauteurs  = 
| datum        = 2019
| titel        = Allgemeine SS - Polizei - Waffen-SS Volume 1
| url          = 
| uitgever     = 
| plaats       = 
| isbn         = 978-1-326-41182-4
| NUR          = 
| pagina       = SS OFHR BENDER (Geen paginavermelding)
| hoofdstuk    = 
| hoofdstukurl = 
| formaat      = 
| editie       = 
| taal         = fr
| toegang      = 
| archiefurl   = 
| dodeurl      = 
| origdatum    = 
| citaat       = 
| doi          = 
}}
----
{{References}}
}}
{{Navigatie organisaties van de Schutzstaffel}}

[[Categorie:SS]]
[[Categorie:Nazi-Duitsland]]
[[Categorie:Terminologie van nazi-Duitsland]]