Brontekst bekijken van Harenatium

{{Infobox archeologische plaats
| naam          = Harenatium
| altnaam       = Arenacium
| mapname       = Duitsland
| maptype       = relief
| lat_deg       = 51
| lat_min       = 47
| lat_sec       = 28
| lat_dir       = N
| lon_deg       = 6
| lon_min       = 6
| lon_sec       = 22
| lon_dir       = E
| land          = 
| locatie       = 
| dichtbij      = [[Kleef (stad)|Kleef]]
| omschrijving  = aardewerk, bakstenen stempels
| afbeelding    = 
| onderschrift  = 
| datering      =
| periode       = 1e-3e eeuw
| cultuur       = 
| vindjaar      = 
| vinder        = 
| collectie     = 
| identificatie = 
}}
'''Harenatium''', ook '''Arenacum''' of '''Fort Kleve-Rindern''', was een [[Romeinse Rijk|Romeins]] fort aan de [[Neder-Germaanse limes]] in de 1e tot 3e eeuw, gelegen aan een nu dichtgeslibd hoefijzermeer van de [[Rijn]]. De restanten bevinden zich in de plaats [[Rindern]], een wijk van de stad [[Kleef (stad)|Kleef]] aan de [[Nederrijn]]. De kerk van St. [[Willibrord]] is gebouwd op de plaats van het centrum van het Romeinse nederzettingsgebied.

[[Publius Cornelius Tacitus|Tacitus]] vermeldt de locatie in zijn beschrijving van de [[Bataafse Opstand]]. In de herfst van 70 n.Chr. zou het [[Legio X Gemina]] het als winterkamp hebben gebruikt. De plek wordt door Tacitus ''Arenacium'' genoemd. De [[Tabula Peutingeriana]] vermeldt de plaats als ''Arenatio'', terwijl de [[Itinerarium Antonini]] de naam ''Harenatium'' gebruikt.

De oudste vondsten van [[terra sigillata]] worden gedateerd op de 1e eeuw. Op dakpannen zijn de stempels aangetroffen van de [[vexillatio]]'s van het [[Legio I Minervia]], [[Legio X Gemina]] en [[Legio XXII Primigenia]], die duidelijk wijzen op het militaire karakter van de plaats.

De Willibrordkerk werd in de jaren 1870 afgebroken en door een nieuwe kerk vervangen. Aan de noordkant van de kerk werden de fundamenten gevonden van een Romeins [[Thermen|badhuis]] uit de 2e/3e eeuw. Mogelijk behoorde dit badhuis bij de militaire versterking. In 1980 werden nog meer restanten gevonden van het bouwwerk, waaronder het [[hypocaustum]].

Uit twee inscripties blijkt dat de [[Bataven|Bataafse]] oorlogsgodin Vagdavercustis hier werd vereerd. De inscripties zijn aangetroffen als [[spolia]] in de oude Willibrordkerk.

Het fort en de bijbehorende [[vicus]] zijn als bodemmonument beschermd.

== Werelderfgoed==
Het fort is een schakel in de [[Neder-Germaanse limes]], de lijn van grensforten aan de noordgrens van het Romeinse Rijk.
Op 27 juli 2021 zijn tijdens de vergadering van het Werelderfgoedcomité van de [[UNESCO]] in het [[China|Chinese]] [[Fuzhou (Fujian)|Fuzhou]] de Neder-Gemaanse limes, waaronder het fort Harenatium,  de status van [[Werelderfgoed]] toegekend.<ref>{{Citeer web|url=https://whc.unesco.org/en/list/1631|titel=Frontiers of the Roman Empire – The Lower German Limes|bezochtdatum=2021-08-03|archiefurl=https://web.archive.org/web/20230726180525/https://whc.unesco.org/en/list/1631|archiefdatum=2023-07-26}}</ref>

Het belang wordt in het nominatiedossier als volgt omschreven: {{Citaat|Het militaire terrein, gelegen ten zuiden van de splitsing van Rijn en Waal, speelde een belangrijke rol bij het beheersen van de rivier op dit cruciale strategische punt. Het fungeerde waarschijnlijk als een tegenhanger van De Bijland , stroomafwaarts van de splitsing, tussen Rijn en Waal.}}


{{Appendix|2=
*{{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=de|titel=Harenatium|oldid=212467841}}
{{References}}
}}
{{Navigatie Limes in Neder-Germanië}}
{{Coor title dms|51|47|28|N|6|6|22|E}}

[[Categorie:Neder-Germaanse limes]]
[[Categorie:Romeinse vindplaats in Duitsland]]
[[Categorie:Romeins leger]]