Brontekst bekijken van Elizabeth Stuart

{{Infobox dynastie
| naam         = Elizabeth Stuart
| afbeelding   = Gerard van Honthorst 007.jpg
| onderschrift = ''Portret van Elizabeth Stuart, de Winterkoningin''<br><small>(1642), [[Gerard van Honthorst]], [[National Gallery (Londen)|National Gallery]]</small>
| leven        = 1596 - 1662
| functie1     = [[Lijst van partners van koningen van Bohemen|Koningin-gemaal van Bohemen]]
| periode1     = [[4 november]] [[1619]] - [[8 november]] [[1620]]
| voorganger1  = [[Eleonora Gonzaga (1598-1655)|Eleonora Gonzaga]]
| opvolger1    = [[Eleonora Gonzaga (1598-1655)|Eleonora Gonzaga]]
| vader        = [[Jacobus I van Engeland]]
| moeder       = [[Anna van Denemarken (1574-1619)|Anna van Denemarken]]
}}
{{Link stamboom|stamboom=[[Stamboom Elizabeth Stuart (1596-1662)|Stamboom]]}}
'''Elizabeth Stuart''' ([[Dunfermline Palace]] ([[Fife]]shire, [[Schotland]]), [[19 augustus]] [[1596]] — [[City of Westminster|Westminster]] ([[Londen]]), [[13 februari]] [[1662]]) was de dochter van [[Jacobus I van Engeland]] en [[Anna van Denemarken (1574-1619)|Anna van Denemarken]] en de zuster van [[Karel I van Engeland]]. Zij werd vanwege haar schoonheid en populariteit ook wel bekend als de ''Parel van Brittannië'', ''Roos van Engeland'', ''Hartenkoningin'' en ook als de ''Winterkoningin'', omdat ze slechts gedurende de winter van 1620 [[Lijst van heersers van Bohemen|koningin van Bohemen]] was.

== Huwelijk en kinderen ==
Elizabeth trouwde op [[14 februari]] [[1613]] met [[Frederik V van de Palts]] (1596-1632) en werd koningin van [[Bohemen]]. Uit dit huwelijk werden de volgende kinderen geboren:
* [[Frederik Hendrik van de Palts|Hendrik Frederik]] (1614-1629), verdronken
* [[Karel I Lodewijk van de Palts|Karel I Lodewijk]] (1617-1680), gehuwd met [[Charlotte van Hessen-Kassel]] (1627-1686), [[Marie Louise van Degenfeld]] (1634-1677) en [[Elisabeth Hollander van Bernau]] (1659-1702)
* [[Elisabeth van de Palts (1618-1680)|Elisabeth]] (1618-1680)
* [[Ruprecht van de Palts (1619-1682)|Ruprecht]] (1619-1682), ongetrouwd (hij had wel een dochter en een zoon)
* [[Maurits van de Palts|Maurits]] (1621-1652)
* [[Louise Hollandine van de Palts|Louise Maria]] (1622-1709)
* Lodewijk (1623)
* [[Eduard van de Palts|Eduard]] (1624-1663)
* Henriëtte Maria (1626-1651)
* Filips van de Palts (1627-1650)
* Charlotte (1628-1631)
* [[Sophia van de Palts|Sophia]] (1630-1714), gehuwd met [[Ernst August van Brunswijk-Lüneburg]]
* Gustaaf Adolf (1632-1641)

== Ballingschap ==
In april 1621 arriveerden Elizabeth en Frederik in Den Haag met een hofhouding van 223 personen, inclusief een schoenpoetser en een wijnflesopener, maar dit huishouden werd noodgedwongen teruggebracht vanwege de hoge kosten. Zij betrokken het huis van de in mei 1619 geëxecuteerde [[Johan van Oldenbarnevelt]]. Het echtpaar kreeg een bescheiden toelage van Jacobus I en later van Elizabeths broer Karel I. Voor hun onderhoud waren Frederik en Elizabeth voornamelijk aangewezen op de gastvrijheid van de Oranjes en leefden zij op kosten van de [[Staten-Generaal van de Nederlanden|Staten-Generaal]] en de gewestelijke Statencolleges. Hun dochtertje Louise Hollandine kreeg schilderles van [[Gerard van Honthorst]]. Honthorst had een goede relatie met de spilzieke Elisabeth. Hij leende haar 35.000 gulden.

Elisabeth van de Palts legde in 1645 even buiten Den Haag de eerste steen voor een nieuw stadhouderlijk verblijf: [[Paleis Huis ten Bosch]].

Nadat de Engelse monarchie in 1660 werd hersteld, kwam Elizabeths neef [[Karel II van Engeland|Karel II]] (1630-1685) op de troon. Nu kon zij naar Engeland terugkeren, waar ze enkele maanden later zou sterven.

Haar jongste dochter [[Sophia van de Palts|Sophia]] werd de dichtstbijzijnde protestantse erfgenaam van de Engelse en Ierse kronen (later de Britse kroon). Onder de [[Act of Settlement (1701)]], werd de opvolging op Sophia en haar nakomelingen vastgesteld, zodat alle monarchen van Groot-Brittannië vanaf George I haar afstammelingen zijn.

== Voorouders ==

{{Stamboom Elizabeth Stuart (1596-1662)}}

== Externe links ==
* Portret in [http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/DVN/lemmata/data/ElizabethStuart Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland]
* https://web.archive.org/web/20070927132907/http://www.historisch-toerisme-bureau.nl/artikelen/winterkoningin.htm
* https://web.archive.org/web/20070929145656/http://www.haagshistorischmuseum.nl/archief/winterkoning2.htm
<br><br>
Bron digitalisering en Wiki opmaak: [[Terry van Erp]]
<br>
{{DEFAULTSORT:Stuart, E}}
[[Categorie:Huis Stuart|Elizabeth]]
[[Categorie:Persoon in de Dertigjarige Oorlog]]
[[Categorie:Balling]]
[[Categorie:Persoon in de 17e eeuw]]