Brontekst bekijken van Diocesaan administrator

Een '''diocesaan administrator''' is een voorlopig bestuurder van een vacante [[Bisdom|bisschopszetel]] binnen de [[Rooms-Katholieke Kerk|Katholieke Kerk]].

==Algemene gegevens==
In ieder bisdom wordt de bisschop bijgestaan door verschillende raadgevende organen, die hij voorzit. Het gaat om de Bisschopsraad, de Uitgebreide bisschopsraad, de Diocesane priesterraad en de Economische raad van het bisdom. Daarnaast is er, sinds 1983, het Consultorencollege, dat bestaat uit minstens zes en hoogstens twaalf leden, benoemd door de bisschop binnen de leden van de diocesane priesterraad. De bisschop zal gewoonlijk een beroep doen op zijn naaste medewerkers die tot de diocesane priesterraad behoren, aangevuld met een paar andere leden van deze priesterraad.

De bisschop in functie zit het consultorencollege voor. Hij is verplicht voor sommige belangrijke beslissingen het advies van het college in te winnen, op straf van onwettigheid van de genomen beslissing. Wanneer er geen bisschop meer is, door overlijden, ontslag of benoeming in een ander ambt, treedt het college als korps op voor het bestuur van het bisdom en moet zonder uitstel in de vervanging voorzien. In het geval dat een [[bisschop-coadjutor]] (met recht van opvolging) in functie is, volgt deze automatisch op na de dood of het ontslag van de bisschop. Indien dit niet het geval is dient, in afwachting van de benoeming van een bisschop, een administrator worden aangesteld.

De eerste mogelijkheid is dat de [[paus]] onmiddellijk, nog voor het consultorencollege een kandidaat kiest, een [[apostolisch administrator]] benoemt.

In algemene regel, meer bepaald als de twee voorgaande hypothesen niet van toepassing zijn, komt het aan het diocesaan college van consultoren toe om zonder uitstel een tijdelijk vervanger te verkiezen, die de naam ''diocesaan administrator'' draagt.

Tijdens de enkele dagen die kunnen voorafgaan aan deze verkiezing, wordt het bestuur van het bisdom met vacante bisschopszetel waargenomen door de [[hulpbisschop]], indien er een is, zo niet door de oudste onder de vicarissen-generaal, of zo niet door het consultorencollege als geheel.

==Procedure==
Het consultorencollege verkiest een administrator binnen de acht dagen na het vacant worden van een bisschopszetel.<ref>[http://www.intratext.com/IXT/ENG0017/_P1G.HTM Wetboek van Canoniek Recht, canon 421 §1]. [https://web.archive.org/web/20230326030059/http://www.intratext.com/IXT/ENG0017/_P1G.HTM Gearchiveerd] op 26 maart 2023.</ref>

De voorwaarden om door het college te kunnen worden verkozen zijn dat de beoogde administrator [[priester]] (eventueel bisschop) is binnen de Katholieke Kerk en minstens de leeftijd van 35 jaar heeft bereikt. In het kerkelijk recht wordt gesproken over ''sacerdos'' of priester, wat uiteraard ook op een bisschop toepasselijk is. Hij moet daarbij ook uitmunten in de leer en in wijs oordeel.<ref>[http://www.intratext.com/IXT/ENG0017/_P1G.HTM Wetboek van Canoniek Recht, canon 425 §1 & §2]. [https://web.archive.org/web/20230326030059/http://www.intratext.com/IXT/ENG0017/_P1G.HTM Gearchiveerd] op 26 maart 2023.</ref>

De diocesane administrator bestuurt het bisdom volgens de canons 416 tot 430 van het [[Canoniek recht|kerkelijk wetboek]].
Hij heeft praktisch dezelfde bevoegdheden als een bisschop, behalve indien het wettelijk anders beschikt is.<ref>[http://www.intratext.com/IXT/ENG0017/_P1G.HTM Wetboek van Canoniek Recht, canons 426-427]. [https://web.archive.org/web/20230326030059/http://www.intratext.com/IXT/ENG0017/_P1G.HTM Gearchiveerd] op 26 maart 2023.</ref> Het kerkelijk wetboek voorziet in verschillende wettelijke restricties en in een speciale supervisie door het consultorencollege (voorbeelden in de canons 272 en 485). De diocesane administrator behoudt zijn bevoegdheden totdat een nieuwe bisschop bezit neemt van de zetel of totdat hij zelf ontslag zou aanbieden bij het consultorencollege.<ref>[http://www.intratext.com/IXT/ENG0017/_P1G.HTM Wetboek van Canoniek Recht, canon 430]. [https://web.archive.org/web/20230326030059/http://www.intratext.com/IXT/ENG0017/_P1G.HTM Gearchiveerd] op 26 maart 2023.</ref>

==Bijzondere gevallen==
Indien het consultorencollege er niet zou in slagen binnen de gestelde termijn een administrator te verkiezen, krijgt de [[aartsbisschop]] van de [[kerkprovincie]] de taak om iemand te benoemen. Indien ook de aartsbisschoppelijke zetel zou vacant zijn, komt het toe aan de oudste in dienstjaren van de bisschoppen binnen de kerkprovincie om de aanstelling te doen.<ref>[http://www.intratext.com/IXT/ENG0017/_P1G.HTM Wetboek van Canoniek Recht, canons 421 §2 and 425 §3]. [https://web.archive.org/web/20230326030059/http://www.intratext.com/IXT/ENG0017/_P1G.HTM Gearchiveerd] op 26 maart 2023.</ref>

Door de [[bisschoppenconferentie]] kan beslist worden dat de bevoegdheden van het consultorencollege weer worden uitgeoefend door het kapittel van de kathedraal.<ref>Codex Iuris Canonici, canon 502 § 3.</ref> In dit geval wordt de administrator verkozen, niet door het consultorencollege maar door het kapittel.<ref>Codex Iuris Canonici, canon 421 § 1 </ref> Vroeger werd deze verkiezing altijd door het kapittel gedaan, tot aan de wijzigingen van 1983 aan het kerkelijk wetboek.<ref>Codex Iuris Canonici, canons 431–432 (1917)</ref> Vandaar dat de geijkte term (thans soms nog gebruikt) die was van ''kapittelvicaris''.
De bisschoppenconferenties in Nederland en Oostenrijk hebben beslist het kapittel van kanunniken als consultorencollege te laten optreden.

==Literatuur==
* J.A.C.J. VAN DE WOUW, e. a., ''Het Nieuw Kerkelijk Wetboek. Eenheid en verscheidenheid in het canonieke recht'', Zwolle, 1986.
* C. VAN DE WIEL, ''Geschiedenis van het kerkelijk recht'', Leuven, 2006.

==Referenties==
{{References}}

[[Categorie:Geestelijk ambt in de Rooms-Katholieke Kerk]]
[[Categorie:Kerkelijk recht]]
[[Categorie:Seculiere kanunnik]]